کدام ماهی سالمتر است: دریایی یا پرورشی؟

جام جم سرا: غلامحسین اکبری اظهار کرد: با وجود این‌که امروزه مصرف ماهی بالاخص نوع پرورشی در شهر تهران بالاتر رفته است به نظر می‌رسد به دلیل نا‌آگاهی، عده‌ای از مردم با دید تردید به ماهیان پرورشی نگاه می‌کنند و تصور می‌ شود برای رشد این ماهیان به آنها هورمون تزریق شده یا خوراک آنها کود و فضولات است.

وی اضافه کرد: لازم به ذکر است نه‌ تنها در کشور برخلاف برخی محصولات برای افزایش رشد ماهی از هورمون استفاده نمی‌شود بلکه از لحاظ اقتصادی سعی می‌شود حتی‌المقدور از پتانسیل طبیعی و مواد غذایی موجود در آب برای رشد ماهی‌ها استفاده کنند.

اکبری ادامه داد: برای کمک به ذخایر غذایی کپور ماهیان چینی که عموما تغذیه‌کننده موجودات ریزی به نام پلانکتون در داخل آب هستند، سعی می‌شود با غنی‌سازی آب استخر با انواع کودها، امکان رشد بیشتر پلانکتون‌ها را برای تغذیه بیشتر ماهیان در کنار نور خورشید فراهم شود.

این کارشناس آبزی‎پروری تصریح کرد: تمام هنر پرورش‌دهندگان در پرورش این ماهیان، تعادل بین میزان غذای موجود در استخر و نیاز غذایی این ماهیان است؛ بنابراین ناکارایی پرورش‌دهندگان تنها منجر به افزایش مصرف نهاده‌های اولیه‌ای چون کود و افزایش هزینه خواهد بود.

به گزارش جام جم سرا، اکبری یادآور شد: در جهان استقبال از مصرف ماهی پرورشی به دلیل اطمینان از رعایت اصول فنی و بهداشتی و سیستم‌های تحت کنترل انسانی بیشتر از ماهیان دریایی است. چون با رشد اقتصادی کشورها و صنعتی شدن و آلودگی آب‌ها، امکان وجود فلزات سنگین و سموم، بالاخص جیوه در گوشت ماهیان بالاتر رفته و گرایش مصرف‌کنندگان را به ماهیان پرورشی سوق می‌دهد.

وی خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد امروزه با وسعت گرفتن جوامع، رعایت علمی فرآیند تولید، توزیع تا مصرف که در قالب یک مدیریت بازاریابی صورت می‌گیرد اهمیت بیشتری داشته باشد. پس هر وقت ماهی را از آب بگیرید تازه نیست چون هم باید به سلامتی آب‌ اطمینان داشت. همچنین باید مراحل صید تا عرضه براساس اصول علمی و بهداشتی صورت گیرد تا انتخاب درستی از ماهی سالم داشته باشیم. (ایسنا)

بهترین و بدترین بستنی کدام است؟

جام جم سرا: گفت‌وگو با دکتر محمدحسین عزیزی را درباره این محصول خوش‌خوراک بخوانید:

مهم‌ترین مواد تشکیل‌دهنده بستنی‌چیست؟

بستنی‌‌ها بر پایه شیر، از شیر، چربی، پایدارکننده، طعم‌دهنده، رنگ و شکر تشکیل شده‌اند. بستنی‌های شیری دارای شیر بیشتر در ماده خشک و بستنی‌های یخی دارای شیر کمتر در ماده خشک هستند. برخی از انواع بستنی‌های یخی هم اصلا شیر ندارند و ارزش تغذیه‌‌ای‌شان پایین‌تر است.

کدام نوع بستنی‌ها سالم‌ترند؟

بستنی‌های شیری ساده یا زعفرانی جزو سالم‌ترین بستنی‌ها هستند. ولی کلا اگر بخواهید از مصرف بستنی‌ها فایده‌ای جز دریافت کالری به بدنتان برسد، باید انواعی را که شیر بیشتری دارند، انتخاب کنید.

بستنی‌های صنعتی با وجود خطرهایی که برای سلامت دارند، از نظر بهداشت و ایمنی غذایی، قابل‌اطمینان‌ترند چون نظارت‌های دقیق و مداومی بر کارخانه‌های تولیدکننده آنها صورت می‌گیرد

برخی بستنی‌ها فقط آب و شکر و رنگ و اسانس دارند و نه‌تنها فایده‌ای برای بدن ندارند، بلکه مصرفشان ضرر هم دارد. بستنی‌های حاوی شیر می‌توانند قدری از نیاز بدن به کلسیم و پروتئین را هم تامین کنند.

این تامین کلسیم و پروتئین به اندازه‌ای هست که بتوان مصرف روزانه بستنی را توصیه کرد؟

واقعیت این است که حجم بالای شکر موجود در بستنی، باعث می‌شود مصرف مداوم و روزانه آن را توصیه نکنیم. به‌علاوه، چربی موجود در بستنی‌ها، چربی شیر یا خامه نیست و معمولا از روغن‌های نباتی و روغن پالم برای تامین چربی بستنی‌های صنعتی استفاده می‌شود بنابراین افرادی که عادت به مصرف روزانه بستنی دارند، علاوه بر اضافه‌وزن، در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی هم خواهند بود. مصرف تفریحی بستنی اشکالی ندارد اما نباید به عادت روزانه تبدیل شود.

افزودن کنسانتره میوه یا تکه‌های شکلات و بیسکویت به بستنی‌ها، کمکی به بالا رفتن ارزش تغذیه‌ای آنها می‌کند؟

کنسانتره طبیعی میوه‌ها دارای ویتامین‌ها و املاح فراوانی هستند. تکه‌های شکلات هم که آنتی‌اکسیدان و فلاونوییدهای فراوانی دارند و مصرف آنها مفید است اما نمی‌توان روی واقعیت‌ها سرپوش گذاشت؛ بستنی‌ها حاوی هر ماده مفیدی هم که باشند، بازهم حجم بالایی شکر و چربی نامطلوب دارند و نمی‌توانیم این مساله را نادیده بگیریم. از طرف دیگر، یکی از مشکلاتی که درباره بستنی‌ها مطرح می‌شود، کالری بالای آنها و خطر چاق‌کنندگی‌شان است.

حالا اگر به این محصول پرکالری، کنسانتره میوه، شکلات یا تکه‌های بیسکویت هم اضافه شود، کالری نهایی آن بالاتر می‌رود و اثر چاق‌کنندگی‌اش هم بیشتر می‌شود. از طرف دیگر، برخی بستنی‌ها داخل پوششی از بیسکویت قرار گرفته‌اند که خود این بیسکویت‌ها هم حاوی شکر و اسیدهای چرب ترانس و روغن‌های هیدروژنه هستند، بنابراین نمی‌توان وجود مواد مغذی در برخی انواع بستنی را مهر تاییدی برای مصرف بیشتر و مداوم آنها دانست.

و بستنی‌های فله‌ای؟

توصیه ما به پرهیز کامل از مصرف بستنی‌های فله‌ای، به‌خصوص برای افراد حساس مانند بچه‌ها، خانم‌های باردار و شیرده، سالمندان، بیماران و افراد دچار ضعف سیستم ایمنی است.

