جالب است که منبع این هشدارهای پزشکی هم گزارش تازه روزنامه جام‌جم اعلام شده،اما داستان از این قرار است که هنوز هم معلوم نیست کدام آدم شیرپاک خورده‌ای، گزارش دو سال و نیم قبل روزنامه جام‌جم را به‌عنوان گزارش امروز در شبکه‌های اجتماعی مثل وایبر، واتس آپ، لاین، فیسبوک و توییتر منتشر کرده است.
در متن این پیام هشداردهنده آمده است که «دوستان عزیز فعلا نه خودتون و نه عزیزانتون رو نگذارید در ایران آندوسکوپی بکنند، دلیلش رو می‌تونید در روزنامه جام‌جم همین امروز بخونید که تا همین الان که شبه، خیلی سرو صدا کرده. کار به جایی رسیده کسایی که این روزا میرن خون بدن، در انتقال خون ازشون پرسیده می‌شه جدیدن آندوسکوپی کردین؟ و اگه فرد بگه آره، به‌دلیل احتمال ابتلا به ویروس اچ آی وی (ایدز) ازش خون نمی‌گیرن. لطفا اطلاع رسانی کنید، این یک وظیفه اخلاقی است.»
انتشار گسترده یک گزارش قدیمی از روزنامه جام‌جم در فضای مجازی، کار را به جایی رسانده که حتی معاون درمان وزارت بهداشت هم نسبت به انتشار این پیام‌ها واکنش نشان داده است.
محمد آقاجانی در گفت‌وگو با پایگاه اطلاع رسانی وزارت بهداشت، تصریح کرده است که اخبار منتشر شده در فضای مجازی درباره استفاده از تجهیزات آلوده در آندوسکوپی صحت ندارد.
اما جدای از بازار داغ تائید و تکذیب مشکلات آندوسکوپی در روزهای اخیر، سوالی که در این میان مطرح میشود این است که چرا در حالی که مسئولان وزارت بهداشت مدام بر بی‌خطر بودن آندوسکوپی تاکید دارند، اما همچنان مردم نسبت به انجام این عمل تشخیصی، محتاط هستند؛ طوری که حتی پس از گذشت دو سال و نیم از انتشار گزارش جام‌جم، باز هم همین گزارش قدیمی را معیاری برای موثق بودن تردیدهای امروزشان می‌دانند و خودشان به طور خودجوش آن را در سطح وسیعی انعکاس می‌دهند.
عمل آندوسکوپی، در حقیقت عمل دیدن اعضای درونی بدن با دستگاهی به اسم «آندوسکوپ» است.
آندوسکوپ یک لوله باریک و منعطف است که روی آن دوربینی قرار دارد که با ورود این دستگاه به بخش‌های داخلی بدن، میشود مشکلات احتمالی معده، ریه، مثانه، مفاصل و آپاندیس را خیلی سریع‌تر تشخیص داد.
این روش یکی از روش‌های بسیار مفید برای تشخیص زودهنگام برخی بیماری‌های مزمن مثل انواع سرطان‌هاست و با کمک این شیوه نوین پزشکی، می‌توان فرآیند درمان بیمار را به شکل سریع‌تر و موفقیت آمیزتری دنبال کرد.
اما از آنجا که این دستگاه آندوسکوپ وارد بدن انسان میشود و سپس احتمال دارد همان دستگاه دوباره وارد بدن بیمار دیگری شود، برخی بیماران واهمه دارند که مبادا با کمک این روش تشخیصی، برخی بیماری‌های ویروسی و میکروبی از بیماران دیگر به آنها منتقل شود، اما سوال اصلی این است که آیا واقعا احتمال دارد که فردی با انجام عمل آندوسکوپی، به بیماری‌های ویروسی مثل ایدز و هپاتیت مبتلا شود؟
دکتر عباس مومن‌زاده، متخصص بیماری‌های عفونی در گفت‌وگو با جام‌جم اظهار کرد: گرچه احتمال انتقال از این روش خیلی کم است، اما صفر نیست.
به گفته مومن‌زاده، ویروس میتواند تا هشت ساعت روی هر وسیله‌ای بماند و در صورتی که پزشک بی‌احتیاطی کند و وسایل آندوسکوپی را بخوبی استریل نکند، احتمال انتقال انواع ویروس‌ها، میکروب‌ها و قارچ‌ها به بدن انسان وجود دارد.
این متخصص تاکید می‌کند که چون آندوسکوپی یک عمل تهاجمی است و فرد پس از این عمل تا چند روز دچار آسیب‌های خفیفی مثل خروسک میشود، به همین دلیل هم ویروس‌ها می‌توانند راحت‌تر در این بافت‌های آسیب‌دیده نفوذ کنند.
انجام عمل آندوسکوپی در محیط‌های سالم و بهداشتی و استریل کردن وسایل آندوسکوپی، دو راه عمده پیشگیری از بیماری‌های پس از آندوسکوپی است که مومن‌زاده به آن اشاره می‌کند.
همه این حرف‌ها به این معنی است که در صورت رعایت بهداشت از سوی پزشک متخصص، احتمال بسیار پایینی وجود دارد که فردی پس از عمل مفید آندوسکوپی به بیماری‌های مسری گرفتار شود، اما در صورت رعایت نکردن بهداشت از سوی پزشک، احتمال بروز بیماری‌های مختلف پس از آندوسکوپی، صفر نیست.
بهترین را‌ه‌حل؛ خرید پنس از سوی بیمار
میشود تصور کرد که در بیمارستان‌های دولتی و حتی خصوصی و در شرایطی که چند بیمار در انتظار عمل آندوسکوپی هستند، احتمال رخ دادن مشکلات بهداشتی بیشتر است، زیرا این احتمال دور از ذهن نیست که پزشک به‌دلیل تعداد زیاد مراجعه‌کنندگان نتواند برای استریل کردن کامل وسایل آندوسکوپی، وقت کافی بگذارد.
به همین دلیل هم واجب است که نظارت بر عمل‌های آندوسکوپی ـ چه در مطب‌های شخصی و چه در بیمارستان‌های دولتی و خصوصی- افزایش پیدا کند تا شک و شبهه‌ها در این‌باره هم فروکش کند و بیماران با آرامش خاطر بیشتری به این عمل تشخیصی، تن بدهند.
دکتر ستار جعفری، متخصص بیماری‌های گوارشی نیز احتمال انتقال بیماری‌های ویروسی از طریق آندوسکوپی را خیلی ضعیف می‌داند و به جام‌جم می‌گوید: برای جلوگیری از مشکلات احتمالی، باید هم دستگاه آندوسکوپی و هم «پنس‌های بیوپسی» که برای نمونه برداری استفاده میشود، از سوی پزشک معالج به مدت حداقل نیم‌ساعت ضدعفونی شود.
