تمبر پستی در نامه رسانی‌ها حذف می‌شود

جام جم سرا: حسین مهری در نشست خبری با اصحاب رسانه در سالن کنفرانس این اداره کل، با اشاره به اینکه تعداد مرسوله‌های دریافتی نسبت به سال گذشته ۱۸/۵ درصد رشد داشته است افزود: سیاست پست ارتقاء کیفیت خدمات و خدمات محوری است.

وی با بیان اینکه اعتقاد ما بر عزم ملی و مدیریت جهادی در بحث کیفیت خدمات دهی شبکه پستی است افزود: ۱۰ سرویس همراه با ۸۰ خدمت جدید در ۱۷ مهرماه امسال رو نمایی خواهد شد.

مهری سرویسهای در دست اقدام را ۸۹ خدمت اعلام کرد و گفت: سرویس پست مالی، احیاء سرویس کرایه در مقصد و منازل، فعال سازی باجه‌های الکترونیک، سرویس tls یا تعیین زمان توزیع توسط مشتری از جمله این خدمات است که مطابق با خواست مردم خواهد بود.

وی تقویت و بازسازی بخش توزیع را از اقدامات در دست اجرا برشمرد و تصریح کرد: توانمند سازی نیروی انسانی، امضا الکترونیک، اثر انگشت و خدمات الکترونیکی و نرم افزار جامع پایلوت از اقداماتی است که کارهای اولیه آن انجام شده است.

این مقام مسئول با بیان اینکه ساماندهی نظام آدرس نویسی از جمله برنامه‌هایی است که مذاکرات آن با استاندار انجام شده است گفت: این طرح هم اکنون در منطقه ۶ شهرداری تهران شروع شده است و پایلوت بعدی مازندران است. (دانا)

بیداد تشنگی: ایران دارد بیابان می‌شود |مجموعه‌عکس|

شیر آب را با فشار کمتری باز کنید

پنج شنبه 16 مرداد 1393 ساعت 12:18

بحران آب که اکنون بسیاری از نقاط ایران را گرفتار خود کرده، به رغم هشدار‌های مداوم، با کمتوجهی در صرفه‌جوییِ میزان آب مصرفی از یک سو، و کارآمد نبودن برنامه‌ریزی‌ها از سوی دیگر، در حال گسترده شدن است. به همین دلیل برخی از هم‌میهنانمان با بحران دیگری حاصل از آن دست و پنجه نرم می‌کنند: بحران تشنگی.

انتظاری که اشک و آه می‌شود: سقط مکرر جنین

جام‌جم‌سرا:از لحاظ آماری بیشتر سقط‌های جنین قبل از هفته ۱۲ بارداری رخ می‌دهند و علائم و نشانه‌های بیماری بدین قرارند:

لکه بینی و یا خونریزی واژینال
درد و کرامپ‌های شکم و قسمت تحتانی پشت
دفع مایع و یا بافت از طریق واژن

در بیشتر موارد خانم‌هایی که خونریزی خفیف در اوایل حاملگی دارند، خونریزی خودبخود متوقف شده و بارداری بدون مشکل ادامه می‌یابد. حتی گاهی اوقات خونریزی‌های شدید نیز ممکن است به سقط جنین منجر نشود.

چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
هر زمانی که باردارید و هر گونه خونریزی واژینال ولو به صورت لکه بینی دارید یا احساس خروج ناگهانی مایعات از واژن بدون وجود درد و خونریزی دارید، یا دفع بافت از واژن داشته‌اید، باید به پزشک مراجعه کنید تا معاینه شوید. در خروج بافت بهتر است که کل بافت دفعی را درون یک ظرف تمیز گذاشته و به پزشک نشان دهید. این کار کمک زیادی به پزشک برای یافتن علت سقط و نیز رد کردن احتمال حاملگی خارج رحمی در شما می‌دهد.

علل سقط جنین

ژن‌ها و کروموزوم‌های غیر طبیعی

اغلب موارد سقط جنین بدلیل عدم رشد و توسعه نرمال جنین رخ می‌دهد. اختلالات ژنی و کروموزوم‌های غیر طبیعی در جنین اکثرا ارثی نیستند. در زیر به برخی از این مشکلات اشاره می‌کنیم:

تخم پوچ یا Blighted Ovum – در زمانی که یک تخمک بارور شده دارای جفت و کیسه آب ولی بدون جنین باشد به آن تخم پوچ اطلاق می‌شود. این حالت بسیار شایع و علت حدود نیمی از موارد کل سقط جنین در سه ماهه اول حاملگی را تشکیل می‌دهد. علت بروز آن هنوز شناخته نشده است.

مرگ داخل رحمی جنین Fetal Death – در این حالت جنین موجود است ولی حیات ندارد. در نتیجه بیمار علائم و نشانه‌های حاملگی را داراست. دلیل مرگ داخل رحمی جنین متعدد است ویکی از دلایل آن مشکلات ژنتیکی جنین می‌باشد.

حاملگی مولار Molar Pregnancy – که در اصطلاح عامیانه به آن بچه خوره می‌گویند. نام دیگر آن بیماری تروفوبلاستیک حاملگی است و شیوع آن یک در هزار بارداری می‌باشد. علت آن بروز اختلالاتی در جفت جنین در هنگام بارداری می‌باشد.

مشکلات طبی مادر – در پاره‌ای از موارد بیماری‌ها و مشکلات طبی مادر مسئول سقط جنین می‌باشند نظیر دیابت کنترل نشده، بیماری تیروئید، عفونت‌ها، مشکلات هورمونی و اختلالات تشریحی رحم و سرویکس

چه عواملی سبب سقط جنین نمی‌شوند؟
بر خلاف تصور عامه، فعالیت‌های روزمره و انجام ورزش و بلند کردن اشیا سنگین و نیز داشتن رابطه جنسی و کار کردن (به شرطی که محل کار عاری از مواد شیمیائی مضر باشد) سبب سقط جنین نمی‌شوند.

عوامل خطرساز بیماری

سن مادر – در مادران بالای ۳۵ سال سن خطر سقط جنین بطور قابل توجهی افزایش می‌یابد. در مطالعات اخیر سن بالای ۳۵ سال پدر نیز در افزایش سقط تاثیر گذار بوده است.

سابقه سقط جنین قبلی – افرادی که سابقه ۲ بار سقط جنین در گذشته داشته‌اند، احتمال سقط جنین بعدی آن‌ها به ۲۸% افزایش می‌یابد.

بیماری‌های مزمن مادر – افرادی که دیابت و بیماری تیروئید دارند، در معرض خطر بیشتری هستند.

مشکلات تشریحی رحم و سرویکس – نظیر رحم دارای سپتوم و یا رحم تک شاخ و نیز کوتاهی طول دهانه رحم

مصرف سیگار و الکل و مواد مخدر – تست‌های پره ناتال تهاجمی نظیر آمنیوسنتز و بیوپسی کوریون (CVS) بطور جزئی احتمال سقط جنین را افزایش می‌دهند.

عوارض سقط جنین

در موارد سقط عفونی، بیمار دارای علائم تب، لرز و ترشحات واژینال غلیظ و بدبو می‌تواند باشد.
به طور کلی عوارض سقط جنین عبارتند از: خونریزی، باقی ماندن بقایای جفت و جنین، سوراخ شدن رحم حین کورتاژ و صدمه به ارگان‌های مجاور، عفونت‌های رحمی و لگنی، سندرم آشرمن (چسبندگی داخل رحم)

تست‌های تشخیصی

معاینه لگن توسط پزشک برای تعیین سایز رحم و میزان باز شدن دهانه رحم
سونوگرافی شکمی و واژینال – برای تعیین وجود ضربان قلب جنین و میزان رشد جنین
آزمایشهای خونی نظیر تست BHCG برای تعیین احتمال وجود بقایای جفت پس از سقط
آزمایشهای بافتی برای تشخیص قطعی سقط جنین و نیز رد احتمال حاملگی مولار

انواع سقط جنین

تهدید به سقط – Threatened Abortion به مواردی اطلاق می‌شود که شما دارای خونریزی واژینال هستید ولی دهانه رحم هنوز اتساع نیافته است. در این حالت ۵۰% احتمال سقط جنین وجود دارد.

سقط اجتناب ناپذیر- Inevitable Abortion به مواردی اطلاق می‌شود که شما دارای درد و خونریزی رحمی هستید و دهانه رحم شما متسع شده است، لذا سقط جنین قطعی می‌باشد.

سقط فراموش شده - Missed Abortion به حالتی اطلاق می‌شود که بافت‌های جنینی و جفت در داخل رحم مانده است ولی جنین فاقد حیات است.

سقط کامل - Complete Abortion به حالتی اطلاق می‌شود که کل محصول حاملگی (شامل جفت و جنین) خارج شده باشد.

سقط عفونی – Septic Abortion بدلیل عفونت در جریان سقط جنین و یا کورتاژ رخ می‌دهد که می‌تواند خیلی شدید باشد لذا احتیاج به درمان فوری دارد.

