تأثیر کمبود ویتامین D بر افزایش خطر ابتلا به ام اس

[ad_1]

به نقل از پرس تی وی،  این در حالی است که کمبود ویتامین D در میان عموم افراد ازجمله بانوان باردار شایع است. بااین‌وجود محققان می‌گویند هنوز خیلی زود است که مصرف مکمل‌های حاوی این ویتامین به‌طور همیشگی به مادران باردار توصیه شود.

دکتر نت مونک نایلسن، محقق دانمارکی که سرپرستی این تحقیق را به عهده داشت می‌گوید: «این تحقیق ثابت نمی‌کند که افزایش سطح ویتامین D خطر ابتلا به بیماری‌ام اس را کاهش می‌دهد. برای تأیید نتایج این تحقیق به مطالعات بیشتر نیازمندیم.»

حدود 2.5 میلیون نفر در سراسر جهان به بیماری ام اس مبتلا هستند. ام اس یک بیماری مزمن دستگاه عصبی مرکزی است که در آن به غلاف‌های میلین که رشته‌های عصبی را می‌پوشانند، صدمه وارد می‌شود. این بیماری چند علامت دارد که ازجمله می‌توان به مشکل در راه رفتن، خستگی، بی‌حسی و مشکلات بینایی اشاره کرد.

طبق این تحقیق، کمبود ویتامین D در پیشرفت بیماری ام اس نقش دارد. بااین‌وجود محققان می‌گویند اینکه آیا سطح ویتامین D در دوران جنینی نیز در ابتلا به ام اس مؤثر است یا نه هنوز مشخص نیست.

بااین‌حال نتایج این تحقیق جدید با نتایج تحقیق دانشمندان فنلاندی که سال جاری میلادی منتشر شد، همخوانی دارد.

برای انجام این تحقیق جدید، محققان نمونۀ خون‌های خشک‌شدۀ نوزادان دانمارکی را که در «بانک ذخایر زیستی غربالگری نوزادان دانمارک» نگهداری می‌شد، بررسی کردند. آن‌ها تمامی متولدین از می 1981 را که تا سال 2012 به ام اس مبتلا شده بودند، مشخص کردند.

در این تحقیق، نمونۀ خون 521 نفر از مبتلایان به ام اس با نمونۀ خون 972 نفر از همسالان آن‌ها با جنسیت یکسان که به این بیماری مبتلا نبودند با یکدیگر مقایسه شد.

با تقسیم نمونه‌ها به 5 گروه بر اساس سطح ویتامین D در بدن آن‌ها، محققان دریافتند که افرادی که از بالاترین سطح این ویتامین برخوردار بودند نسبت به کسانی که کمترین سطح این ویتامین را داشتند، حدود 50 درصد کمتر به ام اس مبتلا می‌شوند.

به گفتۀ یکی از محققان «انجمن ملی ام اس امریکا»، بررسی سایر عوامل خطر برای ابتلا به بیماری ام اس نیز اهمیت دارد. علاوه بر خطر بالقوۀ کمبود ویتامین D، مواردی نظیر سیگار کشیدن، چاقی و سابقۀ ابتلا به عفونت ویروسی موسوم به «مونونوکلئوز» نیز خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند.

حتی باوجود نتایج این دو تحقیق بزرگ، کارشناسان هنوز هم آمادگی ندارند افزایش مصرف ویتامین D به مادران باردار را توصیه کنند و دانشمندان هنوز نمی‌توانند دربارۀ چگونگی تأثیر سطح ویتامین D بر افزایش خطر ابتلا به ام اس توضیح دهند.

یکی دیگر از محققان دراین‌باره گفت: «هرچند برای توصیه به مادران باردار برای مصرف ویتامین D به‌منظور کاهش خطر ابتلای فرزندانشان به ام اس مدارک کافی وجود ندارد، کمبود یا فقر این ویتامین در دوران بارداری همچنان موضوعی نگران‌کننده است. بانوان باید دربارۀ اینکه آیا افزایش مصرف ویتامین D برای آن‌ها مناسب است یا نه با پزشک خود مشورت کنند.»

بدن انسان به‌طور طبیعی با قرار گرفتن در معرض نور خورشید ویتامین D تولید می‌کند. این در حالی است که غذاهایی نظیر ماهی سالمون و تن و زردۀ تخم‌مرغ حاوی مقادیر بالایی از ویتامین D هستند. این ویتامین را می‌توان به شیر یا سایر فرآورده‌ها نیز اضافه کرد و یا به‌صورت مکمل مصرف کرد.