این پنس‌های بیوپسی که جعفری به آن اشاره می‌کند، در دو نوع یک بار مصرف و چند بار مصرف در بازار وجود دارد که به گفته این متخصص، قیمت یک بار مصرف‌ها بین 50 تا 300 هزار تومان است، اما چندبار مصرف‌ها بالای 300 هزار تومان است.
این پنس‌های نمونه‌برداری به‌دلیل قیمت بالایی که دارد، تهیه آن برای بسیاری از بیماران دشوار است و در این زمینه، بیمه‌ها هم کمک چندانی به بیمار نمی‌کنند. این مسائل باعث شده که برخی پزشکان، از پنس‌های چندبار مصرف برای بیماران استفاده کنند تا هزینه بیمار هم کمتر شود، اما نکته مهم دیگر اینجاست که این پنس‌های چند بار مصرف باید حتما از سوی پزشک معالج، به‌طور کامل استریل شود.
جعفری یادآوری می‌کند که به‌دلیل جنس فیزیکی پنس‌های آندوسکوپی و احتمال قرار گرفتن بخشی از بافت بیمار قبلی روی بیمار جدید، استریل کردن پنس‌ها از استریل کردن آندوسکوپ مهم‌تر است.
گرچه به‌طور غیررسمی گفته میشود که گاه برخی پزشکان، حتی چند بار از پنس‌های یک‌بار مصرف هم استفاده می‌کنند، اما به‌هر حال در صورتی که بهداشت این پنس‌ها رعایت شود، احتمال ابتلای بیمار به بیماری‌های ویروسی بسیار پایین می‌آید.
جعفری برای رفع همه این سوءتفاهم‌ها و ابهام ها، پیشنهاد بسیار معقولی ارائه می‌دهد و می‌گوید: بیمار میتواند خودش پنس‌های یک بار مصرف آندوسکوپی را خریداری کند و آن را در اختیار پزشک قرار دهد و با این کار میشود جلوی ترس و اضطراب بیماران از این عمل را کاهش داد.
وزارت بهداشت: با متخلفان، برخورد جدی می‌کنیم
اگر حرف‌های معاون درمان وزیر بهداشت را ملاک قرار بدهیم، این مقام مسئول همه حرف و حدیث‌های چند روز اخیر درباره مشکلات بهداشتی عمل آندوسکوپی را رد می‌کند.
دکتر احمد تارا، مدیرکل دفتر مدیریت بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی نیز در گفت‌وگو با جام‌جم تصریح می‌کند: تاکنون چنین موردی گزارش نشده و البته وقوع چنین اتفاق‌هایی در بیمارستان‌های کشور بسیار نادر است، اما در عین حال اگر بیماری از نحوه آندوسکوپی یک پزشک شکایت داشته باشد، قطعا وزارت بهداشت به این قضیه ورود پیدا می‌کند و در صورت اثبات تخلف، با آن پزشک برخورد جدی خواهد شد.
البته تارا هم معتقد است که با وجود اینکه سالانه بیش از 300 میلیون ویزیت بیمار انجام میشود، وزارت بهداشت فقط میتواند به‌صورت بازرسی‌های دوره‌ای به کیفیت این ویزیت‌ها نظارت کند. این مقام مسئول، بصراحت اعلام می‌کند که ما نمی‌توانیم ایمن بودن عمل‌های آندوسکوپی در مطب‌های شخصی را صددرصد تضمین کنیم و نوع برخورد وزارت بهداشت در این موضوع، معمولا در شرایطی است که گزارشی از تخلف در این زمینه به ما ارجاع شود، اما در صورت دریافت گزارش، مطمئن باشید که وزارت بهداشت با پزشک متخلف برخورد خواهد کرد.
در شرایطی که این بار هم وزارت بهداشت درباره مساله آندوسکوپی، موضعی شبیه دو سال و نیم قبل اتخاذ کرده است، در این شرایط شاید انتظار معقول بیماران این باشد که سطح نظارت‌ها بر عمل‌های آندوسکوپی افزایش پیدا کند و این وزارتخانه صرفا به‌دنبال رد کامل دغدغه‌های بیماران نباشد.
جام جم سرا: اولین قدم برای ازدواج رسیدن به بلوغ فکری است. در حال حاضر شما ۲۷ ساله هستید و اینکه ادعا کرده‌اید با اجبار مادرتان ازدواج کرده‌اید، نشاندهنده یک نکته مهم است. اینکه شما نتوانسته‌اید مادرتان را از تصمیمش یعنی «داماد کردن اجباری شما» منصرف کنید. ممکن است شما هم در این زمینه مقصر باشید. بنابراین قبل از اینکه مادرتان را مقصر بدانیم، به نظر می‌رسد شما هنوز خیلی رشد یافته نیستید چون اگر رشد یافته بودید، تن به ازدواج اجباری نمی‌دادید و در عین رعایت احترام مادرتان، او را از تصمیم‌اش منصرف می‌کردید.
مداخله والدین به خاطر نداشتن توانمندی
از بحث اجباری بودن ازدواجتان که بگذریم، ظاهراً مشکل دیگر شما دخالت‌های بی‌جای مادرتان است. توجه داشته باشید که ممکن است شما با رفتار‌هایتان، باعث شده باشید مادرتان در زندگی شما دخالت کند. معمولا اگر زن و شوهری در مدیریت زندگیشان توانمند باشند، خانواده‌ها در زندگیشان نظر نخواهند داد. اصولا مداخله زمانی اتفاق می‌افتد که خانواده‌ای توانمندی‌های فرزند خود را باور نداشته باشند و فرزندشان نتوانسته باشد با رفتار‌هایش ابراز وجود کند.
در ادامه چند نشانه رشد یافتگی بیان میشود که باید وجود یا نبود آنها را در خودتان بررسی کنید.
مشکلاتتان را خودتان حل کنید
زن و شوهر بعد از ازدواج، باید بتوانند مشکلاتشان را با یکدیگر حل کنند و برای هر مشکل کوچکی از والدینشان کمک نخواهند. وقتی شما برای هر ناراحتی کوچکی در زندگی، والدینتان را درگیر می‌کنید باید آماده نظر دادن آنها باشید. به طور طبیعی آنها تلاش می‌کنند شما را راهنمایی کنند، اما شما گفته‌های آنها را دخالت می‌دانید. به نظر می‌رسد شما و همسرتان بعد از ازدواج با یکدیگر «ما» نشده‌اید. شما باید توانایی این را داشته باشید که با همسرتان یکی شوید و اطرافیان را هم متوجه این قضیه بکنید. اگر درباره رفتارهای مادرتان با همسرتان هم صحبت بکنید شاید بتوانید راه حلی بیابید تا حساسیت‌های مادرتان را کاهش دهید.