امکان ابتلا به تب مالت در اثر مصرف بستنی‌های فله‌ای که منبع تامین شیر آنها معلوم نیست، وجود دارد

از آنجا که معمولا نظارت‌ دقیقی بر شیر مصرفی و فرمولاسیون تهیه بستنی‌های فله‌ای و بدون بسته‌بندی انجام نمی‌شود، امکان استفاده از شیرهای آلوده، شکر بیشتر از حد استاندارد، رنگ‌های غیرمجاز و طعم‌دهنده‌های نامطمئن در این محصولات وجود دارد. ضمن اینکه امکان آلودگی دستگاه‌های تولید بستنی قیفی و اسکوپ‌هایی که با آنها بستنی‌ها را بر‌می‌دارند هم هست. حتی امکان ابتلا به تب مالت در اثر مصرف بستنی‌های فله‌ای که منبع تامین شیر آنها معلوم نیست، وجود دارد. بستنی‌های صنعتی با وجود خطرهایی که برای سلامت دارند، از نظر بهداشت و ایمنی غذایی، قابل‌اطمینان‌ترند چون نظارت‌های دقیق و مداومی بر کارخانه‌های تولیدکننده آنها صورت می‌گیرد. به‌همین دلیل نمی‌توانیم مصرف بستنی‌های فله‌ای و باز را هرگز توصیه کنیم.(سلامت)

آیا می‌دانید کدام فرزندتان معتاد خواهد شد؟

جام جم سرا: پیش از این، برخی از مطالعات از رابطه اعتیاد و ژنتیک خبر داده بودند و بر اساس این مطالعات انجام شده، ژنتیک در گرایش افراد به اعتیاد موثر بوده، به طوری که برخی افراد زود‌تر و برخی دیگر، دیر‌تر به اعتیاد گرایش پیدا کرده و برخی نیز به اعتیاد گرایشی ندارند.

دکتر «محمدرضا زرین دست» معاون پژوهشی مرکز ملی مطالعات اعتیاد نیز چندی قبل اعلام کرد که یکی از مسایلی که می‌تواند افراد را به سمت اعتیاد سوق دهد، بیماری‌های مزمنی مانند افسردگی است زیرا این افراد می‌خواهند با اعتیاد، تسکینی برای بیماری بیابند.

وی با بیان اینکه استرس و شرایط محیطی نیز در اعتیاد افراد تاثیرگذار است، افزود: به نظر می‌آید اگر جلوی پاداش، خوشی‌ها و سرگرمی‌های افراد مانند علاقه به نقاشی یا پزشکی را بگیریم در معتاد شدن آن‌ها بی‌تاثیر نباشد. اما وقتی شرایط محیطی و ژنتیکی در یک خانواده یکسان است این سووال پیش می‌آید که چرا یکی از افراد خانواده معتاد می‌شود.

خانواده‌هایی که به بچه بد نیاز دارند!

مسوول کلینیک ترک اعتیاد به الکل درباره علل اعتیاد افراد و ویژگی‌های شخصیتی آنان نیز می‌گوید: این گونه اشخاص ویژگی‌های خاصی دارند که آنان را مستعد ابتلا به اعتیاد مواد مخدر، محرک یا الکل می‌کند.

دکتر «محمدرضا سرگلزایی» می‌افزاید: به طور مثال معتادان به الکل به سه دسته الکلیسم اولیه، الکلیسم ثانویه و الکلیسم تعاملی (co addiction) تقسیم می‌شوند. در این گونه اعتیاد‌ها، معتادان در یک بازی تعاملی به اعتیاد روآورده‌اند به آن معنا که خانواده به یک فرزند بد نیاز دارد و فرزند نیز یا معتاد به مواد مخدر یا معتاد به الکل یا افسردگی سایکوتیک (نوعی روان پریشی) می‌شود که اینگونه معتادان صد در صد نیاز به «فامیلی تراپی» یاخانواده درمانی دارند.

این مقام مسوول در مرکز ملی مطالعات اعتیاد درباره علل اعتیاد یکی از فرزندان خانواده در حالی که دیگر اعضای خانواده موفق هستند، می‌افزاید: برخی خانواده‌ها در خانواده‌شان نیاز به یک بچه بد دارند. به طور مثال یک خانواده، چهار بچه دارند که سه فرزند آنان دارای مدرک حرفه‌ای دکترا بوده و در دانشگاه‌های آمریکا پروفسور هستند اما چهارمی درس را ناتمام گذاشته و شغلش را‌‌ رها کرده و معتاد به تریاک هم هست.

سرگلزایی ادامه می‌دهد: ظاهرا این سووال پیش می‌آید که اگر عملکرد خانواده بد بود، سه فرزند دیگر موفق نبودند اما حقیقت این است که پدر خانواده جان خود را از دست داده و مادر تنها است بنابر این اگر فرزند چهارم هم ازدواج و مهاجرت می‌کرد مادر تنها می‌ماند. مادر خانواده نیاز دارد که این فرزندش در خانه بماند، در نتیجه، این خانواده ناخودآگاه به یک بچه مریض و معلول نیاز دارد و در واقع سیستم خانواده و حتی سه فرزند دیگر معتاد بودن فرزند چهارم را تقویت می‌کنند.

این مقام مسوول در مرکز ملی مطالعات اعتیاد می‌گوید: خانواده همواره داستان‌هایی تعریف می‌کنند که به طور مثال «مجید از بچگی حالش خوب نبود» و ناخودآگاه همه تلاش می‌کنند که مجید حالش بد شود چون در واقع او به عنوان نگهبان و سرایدار در خانه هست و حتی پول تریاک او را هر چند با بداخلاقی می‌دهند.

سرگلزایی می‌افزاید: وقتی این فرزند معتاد نیز وارد مراحل درمانی ترک اعتیاد می‌شود، مادر خانواده ناخودآگاه تلاش می‌کند که فرزندش اعتیاد را ترک نکند. به طور مثال به پزشک معالج می‌گوید «دکتر تلاش نکنید، این بچه رمقی ندارد که علائم ترک را تحمل کند». به این گونه معتادان، معتادهای تعاملی یا متقابل اطلاق می‌شود که نیاز به فامیل تراپی دارد.

اخذ پاداش، علتی دیگر برای رو آوردن به اعتیاد الکل

این مقام مسوول در مرکز ملی مطالعات اعتیاد در ادامه به تشریح علل اعتیاد به الکل می‌پردازد و می‌گوید: الکلیسم اولیه یعنی افراد برای به دست آوردن احساس خوشایند به مصرف الکل رو می‌آورند و چون با مصرف آن، سیستم پاداش مغز تحریک می‌شود بعد از مدتی فرد به الکل وابسته می‌شود. الکلیسم ثانویه یعنی افرادی که الکل مصرف می‌کنند برای اینکه حال بدشان را از بین ببرند، الکل مصرف می‌کنند یعنی دلیل اعتیاد برخی افراد ایجابی و برخی دیگر، سلبی است.

وی خاطر نشان می‌کند: به طور مثال افراد مبتلا به سوشال فوبیا (اجتماع هراسی)، الکل مصرف می‌کنند که در مهمانی و جمع راحت باشد بعد می‌بیند که به این ماده وابسته شده است.

این مقام مسوول در مرکز ملی مطالعات اعتیاد می‌گوید: دو نوع سیستم پاداش شامل «تقویت مثبت» و «تقویت منفی» موجب اعتیاد فرد می‌شود؛ تقویت مثبت یعنی وقتی فردی کاری را انجام می‌دهد بابت آن پاداش می‌گیرد حال این پاداش چه شکلات باشد چه احساس نشئگی و تقویت منفی یعنی به طور مثال با مصرف تریاک یا الکل، درد او ساکت شود که به معتادان الکلی که به خاطر «تقویت مثبت» معتاد می‌شوند، الکلی‌ها اولیه و به معتادانی که به خاطر «تقویت منفی» معتاد شوند، الکلی‌های ثانویه اطلاق می‌شود.