نتایج این تحقیق نشان داده است که ویتامین D برای سلامتی استخوان‌ها، رشد سلول‌ها، عملکرد سیستم ایمنی بدن و کنترل التهاب‌ها عنصری حیاتی است.

طبق اعلام انجمن غدد درون‌ریز و انجمن مواد غذایی و تغذیه در آکادمی ملی علوم در امریکا، مادران باردار باید دست‌کم روزانه 600 واحد بین‌المللی ویتامین D دریافت کنند.

نایلسن افزود این تحقیق جدید محدودیت‌هایی دارد ازجمله اینکه «ما افرادی را مورد مطالعه قرار دادیم که در سنین جوانی به ام اس مبتلا شده بودند و بنابراین نتایج این تحقیق برای تمامی مبتلایان به ام اس کاربرد ندارد.»

نتایج این تحقیق 30 نوامبر (10 آذر) منتشر شد.

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع
فواید ویتامین و منابع تامین آنسلامت نیوز زمستان و قارچ و ویتامین قارچ استخوان‌ها را تقویت، خستگی را رفع و کمبود تاثیر خوب و بد آفتاب بر بدنویتامین برای سلامت استخوان‌ها ضروری است و این ویتامین در اثر قرار گرفتن در معرض اثر تداخلی ویتامین ها بر یکدیگر پایگاه تخصصی …اسید فولیک کمبود آن در کارکرد ویتامین۱۲ اثر منفی دارد اگر دریافت نیاسین کاهش یابد کمبود کلسیم و راه پیشگیری، کلسیم، افزایش …احتمال ابتلا به مشکلات قلبی با مصرف مکمل های کلسیم در طول روز چه مقدار کلسیم نیاز داریم؟دوپینگ،بدنسازی،مکمل درتغذیه سایت پزشکان …ویتامین ، در بسیاری از خوراکی‌ها از جمله ماهی ها، تخم مرغ، شیرهای فرآوری شده و قرص مولتـی ویتامین ول من پایگاه …مدیریت پاسخ در تاریخ آذر ۱۱ام ۱۳۹۳ ۱۳۱۰ اگر منابع دارویی مولتی ویتامین به مقدار کلینیک پوست و مو ، لیزر ، زیبایی و لاغری ایرانیان …کلینیک تخصصی تندیس زیبایی ایرانیان شعبه تهرانپارس فلکه اول تهرانپارس، خیابان رشید پزشکی،سلامت،بهداشت،اخبار پزشکی،اخبار …پزشکی،سلامت،بهداشت،اخبار پزشکی،اخبار سلامتوزارت بهداشت،اخبار سلامت و پزشکی زمان بهتر خوردن کپسول ویتامین ایپربیننده ترین خبرها حذف صفر از پول ملی کدام کشورها تا به حال انجام شده است؟ خدمه بی رنگ چشم نوزاد چگونه تعیین می شود؟رنگ مو و چشم جنین تنها بستگی به ژنتیک ندارد در این بخش راه های را به شما نشان می دهیم فواید ویتامین و منابع تامین آن سلامت نیوز زمستان و قارچ و ویتامین قارچ استخوان‌ها را تقویت، خستگی را رفع و کمبود تاثیر خوب و بد آفتاب بر بدن ویتامین برای سلامت استخوان‌ها ضروری است و این ویتامین در اثر قرار گرفتن در معرض آفتاب در اثر تداخلی ویتامین ها بر یکدیگر پایگاه تخصصی بدنسازی و ابی پاسخ در تاریخ آذر ۱۱ام ۱۳۹۳ ۱۳۲۸ علائم مسمومیت بیشتر در اثر مصرف دوزهای بالای ویتامین کمبود کلسیم و راه پیشگیری، کلسیم، افزایش کلسیم، جلوگیری از احتمال ابتلا به مشکلات قلبی با مصرف مکمل های کلسیم در طول روز چه مقدار کلسیم نیاز داریم؟ دوپینگ،بدنسازی،مکمل درتغذیه سایت پزشکان بدون مرز مولتی ویتامین مکمل هایی هستند که در جهان استفاده می شود و محبوبیت آنها در چند دهه گذشته به قرص مولتـی ویتامین ول من پایگاه تخصصی بدنسازی و مدیریت پاسخ در تاریخ آذر ۱۱ام ۱۳۹۳ ۱۳۱۰ اگر منابع دارویی مولتی ویتامین به مقدار زیاد کلینیک پوست و مو ، لیزر ، زیبایی و لاغری ایرانیان تمـاس با ما کلینیک ایرانیان شعبه زعفرانیه ، خیابان آصف ، میدان شهید اعجازی ، روبروی سفارت یمن ، ساختمان زمان بهتر خوردن کپسول ویتامین ای پربیننده ترین خبرها حذف صفر از پول ملی کدام کشورها تا به حال انجام شده است؟ خدمه بی‌توجه کاروفناوری کَلاله کاروفناوری متوسطه یک پایه هفتم برای ورود به پودمان ها بر روی عناوین آن ها کلیک کنید رنگ چشم نوزاد چگونه تعیین می شود؟ رنگ مو و چشم جنین تنها بستگی به ژنتیک ندارد در این بخش راه های را به شما نشان می دهیم که با