اضطراب جدایی از پسر
علاوه بر این، ممکن است مادرتان دچار اضطراب جدایی از شما شده باشد. اینکه گفته‌اید مادرتان از ابراز علاقه شما به همسرتان ناراحت میشود و دوست ندارد با او بیرون بروید، ممکن است نشان دهنده این اختلال در مادرتان باشد. اضطراب جدایی در مواردی پیش می‌آید که مادر احساس می‌کند، عروس پسرش را از او گرفته است. چنین مادری به خاطر این اضطراب تلاش می‌کند تا پسرش بیشتر در کنار او باشد و برنامه‌های پسرش برای بودن در کنار همسرش را مختل می‌کند.
تغییر شناخت مادر
اگر احساس می‌کنید مادرتان چنین مشکلی دارد، باید حتما برای درمان به مشاور مجرب مراجعه کنید. با این حال، دادن اطمینان به مادرتان که از زندگی فعلیتان راضی هستید و همسرتان زندگی شما را در دست نگرفته است، باعث میشود حساسیت‌های مادرتان نسبت به شما کاهش یابد. همچنین با مادرتان صحبت کنید و به او بگویید که همیشه در قلب شما جای دارد و هیچ فردی نمی‌تواند جای علاقه مادری را در دل شما بگیرد. بنابراین شما باید تلاش کنید که شناخت مادرتان را نسبت به خود و همسرتان تغییر دهید. (عبدالحسین ترابیان - کار‌شناس و مشاور خانواده/خراسان)
جام جم سرا: دکتر آرش بیرقی طوسی گفت: این تبلیغات جایی در مستندات علمی نداشته و با منطق نیز جور در نمی‌آید.
این متخصص جراحی پلاستیک افزود: بعید است که استفاده از گیره‌های کوچک‌کننده بینی عوارضی داشته باشد. در صورت فشار زیاد ممکن است موجب زخمی کردن پوست شود اما تاثیری در کوچک شدن بینی ندارد.
بیرقی طوسی با بیان اینکه در بعضی مواقع جراحی بینی نتیجه مطلوبی در کوچک کردن بینی ندارد، ادامه داد: این تبلیغات دروغ است زیرا در برخی اوقات با برداشتن مقدار زیادی از غضروف و استخوان بینی باز هم نتیجه دلخواه فرد به دست نمی‌آید. در حوزه پزشکی، اقدامی که بدون عارضه بوده و تاثیر خوبی داشته باشد، وجود ندارد و افراد باید در مواردی که گفته میشود اقدامی بدون عارضه است و تاثیر خوبی دارد، شک کنند. (ایسنا)
جام جم سرا: من چطور می‌توانم قضیه جانبازان را به مردم مرتبط بدانم؟! وقتی که مسئولان وظیفه‌ای که بر عهده‌شان گذاشته شده را انجام نمی‌دهند؛ حالا تقاضا از مردم چه معنی‌ای می‌دهد؟! چطور می‌توان از مردم تقاضای فعالیت داوطلبانه داشت وقتی که ما مدارک اصلی آسیب‌دیدگی خود را در همه روزنامه‌ها و فضای مجازی منتشر می‌کنیم و آنها حاضر به تن دادن به اعطای درصد مناسب برای ما نیستند؟!
وقتی که در مورد مدارک ما می‌گویند «جعل است»، وقتی که برای ما پرونده‌سازی می‌کنند، وقتی که نمی‌گذارند برای دفاع از خودمان صحبت کنیم... چه انتظاری می‌توان از مردم داشت؟! وقتی که حقوقت را قطع و با تو بدرفتاری می‌کنند چه انتظاری از رفتار داوطلبانه مردم می‌توان داشت؟!
واقعیت این است که کمتر کسی در این سرزمین دل شیر دارد. با کمال تأسف باید بگویم که قضیه جانبازان بغرنج‌تر از آن چیزی است که همه فکر می‌کنند و ساماندهی آن هم تنها به انجام وظایفی که بر عهده مسئولان گذاشته شده برمی‌گردد. البته مردم می‌توانند با انتخاباتی که برای آنها در نظر گرفته شده، آدم‌هایی را بر کرسی ریاست بنشانند که به فکر مردم باشند و بتوانند از حقوق پایمال‌شده افراد جامعه دفاع کنند. مردم خودشان به قدر کافی گرفتار و با مشکلات مختلف روبه‌رو هستند. مسئله آن‌جاست که در بحث جانبازان اصلاً نباید گذاشت که قضیه به جایی برسد که کسی بخواهد با ترحم وارد قضیه شود، جانباز گدا نیست که کسی بخواهد برای او دلسوزی کند و از سر ترحم قدمی بردارد.
من بارها سعی کرده‌ام که با مسئولان ارتباط بگیرم اما آنها حتی در حد ۱۰ دقیقه هم برای ما وقت نگذاشتند، در صورتی که ما کسانی بودیم که باعث شدیم آنها به جایی که حالا ایستاده‌اند، برسند.
۵ سال است که حقوق ما را به بهانه‌های مختلف قطع کرده‌اند، در صورتی که همین حالا که صحبت می‌کنم، سرفه امانم را بریده و نمی‌توانم ادامه حرف‌هایم را بگویم. اگر رفقای جبهه و جنگ من نبودند و از من پشتیبانی نمی‌کردند، الآن آژانس شیشه‌ای را برای همه اجرا می‌کردم.
آنقدر به جانباز ظلم میشود که حد ندارد؛ در نحوه تعیین درصد، نحوه برخورد و آنقدر آنها را درگیر برو و بیا می‌کنند که امانشان بریده شود.
من شماره مسئولان و نمایندگان مجلس را گیر آوردم و هر شب نزدیک به ۱۰۰ پیامک برای آنها می‌فرستادم، اما کک آنها هم نمی‌گزید و می‌گفتند: «به ما مربوط نمی‌شود.»
یک سؤال: «پس من به شما رأی داده‌ام که در آن خانه سبز و مجلسی و شیک چه کار کنید؟ من به قدر یک رأی خودم هم نمی‌توانم پرسشگر باشم؟»
امان ما بریده است، اگر عزم داوطلبانه آنان دردی از کلکسیون دردهای ما دوا می‌کند، بسم‌الله، وارد قضیه شوید. (امیرحسین خرم - جانباز شیمیایی جنگ‌تحمیلی/شهروند)
*انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی در «جام جم سرا» لزوماً به معنای تایید یا رد محتوای آن نیست و صرفاً به قصد اطلاع کاربران بازنشر میشود.