دارو و روش‌های درمانی

پزشک شما ممکن است استراحت و پرهیز از رابطه جنسی و ورزش را تا زمان تخفیف علائم درد و خونریزی توصیه بکند. گرچه مطالعات جدید پزشکی، موثر بودن آن‌ها را در جلوگیری از احتمال سقط جنین ثابت نکرده است ولی در ‌‌نهایت این موارد می‌تواند منجر به کاهش درد و خونریزی شما بشود.

درمان انتظاری – در برخی موارد ممکن است ترجیح بدهید که جریان سقط خودبخود جلو برود. این مرحله ممکن است چند هفته بطول بکشد و تحمل آن از لحاظ روحی و احساسی برای شما مشکل باشد.

درمان طبی – با تجویز قرص‌های واژینال سیتوتک توسط پزشک و یا کورتاژ رحم (تراشیدن داخل رحم با وسیله‌ای بنام کورت) D&C در اطاق عمل باشد. عوارض این عمل شامل سوراخ شدن رحم بندرت و نیز احتمال بسیار کم آسیب به ارگان‌های مجاور رحم و عفونت و خونریزی براثر باقی ماندن بقایای جفت باشد.

در موارد سقط‌های مکرر سه ماهه دوم بارداری که به دلیل نارسائی دهانه رحم و باز شدن بیش از حد آن (دیلاتاسیون سرویکس) رخ داده‌اند پزشکان شیاف سیگلوژست، آمپول پرولوتون تجویز کرده یا عمل سرکلاژ یا دوختن دهانه رحم با نخ‌های مخصوص را در اطاق عمل انجام می‌دهند (عمل شیرودکار) و این نخ باید هفته قبل از زایمان خارج شود.

بهبودی پس از سقط جنین ممکن است از چند ساعت تا چند روز طول بکشد ولی ذکر این نکته حائز اهمیت است که تا ۲ هفته پس از سقط از داشتن رابطه جنسی و یا دوش واژینال و یا تامپون حذر کنید. شروع پریود بعدی پس از سقط ممکن است تا ۶ هفته بطول بکشد اما شما ۲ هفته پس از سقط می‌توانید از روش‌های ضد بارداری نظیر قرص جلوگیری و یا IUD استفاده کنید. حداقل یک ماه قبل از تصمیم برای بارداری بعدی صبر کنید.

نکته:
اگر سن شما ۳۵ سال و یا بالا‌تر است پس از ۲ بار سقط جنین پشت سر هم و اگر سنتان پائین‌تر از ۳۵ سال است پس از ۳ بار سقط بررسی پزشکی از لحاظ وجود عوامل ژنتیک و مشکلات رحمی و غیره ضرورت دارد. گرچه باید خاطرنشان کرد که حتی بدون درمان حدود ۷۰ % زنانی که دارای سقط مکرر هستند، حاملگی‌های آینده موفقیت آمیزی خواهند داشت. (دکتر مریم لطفی زاد - متخصص زنان، زایمان و نازایی)

عمری که پای سیگار و قلیان دود می‌شود

جام جم سرا: در سال‌های اخیر تلاش زیادی برای یافتن علل ایجاد سرطان شده و عوامل متعددی در این مورد شناسایی شده که دخانیات سردسته این عوامل است.

به جرات می‌توان گفت در 50 سال اخیر بیشترین حجم مطالعات پزشکی در مورد اثرات مخرب این سم مهلک و رایج در جوامع بشری شده و نتایج قطعی و کاملی در این رابطه به دست آمده است.

سال‌هاست بر اساس همین مطالعات در مکان‌های عمومی کشورمان کشیدن سیگار ممنوع شده و برخلاف گذشته سیگار کشیدن نه‌تنها کار باکلاسی تلقی نمی‌شود، بلکه از نظر اکثر مردم عملی نکوهیده است، اما قلیان در چند سال اخیر به عنوان یک دود سالم و تفریحی به جامعه معرفی شده و حتی در بسیاری موارد به عنوان یک تفریح با کلاس معرفی شده است.

شاید تعجب کنید، ولی واقعیت این است که یک قلیان کامل معادل صد نخ سیگار مضر است. به بیان دیگر کسی که هر هفته یک‌بار قلیان می‌کشد، مثل کسی است که هر روز یک پاکت سیگار دود می‌کند؛ بنابراین در بحث پیش رو می‌توان واژه قلیان را جایگزین سیگار کنیم.

سیگاری‌ها در 40 درصد موارد در اثر بیماری‌های مربوط به سیگار در سنی پایین‌تر از افراد غیرسیگاری می‌میرند. این بیماری‌ها شامل بیماری‌های ریوی، بیماری‌های قلبی و سرطان‌هاست.

اما کدام سرطان‌ها با مصرف سیگار و قلیان ایجاد می‌شود؟

سرطان ریه، سرطان حنجره، سرطان مری، کلیه، پانکراس و معده با سیگار و قلیان ارتباط دارند که البته در این بین، دو سرطان اول عمدتا در سیگاری‌ها دیده می‌شود و در افراد غیرسیگاری خیلی نامحتمل است.

مصرف سیگار و قلیان باعث ایجاد تغییرات در ژن‌ها می‌شود و هرچه تعداد نخ سیگار دود شده زیادتر می‌شود، تغییرات ژنی بیشتر می‌شود و قدرت دفاعی ضدسرطان بدن کمتر می‌تواند از پس مهار آن برآید.

به این ترتیب، تعداد نخ سیگاری که در روز دود می‌شود و تعداد سال‌هایی که این کار ادامه دارد، ریسک ایجاد سرطان را بیشتر می‌کند.

وقتی فرد سیگار را ترک می‌کند، این تغییرات ژنی بتدریج پاک می‌شود، اما چند سال طول می‌کشد اثرات سیگارهای مصرف شده از بدن پاک شود.

متاسفانه سیگار کشیدن اطرافیان نیز باعث ایجاد سرطان در افراد می‌شود و این نوع سرطان تاسف‌بارتر از نوع قبلی است، زیرا فرد فدای سیگار کشیدن دیگران که عموما پدر، مادر یا همسر است شده است.

دکتر رضا کریمی - فوق تخصص بیماری‌های غدد

پیوند اعضا منسوخ می‌شود: انسان‌هایی با ویژگی مارمولک!

جام جم سرا: به گفته پروفسور کنرو کوسومی که این گروه را رهبری می‌کند مارمولک‌ها نزدیک‌ترین حیوان به انسان‌ها با قابلیت بازاحیای کامل اعضای بدن به شمار می‌روند. آن‌ها همچنین از جعبه ابزار ژنتیکی مشترکی با ما برخوردارند؛ بنابراین از نظر تئوری می‌توان این گونه پیش‌بینی کرد که هر آنچه آن‌ها قادر به انجام آن هستند ما نیز می‌توانیم، تنها کافی است بدانیم از کدام ژن و به چه میزان باید بهره ببریم.

به نقل از 24 آنلاین نیوز، از طریق تحلیل‌های ملکولی و رایانشی مارمولک‌ها معلوم شده که آن‌ها حداقل ۳۲۶ ژن را در مناطق مختلفی از دم خود در طی فرایند بازسازی عضو فعال می‌کنند. دراین بین، ژن‌های مربوط به ترمیم جراحت، توسعه جنینی و تنظیم هورمونی نیز حضور دارند. به علاوه، این پژوهش مشخص کرد که گونه‌ای از سلول‌های در گردش نقش کلیدی را در طی این فرایند بازی می‌کنند که انسان‌ها نیز آن سلول‌ها را دارا هستند، در حقیقت این سلول‌ها پیش سازه‌های سلول‌های عضلات اسکلتی هستند.

با استفاده از فنآوری‌های نسل آتی برای توالی‌یابی این ژن‌ها در طول فرایند بازسازی عضو می‌توان راز پشت عملکرد این ژن‌ها برای بازسازی دم مارمولک را آشکار کرد. همچنین با استفاده از این دانش می‌توان نسخه‌ای برای سلول‌های انسانی در بازسازی غضروفها، عضلات یا حتی اعصاب نخاع یافت. نتایج این پژوهش در نشریه‌ی PLOS One به چاپ رسیده است.

اشتباهی که باعث کم حرف شدن همسر می‌شود

جام جم سرا: باید در گام اول مهارت گوش دادن فعال را در خودتان تقویت کنید.‌‌ همان طور که می‌دانید یکی از مهم‌ترین روش‌هایی که می‌توانید، برای داشتن ارتباط موثر با دیگران و به خصوص همسر به کار ببرید، مهارت گوش دادن فعال است.