آیا علائم کمبود روی را می‌شناسید؟

جام جم سرا: در سایت «prevention» آمده است که به علت میزان کم این عنصر در بدن، اغلب اهمیت آن نادیده گرفته می‌شود. هر فرد روزانه به ۸میلی گرم روی نیاز دارد حال این سوال مطرح است که چگونه می‌توان متوجه کمبود روی در بدن شد؟ علایم کمبود آن چیست؟

به طور مداوم مشکل معده دارید
روی با پروتئین واکنش می‌دهد و به عملکرد آنزیم‌های مختلف کمک می‌کند.
روی به عنوان کوفاکتور در فعالیت‌های متعدد روده‌ای نقش دارد؛ از این رو بدن بدون روی نمی‌تواند غذا را هضم و ماده مغذی را جذب کند.
در اغلب موارد افراد علایمی مانند حالت تهوع، استفراغ یا اسهال را با عدم تحمل گلوتن اشتباه می‌گیرند. برای رفع این حالت، مواد غذایی غنی از روی مانند ماست را به مواد غذایی خود اضافه کنید.

دچار درد عضله می‌شوید
اگر بعد از ورزش کردن دچار درد عضله یا کبودی می‌شوید که طولانی مدت باقی می‌ماند، می‌توان احتمال داد که دچار کمبود روی هستید. کمبود روی روند بهبود زخم را کند می‌کند. البته روند درمان در هر فرد متفاوت است.

حس چشایی و بویایی ضعیف شده
روند کاهش چشایی و بویایی می‌تواند تدریجی باشد. بهترین راه برای پیشگیری از آن تغذیه مناسب است.
به گزارش جام جم سرا، روی نقش مهمی در عملکرد حس چشایی و بویایی دارد و کمبود آن باعث کاهش این دو حس مهم می‌شود.

همیشه بیمارید
هنگامی که بدن با کمبود روی مواجه است، فرد دچار اختلال در واکنش ایمنی می‌شود. مدتی طول می‌کشد تا چشم به تاریکی عادت کند. این حالت بیانگر کمبود روی است.

تمرکز سخت می‌شود
نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد، کمبود مکمل‌های روی بر قدرت تمرکز تأثیر منفی می‌گذارد اما ترکیب مکمل‌های روی با مواد غذایی، باعث تغییر مثبت رفتاری می‌شود.

کندی در کاهش وزن
روی نقش مهمی در روند سوخت و ساز بدن دارد. کمبود روی باعث کاهش انرژی، احساس خستگی و کندی در روند کاهش وزن می‌شود. برای رفع این مشکلات نیازی به مصرف زیاد مکمل ندارید زیرا مصرف زیاد مکمل‌ها نیز عوارضی به همراه دارد.(امتیاز)

5 علامت هشداردهنده کمبود منیزیم

جام جم سرا:

زنگ زدن گوش یا کم‌شنوایی

وزوز گوش یا صدای زنگ‌زدن مداوم گوش و نیز کم‌شنوایی از علائم شایع کمبود منیزیم است. مطالعات و تحقیقات بی‌شماری درباره ارتباط سلامت گوش و دریافت منیزیم کافی صورت گرفته است. تحقیقی در چین مشخص کرده است دریافت مقدار کافی از این عنصر از تشکیل رادیکال‌های آزادی که به ناشنوایی منجر می‌شود جلوگیری می‌کند. در تحقیق دیگری در مایوکلینیک نیز معلوم شد اکثر موارد مکمل‌های منیزیم به درمان بیمارانی که دچار کم‌شنوایی شده بودند کمک کرده تا آنها طی سه ماه شنوایی خود را دوباره به دست آورند.