جام جم سرا: «افشین طباطبایی» گفت: هیپنوتیزم کردن افراد، کار هر کسی نیست و فقط برخی دانشمندان شاخص و برجسته می‌توانند از روش هیپنوتیزم برای درمان بیماران استفاده کنند.
به گفته این روان‌شناس، روش هیپنوتیزم آنقدر پیچیدگی دارد که بجز تعداد انگشت شماری از روان‌شناسان که تجارب بالینی و علمی دارند کسی نمی‌تواند از این روش برای درمان بیماری‌ها استفاده کند. علاوه بر این، در ایران هم فردی که بتواند هیپنوتیزم انجام دهد وجود ندارد.
طباطبایی اظهار داشت: هیپنوتیزم روش درمانی مناسبی است که از ۱۵۰ سال قبل، برخی از دانشمندان برای درمان برخی بیماری‌ها از آن استفاده می‌کردند. روان‌شناسان نیز با استفاده از هیپنوتیزم سعی می‌کنند به لایه‌های مختلف روان فرد برای دستیابی به ریشه‌های بروز بیماری‌ها و مشکلات روانی افراد پی ببرند. بعد از پی بردن به علل و عوامل بیماری افراد، آنها سعی می‌کنند الگوهای جدید را با استفاده از تلقین جایگزین الگوهای قبلی کنند و بیماران را با این روش درمان کنند. (ایرنا)
بهزاد تریوه، متخصص روانشناسی و مشاور خانواده، عضو انجمن روانشناسی بالینی ایران می‌گوید برای جلوگیری از ایجاد چنین مشکلاتی، زن و شوهر با حفظ آرامش خانواده باید تلاش کنند هزینه‌ها را به‌گونه‌ای کنترل کنند که هم خرج‌های ضروری انجام شود و هم پس‌اندازی صورت بگیرد. راهکارهای او را برای خروج از عادت به ولخرجی در خانواده‌ها بخوانید.
برای آینده خود هدفگذاری کنید
همه پولی که در حساب بانکیتان موجود است برای خرید کردن نیست. به‌خصوص امروزه که بیشتر خرید‌ها با کارت‌های اعتباری انجام میشود خطر اینکه میزان خرید از بودجه تعیین‌شده فرا‌تر برود بسیار زیاد است. بنابراین سعی کنید برای آینده اقتصادی خود و خانواده‌تان هدفگذاری و برنامه‌ریزی کنید. اکثر افراد ولخرج جزو آن دسته افرادند که برای مسائل اقتصادی خود برنامه خاصی ندارند و به تنها چیزی که فکر نمی‌کنند پس‌انداز کردن است حتی به این منظور که با اندکی پس‌انداز و افزایش موجودی بتوانند کالا و جنس بهتر و کاربردی‌تری را تهیه کنند. خریدهای کوچک، ارزان، غیرضروری و بیش از حد روزمره این افراد را راضی می‌کند. تغییر دادن چنین الگویی جز با برنامه‌ریزی و هدفگذاری و اولویت‌بندی امکان‌پذیر نیست. به این ترتیب که مشخص کنید تا آخر‌ماه قرار است چه اندازه خرج و چه اندازه پس‌انداز کنید. ممکن است این پس‌انداز خیلی ناچیز باشد اما باید وجود داشته باشد. برای بدهکاری‌ها و تسویه آنها هم باید برنامه‌ریزی داشته باشید. این بدهکاری میتواند اقساط وام بانکی یا قرض باشد.
همسرتان را به بینش برسانید
گاهی شخصی که ولخرجی می‌کند گمان نمی‌کند که ولخرج است چون به این سبک عادت کرده است. بنابراین سعی کنید او را به این بینش و آگاهی برسانید که الگوی اقتصادی‌ای که در پیش گرفته دچار مشکل است. به این ترتیب که فهرستی از میزان نیازهای روزانه و ماهانه خود را تهیه کنید و در اختیارش قرار دهید. او را قانع کنید که هزینه کردن بیشتر از این حد فرا‌تر از نیازهای ضروری و شماست و ولخرجی محسوب میشود.
همدلانه او را متقاعد کنید
هنگامی که سعی در قانع کردن او دارید نگذارید او حس کند که شما سعی در متهم کردن و مقصر نشان دادن او دارید. موضوع را به‌گونه‌ای مطرح کنید که او با تمام وجودش حس کند که شما از روی دلسوزی، آینده‌نگری و مسئولیت‌پذیری سعی در تغییر اوضاع دارید مثلا به او بگویید: «من درک می‌کنم که تو برای فراهم کردن رفاه بیشتر من و فرزندانمان فلان مقدار در‌ماه صرف خرید فلان وسیله کردی اما به‌نظرت بهتر نیست از خرید یک‌سری وسایل غیرضروری صرف‌نظر کنیم و با پس‌انداز کردن فلان مقدار امکانات ضروری‌تر و بهتر را فراهم کنیم؟ مثلا برای خرید خانه، ماشین یا... مبلغی در‌ماه پس‌انداز کنیم».
او را به فکر فرو ببرید
هنگامی که درباره ولخرجی و عادت‌های نادرست همسرتان می‌خواهید با او صحبت کنید حواستان باشد در او احساس گناه به‌وجود نیاورید. باید در یک فضای آرام او را متقاعد کنید که برای ترک عادت نادرستش تلاش کند. مثلا اجناسی که چند‌ماه اخیر خریداری کرده و استفاده چندانی هم از آنها نکرده را مقابلش قرار دهید و از او بخواهید برای خودش توضیح دهد که هر کدام از آنها را برای چه منظور و چه استفاده‌ای خریده و چرا پس از گذشت چند‌ماه هنوز از آنها استفاده نکرده است. این کار سبب میشود او عمیق‌تر و آگاهانه‌تر نسبت به مشکل خود فکر کند.
بخواهید با شما مشورت کند
با همدیگر قرار بگذارید که برای خرید وسایل مورد نیازتان با هم مشورت کنید و درصورتی که هر دو طرف با خرید آن موافق بودید آن را تهیه کنید. سعی کنید هنگامی که از او می‌خواهید با شما مشورت کند او تصور نکند که شما برای اینکه در مسائلی که مربوط به اوست دخالت کنید چنین پیشنهادی به او می‌دهید بنابراین کاملا دوستانه از او درخواست کنید. فراموش نکنید هنگامی که خودتان هم قصد خرید دارید حتما با او مشورت کنید.