اخراجی‌ها معتاد می‌شوند

این مقام مسوول در مرکز ملی مطالعات اعتیاد یادآور می‌شود: می‌توان ویژگی‌های شخصیتی آدم‌هایی که را می‌توانند الکلی شوند - حتی قبل از آنکه با الکلیسم مواجه داشته باشند- تشخیص داد. شخصیت‌هایی که خطرپذیری بالایی دارند و کارهای خطرناک زیاد می‌کنند یعنی از کودکی در معرض حادثه (accident prone) قرار دارند، مستعد اعتیاد هستند. این افراد تند رانندگی می‌کنند، بی‌توجه از خیابان عبور می‌کنند، خطر‌ها را کم ارزیابی می‌کنند و از مدرسه و کلاس درس اخراج می‌شوند.

بیش فعالان درمان نشده، مستعد اعتیاد

این مقام مسوول در مرکز ملی مطالعات اعتیاد می‌گوید: کودکان بیش فعال درمان نشده نیز مستعد ابتلا به اعتیاد هستند چون این افراد در سنین بلوغ با مبتلایان اختلال شخصیت ضد اجتماعی (آنتی سوشال)، اشتباه گرفته می‌شوند و به تدریج به سوی این گروه کشیده می‌شوند و مستعد اعتیاد هستند. شایع‌ترین ماده‌ای که توسط بیش فعالان درمان نشده مصرف می‌شود الکل است هرچند این آمار‌ها مربوط به آمریکا است و آمار‌ها در ایران یا محرمانه یا اشتباه است.

آیا من معتادم؟

مسوول کلینیک ترک اعتیاد به الکل می‌گوید: برخی افراد به مصرف تریاک، الکل یا هرماده دیگر معتاد هستند اما این را نمی‌دانند و به ویژه درباره الکل که آن را اعتیاد آور نمی‌دانند.

سرگلزایی می‌افزاید: قانونی وجود دارد که می‌گوید هر وقت دچار این سووال شدی که «آیا من معتادم»، حتما معتادی.

سرگلزایی ادامه می‌دهد: در الکلیسم چهار سووال وجود دارد که اگر پاسخ به هر کدام مثبت باشد به معنای اعتیاد فرد به الکل است. «آیا تا حالا احساس کردی نیاز داری که مصرف به الکل را قطع کنی»، «آیا تا حالا شده که بقیه تو را به خاطر مصرف الکل سرزنش کنند»، «آیا تا حالا به خاطر مصرف الکل احساس گناه کرده ای» و «آیا احساس کرده ای که اولین کاری که با بازشدن چشمان در صبح باید انجام دهی، مصرف الکل است»، چهار پرسشی است که پاسخ مثبت به هرکدام نشانه اعتیاد است.

مسوول کلینیک ترک اعتیاد به الکل می‌گوید: با طرح شدن این سووالات و پاسخ مثبت به هرکدام از آن‌ها، فرد باید به این کلینیک مراجعه کند. در بسیاری از کشور‌ها در برخی از روزنامه‌ها این پرسشنامه‌های خودارزیابی طرح می‌شود تا افرادی که در معرض خطر بوده یا نیاز به درمان دارند از اعتیاد خود با خبر شوند.

وی می‌گوید: زمانی اسم اعتیاد و وابستگی روی «مصرف»، گذاشته می‌شود که اولا فرد در نبود آن اشتغال ذهنی داشته باشد و نتواند نبود آن را تحمل کند و دوما مصرف آن رو به افزایش باشد و سوما در نبودن آن، حال بد جسمی یا روانی پیدا کنیم.

تصور اشتباه، دلیلی دیگر برای روآوردن به اعتیاد

این مقام مسوول در مرکز ملی مطالعات اعتیاد می‌گوید: برخی افراد فکر می‌کنند برخی مواد، اعتیاد ندارند به طور مثال بسیاری افراد فکر می‌کنند «حشیش»، اعتیادآور نیست.

سرگلزایی با هشدار درباره افزایش مصرف حشیش در جامعه می‌افزاید: به نظر می‌رسد افزایش مصرف حشیش در جامعه به این دلیل است که بسیاری از خواننده‌ها یا سوپراستارهای سینما نیز از این ماده استفاده می‌کنند که به آن «وید» یا «علف» هم می‌گویند. مصرف حشیش در جامعه نسبت به ۱۰ سال قبل شاید پنج تا شش برابر شده است به طوریکه قبلا تصادفی می‌شنیدیم که جوانی حشیش مصرف می‌کند اما اکنون جوانی که در طبقه متوسط، این ماده را مصرف نکرده باشد به نظر بعید می‌رسد.

عوارض الکل

مسوول کلینیک ترک اعتیاد به الکل می‌گوید: عوارض طبی مصرف الکل از مواد افیونی خیلی بیشتر است. وابستگی به الکل خطرناک بوده و کبد را دچار مشکل می‌کند و یکی از مهم‌ترین علت‌های سیروز (التهاب شدید کبد) در کشورهای پیشرفته، الکل است در حالی که در کشور ما علت سیروز، هپاتیت است. همچنین الکل در زنان باردار «سندرم الکل جنینی» ایجاد می‌کند که منجر به تولد کودک عقب مانده ذهنی می‌شود و در کشورهای صنعتی شایع‌ترین علت عقب ماندگی ذهنی قابل پیشگیری، سندرم الکل جنینی است.

مسوول کلینیک ترک اعتیاد به الکل با بیان اینکه مصرف الکل، عوارض مغزی نیز ایجاد می‌کند، ادامه می‌دهد: مصرف طولانی مدت الکل حافظه را مختل کرده و منجر به بروز بیماری آمنستیک (اختلالات فراموشی) می‌شود.

سرگلزایی می‌گوید: همچنین مصرف بی‌رویه الکل منجر به بروز سندرم کورساکف (نوعی اختلال حافظه) می‌شود که دیگر برگشت پذیر نیست و دمانسی (زوال عقل) ایجاد می‌کند که در صورت درمان نیز بهبود نمی‌یابد؛ الکل، فشار خون را نیز بالا می‌برد.

وی می‌افزاید: مصرف الکل در طولانی مدت فرد را پرخاشگر می‌کند و بخش زیادی از تصادفات، قتل‌های خانوادگی، تجاوزهای جنسی و خشونت‌های خانگی در کشورهایی که الکل مجاز هست، ریشه در مصرف الکل دارد به طوری که اگر مصرف الکل در این کشور‌ها ممنوع شود، پلیس‌ها بیکار می‌شوند. الکل موجب تدوام خشونت در این کشور‌ها می‌شود و وابستگی به الکل از نظر جسمی و روانی کاملا خطرناک است.(ایرنا)

کدام لباس ورزشی مناسب‌تر است؟

جام جم سرا: جالب است بدانید عرق کردن به خودی خود بوی بد ندارد، اما باکتری‌های روی پوست بدن موجب بوی بد بدن می‌شوند و در بعضی محیط‌ها سریع‌تر رشد می‌کنند. نتایج تحقیقات ​پژوهشگران ​ دانشگاه گنت بلژیک نشان داد، باکتری‌ها در پارچه‌های مصنوعی نظیر پلی‌استر سریع‌تر رشد می‌کنند.

در این تحقیق، فعالیت ورزشی 26 ورزشکار ـ 13 مرد و 13 زن ـ که تی‌شرت‌هایی از الیاف کتان و مصنوعاتی نظیر پلی‌استر به تن داشتند، بررسی شد. پس از تمرین، لباس‌ها را در کیسه‌های نایلونی انداختند و در محیط تاریک مشابه کمدهای لباس در باشگاه ورزشی قرار دادند. پس از 28 ساعت و بررسی بوی متصاعد شده از نمونه‌ها دریافتند پلی‌استر که نوعی پارچه مصنوعی است، از الیاف طبیعی کتان بوی بدتری دارد.