در زندگی مشترک، زن‌ها دوست دارند که بیشتر گوینده باشند و مردان هم بیشتر به شنونده بودن تمایل دارند. بنابراین به خانم‌هایی که همسرشان خیلی با آن‌ها صحبت نمی‌کند، توصیه می‌شود در مواقعی که همسرشان با آن‌ها به گفت‌و‌گو می‌نشیند با همدلی و انعکاس احساسشان در برابر صحبت‌های همسرشان، او را به گفت‌و‌گو علاقه‌مند و ترغیب کنند.‌‌

قضاوت و سرزنش ممنوع
گاهی اوقات زن و شوهر‌ها در ارتباط و گفت‌و‌گو با یکدیگر از قیچی‌های ارتباطی استفاده می‌کنند (اگر درباره قیچی‌های ارتباطی اطلاعی ندارید، می‌توانید از ستون اخبار مرتبط، سمت چپ/بالا در همین صفحه یا کلیک روی عنوان ۶ قیچی ارتباطی در دوستی و زناشویی آگاهیهای مفیدی کسب کنید)؛ به طور مثال، اگر زنی به محض اینکه شوهرش صحبت‌هایش را شروع می‌کند با کلام یا زبان بدنش، شروع به قضاوت یا پیشداوری یا حتی سرزنش کردن همسرش کند؛ به طور طبیعی باعث حرف نزدن و بی‌علاقه شدن شوهرش به گفت‌و‌گو خواهد شد؛ بنابراین ممکن است دلیل صحبت نکردن بعضی مرد‌ها، عملکردهای اشتباه همسرشان و استفاده نکردن از مهارت‌های ارتباط موثر باشد.

کنجکاوی بیش از حد ممنوع
یک نکته دیگر هم اینکه کنجکاوی بیش از حد درباره مسائلی که حریم شخصی همسر به حساب می‌آید، اشتباه است؛ به طور مثال مشکل مرد با یکی از همکارانش که به هر دلیلی دوست ندارد درباره آن صحبت نکند نباید با کنجکاوی بیش از حد همسرش مواجه شود.

بعضی از زوجین با این تفکر اشتباه وارد زندگی مشترک می‌شوند که باید از همه اتفاقات ریز و درشت زندگی شخصی و کاری همسرشان مطلع باشند، در صورتی که مسائل کم اهمیت که به زندگی مشترک مرتبط نیستند لزومی ندارد که گفته شود. البته در حوزه مسائل مشترک، زوجین باید با هم گفت‌و‌گو کنند و هیچ موضوعی را از یکدیگر پنهان نکنند. (رضا آذریان - کار‌شناس و مشاور خانواده/خراسان)

توده‌هایی که سرطان سینه می‌شود

جام جم سرا: البته بعضی‌ها حتی از شنیدن اسم سرطان می‌ترسند و برای همین به فکر تشخیص بموقع نیستند یا شاید به اشتباه تصور می‌کنند سرطان در هر صورت کشنده است؛ چه آن را زود تشخیص دهیم و چه کاری به کارش نداشته باشیم.

امروزه متخصصان نظر دیگری دارند و می‌گویند سرطان سینه در صورت تشخیص بموقع، براحتی قابل درمان است. بر همین اساس به خانم‌ها توصیه می‌کنند معاینات دوره‌ای را انجام دهند و در صورت روبه‌رو شدن با هر گونه تغییری به پزشک مراجعه کنند.

گاهی هنگام معاینات دوره‌ای یا طی سونوگرافی و ماموگرافی، توده‌هایی در سینه خانم‌ها تشخیص داده می‌شود که ممکن است آنها را نگران و ناراحت کند، اما دکتر رویا تقی‌پور می‌گوید این توده‌ها می‌تواند خوش‌خیم یا بدخیم باشد و به محض تشخیص وجود توده نباید به بدخیم بودن آن فکر کرد، چون همه توده‌هایی که در سینه ایجاد می‌شود، بدخیم نخواهد بود.

این جراح و متخصص زنان و زایمان در گفت‌وگو با جام‌جم توضیح می‌دهد: خانم‌ها ممکن است در سال‌ها و دوره‌های مختلف زندگی‌شان با چنین توده‌های خوش‌خیمی روبه‌رو شوند که بیشتر به تغییرات هورمونی دوران عادت ماهانه‌شان بستگی پیدا می‌کند.

افرادی که یکی از بستگان درجه اول‌شان در سنین قبل از یائسگی دچار سرطان پستان شده‌، بررسی دقیقتر را باید پنج سال زودتر از زمانی شروع کنند که توده تشخیص داده شده

وی می‌افزاید: گاهی به علل مختلف، مجاری‌‌ای که ترشح دارد، بسته خواهد شد و در نتیجه ترشحات جمع می‌شود و به شکل کیست خود را نشان می‌دهد. بسیاری از این کیست‌ها هیچ درد و نشانه‌ای ندارد و ممکن است هنگام معاینه لمس شود. برخی دیگر از انواع آنها هم می‌تواند با درد همراه باشد یا ممکن است طی معاینه و براساس میزان ترشحاتی که در کیست جمع شده، فرد احساس کند کیست نسبت به ماه قبل بزرگ‌تر شده که همه این موارد هم موجب نگرانی می‌شود، اما با اقدامات موثر و مناسب می‌توان احتمال بروز هرگونه مشکلی را در این زمینه کاهش داد.

چه باید کرد

بعضی وقت‌ها احساس ترس و نگرانی باعث می‌شود خانم‌ها معاینات دوره‌ای را کنار بگذارند تا به خیال خودشان با آرامش بیشتری زندگی کنند، اما این کار نه تنها باعث آرام‌تر شدن فرد نمی‌شود بلکه حتی ممکن است خطرات جدی‌تری به دنبال داشته باشد.

بر همین اساس دکتر تقی‌پور به خانم‌ها توصیه می‌کند هر ماه خودشان، سینه‌ها را به طور دقیق معاینه کنند و البته می‌گوید بهترین زمان انجام این معاینه، در دوره عادت ماهانه است.

این متخصص زنان و زایمان تاکید می‌کند: در صورتی که طی معاینات، توده‌‌ای غیرعادی لمس شود، باید برای بررسی بیشتر به پزشک مراجعه کنید ولی اگر هیچ مورد غیرطبیعی‌ای وجود نداشت، کافی است سالی یکبار توسط پزشک نیز این معاینات را انجام دهید.

وی با تاکید بر این که حتی اگر هیچ مشکلی وجود نداشته باشد باز هم خانم‌ها باید سالی یک بار از سوی پزشک معاینه شوند، ادامه می‌دهد: چنین معاینه‌ای درباره کسانی است که مشکلی میان بستگان درجه اول‌شان وجود نداشته باشد، اما افرادی که یکی از بستگان درجه اول‌شان در سنین قبل از یائسگی دچار سرطان پستان شده‌، باید پنج سال زودتر از زمانی که آن توده تشخیص داده شده، بررسی دقیق‌تر را شروع کنند. به عبارت دیگر، در این افراد بررسی باید زودتر انجام شود.

افزایش اندازه توده‌ها

گاهی اندازه توده‌هایی که در سینه‌ وجود دارد، افزایش می‌یابد و با این که توده‌ای خوش‌خیم است، با افزایش اندازه موجب نگرانی فرد می‌شود. بعضی وقت‌ها هم باعث می‌شود این سوال برای فرد پیش بیاید که این توده واقعا خوش‌خیم است یا نه؟

دکتر تقی‌پور در این‌ باره توضیح می‌دهد: در صورتی که خانم‌ها توده‌ای در سینه‌شان پیدا کنند، حتما باید به پزشک مراجعه کرده، براساس نظر او اقدامات تشخیصی و پیگیری‌های لازم را انجام دهند. در این شرایط براساس سن و سال فرد درباره تشخیص توده، تصمیم‌گیری می‌شود به طوری که برای خانم‌هایی که سن‌شان بالاتر از 40 سال است، توصیه می‌شود سونوگرافی و ماموگرافی با هم انجام شود و در سنین کمتر از 40 سال، فقط سونوگرافی توصیه می‌شود.

این پزشک متخصص می‌افزاید: براساس نتایج سونوگرافی اگر توده کیستیک باشد، فرد باید سه ماه بعد هم سونوگرافی را تکرار کند و در صورتی که مشخص شود توده پایدار بوده و اندازه‌اش در حال افزایش است، حتما باید آسپیره شود که این روش هم تشخیصی است و هم درمانی؛ به این معنی که مایع کیست با بی‌حسی موضعی و تحت راهنمایی سونوگرافی با سوزن خارج می‌شود.

در صورتی که وجود توده‌های سینه بموقع تشخیص داده و اقدامات لازم انجام شود، میزان مرگ‌ومیر ناشی از سرطان و جراحی‌های وسیع و درمان‌های سخت و دشوار به حداقل می‌رسد

کدام توده‌ها به جراحی نیاز دارد

قرار نیست هر توده‌ای که در سینه لمس می‌شود، به جراحی نیاز پیدا کند. بعضی انواع توده‌های پستانی را باید با جراحی خارج کرد و برخی دیگر چنین شرایطی ندارد. دکتر تقی‌پور درباره توده‌هایی که به جراحی نیاز پیدا می‌کند و باید از بدن فرد خارج شود، چنین می‌گوید: اگر مایع کیستی را بکشیم ولی کیست دوباره عود کند و مجدد تشکیل شود، توصیه می‌کنیم فرد جراحی شود و کیست و جداره کیست به طور کامل از بدن او خارج شود. در صورتی که حین «آسپیراسیون» و زمانی که می‌خواهیم با سوزن مایع کیست را خارج کنیم، هیچ مایعی خارج نشود و توده جامد باشد هم به گفته این متخصص زنان و زایمان باید آن را برداریم.