بخواهید کارت اعتباری‌اش را به شما بدهد
اگر همسرتان واقعا نمی‌تواند جلوی ولخرجی خود را بگیرد به او پیشنهاد دهید که کارت اعتباری خود یا درآمدماهانه‌اش را به شما بسپارد و شما طبق برنامه‌ریزی و هدفگذاری که با هم انجام داده‌اید میزان پول مورد نیاز او برای هزینه‌های روزانه را در اختیارش قرار دهید و مابقی را پس‌انداز کنید. این مسئله نباید جنبه امری و تنبیهی داشته باشد بلکه باید کاملا در سایه همدلی بیان شود به‌گونه‌ای که همسرتان حس کند که شما برای کمک به او و بهبود وضعیت موجود تلاش می‌کنید نه به این منظور که اختیارات و قدرت را از دست او گرفته و خودتان به‌دست بگیرید.
او را به پس‌انداز کردن تشویق کنید
در مرحله اول از او بخواهید پولی که صرف خریدهای کوچک و غیرضروری می‌کند را پس‌انداز کند و با خریدن وسیله‌ای بهتر از خرید خود بیشتر بهره ببرد. به این ترتیب او آرام‌آرام یاد می‌گیرد به امید به‌دست آوردن کالایی ارزشمند‌تر و کارآمد‌تر با وسوسه خرید خود مبارزه کند. بعد از گذشت چند‌ماه که او توانست از عهده این کار بربیاید اینگونه برایش توضیح دهید که ممکن است در آینده شرایطی برایتان ایجاد شود و مجبور باشید هزینه‌هایی را برای مسائلی که در برنامه‌ریزی‌های خود آن را پیش‌بینی نکرده‌اید بپردازید و داشتن پس‌انداز یکی از بهترین راه‌ها برای کم‌کردن اضطراب و فشارهای روانی ناشی از مسائلی است که نمی‌توان آنها را پیش‌بینی کرد. به او بگویید که لازم نیست میزان پس‌انداز حتما مبلغ زیادی باشد. حتی یک مبلغ اندک هم میتواند شروع پس‌انداز کردن باشد. مثلا اینگونه از او بخواهید: «مایلی میزان پولی که برای خرید فلان چیز پس‌انداز کردیم را برای روز مبادا کنار بگذاریم؟»
پس‌اندازتان را به‌حساب سپرده طولانی‌مدت بسپارید
در مرحله بعدی سعی کنید پول‌های نقدی که پس‌انداز کرده‌اید که را به‌حساب سپرده طولانی‌مدت بسپارید که برای خرج کردن آن وسوسه نشوید البته این مسئله حتما باید با مشورت و آگاهی دوطرف انجام شود. بهتر است حساب سپرده‌ای که پس‌انداز خود را در آن قرار می‌دهید یک حساب مشترک باشد تا هم شما و هم همسرتان برای پس‌انداز کردن انگیزه و دلگرمی لازم را به‌دست بیاورید.
برای پس‌اندازتان هم هدفگذاری کنید
نگه داشتن پول اگر با هدفگذاری مشخصی نباشد خود میتواند سبب ایجاد وسوسه خرید و ولخرجی شود. با مشورت همدیگر تعیین کنید که میزان پس‌اندازتان را به چیزی قرار است اختصاص دهید. مثلا این پول را برای خرید یا تعویض خانه و ماشین یا سرمایه‌گذاری در موردی خاص درنظر بگیرید.
حساب خرج و دخلتان را داشته باشید
سعی کنید حساب و کتاب زندگیتان را به‌صورت مکتوب بنویسید. هنگامی که برنامه‌ریزی‌های مالیتان به‌صورت ذهنی است نمی‌توانید کنترل دقیقی روی آن داشته باشید. در جدولی هزینه مسکن، خوراک، پوشاک، اقساط بانکی، قبض‌های ماهانه و... را یادداشت کنید. مبلغی که برای این امور باید بپردازید را از درآمد ماهانه خود کسر کنید. سایر وسایل و لوازمی مورد نیازتان را بهترتیب اولویت مشخص کنید. درصدی از مبلغی که برایتان باقی‌مانده را صرف تهیه آنها کرده و نهایت تلاشتان را بکنید که آخر هر‌ماه هر چقدر که می‌توانید پس‌انداز داشته باشید مثلا مبلغی را مشخص کنید و با همسرتان قرار بگذارید که هر دو نفرتان تلاش کنید از خرید یک سری وسایل غیرضروری صرف‌نظر کنید تا بتوانید آخر‌ماه این مقدار را پس‌انداز کنید. برای راحتی بیشتر می‌توانید از نرم‌افزار‌ها و اپلیکیشن‌های حسابداری در منزل هم استفاده کنید.
پولتان را به اجناس ارزشمند غیرقابل خرج تبدیل کنید
افراد به‌طور طبیعی میل دارند هنگامی که پولی در اختیار دارند آن را جهت رفاه بیشتر خرج کنند. اگر شما یا همسرتان نمی‌توانید از وسوسه خرج کردن پول نقد خود جلوگیری کنید می‌توانید وجوه نقد خود را به طلا، سکه، اوراق بهادار، سهام و... تبدیل کنید که به راحتی قابل خرج کردن نباشد.
بخشی از تفریحات خود را در خانه انجام دهید
به جای اینکه امکاناتی را با خرج کردن پول و هزینه زیادی در بیرون از منزل فراهم کنید سعی کنید با کمی پس‌انداز وسایل مورد نیازی را بخرید که به شما امکان می‌دهد آنها را در منزل با هزینه کمتری تهیه کنید مثلا به جای اینکه هفته‌ای ۲یا ۳برای تفریح به رستوران‌ها و کافی‌شاپ‌های گران‌قیمت بروید می‌توانید پول‌هایتان را پس‌انداز کنید و یک دستگاه قهوه‌ساز، کیک‌پز، کباب‌پز و... بخرید و خودتان با هزینه کمتر آنها را در منزل تهیه کنید.
جوگیر نشوید
گاهی یک اتفاق خوب باعث میشود افرادی که زیادی حساب جیبشان را ندارند دست به کارهای غیرمعقولی بزنند. فرض کنید با همسرتان در جمعی نشسته‌اید و او خبر خوشی می‌شنود یا در یک مسابقه برنده میشود یا یک چیزی که مدت‌ها منتظرش بوده برایش اتفاق می‌افتد و ناگهان تصمیم می‌گیرد کل افرادی که حضور دارند را به صرف شام مه‌مان کند. در چنین مواقعی کاملا حواستان به او جمع باشد. به او کمک کنید هیجان خود را کنترل کرده و ماجرا را به‌گونه‌ای مدیریت کنید که دچار اسراف نشوید.
برای فرار از ناراحتی به خرید نروید
بعضی افراد عادت دارند هنگامی که دلشان گرفته یا اتفاق ناخوشایندی برایشان افتاده برای اینکه حس بهتری پیدا کنند دست به خرید کردن می‌زنند و این کار احساس آرامش و لذت خاصی به آنها می‌دهد. اگر همسرتان چنین عادتی دارد بعد از اتفاقات ناخوشایند و مشاجرات خانوادگی نگذارید تنهایی بیرون برود. با همراهی کردن او هم می‌توانید از ادامه پیدا کردن بحث و مجادله جلوگیری کنید و نگذارید کار به قهر و آشتی بکشد و هم می‌توانید از ولخرجی و خریدهای بیهوده او جلوگیری کنید.