برای آن‌که جمعیت باکتری‌های موجود روی پوست ملموس‌تر شود، خودکار و خط‌کشی بردارید و مربعی به ضلع یک سانتی‌متر روی ساعد دست خود بکشید. در این مربع حدود یکصد باکتری زندگی می‌کنند. در حالی ‌که اگر همین شکل را روی بخش‌هایی مثل زیر بغل، ناف یا پنجه پا بکشید و کمی با دقت بیشتری نگاه کنید، با جمعیتی ده میلیونی از باکتری‌ها مواجه می‌شوید که در حال گذراندن زندگی ​ خود هستند!

میکروب‌های موجود در پوست بدن در مواد شیمیایی حاصل از تعریق به ترکیبات بدبو تبدیل می‌شوند. در حالی ‌که الیاف طبیعی نظیر کتان چنین موادی را سریعا جذب می‌کنند. پارچه‌هایی که از مواد مصنوعی ساخته می‌شوند، فاقد چنین قابلیتی بوده و مایع باقیمانده بین پوست و لباس درواقع محیطی آرمانی برای این دسته از باکتری‌ها پدید می‌آورد. برای تائید این یافته‌ها، محققان محیط مشابهی را روی پارچه‌های مختلفی نظیر پلی‌استر، آکریلیک، نایلون، پشم گوسفند، ویسکوز و کتان رشد دادند. نتیجه این‌که کتان محیطی است که حداقل باکتری‌ها در آن رشد کردند و بهترین محیط برای رشد باکتری‌های بدبو هم پلی‌استر بود.

کارشناسان امیدوارند نتایج این تحقیقات به تولید لباس‌های ورزشی بهتر و بی‌بو ختم شود، البته تولیدکنندگان نام‌آشنا از مواد ضدمیکروب نظیر نانوسیلورها در تولید لباس‌های ورزشی استفاده کرده‌اند که باکتری‌های خوب و بد پوست را یکسان از بین می‌برد و در درازمدت به اختلال دستگاه ایمنی بدن انسان منجر می‌شود. (ضمیمه سیب)

حسین ملک‌محمدی

منابع: پاپیولار​ساینس، گیزمگ

کدام گردوها پوک و بی‌مغز است؟

در مرحله بعد گردوها را جمع و گونی می‌کنند. کاری سخت و دشوار است. چرا که به ازای برداشتن هر گردو از سطح زمین به تمام عضلات و مفاصل بدن فشاری وارد خواهد آمد که این درد نیز تا مدتی یار نامهربانتان خواهد بود.

پوست‌گیری گردو هم ماجرایی دارد. در روش سنتی یا همان محلی، گردو را از چند روز تا یک هفته درون گونی محبوس می‌کنند تا به اصطلاح برخی روستایی‌ها پوست آن قره قروت شود.

در واقع وقتی گردو گونی می‌شود هنوز نفس می‌کشد و همین عامل موجب افزایش رطوبت و گرما درون گونی شده و با گذشت چند روز پوست گردو ور می‌آید و شکاف می‌خورد و قهوه‌ای رنگ و شبیه قره قروت می‌شود و در نتیجه آن پوست سبزی که به پوسته چوبی گردو چسبیده بود و آن را ول نمی‌کرد براحتی جدا می‌شود.

وقتی گردو سمی می‌شود

اما اگر گردو بیش از زمان تعریف شده در گونی باقی بماند، پوست آن سیاه شده و آلوده به برخی قارچ‌ها بخصوص سم خطرناک آفلاتوکسین می‌شود و مغز گردو بوی نامطبوع کپک را به خود می‌گیرد و در اغلب مواقع رنگ پوسته مغز گردو هم کمی تغییر رنگ می‌دهد و بی‌کیفیت می‌شود و اینجاست که اگر گردو مورد مصرف قرار گیرد با ایجاد ماده‌ای سمی به نام آکرولئین موجب ناکارآمدی کبد می‌شود.

گاهی نیز برای رفع بوی کپک، گردوها را خشک می‌کنند و به عنوان گردوی درجه دو و سه که طعم تلخی هم دارد با قیمت پایین‌تری در بازار عرضه می‌کنند که مصرف آن توصیه نمی‌شود.

این گردوهای پوک متقلب

اما چرا وقتی گردوی تازه با پوست چوبی می‌خریم اغلب آنها پوک و بی‌مغز بوده و اگر هم مغزدار باشد وقتی خشک می‌شود مثل چوب شده و قابلیت خوراکی‌اش را از دست می‌دهد؟ اگر درختان گردو طبق قاعده‌ای رسیدگی و آبیاری نشوند یا هوا بسیار گرم و اصلا به درخت آبی نرسد بدون شک گردوها یا ریز می‌شوند یا اگر درشت شوند پوک شده و مغز آن گوشتی و طعم‌دار نخواهد بود و اگر هم طی چند بار آبیاری آخر، آبی درون بافت مغز گردو نفوذ کرده باشد با خشک‌شدن، مغز گردو چوبی خواهد شد.

راه شناسایی گردوی مغزدار

اغلب گردوهای درشتی را که پوک و بی‌مغزند با پوست سبز یا چوبی عرضه می‌کنند و ارقامی را هم که درشت، اما با کیفیت‌اند دستچین و خشک‌کرده و با قیمت‌های نجومی به فروش می‌رسانند.

در نتیجه برای خرید گردوی تازه با پوست چوبی، به دنبال انواع درشت آن نباشید و انواعی را که اندازه متوسط و پوست کاغذی دارد انتخاب کنید و اگر هم اصرار به خرید گردوی درشت دارید آنهایی را که هنگام وزن کردن با دست، سنگین‌تر به نظر می‌رسند خریداری کنید.

فاخره بهبهانی - گروه سلامت

کدام برنده می‌شود: آنتی‌بیوتیک یا میکروب؟

جام جم سرا: آنتی‌بیوتیک‌ها با عمر محدود خود توانسته‌اند جایی ویژه در اکثر نسخه‌های درمانی باز کنند، چه درمان ویروس و میکروب باشد، چه درمان کم‌اشتهایی. به صورتی که حتی بسیاری از مردم این راه‌حل تکراری را بدون نسخه پزشک هم در پیش می‌گیرند.

اما هر دارویی کنار ویژگی‌های مثبتش، عوارضی را نیز به همراه دارد. عوارضی که اگر درست و بجا مورد موشکافی قرار نگیرد شاید حتی بیماریی بزرگ‌تر از درد اولیه به بار بیاورد.

آمار دقیق نداریم

علی‌رضا ناطقیان، فوق‌ تخصص عفونی کودکان و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم‌پزشکی ایران نیز با انتقاد به این مسئله گفت: «متاسفانه معضل مقاومت آنتی‌بیوتیکی در افراد، نه فقط در کشور ما بلکه در تمام جهان در حال افزایش است. به طوری که چندی پیش سازمان بهداشت جهانی سالی را به عنوان همکاری همه جانبه برای مقابله با مقاومت میکربی نام‌گذاری کرد. علت اصلی این مقاومت نیز مصرف بیش از حد و غیر‌اصولی آنتی‌بیوتیک‌هاست که اکنون به صورت یک زنگ خطر درآمده.»
وی با اشاره به عوارض این مشکل حاد ادامه داد: «وقتی ما پزشکان مدام افراد را مورد استعمال آنتی‌بیوتیک قرار می‌دهیم؛ فرد دیگر نمی‌تواند عفونت‌هایش را به عادی و با دارو‌های معمولی درمان کند و همین موضوع می‌تواند عامل بستری شدن فرد، به خاطر مسائل ساده‌ای شود که قاعدتا نباید منجر به بستری می شد.»