کیست‌ها زمینه‌ساز سرطان می‌شود یا نه؟

به محض اینکه وجود توده یا کیستی در سینه تائید شود، این سوال پیش می‌آید که آیا کیست‌ها و توده‌های پستان می‌تواند عاملی برای بروز سرطان باشد؟ این یکی از مهم‌ترین سوالاتی است که معمولا در ذهن خانم‌ها می‌چرخد و دکتر تقی‌پور در پاسخ آن می‌گوید: احتمال این که چنین کیست‌هایی زمینه‌ساز سرطان پستان شود، بسیار کم است و به همین دلیل توصیه می‌شود در صورت روبه‌رو شدن با چنین مواردی پیگیری‌های لازم را انجام دهید.

این متخصص زنان و زایمان می‌افزاید: وجود چنین توده‌ها و کیست‌هایی میان خانم‌ها شایع است و با توجه به این که اغلب بر اثر هورمون‌ها ایجاد می‌شود، در خانم‌هایی که در سنین باروری هستند، تخمدان‌هایشان فعال است و این هورمون‌ها را دارند، احتمال ایجاد‌شان زیاد خواهد بود.

وی با تاکید بر اهمیت معاینات دوره‌ای و تشخیص به توده‌های سینه، یادآور می‌شود: در صورتی که وجود توده‌های سینه بموقع تشخیص داده و اقدامات لازم انجام شود، میزان مرگ‌ومیر ناشی از سرطان و جراحی‌های وسیع و درمان‌های سخت و دشوار به حداقل می‌رسد. به همین دلیل توصیه می‌شود خانم‌ها معاینات دوره‌ای، انجام سونوگرافی و ماموگرافی و مراجعه به پزشک برای کنترل دقیق‌تر را در نظر داشته باشند.

نیلوفر اسعدی‌بیگی / گروه سلامت

سرطان با تغییر سبک زندگی مهار می‌شود

این نکته به آن معنا نیست که نباید وظایفی را در زمینه کنترل سرطان به دوش دولتمردان و سیاستگذاران بیندازیم، چراکه مسئولان نیز وظیفه بزرگی در کمک به تشخیص و درمان سریع و موثر بیماران مبتلا به سرطان و کنترل عوامل خطر آن بر عهده دارند، اما نکته مهم اینجاست که نباید وظایف خودمان را فراموش کنیم، بلکه باید بپذیریم که همه ما در زمینه کنترل، پیشگیری، تشخیص زودهنگام و درمان سرطان مسئولیم.

دکتر علی قنبری مطلق، آنکولوژیست و مدیر برنامه ملی کنترل سرطان وزارت بهداشت از تلاش‌های انجام شده برای کنترل و کاهش آمار سرطان در کشور می‌گوید.

سرطان این روزها دغدغه خیلی از مردم ما شده است، چرا که ما در شرایط پر آسیبی زندگی می‌کنیم. از آلودگی هوا و دیگر آسیب‌های محیطی گرفته تا شیوه نادرست زندگی و استرس‌های زندگی شهرنشینی، همه و همه به آن منجر شده که طی یکی دو دهه اخیر آمار ابتلا به سرطان در کشور ما بالا برود. این عوامل همچنین منجر به آن شده که مردم ما این روزها با دیدن کوچک‌ترین عارضه غیرمعمول نسبت به ابتلا به سرطان نگران شوند، اما آیا خود شما هم از این بیماری می‌ترسید و نسبت به ابتلای به آن نگرانید؟

بله. من هم مثل همه افراد جامعه فکر می‌کنم که ممکن است مبتلا به یک بیماری مزمن از جمله سرطان شوم. ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر واز جمله سرطان دغدغه خیلی‌هاست، چرا که 60 در صد افراد در سراسر دنیا در اثربیماری‌های قلبی عروقی و بیماری‌های مزمن تنفسی و سرطان فوت می‌کنند.

اگر در چند دهه گذشته این بیماری‌های واگیر بود که باعث مرگ‌و‌میر می‌شد، الان در دنیا بیماری‌های غیرواگیر جای آن را گرفته است و در ایران هم 72 درصد یا دوسوم علت مرگ و میرها مربوط به بیماری‌های غیرواگیر می‌شود وحتی بیماری‌های غیرواگیر در ایران نسبت به کشورهای منطقه، سهم بیشتری در مرگ‌و‌میر افراد دارد.

برای غلبه بر این ترس چه می‌کنید؟

ضمن این که فکر می‌کنم احتمال دارد من هم دچار یک بیماری غیرواگیر شوم تلاش می‌کنم تا از نقطه نظر رفتارهای فردی احتمال ابتلا به این بیماری‌ها را در خودم کم کنم و به لحاظ اجتماعی هم به عنوان یک شهروند در کنار مسئولیتی که دارم تا آنجا که ممکن است برای کاهش عوامل خطر مختلف از جمله عوامل بیماری‌های غیرواگیر بکوشم.

چرا با وجود افزایش آمار سرطان طی سال‌های اخیر به نظر می‌رسد که بحث پیشگیری و کنترل عوامل خطر آن از سوی وزارت بهداشت، متناسب با اهمیت موضوع، مورد توجه قرار نگرفته است؟

این درست است که 40 درصد سرطان‌ها و 80 درصد بیماری‌های قلبی - عروقی قابل پیشگیری است، اما نکته مهم در مورد پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیری چون سرطان آن است که بدانیم مسئولیت این امر فقط به عهده مسئولان و حتی در توان آنها نیست، بلکه هر کدام از ما هم به خودی خود مسئولیم تا در مسیر پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر حرکت کنیم و با هدف فرهنگ‌سازی در این راه به عنوان یک شهروند و حتی در قالب خیریه یا سازمان‌های مردم نهاد جلب حمایت کنیم تا این نیاز را در مردم و این خواسته را در مسئولان افزایش دهیم که عوامل خطر بیماری‌های واگیر را کنترل کنند.

یعنی چون این حمایت‌ها تاکنون آنچنان که باید در مردم و مسئولان ما شکل نگرفته است ما همچنان شاهد افزایش آمار ابتلا به این بیماری هستیم ؟

در ایران بر اساس برنامه ثبت سرطان که بیش از یک دهه اخیر در کشور ایران انجام می‌شود، از هر صد هزار نفر 134 مرد و 128زن به سرطان مبتلا می‌شوند. یعنی میزان بروز سالانه سرطان در ایران کمتر از بروز جهانی است. البته آمارها تائید می‌کند که میزان بروز با رشد آهسته‌ای در حال افزایش است، اما توجه داشته باشید که بروز سرطان به عوامل مختلف اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بستگی دارد، یعنی فقط سیاستگذاران توانایی و مسئولیت کاهش آمار مبتلایان به این بیماری را ندارند.

اما این گفته‌ها پاسخی برای این‌که چرا آمار سرطان همچنان در کشور در حال افزایش است، نیست.

این که آمار ابتلا به سرطان در حال افزایش است به 3 عامل برمی‌گردد. اول، افزایش امید به زندگی و افزایش تعداد سالمندان جامعه. چرا که سرطان در اصل، بیماری دوران سالمندی است. دوم، شیوه زندگی ناسالم و سوم آلودگی‌های محیطی.

در مورد امید به زندگی در ایران در سال 1979 متوسط عمر 58.3 بوده و در 2012 به 73.8 سال رسیده است که به خاطر سیاست موفق بهداشتی درجهت کنترل بیماری‌های واگیر بوده است. از سوی دیگر بیش از 10 درصد جامعه به طور متوسط از سیگار استفاده می‌کند. میزان مصرف سیگار در حال افزایش و سن شروع آن هم در حال کاهش است. حدود 11 درصد جمعیت ما روزانه پنج وعده میوه و سبزیجات که برای داشتن الگوی سالم زندگی ضروری است، مصرف می‌کند. 35 تا 40 درصد جامعه هم فعالیت بدنی‌شان خیلی کم است و حتی حدود نیمی از جمعیت ما افزایش وزن دارند. همچنین 16 درصد جمعیت ما فشار خون بالا دارند. اینها عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر و از جمله سرطان است و جالب است بدانید که در جمعیت 45 تا 65 سال کشورمان، نیمی از افراد، سه عامل خطر ابتلا به بیماری‌های شایع غیرواگیر را دارند. حدود 8 درصد مردم جامعه قند خون دارند. بیش از نیمی از جمعیت جامعه کلسترول خون بالا دارند. اینها هر کدام به نوبه خودشان بیماری و در عین حال،عامل خطر بیماری‌های دیگری مثل سرطان هستند.

متاسفانه شیوه زندگی اکثر مردم ما مناسب نیست و از سوی دیگر از نظر جنبه‌های روانی و معنوی اجتماعی نیز ما به دلیل مواجهه با استرس‌های زندگی شهری، خود را در معرض آسیب‌هایی قرار می‌دهیم که برای ابتلا به سرطان مستعدمان می‌کند. هر چه قدر استرس افزایش پیدا می‌کند ایمنی بدن ضعیف می‌شود و ما مستعد سرطان می‌شویم.