برای تفریح کردن به مراکز خرید نروید
بعضی زوج‌های جوان عادت دارند هنگامی که حوصله‌شان سر رفته یا اینکه کمی دلشان گرفته بدون هیچ قصد قبلی برای تفریح بیرون می‌روند و ناخودآگاه بدون اینکه چیزی نیاز داشته باشد دست به خریدهای غیرضروری می‌زنند. خرید کردن اگر به‌صورت معقول و در حد متعارف و مورد نیاز باشد برای بهداشت روانی انسان‌ها مفید است اما این مسئله نباید از حد بگذرد و به شکل ولخرجی دربیاید. بنابراین اگر شما یا همسرتان چنین عاداتی دارید سعی کنید در چنین مواقعی به جای گشت‌زدن بیهوده در مراکز خرید برای تفریح به پارک یا سینما بروید. (همشهری)
متخصصان دانشگاه ژنو دریافتند استرس تمایل فرد را به مصرف خوراکی به عنوان پاداش افزایش می‌دهد اما باعث نمی‌شود فرد از خوردن، بیش از مواقع دیگر لذت ببرد. آنها برای رسیدن به این نتیجه، نوع انسانی تست «پائولف» را مورد استفاده قرار دادند.
آزمون پائولف در حیوانات برای اندازه‌گیری سطح استرس، رضایت و تمایل آنها استفاده میشود. به منظور سازگار کردن این تست برای استفاده روی انسان متخصصان از شرکت‌کنندگان درخواست کردند تا علاقه فردی‌شان به شکلات را بازگو کنند. سپس این افراد به دو گروه تقسیم شدند. از یک گروه درخواست شد تا برای یک مدت طولانی دست خود را داخل آب یخ نگه دارند که ایجاد کننده وضعیت استرس‌زاست. همچنین از گروه دوم درخواست شد تا دستشان را داخل آب گرم نگه دارند. سپس از آنان خواستند برای استمشام بوی شکلات دستگیره‌ای را فشار دهند و سرانجام مشخص کنند که از استشمام بوی آن چه حسی پیدا می‌کنند.
نتایج نشان داد افراد پراسترس به منظور به دست آوردن فرصت و شانس استشمام بوی شکلات سه برابر انرژی بیشتری به کار می‌گرفتند، هرچند در میزان لذتی که هر دو اعضای این گروه داشتند تفاوتی مشاهده نشد.
به نقل از مدیکال دیلی، «ایوا پول»، متخصص ارشد این مطالعه از دانشگاه ژنو گفت: اکثر افرادی که شرایط پراسترس را تجربه می‌کنند تمایل بیشتری به مصرف مواد خوراکی همچون شکلات دارند و حتی باعث میشود خود در نیمه‌های شب برای خرید آن به فروشگاه مراجعه کنند اما چنین رفتاری به این مفهوم نیست که آنها از خوردن شکلات لذت بیشتری می‌برند. (ایسنا)
اینکه چندین سال پیش ازدواج کرده‌اید و اکنون ۳ فرزند دارید و با تمام فراز و نشیب‌های زندگی، نقش همسرداری و نقش مادری را که دو نقش اساسی و مهم است سال‌ها ایفا کرده‌اید، نشاندهنده این است که جزو مادران موفق جامعه هستید. با این حال و درباره سوال شما نکاتی که در ادامه مطرح میشود، تامل برانگیز است:
حل مشکل با ۳ مهارت
گفته‌اید هر وقت به شوهرم اعتراض می‌کنم، نظری مخالف سلیقه‌تان به شما می‌دهد. فراموش نکنید که در زندگی مشترک اصطکاک و تنش امری طبیعی است.
نکته بسیار مهم در زندگی زناشویی این است که دو انسان دارای عقاید، باور‌ها، ارزش‌ها، تفکرات و فرهنگ متفاوت در کنار هم قرار می‌گیرند تا باعث آرامش همدیگر باشند. این تفاوت‌ها به این معناست که اصطکاک و تنش و همفکر نبودن، امری کاملا طبیعی است. البته در صورت بروز برخی مسائل با بهره گیری از ۳ مهارت بلوغ عقلانی، مهارت حل مسئله و مهارت ارتباطی برای بیان اصولی احساسات و نیاز‌ها به طرف مقابل، باید برای حل اختلاف نظر‌ها تلاش کرد.
همدلی و همراهی با شوهر
گفته‌اید که همسرتان بعدازظهر‌ها هم کار می‌کند. برای موفقیت در زندگی مشترک، شما باید همدلی و همراهی با شوهرتان را بیشتر کنید. در دین مبین اسلام، نفقه همسر و فرزندان و ایجاد شرایط مناسب عاطفی، روانی، اجتماعی و اقتصادی به عهده مرد است و با توجه به شرایط سخت زندگی، همسر شما با تلاش و کوشش بیشتر به دنبال ایفای این نقش بوده که این کار، خود یک نکته بسیار مثبت برای داشتن یک زندگی سالم و نشان از تلاش شوهرتان برای حل مشکلات مالی و بیشتر شدن احساس خوشبختی در شما و فرزندانتان است.
هرچند توجه به نیازهای اقتصادی مهم است اما نیاز به تفریح و نیاز به درکنار هم بودن هم یکی از نیازهای مهم روانی است. اگر شوهرتان برای بیرون رفتن در کنار شما و فرزندانش وقت نمی‌گذارد، شما می‌توانید این نیازتان را در قالب بیانی ساده به شوهرتان منتقل کنید و خود نیز زمینه بیرون رفتن را آماده کنید. به طور مثال در یک روز تعطیل، برای ناهار غذایی درست کنید و سبد وسایلی را که برای رفتن به پارک خریده‌اید، آماده کنید.
همچنین برای شروع از شرایط ساده و زمان‌های کوتاه برای رفتن به تفریح در کنار خانواده استفاده کنید. درصورت همراهی شوهرتان از این شرایط با تشویق‌های کلامی و غیر کلامی این وضعیت را تقویت و از او تشکر کنید.
به کارگیری مهارت تفکر انتقادی
مهارت تفکر انتقادی را در خودتان تقویت کنید. معنای این مهارت این است که با غرولند کردن، سرزنش، تحقیر و تهدید نه تنها به خواسته‌هایتان نمی‌رسید بلکه این رفتار خود شما را هم خسته و ناراحت می‌کند. بنابراین سعی کنید بیشتر به شوهرتان عشق بورزید و رفتارهای مثبت را افزایش دهید.