ناطقیان افزود: «در مواردی رایج‌تر نیز هم دیگر نمی‌شود با دارو‌های ساده و معمولی به جنگ با این میکروب‌ها رفت زیرا بدن به علت کثرت استعمال در مقابل داور مقاوم شده است و به این سادگی مشکل قابل رفع و رجوع نیست.»

فوق‌تخصص عفونی کودکان ادامه داد: «همین مسئله در بیمارستان‌ها نیز به وجود آمده و با مقاومت میکروبی شدیدی رو‌به‌رو هستیم، بالاخص در آی‌سی‌یو‌ها عفونت‌های بیمارستانی رو به افزایش است و این مسئله منجر به آن خواهد شد که ما مدام هزینه‌های درمان را افزایش داده و حتی به نقطه‌ای برسیم که دارو‌های بسیار قوی و گران قیمت نیز روی بیمار مورد نظر اثر نکند.»

ناطقیان با انتقاد از شرایط موجود اظهار کرد: «متاسفانه ما آمار‌های مقاومت میکروبی صحیح و دقیقی را در اختیار نداریم و کشور ما نیز هیچ موردی را به صورت استاندارد ثبت نکرده است. مطالعاتی که در این زمینه نیز به وقوع پیوسته بسیار پراکنده و با روش‌هایی بوده که قابل ترکیب نمی‌نامید. اگر این‌گونه آماری در اختیار ما بود می‌توانستم به استناد آن با کسانی که دارو‌های آنتی‌بیوتیک را بدون دلیل علمی تجویز می‌کنند به مخالفت بنشینیم.»

وی افزود: «از طرف دیگر نیز در دانشگاه‌ها علوم‌پزشکی، موارد تدریسی در علوم پایه و بالاخص تشخیص‌های بالینی اصولا از منابع قدیمی و خارجی بوده که اشرافی نسبت به فضای داخل کشور و تاثیر و تاثرات اجتماعی ندارد و همین مشکل به سطح مطب‌ها و درمانگاه‌ها نیز سرایت کرده است.»

او تنها راه جلوگیری از این استفاده نامناسب در آگاهی‌سازی پزشکان دانست و گفت: «اگر منبع آماری دقیقی در این زمینه داشته باشیم می‌توانیم با استفاده از آن دانشجویان را از عوارض این‌گونه داروها آگاه سازیم و از جانبی دیگر در کلاس‌های باز‌آموزی برای همکاران نقش بزرگ این آنتی‌بیوتیک‌ها را در مقاومت میکریبی، به وسیله آمار‌های داخلی توضیح دهیم.»

مریم نکولعل، پزشک عمومی نیز با مضر دانستن این‌گونه تجویز‌های غیر‌ضروری به بُعد اجتماعی آنتی‌بیوتیک‌ها اشاره کرد و گفت: «متاسفانه در جامعه ما تجویز کم دارو امری ناپسند دیده می‌شود و اگر پزشکی داروی کم برای بیمارش تجویز کند، یا در موردی اصلا دارویی را در امر درمان موثر نداند، سریعا متهم به کم کاری می‌شود و مراجعه کننده درمان را ناقص می‌پندارد. به همین علت بسیاری از پزشکان به این علت مجبور می‌شوند که به این طور دارو‌نویسی‌ها روی آورند.»

وی با تاکید بر این که کار‌های فرهنگیی نیز در این زمینه انجام شده افزود: «امروز نسبت به سال‌های گذشته، با این که به نقطه مطلوبی نرسیده‌ایم، اما شرایط بهتری را شاهد هستیم. خوشبختانه چند مدتی است که مردم زمانی که دارویی توسط پزشک تجویز می‌شود علت آن را جویا می‌شوند. من خود در مطبم داروهای تجویزی را با توضیح کامل به مراجعه کننده می‌دهم و همین امر باعث آن شده که تصور کم‌کاری از جانب من به خاطر ارائه کم دارو تا حدی مرتفع شود.»
او دیگر عامل تجویز بیش از حد آنتی‌بیوتیک را نبود امکانات لازم بیان کرد و افزود: «متاسفانه در ایران کیت مخصوص سوآپ وجود ندارد و اگر هم باشد قیمت بسیار زیادی دارد که به صرفه نخواهد بود. اگر این کیت وجود داشت، مشخصا می‌توانستیم به راحتی دریابیم که آیا بیمار مورد نظر نیاز به آنتی‌بیوتیک دارد یا خیر.»

وی در انتها با نقد شهروندان، یکی از عوامل استفاده بیش از حد این‌گونه دارو‌ها را مراجعه دیر‌هنگام به پزشک دانست و اظهار کرد: «این را نیز نباید از ذهن دور داشت که اصولا مردم زمانی به پزشک مراجعه می‌کنند که چند روزی از بیماریشان گذشته باشد. مثلا در سرماخوردگی عادی، زمانی که گلو‌درد به حداعلای خود رسیده یا خلط‌های زرد رنگ از گلوی فرد ترشح می‌شود آن لحظه به فکر درمان و مراجعه به پزشک می‌افتند. در این‌جا پزشک عمومی لاجرم مجبور است که دست به دامان این‌گونه داروها شود.»

چه باید کرد؟

قاعدتا اخلاق پزشکی مانع آن می‌شود که بدون دلیل قطعی دکتری به تجویز آنتی‌بیوتیک یا داروهایی با عوارض زیاد بپردازد اما فرهنگ جامعه را نیز نباید از نظر دور داشت که اگر پزشکی داروی کم به بیمار دهد متهم به کم‌کاری خواهد شد. شاید پیش از اصلاح ساختار آماری یا وارد کردن امکانات لازم برای امر تشخیص؛ با اصلاح فرهنگی و جا انداختن برخی امور کوچک، مثل این موضوع، بتوان به راحتی جلوی مشکلاتی از این دست را تا جدی گرفت. (سپید)

کدام بهتر است: خرمای تازه یا خشک؟

بیشتر میوه‌ها دارای درصد زیادی آب است اما ۷۰درصد خرما از قند تشکیل شده است. انواع مختلف خرما در بازار عرضه می‌شود اما سوالی که پیش می‌آید، این است که خرمای تازه سالم‌تر است یا خشک؟

مدت ماندگاری:

خرمای خشک رطوبت کمتری دارد و در نتیجه مدت طولانیتری تازه می‌ماند، در حالی که مدت ماندگاری خرمای تازه کمتر از ۸ تا ۱۰ ماه است.
خرمای خشک، در صورتی که در یخچال نگهداری شود تا ۵سال می‌ماند. بنابراین خرمای خشک نسبت به خرمای تازه ماندگاری بیشتری دارد.

کالری

هر ۱۰۰گرم خرمای خشک حاوی ۲۸۰کالری است در حالی که هر ۱۰۰گرم خرمای تازه حاوی ۱۴۵کالری است. بنابراین می‌توانید برای کاهش وزن خرمای تازه مصرف کنید و در صورتی که قصد افزایش وزن دارید، می‌توانید کالری اضافه را از خرمای خشک دریافت کنید. پس مصرف نوع خرما، به نیاز فرد بستگی دارد.

ماده مغذی:

هر دو نوع خرما دارای موادمغذی تقریبا یکسان است. خرما حاوی آهن، ویتامین A (مفید برای سلامت چشم)، پتاسیم (مفید برای قلب) و منیزیم است که با دیابت، فشارخون و افسردگی مقابله می‌کند. خرما سرشار از فروکتوز است که مقدار زیاد آن برای بدن مضر است. چنان که گفته شد، تفاوت زیادی بین ارزش غذایی خرمای تازه و خشک وجود ندارد.