گرفتگی عضلات

منیزیم برای بهبود عملکرد عضلات عنصری حیاتی است. بدون این عنصر بدن ممکن است دچار رعشه یا تشنج شود؛ زیرا این عنصر اجازه می‌دهد ماهیچه‌ها در حالت شل و ریلکس باشند. به همین علت است که برای مثال از قطره اکسید منیزیم برای تسکین درد زایمان استفاده می‌کنند و به همین دلیل منیزیم در بسیاری مکمل‌های خواب‌آور یافت می‌شود. بنابراین نبود مقدار کافی این عنصر ممکن است به تیک‌های ماهیچه‌های صورت، گرفتگی یا لرزش‌ پا هنگام خواب منجر شود.

افسردگی

یک قرن پیش وقتی دکترها از منیزیم برای درمان اختلالات روحی استفاده کردند، ارتباط بین میزان کم منیزیم و افسردگی کشف شد. با تحقیق در بیمارستان روان‌پزشکی کرواسی، علم جدید نیز این یافته را دوباره به اثبات رساند. در بسیاری از بیمارانی که خودکشی کرده بودند میزان این عنصر حیاتی و مهم بشدت پایین بوده است. مزیت بسیار مهم منیزیم بر دیگر داروهای ضدافسردگی رایج، فقدان عوارض جانبی ناشی از مصرف این داروهاست.

عملکرد غیرطبیعی قلب

همان‌طور که گفته شد میزان کم منیزیم ممکن است روی عملکرد ماهیچه‌های سراسر بدن از جمله عضله و ماهیچه‌های قلب تاثیر بگذارد.

مقدار ناکافی منیزیم ممکن است بیماری‌هایی پدید بیاورد که به آن آریتمی قلبی یا تپش نامنظم گفته می‌شود و ممکن است عوارض بسیار خطرناکی از جمله سکته قلبی یا مغزی به دنبال داشته باشد. به همین دلیل برای مثال پزشکان مرکز هنری لوهارت برای درمان بیماران آریتمیتی از داروی حاوی منیزیم استفاده می‌کنند.

سنگ کلیه

بسیاری از مردم بر این باورند که سنگ‌های کلیه به دلیل کلسیم اضافی ایجاد می‌شوند در صورتی که فقدان منیزیم مسبب آن می‌شود. منیزیم با جلوگیری از چسبیدن کلسیم به یون اگزالات مانع تشکیل این سنگ‌ها می‌شود. سنگ‌های کلیه ممکن است دردهای زجرآوری پدید بیاورد. بنابراین خوب است بدانید چیزی بسادگی مکمل منیزیم می‌تواند از تشکیل آن جلوگیری کند.

در صورت وجود هر یک از این علائم، بهتر است با پزشک خود مشاوره کنید. همچنین عاقلانه است از رژیمی غذایی‌ پیروی کنید که سرشار از مواد غذایی منیزم‌دار چون بامیه، تخمه آفتابگردان، تخمه کدو، سویا، لوبیا قرمز، بادام و بادام هندی و اسفناج باشد. (ضمیمه سیب)

دوست دارید پنیر بخورید؟ احتمالا کمبود کلسیم دارید

جام جم سرا:برای نمونه شکلات غنی از منیزیم است و بنابراین، اگر یک دفعه دلتان شکلات خواست، ممکن است بدن‌تان دچار کمبود این ماده معدنی شده باشد. منیزیم برای پوست و مو حیاتی است.

پرفسور نیکلا لاو، متخصص تغذیه دانشگاه لنکشایر مرکزی، در این باره گفت: نوشیدن زیاد الکل، چای، ‌قهوه و نوشابه‎های گازدار می‎تواند سطح منیزیم را کاهش دهد.

اگر دلتان یخ خواست، ‌نشان می‎دهد که شاید دچار کم‎خونی هستید و بدن‎تان آهن کم دارد و علاقه به خوردن گوشت هم نشان دهنده کمبود آهن و روی و تمایل به خوردن پنیر، ‌نشانه کمبود کلسیم است.(ایسنا)

اثرات کمبود «ویتامین آ» در بدن

جام جم سرا به نقل از سلامانه: این ویتامین اولین ویتامین شناخته‌شده حلّال در چربی است که گاه از آن به‌عنوان ویتامین ضدعفونی‌کننده نام می‌برند. نچرال نیوز در گزارش اخیر خود به کارکردهای کلیدی این ویتامین و نشانه‌های کمبود آن در بدن و نیز منابع غذایی که برای جذب ویتامین A مناسب هستند پرداخته است.
این ویتامین در رشد مناسب بدن نقش مهمی دارد. برخی از کارکردهایی که در بدن دارد عبارت است از ساختن و فعال کردن هورمون‌های فوق کلیوی و تیروئید، حفظ ساختار سلول عصبی و کارکرد مناسب آن، عملکرد سیستم ایمنی، رشد سلول‌ها به‌علاوه حفظ ساختار و سلامت پوست.