همچنین بعد از مدتی در شرایط مناسب و با بیانی ساده، خواسته‌های خود را مطرح کنید. به طور مثال به شوهرتان بگویید: «من دوست دارم در کنار تلاش‌هایی که برای من و فرزندانم می‌کنی، گاهی برای بیرون رفتن چه دو نفری و چه همراه با بچه‌ها وقت بگذاری چراکه من با این رفتار، احساس بهتری دارم و احساس آرامش بیشتری می‌کنم و احساس می‌کنم که برای من و خواسته‌های من اهمیت قائل شدی و مرا دوست داری و من برایت مهم هستم و...»
اگر در یک مدت کوتاه با تلاش و کوشش به خواسته خود که تغییر رفتارهای شوهرتان است، دست نیافتید کمی صبر داشته باشید و سعی کنید با قدرت برنامه ریزی از روش‌های مختلف دیگر برای رسیدن به راه حل بهره بگیرید. همچنین مراجعه حضوری به یک مشاور متخصص و روان‌شناس در این زمینه به شما کمک خواهد کرد. (محمدباقر ذبیحی - کار‌شناس ارشد روانشناسی/خراسان)
پاسخ مشاور: یکی از عوامل اساسی انحرافات روان و شخصیت انسان، داشتن «عقده حقارت» یا خود کم بینی است. عقده حقارت، حالت سرکوفتگی و افسردگی همراه با کینه توزی است که به سبب ناکامی و تحمل رنج و خفت و حقارت پدید می‌آید. با توجه به متن پیامکتان که گفته‌اید از هر نوع بی‌ادبی و بدرفتاری ناراحت می‌شوید و احساس می‌کنید هیچ فردی شما را دوست ندارد، به نظر می‌رسد شما دچار خودکم بینی شده‌اید.
احساس حقارت یعنی چه؟
احساس حقارت، همان طور که از کلمه دومش بر می‌آید؛ یعنی اینکه یک نفر حس کند در برابر دیگران کوچک است و خودش را دست کم بگیرد. البته همان طور که از کلمه اولش هم بر می‌آید نشان از این دارد که این «خودکم بینی» چندان ربطی به واقعیت ندارد و بیشتر باور و حس یک آدم نسبت به خودش است.
دلیل احساس خود کم بینی
در خور ذکر است که «خودکم بینی» دارای ماهیت فطری نیست و به طبقه یا قشر معینی اختصاص ندارد بلکه عارضه‌ای است که علل پیدایش آن را باید در تربیت و پرورش اولیه فرد و روابط و مناسبات متقابل او با محیط در دوران کودکی تا بلوغ جست‌و‌جو کرد؛ به طور مثال تبعیض، نازپروردگی، نقص عضو، نداشتن معیارهای مناسب برای ارزش گذاری در خانواده برای شخص، نسپردن مسئولیت به فرد و... میتواند از دلایل دیگر به وجود آمدن این اختلال باشد. با این حال به نظر می‌رسد که راه حل مشکل شما به کار بستن نکاتی است که در ادامه مطرح میشود. شما باید سطح توقعتان را از دیگران کاهش دهید و از هر فردی به اندازه ظرفیتش توقع داشته باشید.
با توجه به اینکه ۱۸ سال از شروع زندگی مشترکتان گذشته است باید به شناخت خوبی نسبت به همسرتان دست یافته باشید و توقعات بیجا و خارج از توان شوهرتان از او نداشته باشید. داشتن چنین توقع‌هایی و نرسیدن به آنها، احساس حقارت و بی‌ارزش بودن را به صورت غیر واقعی در شما افزایش می‌دهد. یادتان باشد که انسان‌ها موجوداتی غیر قابل پیش بینی هستند بنابراین همواره از هر فردی انتظار هر رفتاری را داشته باشید.
اعضای خانواده شما و همکارانتان در شرایط مختلف، ممکن است واکنش‌های عجیبی از خود بروز دهند. بنابراین آمادگی قبلی شما باعث میشود که از واکنش‌های آنها ناراحت و حساس نشوید.
غنیمت شمردن زمان حال
قدر لحظه‌های زندگی را بدانید و از هر ثانیه آن برای زندگی با آرامش و خوشحالی استفاده کنید. دنیا و مدت زمان زندگی در آن اعتباری ندارد؛ بنابراین زمان حال را غنیمت شمارید و حسرت گذشته را نخورید. همچنین نگرانی بیش از حد برای آینده هم باعث اضطراب و حساس شدن شما نسبت به رفتارهای دیگران خواهد شد.
ملاک تشخیص اینکه یک طرز فکر یا روش در زندگی صحیح است یا خیر، توجه به نتایج اجرای آن روش یا طرز تفکر است. وقتی شما از وضعیت فعلیتان حاصلی جز رنج و ناراحتی نداشته‌اید یعنی روش و منش زندگیتان مناسب نیست و باید تغییرش دهید. باتوجه به اینکه اطلاعات ما از زندگی شما کافی نیست به نظر می‌رسد که خودتان باید دست به کار شوید و شیوه زندگیتان را مورد بررسی جدی قرار دهید. (نسیم احمدی - کار‌شناس ارشد روانشناسی بالینی/روزنامه خراسان)
392
در پاسخ باید گفت که به محض وقوع عقد، حقوق و تکالیف زن و شوهر نسبت به یکدیگر برقرار میشود که از جمله آن وظایف خاص و عام زناشویی یا در اصطلاح حقوقی تمکین زوجه نسبت به همسر خود است.
ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی بیان می‌کند: هر گاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند، مستحق نفقه نخواهد بود. بنابراین با فرض مذکور پرداخت و تامین نفقه توسط مرد منوط و مشروط به ادای وظایف خاص و عام زناشویی نسبت به مرد است و چنانچه زن از انجام این تکلیف شرعی و قانونی خود نسبت به همسرش امتناع کند، نفقه به وی تعلق نخواهد گرفت.
این امتناع از انجام وظایف زناشویی نباید به واسطه مانع مشروع و موجه باشد؛ این موضوع بدان معنا است که به عنوان مثال، چنانچه زن به واسطه بیماری یا شرایط خاص نتواند از همسرش تمکین کند، در آن مدت نیز حق نفقه وی از بین نخواهد رفت و همچنان مستحق نفقه خواهد بود.
همان طور که گفته شد، مرد در قبال همسر دائم خود تکلیف به پرداخت نفقه و تامین مخارج دارد اما چنانچه به این وظیفه مهم خود در قبال همسرش عمل نکند و نفقه و مخارج وی را بدون دلیل موجه و مشروع تامین نکند، زن میتواند با مراجعه به دادگاه خانواده مستقر در محل سکونت و اقامت خود با تقدیم دادخواستی که دارای فرم چاپی مخصوص است، الزام شوهرش را به پرداخت نفقه ماهیانه و نیز نفقه معوقه از دادگاه بخواهد.