انرژی

خرما سرشار از کربوهیدرات است که شامل ساکاروز، فروکتوز و گلوکز است. ورزشکاران برای دریافت انرژی قبل از هر مسابقه، خرما مصرف می‌کنند. خرمای خشک و تازه سرشار از انرژی است.

فیبر

خرما سرشار از فیبر است و از یبوست پیشگیری می‌کند. میزان فیبر در خرمای خشک بیشتر است.

نتیجه

خرما میوه‌ای بسیار مفید است. اگر قصد کاهش وزن دارید، علاوه بر انجام ورزش روزانه، خرمای تازه مصرف کنید. کربوهیدرات‌های مختلف، ویتامین‌ها و پروتئین‌ها احساس سیری ایجاد می‌کند. اما اگر قصد افزایش وزن دارید خرمای خشک مصرف کنید که سرشار از کالری است. (خراسان)

پزشکان تهرانی کدام داروها را بیشتر تجویز می‌کنند؟

معاون درمان اداره کل درمان تامین اجتماعی استان تهران در پاسخ به اینکه چه داروهایی در صدر تجویز بی‌رویه نسخ پزشکان تهرانی قرار دارند گفت: بیشتر داروهای آنتی بیوتیکی، کورتن‌ها و آزمایش‌های متعدد و مکرر که گا‌ه الزامی هم برای انجام آنها نیست در صدر تجویزهای بی‌رویه قرار دارند.

سیروس شهنی دانش ادامه داد: یک تیم کار‌شناسی و علمی شامل متخصصان و فوق تخصص‌ها برای این منظور در این اداره کل مستقر هستند و اگر مشخص شود تداخل دارویی در نسخه‌ای وجود دارد و یا دفتر اسناد پزشکی در نوع بیماری با توجه به داروهای تجویزی ابهام داشته باشد، پزشک مربوطه فراخوانده می‌شود گفت: به عنوان مثال ممکن است پزشکی ۱۰ دارو برای یک بیماری نوشته باشد که باید مشخص شود این ۱۰ قلم برای تشخیص و درمان چه بیماری نوشته شده است، اگر تیم تخصصی قانع شد مشکلی وجود ندارد، در غیر این صورت پزشک باید یک بازنگری در تجویز دارو داشته باشد.

وی درباره نحوه برخورد با پزشکان خاطی افزود: تامین اجتماعی با پزشکان قرارداد منعقد می‌کند، می‌توانیم قرارداد خود را منوط به ارائه خدمات مطلوب، علمی و کیفی کنیم و آن‌ها باید برای ادامه قرارداد خود ملزم به رعایت شرایط علمی تجویز دارو باشند.

او گفت: آزمایش‌هایی به صورت متعدد و مکرر تجویز می‌شود که لزومی به انجامش نیست؛ به عنوان مثال سنجش تراکم استخوان زیاد مشاهده می‌شود. سنجش تراکم استخوان را نباید برای هر بیماری تجویز کرد. اگر سنجش تراکم استخوان را در نسخه یک بیمار جوان ببینیم باید به پزشک مربوط تذکر بدهیم زیرا معمولا این آزمایش برای افراد مستعد پوکی استخوان در سنین بالا تجویز می‌شود. (ایسنا)

سبزی پلوی شب عید، با کدام ماهی؟

حالا تصور کنید یک عدد ماهی سوخاری و طلایی شده روی تلی از سبزی‌پلوی معطرشده با چند ساقه سیر پلویی، به همراه دو تکه کوکوسبزی یا لذیذتر از آن، کوکوی اشپل چقدر لحظات نزدیک به سال تحویل را مفرح می‌کند. راستی چند قطره آب نارنج یا لیموترش را فراموش نکنید که هم طعم ماهی را لذیذ می‌کند و هم مزه سبزی‌پلو را وسوسه‌انگیز!

اگر پرسش‌هایی در خصوص انواع ماهی‌ها دارید و می‌خواهید بهترین نوع آن را شناسایی و برای شب عید خریداری کنید حتما مطلب را بخوانید.

دکتر آراسب دباغ‌مقدم، متخصص علوم و صنایع غذایی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی با اشاره به این‌که ماهی‌های ارزان‌قیمت موجود در بازار نسبت به انواع آبزیان گران‌قیمت از نظر خواص تغذیه‌ای با یکدیگر تفاوت چندانی ندارد، به جام‌جم می‌گوید: تنها تفاوت این ماهی‌ها در کام‌پذیری یا در اصطلاح عامیانه خوش‌خوراکی و بازارپسندی آنها خلاصه می‌شود و بر همین اساس، ماهی‌ها را تقسیم‌بندی می‌کنند. به عنوان مثال ماهی‌های تجاری جنوب کشور به پنج گروه تقسیم‌بندی می‌شود. انواع ممتاز شامل حلوا سفید، شوریده و راشگو است و به همین ترتیب ماهی‌هایی چون شیر و قباد درجه یک، سنگسر، میش ماهی، سرخو، شانک، هامور، حلوا سیاه، کفشک، کوتر و گیش درجه 2، حسون، صافی، بیاه، گواف، خارو، طلال درجه 3 و نیزه‌ماهی، صبور هندی و کارو در گروه ماهی‌های درجه 4 قرار می‌گیرد که با توجه به این‌که سرانه مصرف ماهی در ایران پایین است، مصرف هر نوع ماهی برای سلامت مفید است.

البته از دیدگاه علم تغذیه و ایمنی و بهداشت مواد غذایی بهتر است در مصرف ماهی تنوع رعایت شود تا هم از مواد مختلف بدن ماهیان گوناگون بهره‌مند شوید و هم این‌که اگر به هر دلیل آلاینده‌ای شیمیایی در بدن یک نوع ماهی وجود دارد در بدن مصرف‌کننده به دلیل استمرار در مصرف انباشته نشود. ضمن این‌که در هنگام خرید ماهی، از تهیه ماهیانی که بیش از حد معمول درشت است اجتناب شود. زیرا هم کام‌پذیری آنها کمتر است و هم احتمال وجود آلاینده‌های شیمیایی در آنها افزایش می‌یابد.

ماهی‌های پرورشی قابل اعتمادتر است؟

دکتر دباغ‌مقدم با اشاره به این‌که آلودگی‌های شیمیایی در ماهیانی که در آب‌های آزاد و اقیانوس‌ها زندگی می‌کنند بسیار کمتر است، در مورد آلودگی ماهیان خلیج‌فارس و دریای عمان می‌گوید: این آلودگی بیشتر معطوف به نواحی ساحلی می‌شود و ماهی‌های آب‌های دور از ساحل مشکل چندانی ندارد. این متخصص در پاسخ به این پرسش که ماهی‌هایی که به دور از آب دریا و در آب‌های حاصل از شالیزارهای برنج پرورش می‌یابد بهتر است یا انواعی که در استخرهای مخصوص رشد می‌کنند، می‌گوید: در مورد بهتر یا بدتر بودن ماهی‌های پرورشی نمی‌توان این گونه قضاوت کرد. ماهی‌هایی که در آب شالیزارها پرورش داده می‌شوند به طور معمول از خانواده ماهی‌های گرم‌آبی مانند کپورماهیان و آنهایی که در استخرها پرورش داده می‌شوند معمولا از انواع سردآبی مانند قزل‌آلا هستند و هر کدام از این دو گروه ماهی‌ها طرفداران خاص خود را دارد. اما در مورد پرورش ماهی در شالیزارها باید بگوییم خطر عمده، استفاده احتمالی بیش از حد از سموم کشاورزی در شالیزارهاست که اگر چنین اتفاقی بیفتد ممکن است باقیمانده سموم کشاورزی در بدن ماهی تجمع یابد.