پس با این تفاسیر چه راهکار عملی برای پیشگیری از سرطان وجود دارد؟

اگر بخواهیم به لحاظ فردی، اقدام موثری انجام دهیم باید ابتدا سیگار را کنار بگذاریم. از میوه و سبزی بیشتر استفاده کنیم و فعالیت بدنی داشته باشیم. اگر هم نمی‌توانیم فعالیت بدنی به معنای ورزش منظم داشته باشیم روزی پنج تا 10 دقیقه، حتی در محیط کار، یک ورزش ملایم یا نرمش مختصرانجام دهیم . زیرا همه چیز در اختیار دولت نیست. بی شک حتی اگر از امکانات ایجاد شده از سوی دولت مثل پارک‌ها و مراکز ورزشی استفاده نکنیم باز هم در معرض سرطان خواهیم بود.

اما اگر فردی موفق به اصلاح الگوی زندگی خود بشود، باز به دلیل وجود آلودگی‌های محیطی در کشور، کاهش وکنترل آمار سرطان چندان موفق نخواهد بود.

این درست نیست که فکر کنیم مقوله کنترل آلودگی‌های محیطی کاملا از کنترل افراد جامعه خارج است. آن هم در جایی که تعداد خودرو‌ها در ایران به ازای هر هزار نفر 113 و در جهان 120 خودروست. بعلاوه میزان مصرف انرژی در کشورمان نیز فاجعه بار است یعنی 2812 کیلوگرم بر متر مکعب نفت و ترکیبات معادل به ازای هر نفر در ایران مصرف می‌شود، در حالی که این رقم در دنیا 1890 کیلوگرم بر متر مکعب است. بی‌شک مصرف بیش از اندازه از سوخت‌های فسیلی چه در کارخانجات چه در خودروها یا در جاهای دیگر تبعاتی دارد.

می‌خواهید بگویید که مردم ما درایجاد آلودگی‌های محیطی سهم زیادی دارند؟

دقیقا همین طور است. باید بپذیریم که بر خلاف باورهای دینی و عرفی مان بسیار اسراف‌گر هستیم. سرانه تولید گاز منواکسیدکربن در ایران هفت تن و در جهان 4.6 است. میزان ذرات معلق (کمتر از 10 میکرون) در هر متر مکعب هوای شهرهای بالای صد هزار نفر جمعیت 115 میکروگرم و در جهان 61 میکروگرم است. به لحاظ شاخص‌های توسعه‌یافتگی و صنعتی سعی کردیم کشورمان را ارتقا دهیم، ولی به همان نسبت شاخص‌های زیست محیطی و فرهنگ‌سازی را در ارتباط با مصرف انرژی فراموش کرده‌ایم. بی‌شک بخشی از این مسائل، حاکمیتی و سیاستگذاری است، اما در مورد عوامل محیطی و بویژه میزان مصرف سوخت بخشی از قضیه به خود مردم نیز برمی‌گردد. صرف نظر از این که چه قدر حاکمیت به فکر ماست باید ببینیم که چه اندازه خودمان به فکر خودمان هستیم. ما تا خودمان را اصلاح نکنیم رفتارهای آسیب زایمان را کنترل نکنیم نه‌تنها بیماری سرطان کاهش پیدا نمی‌کند، بلکه زندگی راحتی را از نقطه نظر سلامت نخواهیم داشت. اگر مردم بدانند که وضع چگونه است، خودشان را مدیریت خواهند کرد و این مسئولیتی است که باید به دوش مردم گذاشته شود.

پس وظیفه و نقش وزارت بهداشت در کمک به کنترل عوامل خطر سرطان چه می‌شود؟

ما امیدواریم هم وزارت بهداشت و هم دیگر وزارتخانه‌ها به برنامه‌های سند کنترل بیماری‌های غیرواگیر توجه و خود را به رعایت آن ملزم کنند. چون در بحث پیشگیری و تشخیص زود هنگام بیماری‌های غیرواگیر حتی در خود وزارت بهداشت هم نیاز داریم که توجه بیشتری به این مقوله صورت بگیرد.

آنچه امروز نیاز داریم آن است که با کمک رسانه‌ها توجه مردم را به این سمت جلب کنیم که در مورد بیماری‌های غیرواگیر و از جمله سرطان هیچ راهی جز پیشگیری و تشخیص زود هنگام نداریم وگرنه از نظر اثرات جسمی و اجتماعی ناشی از این بیماری‌ها قطعا وضع ما در آینده بدتر از آنچه امروز هست، خواهد شد.

قرار است در قالب سند کنترل بیماری‌های غیرواگیر چه اقداماتی برای کنترل و پیشگیری از سرطان صورت بگیرد؟

کاری که در وزارت بهداشت در حال انجام آن هستیم این است که بحث آموزش و خود مراقبتی و بحث پیشگیری و تشخیص زودهنگام بیماری‌های غیرواگیر را در دل شبکه جامع سلامت یا مراکز بهداشتی درمانی‌مان نهادینه کنیم. زیرا مراکز بهداشتی درمانی اکنون آمادگی پاسخگویی برای تغییر در وضع همه‌گیر‌شناسی بیماری‌ها را ندارند، یعنی همچنان خانه‌های بهداشتی روستایی و مراکز بهداشتی درمانی شهری‌مان آمادگی خدمت به بیماری‌های واگیر را دارند و هنوز این تغییر در این مراکز صورت نگرفته است.

یعنی هدف وزارت بهداشت آن است که روند کنونی ارائه خدمت از سوی مراکز بهداشتی درمانی کشور را به سمت مراقبت از بیماری‌های غیرواگیر سوق دهد؟

بله و آن هم نه مراقبت از افرادی که مبتلا می‌شوند، بلکه از افرادی که در معرض بیماری‌های غیرواگیر هستند. یعنی کاری که بزودی به صورت آزمایشی با طراحی مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر شروع می‌شود، این است که افراد به مراکز بهداشتی درمانی در سطح شهرها فراخوان می‌شوند. در واقع هر مرکز بهداشتی درمانی باید حداقل جمعیت 12 هزار و 500 نفری را در اطراف خودش تحت پوشش داشته باشد و از طریق رابط‌های بهداشتی آن جمعیت را سرشماری کند و از تک‌تک افراد بخواهند که به مرکز بهداشتی درمانی مراجعه کنند تا از نظر شاخص‌های بیماری‌های غیرواگیر ارزیابی شوند و سپس کارت عوامل خطر سلامت در اختیارشان قرار بگیرد تا از نظر عوامل خطر ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر مثل قند، چربی، سرطان، بیماری‌های مزمن تنفسی، بیماری‌های اسکلتی عضلانی، بیماری‌های روانی و مشکلات تغذیه‌ای ارزیابی شوند و اگر در معرض هر کدام از این بیماری‌ها باشند به سطح بالاتر ارجاع شوند تا خدمات تشخیصی و درمانی بیشتری برایشان انجام شود. همچنین این خدمت‌رسانی شامل ارائه خدمات تغذیه‌ای، روانی و همچنین توصیه‌های خود مراقبتی نیز می‌شود. البته انجام این کار بسیار سخت است، اما به اعتقاد من این نیاز امروز مردم در حوزه بیماری‌های غیرواگیر است.

اولین بار است که طرحی در این قالب از سوی وزارت بهداشت در زمینه تشخیص و کنترل بیماری‌های غیرواگیر انجام می‌شود؟

شاید بحث پزشک خانواده هم با همین دیدگاه شروع شد، اما به نوعی ما باز هم پزشکان و سیستم بهداشتی درمانی‌مان را بردیم به سمت ارائه خدمات روزمره به مردم، ولی به تشخیص زودهنگام بیماری‌های غیرواگیر توجه نداشتیم و ناخودآگاه به سمت درمان رفتیم.

وزارت بهداشت چه راهکاری را برای موفقیت و تداوم این طرح در نظر گرفته است؟

این خدمات باید در مراکز بهداشتی درمانی ارائه شود. یعنی باید مراکزی را به صورت ثابت در نظر بگیریم به‌عنوان مرکزی که ارائه‌دهنده این خدمات به مردم باشند. الان مراکز بهداشتی درمانی بیشتر خدمات‌شان معطوف به بیماری‌های واگیر است، ولی متناسب با تغییری که در وضع شیوع بیماری‌های غیرواگیر اتفاق افتاده ما باید خودمان را با این وضع هماهنگ کنیم که پایه اصلی ارائه این خدمات باید در مراکز بهداشتی درمانی‌مان اتفاق بیفتد.

آیا قرار است این طرح در مورد سرطان‌های خاصی اجرا شود؟

بله. در مورد سه سرطان شایع یعنی سرطان پستان، روده بزرگ و دهانه رحم که راهکارهایی برای تشخیص زودهنگام آنها وجود دارد، اجرا می‌شود. در واقع در قالب این طرح ابتدا افراد باید علائم هشداردهنده این بیماری‌ها را بشناسند.

پس جایگاه غربالگری در تشخیص زودهنگام و پیشگیری از این بیماری‌ها کجاست؟ بر اساس آنچه ما تاکنون از زبان متخصصان شنیده‌ایم، این بوده که از سنی به بعد، یکسری غربالگری‌ها بویژه در مورد سرطان‌های شایعی مثل پستان یا سرطان دهانه رحم صورت بگیرد، اما آنچه شما می‌گویید به نوعی این ضرورت را نفی می‌کند؟

ما واژه‌ای به اسم تشخیص زودهنگام و واژه‌ای به اسم غربالگری داریم. تشخیص زود هنگام یعنی این که افرادی که علائم هشداردهنده سرطان را دارند به سرعت تشخیص دهیم، اما الان سیستم بهداشتی درمانی ما آمادگی این مساله را ندارد. ولی باید برنامه‌ای بچینیم برای اقشار یا شهرهایی که امکان دسترسی به خدمات تخصصی را ندارند تا امکان شناسایی زود هنگام بیماری برای آنها نیز فراهم شود.