فرم دادخواست را می‌توان از واحد مربوطه هر دادگستری تهیه کرد و بهتر است تنظیم آن با مشورت وکلا و کار‌شناسان حقوقی یا اهل فن صورت گیرد تا احیاناً خواهان به لحاظ اشتباه در تنظیم آن در اثنای ثبت دادخواست یا دادرسی دچار مشکل نشود.
پس از تقدیم دادخواست به دادگاه خانواده و تشکیل جلسه رسیدگی، موضوع و دلایل طرفین توسط قاضی دادگاه مورد بررسی قرار گرفته و در صورت استحققاق زن، میزان نفقه وی با در نظر گرفتن شرایط و نیازهای متعارف و عندالزوم با جلب نظر کارشناسی مربوطه تعیین میشود و دادگاه شوهر را به پرداخت آن محکوم و ملزم خواهد کرد.
طلب زن از بابت نفقه جزء مطالبات ممتاز بوده و حتی در صورت ورشکستگی شوهر نیز زن در وصول طلب خود بر سایر طلبکاران مقدم خواهد بود.
ضمانت اجرای قانونی عدم پرداخت نفقه توسط زوج
چنانچه شوهر از پرداخت نفقه همسر خود امتناع کند یا در صورت صدور حکم محکومیت وی توسط دادگاه، اجرای حکم به واسطه ناتوانی مالی مرد در پرداخت آن ممکن نباشد یا الزام او به تامین نفقه ممکن نشود، زن حق خواهد داشت به دلیل عدم پرداخت نفقه و عدم امکان الزام شوهر به پرداخت آن، از دادگاه تقاضای طلاق کند.
دادگاه نیز پس از بررسی و احراز شرایط مذکور ضمن حفظ تمامی حقوق قانونی و مطالبات زوجه اعم از مهریه و نفقه معوقه شوهر را به طلاق زن اجبار کرده و حکم طلاق را صادر خواهد کرد.
علاوه بر اینکه مبلغ نفقه معوقه از طریق محاکم خانواده قابل مطالبه است، ترک انفاق زن دارای عنوان مجرمانه و به شرط تحقق شرایط قانونی مستوجب تعقیب کیفری و مجازات زوج خاطی خواهد بود.
ماده ۵۳ از قانون اخیرالتصویب حمایت خانواده می‌گوید: هر کس با داشتن استطاعت مالی، نفقه زن خود را در صورت تمکین او ندهد یا از تأدیه نفقه سایر اشخاص واجب‌‌النفقه امتناع کند به حبس تعزیری درجه ۶ محکوم میشود. تعقیب کیفری منوط به شکایت شاکی خصوصی است و در صورت گذشت وی از شکایت در هر زمان تعقیب جزایی یا اجرای مجازات موقوف میشود.
البته در تحقق عنوان مجرمانه ترک انفاق و تعقیب کیفری شوهر علاوه بر تمکین زوجه احراز توانایی مالی و ملائت شوهر نیز ملاک عمل خواهد بود.
تمکین چیست و به چه کسی ناشزه گفته میشود؟
مطابق ماده ۱۱۰۲ قانونی مدنی، همین که عقد نکاح به طور صحیح واقع شد، روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در قبال هم برقرار میشود که از جمله آن وظایف، تمکین زوجه نسبت به زوج است.
تمکین عبارت از اطاعت کردن زوجه در انجام وظایف زناشویی، سکونت در منزل مشترک که شوهر اختیار کرده و حسن معاشرت در تشیید مبانی خانواده است که در اصطلاح حقوقی به آن تمکین خاص و تمکین عام اطلاق میشود.
همچنین نافرمانی زن از انجام وظیفه خاص زناشویی را نشوز و چنین زنی را ناشزه می‌گویند.
بنابراین زن ناشزه کسی است که نسبت به انجام وظایف زناشویی بدون دلیل موجه و مانع شرعی امتناع می‌کند. در این حالت است که زن مستحق دریافت نفقه نمی‌شود.
قانون مدنی در ماده ۱۱۰۸ به صراحت بیان می‌دارد: هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند، مستحق نفقه نخواهد بود. البته وجود مانع شرعی و قانونی برای زن در عدم تمکین مانع دریافت نفقه نیست.
همچنین بدیهی است که تمکین زن نیازمند تمهید مقدمات و تهیه لوازم آن از جمله فراهم‌سازی مسکن مناسب و لوازم ضروری سکونت است که باید قبلا توسط زوج مهیا شده باشد و زن باید ضمن سکونت در منزل شوهر خود نسبت به ادای وظایف زناشویی اقدام کند.
تهیه مسکن درزندگی مشترک زناشویی به عهده کیست؟
حقوق ایران اختیار تهیه مسکن را به واسطه خصیصه مدیریت و ریاست مرد بر خانواده به بر عهده وی نهاده و زن را ملزم و موظف به سکونت در منزل تعیین‌شده توسط شوهر کرده است، مگر اینکه طرفین توافق یا شرط دیگری در این خصوص با یکدیگر کرده باشند.
ماده ۱۱۱۴ قانون مدنی در این خصوص بیان می‌کند: زن باید در منزلی که شوهر تهیه می‌کند، سکونت کند، مگر آنکه اختیار تهیه منزل به زن داده شود.
بنابراین آنچنان که در ماده مذکور نیز به صراحت قید شده، زن مکلف به سکونت و اقامت در منزل تعیین‌شده توسط همسر خود است که این مسکن ممکن است بنا به موقعیت شغلی و اقامتگاه زوج در شهر محل اقامت وی تعیین شود.
اما ممکن است حق تهیه مسکن و محل سکونت طی شرط ضمن عقد نکاح یا طبق قرارداد یا توافقات بعدی در اختیار زن قرار داده و به وی واگذار شود که در این صورت حق انتخاب محل سکونت با زن خواهد بود. بنابراین اصل بر این است که حق تعیین مسکن با زوج است؛ مگر آنکه این حق طبق توافق به زن واگذار شود. زوجین می‌توانند پیش از عقد نکاح در این خصوص با یکدیگر توافق کنند که تعیین محل سکونت با زوجه باشد یا سکونت در شهر و محل خاصی را شرط قرار دهد و این توافق را در حین عقد قید و ثبت کنند. البته این توافقات مانع از آن نخواهد بود که بعداً فی مابین به نحو دیگری توافق جدید حاصل شود. (شاهین نوری - وکیل دادگستری/حمایت)
760