ماهی‌های زنده اما نیمه‌جان و بدبو سالمند؟

گوشت برخی از انواع ماهی‌های پرورشی که در برخی میادین سطح شهر به صورت زنده عرضه می‌شوند بو و طعم زهمی مشابه خزه یا لجن می‌دهد که گاهی مصرف‌کننده این طعم ناخوشایند را دلیل فساد یا گندیدگی ماهی می‌داند، اما دکتر دباغ‌مقدم نظر دیگری دارد. او می‌گوید: بوی گیاهان دریایی در ماهی یک بوی غیرطبیعی محسوب نمی‌شود.

اما لازم است بدانید بیشتر ماهی‌های پرورشی در تراکم بالا و در استخرهای کوچک رشد می‌کنند. این مکان‌ها باید از سوی پرورش‌دهندگان با ترکیبات خاصی ضدعفونی شود تا انگل‌های بیماری‌زا نابود و محیط استخر عاری از خزه و ترکیبات نامطبوع شود. حال اگر به بهداشت این محیط رسیدگی نشود بتدریج محیط زندگی ماهی آلوده و متعفن شده و به دلیل آن‌که بافت ماهی چرب و تغذیه آن از آب صورت می‌گیرد بتدریج گوشت آن بدبو می‌شود. این متخصص تاکید می‌کند اگر دیدید ماهی در ناحیه زیر در پوش آبشش‌ها بوی گندیدگی شبیه به بوی فاضلاب یا بوی اسیدی می‌دهد، مطمئن باشید که ماهی فاسد و غیرقابل مصرف است. این استاد دانشگاه درخصوص سلامت ماهی‌های زنده‌ای که اغلب به صورت نیمه‌جان عرضه می‌شوند، می‌گوید: نیمه‌جان بودن احتمالی ماهی دلیل ناسالم بودن آن نیست.

اشپل سمی کشنده است؟

این روزها درون شکم اغلب ماهی‌های ماده، مرواریدهای کوچکی در تراکم بسیار زیاد جا خوش کرده است که به آنها اشپل یا تخم ماهی گفته می‌شود. اما سوال اینجاست با توجه به این‌که به نظر می‌رسد اشپل یا همان تخم ماهی ماده حاوی استروژن زیادی باشد، آیا مصرف آن باعث بروز اختلالاتی در هورمون‌های زنانه و جنسی مردان نمی‌شود؟ دکتر دباغ‌مقدم با اشاره به این‌که مستندات علمی در این زمینه در کتب تخصصی بهداشت مواد غذایی وجود ندارد و بعید به نظر می‌رسد که مصرف این ماده غذایی مشکل‌ساز شود، می‌گوید: مشکل عمده‌ای که با مصرف اشپل ماهی ایجاد می‌شود احتمال وجود سمی به نام بوتولین است که از باکتری «کلستریدیوم بوتولینوم» ترشح می‌شود و ممکن است به بیماری بوتولیسم منجر شود. این موضوع تاکنون چند بار در شهرهای شمالی کشور مانند رشت و بندرانزلی اتفاق افتاده است و تعدادی از هموطنان جان خود را به همین دلیل از دست داده‌اند. در نتیجه اشپل باید از اماکن معتبر خریداری و در زمان طبخ بخوبی مغز پخت شود. اما آیا اشپل همه ماهی‌ها قابلیت مصرف دارد؟ این متخصص پاسخ می‌دهد، اشپل برخی ماهی‌ها به طور طبیعی دارای متابولیت‌های سمی است و برخی دیگر نیز در فصول خاصی از سال سمی می‌شود. معمولا اشپل ماهی سفید در اولویت مصرف قرار دارد. برای آن که ماهی شب عید خوش‌گوشت باشد و از نظر اقتصادی به صرفه، از خرید انواع ماهی‌های ماده اجتناب کنید.

سرخ کردن از ارزش ماهی می‌کاهد؟

به گفته دکتر دباغ‌مقدم، ماهی از دیدگاه علم تغذیه به طور عمده به دو دلیل مصرف می‌شود. یکی ارزش غذایی پروتئین‌های آن و دیگری ارزش غذایی اسیدهای چرب غیر اشباع آن که به امگا 3 معروف است. این دو ترکیب در برابر دمای سرخ کردن آسیب چندانی نمی‌بیند و حتی پروتئین‌ها بعد از حرارت دیدن هضم و جذبشان بیشتر خواهد شد. البته اگر بخواهیم ارزش غذایی ماهی مصرفی بیشتر باشد بهتر است به جای سرخ کردن ماهی را کباب پز کنیم.

اما آیا خطر نفوذ آلاینده‌های سوختی در ماهی‌هایی که با زغال، کبابی می‌شود و انواعی که در مجاورت شعله گاز شهری یا با فر طبخ می‌شود باعث ناسالم شدن گوشت ماهی نمی‌شود؟ این استاد دانشگاه بیان می‌کند هر چند دود دارای ترکیبات حلقوی بوده و ممکن است برای سلامت مصرف‌کنندگان خطرناک باشد، اما در علم بهداشت مواد غذایی در ارزیابی خطرات یک ماده غذایی دفعات مصرف آن نیز مهم است. از آنجایی که سرانه مصرف ماهی در ایران چندان بالا نیست و ایرانی‌ها در سال بیش از چند بار ماهی مصرف نمی‌کنند حتی اگر فرض را بر این بگذاریم که همه این چند مورد ماهی را هم به شکل کبابی مصرف کرده باشند خطر چندانی آنها را تهدید نمی‌کند. اما توصیه بر این است اگر بخش‌هایی از ماهی در حین کباب شدن سوخت و سیاه شد این بخش‌ها جدا شود.

خطر ماهی‌های منجمد شکم پر چیست؟

این‌که گفته می‌شود اگر ماهی ـ همچون انواعی از ماهی‌های جنوب ـ با شکم پر منجمد شود به دلیل افزایش سطح هیستامین، آلرژی‌زا می‌شود صحت دارد؟ این متخصص بهداشت مواد غذایی در این باره می‌گوید: برابر قوانین سازمان دامپزشکی کشور، انجماد ماهی شکم‌پر ممنوع است. زیرا در این صورت فساد ماهی علاوه بر آبشش‌ها از اندرونه‌ها نیز شروع می‌شود و بویژه اگر ماهی در دماهای بالای صفر نگهداری شود احتمال تولید هیستامین به دلیل فعالیت باکتری‌ها افزایش می‌یابد. سردرد، خشکی دهان، سوزش زبان، احساس طعم گس فلزی، تعریق، تپش قلب، تنگی نفس و کهیر همگی از علایم مسمومیت با هیستامین است.

آیا می‌توان گفت ماهی‌های منجمد در مقایسه با انواع ماهی‌های تازه ارزش و کیفیت کمتری دارد؟ اگر انجماد به صورت اصولی انجام شود و نگهداری در سردخانه و انجمادزدایی به شیوه درست صورت گیرد تغییر چندانی در کیفیت و ارزش غذایی ماهی ایجاد نمی‌شود. اما اگر این مراحل درست انجام نشود ـ که متاسفانه در کشور ما در مواردی این چنین است ـ کیفیت و ارزش غذایی ماهی کاهش می‌یابد.