به گفته محققان ویتامین A به بسیاری از ناراحتی‌های پوستی ازجمله آکنه و پسوریازیس کمک می‌کند. همچنین اثر عمیقی بر چشم‌ها و سیستم بینایی دارد. یکی از نشانه‌های اولیه کاهش آن در بدن ناتوانی دیدن در شب یا کاهش تطابق چشم با تاریکی است.

کمبود ویتامین A در بدن می‌تواند ناشی از رژیم غذایی یا دلال ثانویه‌ای که مانع جذب، ذخیره یا انتقال آن می‌شوند باشد. قرارگیری در برابر مواد شیمیایی سمی هم از عوامل تحلیل برنده این ویتامین در کبد است. کمبود این ویتامین در جوامع درحال‌توسعه به‌ویژه کشورهای آسیایی شایع است.

اثرات کمبود ویتامین A در بدن و راه تأمین آن

میزان بالای مرگ‌ومیر، رشد و نمو ضعیف، توقف عملکرد ایمنی بدن، مشکلات بینایی و خشکی چشم، خشکی مو، خشکی پوست و مشکلاتی مانند آکنه، به خطر انداختن غشای مخاطی در دستگاه‌های تنفسی، گوارشی و تناسلی، آبسه گوش، بی‌خوابی، کوفتگی، مشکلات باروری و کاهش وزن، از جمله اثرات کمبود این ویتامین در بدن است.

سبزی‌های با برگ تیره مانند کلم و اسفناج و سبزی‌های زرد و نارنجی مانند هویج، کدو، سیب‌زمینی هندی و شیرین به‌علاوه دیگر غذاها مانند زردآلو، فلفل سبز و ریشه قاصدک ازجمله منابع سرشار از ویتامین A هستند.

زودرنجی؛ وسواس یا کمبود اعتماد به نفس

جام جم سرا: البته چنین فردی خیلی هم دوست ندارد درباره تمام اتفاقات زندگی این قدر دقیق و حساس باشد، اما سال‌هاست همین طور زندگی کرده و حالا فکر می‌کند نمی‌تواند روش خود را تغییر دهد.

او و دیگر کسانی که اینقدر حساسیت دارند و زود ناراحت می‌شوند، معمولا تمام حرف‌ها و رفتارهای دیگران را هم به خود نسبت می‌دهند و با نگرشی منفی درباره مسائل صحبت می‌کنند. برای همین، معمولا ترجیح می‌دهند در جمع حضور پیدا نکنند و تنهایی را بیشتر می‌پسندند. غافل از این‌که تنها ماندن و گوشه‌گیری، حساسیت‌شان را تشدید و احساسات منفی‌‌شان را بیشتر می‌کند. روان‌شناسان و متخصصان به این افراد توصیه می‌کنندبا نگاهی مثبت خود را در موقعیت‌های جدید قرار دهند و از واقعیت فرار نکنند.

می‌گویند کسانی که کودکی خیلی مورد توجه پدر و مادرشان بوده‌اند، در بزرگسالی ممکن است اینقدر حساس و زودرنج شوند. بعضی‌ها هم درست برعکس فکر می‌کنند و باور دارند کمبود محبت و بی‌توجهی پدر و مادر باعث حساسیت و زودرنجی بچه‌ها می‌شود. علاوه بر اینها، تعداد فرزندان در خانواده، ترتیب و اختلاف سنی آنها، نحوه برخورد و تربیت والدین، محیط اجتماعی‌ که کودک در آن قرار می‌گیرد و رشد می‌کند و ده‌ها عامل دیگر می‌تواند در ایجاد این حساسیت موثر باشد.

دکتر پروین ناظمی در گفت‌وگو با جام‌جم، ضمن اشاره به این موارد، توضیح می‌دهد: حساسیت زیاد و بیش از حد نسبت به موضوعات و مسائل مختلف از ویژگی‌هایی است که در اختلال‌های شخصیت مختلف و طی بیماری‌های روحی مشاهده خواهد شد، اما ممکن است با نداشتن این اختلالات و بیماری‌ها هم فردی از حساسیت رنج ببرد و بسیار زود رنج باشد. از طرفی باید به این نکته هم توجه داشته باشیم که حساسیت بیش از حد بخصوص در افراد وسواسی بیشتر از دیگران به چشم می‌آید و معمولا در افراد وسواسی شاهد حساسیت بیش از حد، نسبت به مسائل مختلف زندگی هستیم.