اما غربالگری یعنی فردی را که هیچ علائم ظاهری بیماری ندارد، به دلایلی بررسی کنیم. در مورد سرطان، چندین مطالعه از جمله یک مطالعه جدید در کانادا نشان داده است که غربالگری ماموگرافی نه تنها باعث افزایش طول عمر افراد نمی‌شود بلکه موثر هم نیست و به لحاظ پزشکی روش مقرون به‌صرفه‌ای نیز نیست.

در واقع غربالگری کشوری روش مقرون به‌صرفه‌ای دست‌کم در ایران نیست، اما می‌توانیم در مورد سرطان پستان و روده‌بزرگ در گروهی اقدام به غربالگری کنیم که در معرض خطر بالای ابتلا هستند، یعنی یک یا دو نفر از بستگان درجه یکشان در سنین زیر 50 سال مبتلا به این بیماری‌ها شده‌اند.

تامین هزینه‌های درمان، بویژه برای اقشار کم درآمد چالش بزرگی است. چه برنامه‌ای برای حمایت‌های هزینه‌ای از بیماران سرطانی در نظر دارید؟ به‌ویژه در طرح تحول سلامت چه تمهیداتی برای کاهش هزینه‌های درمان سرطان اندیشیده شده است؟

در حوزه تشخیص و درمان، وزارت بهداشت هم‌اکنون فعالیت‌های بیشتری را در دست انجام دارد. در این زمینه یکی از بسته‌های حمایتی‌اش هم در مورد بیماری‌های صعب‌العلاج است که هنوز به صورت اجرایی و عملیاتی در نیامده است. اما ایده‌آل ما این است که تشخیص و درمان سرطان در مراکز جامع سرطان انجام شود.

منظور از مراکز جامع سرطان چه مکان‌هایی است؟

مراکزی که در آنها انواع روش‌های درمانی به یک بیمار ارائه شود. دست‌کم می‌خواهیم در برخی قطب‌های درمانی، چنین طرحی را شروع کنیم. همچنین به جنبه‌هایی از مراقبت غیر از مراقبت‌های جسمی شامل مراقبت‌های روانی، معنوی و اجتماعی هم در قالب خدمات این مراکز توجه می‌شود.

در این زمینه قرار است خدمت تشخیصی و درمانی در کلینیک‌های چند تخصصی در دل بیمارستان‌های تخصصی یا مراکز جامع سرطان ارائه شود. یعنی وقتی بیماری مشکوک به سرطان است بتواند به این کلینیک‌ها مراجعه کند که در آنجا رادیولوژیست، متخصص آسیب‌شناسی، جراح و آنکولوژیست حضور داشته باشند.

البته گروه‌های تخصصی برای ایجاد این کلینیک‌ها شروع به کار کرده‌اند، بویژه در دانشگاه‌های بزرگ، اما هنوز نظام مند نیست و وزارت بهداشت باید روند اجرایی و اعتبار بخشی این پروژه‌ها را تسهیل کند.

وقتی مراکز تشخیصی درمانی را با این مساله هماهنگ کنیم و مراکز جامع درمانی نیز داشته باشیم امکان راه‌اندازی این کلینیک‌ها نیز وجود خواهد داشت. همه این اقدامات باعث می‌شود بیمارها زودتر تشخیص داده شوند، کیفیت زندگی بهتری داشته باشند و بهترین خدمات به آنها داده شود.

پس اکنون حمایت دولتی در مراحل درمانی از بیماران مبتلا به سرطان صورت نمی‌گیرد؟

اکنون بیمه‌ها تا حد زیادی هزینه داروها را تحت پوشش قرار داده‌اند، تا جایی که هزینه داروهای بیماران مبتلا به سرطان بیش از 80 درصد تحت پوشش قرار می‌گیرد؛ چرا که قسمت زیادی از هزینه بیماران مبتلا به سرطان مربوط به داروهای شیمی درمانی است. اما بسته کامل حمایتی از این بیماران که شامل خدمات رادیوتراپی و ... می‌شود، فقط در بیمارستان دولتی تا 90 درصد تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد که البته با حمایت وزارت بهداشت سطح پاسخگویی و پذیرش بیماران در بیمارستان‌های دولتی باید افزایش پیدا کند.

همچنین قرار است داروهای شیمی درمانی در مراکز تشخیصی درمانی دولتی در اختیار بیماران قرار بگیرد و بیمار در جستجوی دارو نباشد. این قضیه نه‌تنها بخشی از بار روانی و مالی بیماران را کم می‌کند بلکه مصرف دارو را نیز کاهش می‌دهد.

مراقبت‌های روانی مقوله بسیار مهمی در مورد بیماران مبتلا به سرطان و خانواده آنهاست که متاسفانه در کشور ما به آن کمتر توجه می‌شود. در این زمینه وزارت بهداشت در بسته حمایتی‌اش چه جایگاهی در نظر گرفته است؟

اگر منظور شما مراقبت‌های حمایتی و تسکینی است که در قالب آن به بیمار و خانواده‌اش کمک می‌شود که کیفیت و کمیت زندگی بهتر و سازگاری بهتری نیز با این بیماری داشته باشند، حدود دو سال پیش در خواستی از معاونت بهداشت و درمان وزارتخانه ارائه شد که بسته مراقبت‌های حمایتی تسکینی را تدوین کنیم که در بخشی از مراکز تشخیصی درمانی به صورت اجرایی درخواهد آمد که ابتدا ارائه خدمات در بیمارستان و بعد از آن در منزل صورت می‌گیرد. این خدمات قرار است با هدف کاهش عوارض روانی و اجتماعی بیماران مبتلا به سرطان صورت بگیرد که مراحل عملیاتی شدن آن در حال آماده شدن است.

چه برنامه‌ای برای کمک به کاهش آلودگی‌های محیطی و صنعتی دارید؟

درست است که اجرای برنامه ملی کنترل سرطان، بر عهده وزارت بهداشت است، ولی بخصوص در زمینه کنترل عوامل خطر وزارت بهداشت به تنهایی قادر به انجام آن نیست، بلکه لازم است همکاری‌های درون بخشی و بین بخشی تقویت شود و سازمان‌ها و نهادهای دولتی و غیر دولتی که در ایجاد و کنترل عوامل خطر سرطان نقش دارند در این زمینه مشارکت داشته باشند. بدون مشارکت وزارت صنایع، بازرگانی، جهاد کشاورزی، سازمان محیط‌زیست و ارگان‌هایی از این دست به هیچ وجه کنترل عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر امکان‌پذیر نخواهد بود.

چشم‌انداز این طرح‌ها و برنامه‌ها فعلا روی کاغذ مثبت است. چقدر می‌توان به مشاهده اثرات عینی آن امیدوار بود؟

یکی از مواردی که تلاش‌های درون وزارت بهداشت در زمینه کنترل سرطان را با نهادها و سازمان‌های بیرون وزارت بهداشت نظام‌مند می‌کند، تشکیل کمیته ملی سرطان است که گام‌های اولیه مهمی برای تشکیل آن برداشته شده و امیدواریم مبنای اقدامات آینده باشد ولی ما برای رسیدن به این هدف نیاز به حمایت از درون و خارج وزارت بهداشت به منظور پیشگیری، تشخیص زودهنگام، تشخیص و درمان و مراقبت‌های حمایتی و تسکینی خواهیم داشت تا در نهایت به کاهش بروز مرگ و میر سرطان و بهبود کیفیت زندگی بیماران در سایه ملاحظات هزینه اثربخشی و دسترسی عادلانه به خدمات منجر شود.

پونه شیرازی ‌/ ‌گروه جامعه

خدمات آمبولانس‌ها «ثبت آفلاین» می‌شود

جام جم سرا: از مدت‌ها قبل در اورژانس کشور مطرح بود که اقدامات تکنسین‌های فوریت‌های پزشکی ثبت شود تا فرآیند عملکرد اورژانس که به بیماران و مصدومان خدمت می‌دهد ثبت و در مستندسازها و همچنین جمع آوری بانک اطلاعات بیماران و بیماری‌های اورژانسی مورد استفاده قرار گیرد.