فاخره بهبهانی / جام جم

کدام «زنان راننده» بیشتر تصادف می‌کنند؟

شاید باور کردنی نباشد ولی نگاهی گذرا و اجمالی به تصادفات رخ داده در کشور نشان می‌دهد که بیشترین تصادفات منجر به جرح و مرگ، توسط رانندگان‌ «مجرب» و «باسابقه» رخ داده است؛ این بدان معنا است که داشتن گواهینامه و آنچه همگان از رانندگی می‌دانند، نمی‌تواند پشتوانه محکمی در برابر حوادث در کمین رانندگان باشد؛ از این رو توجه به آنچه بسیاری از رانندگان، از آن بی‌اطلاعند و در عین حال نکات کلیدی و مهمی را در بر دارند، به مثابه تجهیز شدن به ابزار کارآمد دانش است؛ ابزاری که در کارآمدی آن قطعاً هیچ شک و شبهه‌ای وجود ندارد.

در این مطلب، سعی شده با اشاره به نکاتی کلیدی و مهم، و ارائه یافته‌هایی علمی، تاثیر رفتار رانندگان در بروز سوانح جرحی گوشزد شود تا با دانستن آن‌ها رفتار و فرهنگ ترافیکی رانندگان به سمت و سویی سوق داده شود که شاهد کاهش مخاطرات و آسیب برای آن‌ها و سرنشینان خودروی آن‌ها باشیم.

آنچه باید بدانیم تا مطمئن برانیم

- آهنگ مرگ و میر رانندگی در ساعت ۶ تا ۸ صبح، ‌ ۲ برابر دیگر ساعات شبانه روز است.
- قدرت بینایی راننده در شب، ‌ یک ششم روز است.
- خیره شدن به نور خودروهای عبوری روبرویی، بینایی را به مدت ۹ ثانیه مختل می‌کند.
- پژوهش‌های مرکز پزشکی قانونی دانشگاه کیسن آلمان نشان می‌دهد که به دلیل کُند شدن اعمال فیزیولوژی بدن در زنان بارداری که ۵ ماه از بارداری آن‌ها می‌گذرد، احتمال بروز تصادف برای این زنان در هنگام رانندگی وجود دارد و رانندگی این افراد در ۶ هفته آخر بارداری، همراه با کاهش کنترل و تسلط آن‌ها بر وسیله نقلیه‌شان است.
- تحقیقات نشان داده است که عطسه زدن به عنوان یک عمل غیرارادی و تا حدود زیادی اجتناب ناپذیر، در هنگام رانندگی تاثیر بسیاری در بالا رفتن احتمال تصادف دارد و از این رو توصیه می‌شود تا رانندگان در هنگام عطسه، به آرامی پای خود را از روی پدال گاز بردارند و فرمان را آرام‌تر بگیرند چراکه محکم گرفتن فرمان در هنگام عطسه، می‌تواند باعث انحراف خودرو شود.
- انتقام گیری، ‌ تلافی کردن و پاسخ مشابه به رفتار ناشایست رانندگان دیگر از عوامل موثر در بروز تصادفات است به طوری که پژوهشگران دریافتند، ۶۷ درصد مرگ و می‌رهای ناشی از تصادفات رانندگی و ۳۳ جراحت‌های ناشی از این تصادفات، بر اثر پرخاشگری رانندگان است.
- ۸۴ درصد از تصادفات رانندگی رخ داده در کشورمان، در روزهای «معمولی و کاملاً آفتابی»، ۷ درصد در روزهای «بارانی»، ۶ درصد در هوای «ابری» و یک درصد در «وضعیت برفی» به وقوع پیوسته است.
- آمار تصادفات بین راهی در ایران نشان می‌دهد، در بروز تصادفات، عامل «طراحی» به میزان ۲ درصد، «وسیله نقلیه» ۱۳ درصد، «جاده» ۲۲ درصد و «عامل انسانی» ۶۳ درصد نقش دارند.
- گوش دادن به صدای عادی رادیو در هنگام رانندگی باعث می‌شود تا واکنش راننده در هنگام بحران، با تاخیر ۰/۸ ثانیه‌ای مواجه شود و این در حالی است که زمان رفلکس راننده به بحران‌ها در شرایط مطلوب، ۰/۷۵ ثانیه است.
- پژوهشگران مرکز پژوهش حمل و نقل انگلستان دریافتند که خطای ادراکی (کم اهمیت پنداشتن خطر و بیش از واقعیت پنداشتن توانایی)، عامل موثر در بروز ۳۰ درصد از تصادفات رانندگی است.
- تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که با افزایش هر ۵ کیلومتر بر ساعت، احتمال بروز تصادف برای خودرویی که با ۶۰ کیلومتر بر ساعت می‌راند، ۲ برابر می‌شود.
- تحقیقات نشان داده که خودروهای با رنگ نقره‌ای، به دلیل قابلیت بهتر رویت از سوی رانندگان وسائل نقلیه دیگر و حتی عابرین پیاده، کمتر تصادف می‌کنند.
- به طور متوسط افزایش سرعت بیش از سرعت مطمئنه و به ازای هر یک کیلومتر بر ساعت، ۵ درصد بر احتمال بروز تصادف منجر به فوت می‌افزاید و در عین حال، ۳ درصد بر مصدومیت سرنشینان اضافه می‌کند.
- خطر برخورد شما با عابر پیاده و مرگ وی، با افزایش سرعت خودرو از ۳۰ به ۵۰ کیلومتر بر ساعت، ۸ برابر می‌شود.
- تحقیقات علمی انجام شده اثبات کرده است که حرکت با چراغ روشن در روز، می‌تواند به کاهش ۱۰ الی ۱۵ درصدی تصادفات بیانجامد.
- آزمایش‌های انجام شده نشان داده است که در هنگام بروز بحران در رانندگی، استفاده از کفش‌های مناسب این امکان را به راننده می‌دهد که در زمانی معادل «نیم ثانیه» عکس العمل مناسب نشان دهد و پایش را از روی پدال گاز بر روی پدال ترمز بفشارد ولی همین آزمایشات مشخص کرده‌اند که استفاده از کفش‌های «پاشنه‌بلند»، «چکمه‌های بلند» و «دمپایی» زمان عکس العمل راننده را طولانی‌تر کرده و زمان فشار پا بر روی پدال ترمز به دنبال‌‌ رها کردن پدال گاز را از ۰/۵ ثانیه به ۰/۷ افزایش می‌دهد.
- خطر تصادفات وابسته به خستگی شبانه، ۱۰ برابر بیش از روز است.
- طبق تحقیقات به عمل آمده، از زمان تصمیم گیری برای توقف خودرو در سرعت ۴۰ کیلومتر بر ساعت ۱۹ متر، در سرعت ۸۰ کیلومتر بر ساعت ۵۸ متر و در سرعت ۱۴۰ کیلومتر بر ساعت، ۱۵۳ متر، مسافت طی می‌شود تا خودرو کاملاً متوقف شود.
- بر اساس شواهد به دست آمده، رانندگانی که از تلفن همراه در هنگام رانندگی استفاده می‌کنند، ۴ بار بیش از دیگر رانندگان در معرض خطر تصادف قرار دارند؛ این در حالی است که تحقیقات محققان نشان داده است که استفاده از نلفن همراه، زمان واکنش راننده به اتفاقات پیرامونی خود را از ۰/۶ ثانیه به ۱/۴ ثانیه افزایش می‌دهد و این یعنی خطر!
- هر اندازه سرعت خودرو بیشتر شود، مسافت خط ترمز نیز به صورت نمایی افزایش می‌یابد، به این معنا که اگر سرعت ۲ برابر شود، خط ترمز ۴ برابر می‌شود. (تسنیم)

189