دکتر ناظمی، روان‌شناس به این موضوع اشاره می‌کند و می‌افزاید: این افراد معمولا با نگاهی وسواسی به موضوعات مختلف زندگی نگاه کرده و آنها را براساس نظرات خودشان ارزیابی می‌کنند. بر همین اساس هم می‌گویند حساسیت بیش از حد یکی از نشانه‌های وسواس است و وسواس فکری یا رفتاری می‌تواند به این شکل خود را نشان دهد.

در کنار این افراد، خیلی‌ها هم هستند که مشکل‌شان به هیچ یک از این موارد ارتباط ندارد، اما حساسند و از این خصوصیت رنج می‌برند که به گفته این متخصص، شیوه تربیتی پدر و مادر، ترتیب و تعداد فرزندان، توجه بیش از حد خانواده یا کم‌توجهی و نادیده گرفتن کودک در محیط خانه از عواملی است که می‌تواند چنین احساسی را در وجود افراد ایجاد کند.

اعتماد به نفس پایین و حساسیت بیش از حد

افرادی که اعتماد به نفس خوبی دارند، معمولا زندگی بهتری را هم تجربه می‌کنند و در زندگی شرایط مناسب‌تری خواهند داشت. این شرایط تا جایی پیش می‌رود که به گفته دکتر ناظمی کمبود اعتماد به نفس حتی می‌تواند موجب ایجاد حساسیت و زود رنجی هم بشود.

وی یادآور می‌شود: پایین بودن میزان اعتماد به نفس، یکی از مهم‌ترین دلایلی است که می‌تواند فرد را حساس و زود رنج کند. نباید فراموش کنیم حساسیت بیش از حد افراد، به اعتماد به نفس آنها بستگی دارد. به این معنی که این افراد چون نسبت به نوع زندگی و شرایطی که دارند، حساس هستند و خودشان را پایین‌تر از دیگران می‌دانند، نمی‌توانند حرف‌ها و نظرات دیگران را تحمل کنند و چنین رفتارهایی را از خود نشان می‌دهند.

این روان‌شناس ادامه می‌دهد: چنین اشخاصی معمولا فکر می‌کنند دیگران هر حرفی که می‌زنند و هرطور که رفتار می‌کنند، فقط می‌خواهند آنها را متوجه اشتباه‌شان کنند و برای همین خیلی سریع در هر جمع و گروهی که قرار می‌گیرند، واکنش نشان می‌دهند. گاهی ممکن است این واکنش‌ها خیلی شدید باشد و برای همین روابط اجتماعی و کاری آنها را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد.

حساس‌ها مراقب باشند

دوست ندارد این‌طور باشد، اما کاری هم از دستش برنمی‌آید. حساس است و خیلی زود از حرف‌های دیگران ناراحت می‌شود. تصمیم می‌گیرد رفت و آمدهایش را کم کند، روابط اجتماعی‌اش را حذف می‌کند و در خانه می‌ماند تا نه از حرفی ناراحت شود و نه کسی را ناراحت کند. غافل از این‌که این کناره ‌گیری‌ کردن فقط شرایطش را بدتر می‌کند و موجب تشدید حساسیت‌هایش می‌شود. البته خیلی وقت‌ها هم دست به کار می‌شود و سعی می‌کند رفتارهای اشتباهش را تغییر دهد ولی چون این کار برایش سخت است، در همان ابتدای کار، پشیمان می‌شود و دوباره به همان روال قبل برمی‌گردد؛ یعنی حساسیت و ناراحت شدن، بعد تنهایی و فرار از موقعیت برای کم شدن این همه ناراحتی و پس از آن هم تشدید مشکل و بدتر شدن شرایط.

دکتر ناظمی هم براین باور است که این نوع رفتار به گذشته افراد ارتباط پیدا می‌کند و تجربه و اتفاقی در دوره کودکی یا شیوه تربیتی والدین در آن سنین موجب بروز چنین احساساتی شده است، اما این مطالب به این معنی نیست که کاری از دست‌ فرد بر نمی‌آید و او نمی‌تواند رفتارش را تغییر دهد.