در این راستا امین صابری‌نیا رئیس اورژانس کشور درباره چند و چون این طرح گفت: این مسئله که همان بحث پزشکی از راه دور و یا ثبت آفلاین به حساب می‌آید را در تهران شروع کردیم و با چند روش در حال اجرا هستیم، امیدواریم تا یک ماه آینده به نتایج مطلوب دست پیدا کنیم تا بتوانیم تا پایان سال ثبت آفلاین اقدامات خدمات تکنسین‌های فوریت‌های پزشکی اورژانس را در کشور به اجرا در آوریم.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر سیستم قدیمی خدمات اورژانس را داریم که اشکالات آن نیز در حال برطرف شدن است، عنوان کرد: درصدد هستیم تا ثبت آفلاین فعالیت‌های اورژانس با روشی بومی و ایرانی به اجرا در آید، همان طور که در برخی کشورها از جمله استرالیا بحث پزشکی از راه دور و ثبت آفلاین خدمات تکنسین‌های خدمات پزشکی بسیار حیاتی و مورد توجه قرار گرفته است. ولی هنوز در دنیا هیچ الگوی مشخصی در این باره وجود ندارد و کشورها به روش‌های مختلفی این کار را انجام می‌دهند.

صابری‌نیا درباره فواید ثبت آفلاین اطلاعات خدمات اورژانس‌ها بیان کرد: مزایای نخست آن ایجاد یک بسته الکترونیکی شناسنامه ای برای بیمار است که می‌توانیم به شناسنامه بهداشتی فرد متصل کنیم. از آن طرف یک نظام پایش بسیار مناسب درباره نقشه بیماری‌های اورژانس کشور ایجاد می‌شود.

رئیس اورژانس کشور درباره اینکه در حال حاضر آیا چنین نقشه بیماری‌های اورژانسی در ایران وجود دارد، بیان داشت: وجود دارد، ولی کامل نشده است.

صابرای نیا درباره یکی از گلایه‌ها و تخلفاتی که از تکنسین‌های فوریت‌های اورژانس در کشور مطرح است و آن این است که عنوان می‌شود با پرداخت مبلغی به این تکنسین‌ها آنها گزارش مصدوم را به صورت یک مصدوم تصادفی قید می‌کنند تا در بیمارستان از فرد پولی گرفته نشود، عنوان کرد: ما در این باره به دو روش پایش و بازرسی داریم. اول از بالا به پایین که همان بازرسی خودمان است و روش دوم نظارت و بازرسی از پایین به بالا که گزارشات مردمی خواهد بود.

صابری‌نیا در تشریح این مسئله که به هر حال مسلماً در روش دوم هیچ‌کسی راغب نیست چنین گزارشهایی را به شما بدهد چون خود افراد ذینفع هستند، اظهار داشت: بله، این مسئله درست است. ولی در گذشته برای چنین مواردی دو گزارش ارائه می‌شد، اول گزارش اورژانس بود و دوم گزارش پلیس؛ ولی به دلیل زمان‌بر بودن گزارش پلیس و همچنین نجات دادن جان مصدوم این بحث منتفی شد. بنابراین در حال حاضر گزارش اورژانس مورد نظر است و مسلماً باید به روشی پیش رویم تا در صورت نظارت بیشتر جان بیمار نیز به خطر نیفتد.

رئیس اورژانس کشور در ارائه پیشنهادی برای برطرف کردن این معضل خاطرنشان کرد: در حال حاضر شرایط به صورتی نیست که بخواهم به طور خاص پیشنهادی ارائه دهم، ولی بهتر است برای اینکه این مسئله به یک آسیب اجتماعی نیز تبدیل نشود و بیمار نیز ضربه نبیند یک کارگروه ایجاد شود و مسلماً بیمه‌ها که در این باره ذینفع هستند می‌توانند یک سیستم نظارتی ایجاد کنند ولی به شرط آنکه مردم آسیب نبینند، چون نظارت‌ها نباید باعث اختلال در ارائه خدمات اورژانسی به افراد شود. (تسنیم)

زندگی با بدبینی تلخ می‌شود

در چنین حالتی همیشه برای کوچک‌ترین گفتار و رفتاری از سوی دیگران تفسیر و توجیه خاص خود را داریم آن هم از نوع بد و منفی آن. معمولا افرادی که دچار شک و ظن می‌شوند و افکار بدبینانه دارند این بدبینی را به همه چیز نسبت می‌دهند، مثلا کسی که تصور می‌کند دیگران قصد دارند موقعیت شغلی او رابه خطر بیندازند هر رفتار و گفتار همکاران خود را دلیل بر درستی شک و تردید خود دانسته و بابت هر رفتاری از سوی همکاران بدبین می‌شوند یا وقتی فردی به همسر خود شک کرده و به او بدبین می‌شود با کوچک‌ترین رفتاری افکار بدبینانه خود را واقعی دانسته و اگر همسرش به دلیلی دیر به منزل بیاید حتما تصور خیانت به او دست می‌دهد و این عدم اطمینان را به تمام اعمال همسرش تعمیم داده و او را خطاکار می‌داند. در واقع افراد با چنین خصوصیاتی همیشه دچار شک، بددلی، تشویش و نگرانی هستند و همین افکار فرد را دچار مشکلات زیادی می‌کند. افراد مبتلا به بدبینی ابتدا به خودشان آسیب می‌رسانند، آنان اضطراب و افسردگی بالایی را تجربه کرده و در مقابل فشارهای روانی‌شان شکننده‌تر بوده و با مشکلات بیشتری در زندگی فردی و اجتماعی‌شان مواجه می‌شوند، فرد بدبین و شکاک نمی‌تواند از روابط خود و زندگی عادی‌ لذت ببرد و طبیعتا احساس درماندگی می‌کند.

در به وجود آمدن افکار بدبینانه و سوء ظن عوامل متعددی دخالت دارند که همه ما حداقل بعضی از این عوامل را در زندگی خود احساس می‌کنیم:

فشار روانی و تغییرات مهم زندگی: در مورد بسیاری از افراد، افکار بدبینانه و مشکوک زمانی اتفاق می‌افتند که فرد دچار فشار روانی است یا تغییرات مهمی در زندگی او رخ می‌دهد. برای مثال زمانی که فرد با همسر خود مشکلاتی داشته باشد یا یکی از افراد خانواده و یا دوست بسیار صمیمی خود را از دست داده باشد،تمام این فشارها در به وجود آمدن افکار بد، سوءظن و شک دخالت دارند.

هیجانات فرد: هیجانات نقش عمده‌ای در رشد افکار مظنون و بدبینانه بازی می‌کنند و بر شیوه نگرش ما نسبت به خودمان و دیگران تاثیر می‌گذارد. وقتی خوشحال هستیم نگرش و دید مثبتی نسبت به دنیا و اطرافیان پیدا می‌کنیم، برعکس زمانی که خلق و خوی ما بد می‌شود، این امر باعث می‌شود دید منفی و بدبینانه‌ای نسبت به همه چیز داشته باشیم. از میان تمام هیجانات، اضطراب بیش از دیگر هیجانات در به وجود آمدن افکار بدبینانه نقش دارد و این تعجب‌آور نیست، در واقع می‌توان گفت این افکار خود نوعی اضطراب است. وقتی مضطرب هستیم، احساس خطر می‌کنیم و همین موجب نگرانی ما از تهدیدی که از طرف دیگران احساس می‌کنیم، می‌شود.

شعله‌ورکننده‌ها: در مورد برخی از افراد، شعله‌ورکننده‌های داخلی و خارجی بسیار قوی برای افکار بد و شک برانگیز وجود دارد. مثلا جدا شدن از همسر، مرگ یکی از والدین یا اضطرابی که بعضی‌ها در محل کار احساس می‌کنند، تا حد زیادی روی او تاثیر منفی داشته و این اضطراب باعث برانگیختگی او می‌شود. به این معنا که میزان حساسیت وی نسبت به همه چیز و همه کس زیاد شده به‌طوری که برای هرچیزی و در مقابل هر عاملی برانگیخته می‌شود و آنها را به‌عنوان عامل خطر می‌بیند.

برداشت‌های فرد: ما انسان‌ها وقتی تحت فشار روانی، اضطراب یا بی‌قراری هستیم به احتمال قوی، نوع تعبیر و تفسیرهایمان نیز منفی و بدبینانه، همراه شک و تردید خواهد بود. فکر می‌کنیم علت وقوع چیزهای ناخوشایند دیگران هستند و خیلی سریع نیز به این نتیجه می‌رسیم که مقصر اصلی تمام وقایع بد دیگران یا فلان عامل است در این حالت مثلا روی کوچک‌ترین صحبت دیگران ساعت‌ها فکر کرده و می‌خواهیم بدانیم منظور از فلان حرف چه بوده است.

استدلالی که داریم: یکی از عواملی که باعث افکار بدبینانه و سوء ظن ما می‌شود، استدلال ماست، یعنی این‌که ما چگونه می‌اندیشیم و چگونه در مورد امور قضاوت کرده و تصمیم می‌گیریم. بعضی از توهمات ما به قدری آزاردهنده و ناراحت‌کننده است که به هیچ وجه تفسیر و تشریح دیگری را نمی‌پذیرد. چنانچه شما بتوانید در مورد اولین افکار همراه سوءظن خود فکر کنید و تفسیر بهتری برای آن قایل شوید، کمتر احتمال دارد در این زمینه مشکلاتی داشته باشید.