آن‌طور که این روان‌شناس توصیه می‌کند این افراد در اولین قدم باید اعتماد به نفس‌شان را تقویت کنند و هر کاری از دست‌شان برمی‌آید ـ مانند خود گویی‌های مثبت ـ برای تقویت اعتماد به نفس انجام دهند. همچنین خوب است برای تقویت اعتماد به نفس، به خود آگاهی رسیده و شناخت دقیقی از نقاط ضعف و قوت‌شان پیدا کنند.

از جمع فرار نکنید

کسانی که حساس هستند، معمولا خیلی دوست ندارند در جمع حاضر شوند و ترجیح می‌دهند تنها بمانند. گروهی از این افراد هم هستند که همیشه از دیگران ناراحتند و برای همین هنگامی که در جمع هستند، احساس خیلی بدی را تجربه خواهند کرد. در نتیجه طبیعی است این افراد کم‌کم از جمع دور ‌شوند و تنهایی را ترجیح دهند، اما وقتی آنها از دیگران فاصله می‌گیرند، طرز فکر و نگرش منفی‌‌ که نسبت به جمع و دیگران دارند نیز تقویت می‌شود و در نتیجه نمی‌توانند با شرایط و موقعیت‌های جدید هماهنگ شوند.

بنابراین گاهی افراد حساس تصمیم می‌گیرند به جای حل مساله و ایجاد توانایی برای برطرف کردن این مشکل، از جمع فرار کنند و همین دوری از گروه باعث تشدید مشکلات‌شان می‌شود.

دکتر ناظمی تاکید می‌کند روابط اجتماعی گسترده‌تر می‌تواند به بهبود این شرایط کمک کند و توصیه می‌شود این افراد بیشتر در جمع حاضر شوند.

این روانشناس ادامه می‌دهد: اولین و یکی از بهترین کارهایی که می‌توان برای این گروه از افراد انجام داد، مواجه شدن با موقعیت است. به این معنی که قرار نیست زمانی که احساس می‌کنید از قرار گرفتن در جمع ناراحت می‌شوید یا از حرف‌ها و نظرات دیگران احساس خوبی ندارید، رفت و آمدهایتان را قطع کنید. بلکه توصیه می‌شود روابط اجتماعی بیشتری داشته باشید، اما قبل از این مرحله، خودتان را بهتر بشناسید و اعتماد به نفس‌تان را تقویت کنید و پس از آن مهارت‌های ارتباطی را بیاموزید و بدانید در هر رابطه‌ای چطور باید برخورد کرد. وی ادامه می‌دهد: افرادی که حساسیت بیش از حد دارند، معمولا از کمبود قدرت ابراز وجود هم رنج می‌برند و نمی‌توانند حرف‌ها و نظرات‌شان را بدرستی مطرح کنند. برای همین هم احساسات‌ منفی‌شان بیشتر می‌شود و همین می‌تواند شرایط آنها را بدتر کند. همچنین به این موضوع هم توجه داشته باشید که تمام رفتارها و حرف‌های دیگران را به خودتان نسبت ندهید و بدانید خیلی از حرف‌ها و رفتارها به شما ارتباطی پیدا نمی‌کند.

شما هم باید به آنها کمک کنید

کسانی که با فردی حساس و زودرنج زندگی می‌کنند، معمولا نمی‌دانند چطور باید با او برخورد کرد؛ اگر خیلی سخت بگیرند، او را ناراحت کرده‌اند و اگر خیلی کاری به کارش نداشته باشند، این خصوصیت اخلاقی را تشدید کرده‌اند. پس چه کاری بهترین است و برای کمک به این افراد چه کار باید کرد؟

دکتر ناظمی ضمن بیان این مطلب که تقویت حساسیت با توجه بیش از حد و افراطی و فراهم کردن خواسته‌های فرد حساس، روش اشتباهی است و نمی‌تواند در طولانی مدت به او کمک کند، خاطرنشان می‌کند: لحن و نوع کلام و همین‌طور زبان بدن ما باید متناسب با نیازها و شخصیت فرد باشد، اما با همین حرف‌ها باید به او کمک کنید رفتارش را تغییر دهد و در موقعیت مناسب قرار بگیرد.

وی می‌گوید: اگر می‌خواهید به فردی که حساس است کمک کنید رفتارش را تغییر دهد، او را در موقعیت قرار دهید و پس از آن کمکش کنید موقعیتی را که در آن قرار گرفته، بخوبی درک کند و پذیرش بیشتری داشته باشد. همچنین باید این فرصت را در اختیار آنها بگذارید تا اعتماد به نفس‌شان را تقویت کنند و وضع بهتری داشته باشند.