واکنش افراد به افکار شک برانگیز

معمولا افراد واکنش‌های مختلفی نسبت به شک و تردید و افکار بدبینانه دارند که بعضی از این واکنش‌ها مفید و برخی غیرمفید است و شامل موارد زیر می‌شود:

1. اعتقاد بر این‌که شک، تردید و سوءظن شان واقعی است: برخی همیشه فکر می‌کنند بعضی از موقعیت‌ها بهترین فرصت برای دیگران است تا او را نابود کنند. نگاه‌های دیگران برای این دسته از افراد مشکوک بوده یا اگر اطرافیان آنان لبخند یا خنده‌ای هم داشته باشند حتی به خنده او هم شک می‌کنند برای این افراد تمام روابط جنبه خصمانه داشته و تیره و تار است و هیچ نوع رفتار دوستانه‌ای برایشان مفهوم نیست و همیشه فکر می‌کنند رفتار همه افراد در جهت آزار و اذیت آنهاست. زمانی که افکار بدبینانه، شک و سوءظن خود را باورمی کنیم به همه چیزهایی توجه می‌کنیم که این نوع باورهای ما را مورد تائید قرار دهند و در این راه هم از بدترین تعبیر و تفسیر‌ها استفاده می‌کنیم مثلا لبخند دوستانه همکار، دوست یا حتی نزدیکان خود را مشکوک و ناراحت کننده تفسیر می‌کنیم.

2. رفتارهای خود را براساس افکارمان شکل می‌دهیم: ما به محض این‌که فکر می‌کنیم که شک، تردید و افکار بدبینانه ما واقعی و درست است آن‌وقت رفتارهای متفاوتی پیدا می‌کنیم، به‌عنوان مثال وقتی در یک جمع هستیم به جای این‌که لذت ببریم و احساس خوبی داشته باشیم نگران تهدیدی هستیم که فکر می‌کنیم از سوی جمع به ما وارد خواهد شد و ترسان و نگران به نظر می‌رسیم، بنابر این نمی‌توانیم تعامل خوب و موثری هم با آنان داشته باشیم، طبیعی است دیگران هم فکر می‌کنند ما خودمان نیستیم و حالت عادی نداریم. افکار بد ما اجازه نمی‌دهند با دوستان، همکاران یا محیط اطراف ارتباط درستی داشته باشیم طبیعتا آنان هم بعد از مدتی سعی می‌کنند از ما دور شده و ارتباطی با ما نداشته باشند.

3. احساس اضطراب می‌کنیم: احساس خطر و تهدیدی که ما به‌واسطه داشتن افکار بد و مظنون به آن دچار می‌شویم به قدری قوی است که باعث اضطراب ما می‌شود از همه بدتر همین اضطراب باعث می‌شود ما همیشه گوش به زنگ خطر احتمالی باشیم. چنین اضطرابی باعث تشدید و محکم تر شدن افکار بد و شک و تردید می‌شود به طوری که آن هم به نوبه خود موجب افزایش اضطراب ما شده و به همین ترتیب حلقه معیوب ادامه می‌یابد.

4. احساس ضعف و ناتوانی و خلق و خوی بد داشتن: فکر این‌که همیشه دیگران در حال نقشه کشیدن برای ما هستند باعث می‌شود مدام احساس غم، اندوه، بدبختی و بیچارگی داشته باشیم هر چقدر خلق و خوی ما پایین باشد به همان نسبت افکار بد و شک بیشتر با ما خواهد بود، انرژی و توان انجام هیچ چیزی جز نگران شدن را نداریم، همیشه در خودمان فرو می‌رویم و تمام روابط اجتماعی خود را کم می‌کنیم و دچار احساس‌های متفاوتی هم می‌شویم مثلا احساس می‌کنیم هیچ کنترلی روی خود نداریم، گاهی همین افکار باعث می‌شود تمام احساسات نهفته و بدی که در باره خودمان داریم، بیدار شود و همین امرموجب تقویت احساس بی‌کفایتی در ما شده و خود را سزاوار تنبیه و مجازات می‌دانیم و در حالت بدتر دیدگاه منفی ما در مورد دنیای اطرافمان باعث می‌شود فکر کنیم تمام مردم ظالم و بی‌رحم هستند، زندگی به هیچ‌وجه عادلانه نیست و دنیا محل خطرناکی است.

سعی کنید با به کار بردن روش‌های زیر با افکار مشکوک و مظنون مدارا کنید. تمرین کنید که:

ـ می‌خواهم افکار با سوءظن کمتری داشته باشم.

ـ دوست ندارم به‌دنبال افکار، ترس‌ها و نگرانی‌های خود را واقعی و درست بدانم.

ـ اجازه نمی‌دهم این افکار اختلالی در زندگی‌ام ایجاد کند. می‌خواهم بر امور زندگی‌ام تسلط بیشتری داشته باشم.

ـ می‌خواهم به جای این‌که نسبت به دیگران مظنون و مشکوک باشم، رابطه و تعامل خوبی با آنان داشته باشم.

ـ می‌خواهم از زندگی لذت بیشتری ببرم.

می‌توانید با رعایت اصول زیر در مورد افکار بد و مشکوک خود تصمیمات درستی بگیرید:

ـ افکار و احساسات خود را به‌عنوان واقعیت مسلم در نظر نگیرید. هزاران فکر هر روز سراغ ما می‌آیند. این افکار بیش از آن‌که منطقی باشند، اتفاقی و تصادفی هستند. بنابراین نباید آنها را به‌عنوان واقعیت بپذیریم، چرا که بسیاری از این افکار نتیجه آنی واکنش‌های ما درباره آنچه می‌بینیم یا آنچه احساس می‌کنیم است.

ـ در مورد افکار خود به شواهد موافق و مخالف تکیه کنید. قبل از آن‌که بدانید افکار بدبینانه و مظنون‌تان درست و واقعی است، شواهد و مدارک را بررسی کنید.

ـ سعی کنید برای هر واقعه‌ای از تعبیر و تفسیر‌های دیگری هم استفاده کنید. روشی که شما برای تعبیر و تفسیر وقایع انتخاب می‌کنید می‌تواند تاثیر زیادی بر احساسات شما داشته باشد. باید در نظر داشته باشید که آیا ممکن است تعبیر و تفسیر‌های دیگری هم برای این وقایع که باعث شعله‌ور شدن افکار بد شما شده نیز وجود داشته است.

ـ یک بعدی فکر نکنید، همیشه ذهن خود را برای چیزهای دیگر نیز باز بگذارید. هیچ وقت سعی نکنید به‌دنبال پاسخ قطعی در مورد هر چیز باشید، گاهی مجبور هستیم با عدم قطعیت مدارا کرده و با آن بسازیم. مثلا اگر فردی در اتوبوس به‌طور ناخوشایندی به شما نگاه می‌کند ممکن است احساس کنید که نگاه این فرد همراه با دشمنی و عداوت با شما باشد در حالی که به هیچ‌وجه نمی‌توانیم به‌طور قاطع بدانیم که این فرد در آن لحظه واقعا به چه چیزی فکر می‌کند. پس ذهن خود را برای چیزهای دیگری آماده کنید و خیلی سریع هم نتیجه‌گیری نکنید.

راهکارها

سعی کنید با به کار بستن راهکارهای زیر بر افکار بد و مشکوک خود غلبه کنید:

با این افکا مدارا کنید: سازش کردن با این افکار مشکوک در واقع از بین بردن و خاموش کردن التهاب و هیجانی است که بر اثر این افکار در شما به‌وجود می‌آید. با این کار سعی کنید ذهن خود را در یک حالت تعادل و آرام قرار دهید.

با این افکار نجنگید: وقتی افکار بد و مشکوک سراغ شما می‌آیند با آنها نجنگید. وانمود کنید اتفاقی نیفتاده است. تحقیقات نشان داده‌اند وقتی سعی می‌کنیم به چیزی اصلا فکر نکنیم بیش از اندازه در ذهنمان ظاهر می‌شود.

روی آنچه انجام می‌دهید تمرکز کنید، نه آنچه فکر می‌کنید: افکار بد و سوءظن در تمام موقعیت‌ها سراغ ما می‌آیند مثلا در یک جلسه اداری، در جشن‌ها و مهمانی ها. بنابر این به جای غرق شدن در این افکار باید تلاش کنیم روی کاری که انجام می‌دهیم تمرکز داشته باشیم.

خلق و خوی‌تان را تغییر دهید: اگر بتوانید احساس خود را نسبت به خودتان و دنیای اطرافتان تغییر دهید، قادر خواهید بود که به‌طور قابل ملاحظه‌ای از تعداد افکار مشکوک و بد خود بکاهید.

سعی کنید تا جایی که امکان دارد آرام و ریلکس بوده و دوستانه رفتار کنید: فردی که رفتار آزاردهنده و ناخوشایندی نسبت به شما دارد شاید خودش هم نمی‌داند رفتارش چه تاثیری در شما داشته، پس او بدخواه و دشمن شما به حساب نمی‌آید.

عزت نفس خود را بالا ببرید: وقتی احساس بدی داریم تجربیات مثبت و خوبمان را نادیده می‌گیریم که همین امر باعث پایین آمدن عزت نفس‌مان شده و در نتیجه افکار بد بر ما غالب می‌شوند و خلق و خوی ما هم بد می‌شود. روی جنبه‌های مثبت امور تاکید و تمرکز داشته باشید تا شادابی و عزت نفس‌تان هم افزایش یابد.

معصومه اسدی / جام‌جم