بچه‌ها را درست تربیت کنیم

همان‌طور که گفته شد شیوه تربیتی پدر و مادر هم در ایجاد این حساسیت‌ها موثر است و می‌تواند آن را تقویت کرده یا برای حل مشکل کمک کند. دکتر ناظمی هم در این زمینه به والدین توصیه می‌کند فرزندان‌شان را طوری تربیت کنند که آمادگی رویارویی با فراز و نشیب‌های زندگی را داشته و واقع‌نگر باشند. به این معنی که بچه‌ها باید در شرایط اجتماعی طبیعی و عادی قرار بگیرند و این‌طور نیست که در محیطی بسته آنها را پرورش دهیم و انتظار داشته باشیم در آینده هم زندگی اجتماعی موفقی داشته باشند. البته این روان‌شناس تاکید می‌کند ‌ کسانی که سن و سالی از آنها گذشته هم نباید ناامید شوند زیرا آنها هم می‌توانند با قرار گرفتن در موقعیت مناسب، این خصوصیت اخلاقی را تغییر دهند و وضع بهتری داشته باشند. وی به افراد حساس توصیه می‌کند‌ ویژگی‌ها و خصوصیات مثبتی را که دارید دائم برای خودتان تکرار کنید و با قرار گرفتن در موقعیت‌های مختلف، سعی کنید وضعیت بهتری بسازید. علاوه بر تقویت اعتماد به نفس، شما هم باید سعی کنید دیگران را همان طور که هستند، بپذیرید و نحوه صحیح رفتار کردن با آنها را بیاموزید.

نیلوفر اسعدی‌بیگی / جام جم

فریب باران نخوریم؛ کمبود آب جدی است

جام جم سرا: باران برای ما مثل یک قرص آرامبخش است که دردمان را دوا نمی‌کند، اما ما را در خلسه‌ای دوست‌داشتنی فرو می‌برد تا فراموش کنیم در کشوری خشک و نیمه‌خشک زندگی می‌کنیم که مراقبت از آب در آن وظیفه‌ای دائمی است.

همین بارش‌های اخیر در کشور که 15 استان را درگیر باران، برف و کولاک کرد و در مناطق سردسیر بیش از 3000 نفر را در جاده‌ها زمینگیر، از این جنس آرامبخش‌ها بود که یادمان برد خشکسالی و کمبود آب در کشور تا چه اندازه جدی است.

فروردین امسال، وزارت نیرو اعلام کرد در روزهای گرم سال 517 شهر ایران که 50 درصد از جمعیت کشور را در خود جای داده در معرض بی آبی خواهد بود.

این هشداری جدی بود، ولی خیلی از ما باورش نکردیم تا این که تابستان رسید و نیمی از مردم بی‌آبی را به چشم دیدند. اما این نیز سبب نشد تا نهضتی برای صرفه‌جویی آب در کشور راه بیفتد و مردم به صورت خودجوش از هدررفت آب جلوگیری کنند.

باید شهادت داد این حس بی‌اعتنایی به آب که تعصب ملی نسبت به این ثروت کمیاب را خدشه‌دار می‌کند تا چه حد برای کشوری که از قدیم برایش دعا کرده‌اند که خدایا از خشکسالی محافظتش کن، خطرناک است.

سال‌هاست بخش کشاورزی متهم اصلی هدر رفت آب در کشور است و شیوه‌های سنتی کشت، زیر تیغ انتقاد. سال‌هاست کارشناسان می‌پرسند چه لزومی دارد در استان‌های کم‌آب کشور برنج کاشته شود و چرا باید ایران بزرگ‌ترین تامین‌کننده هندوانه کشورهای همسایه باشد، در حالی که این محصول محتاج آب فراوان است.

بخش کشاورزی البته تا حدودی تقصیرها را گردن گرفته و برای اصلاح روش‌های غلط آستین بالا زده، ولی اشتباهات در این بخش همچنان ادامه دارد.

با این حال علاوه بر بخش کشاورزی، بخش خانگی نیز وجود دارد که مقصر اصلی به هرز دادن آب آشامیدنی و شیرین تصفیه شده است.

هر کدام از ما که به شیرهای خانگی دسترسی داریم در این اسراف سهیم هستیم، همه آنهایی که ظرف می‌شویند و شیر را تا آخرین درجه باز می‌گذارند، همه کسانی که چند ساعت زیر دوش حمام می‌مانند و همه مردمی که با آب شیرین و گوارا، کوچه را می‌سابند و ماشین‌هایشان را برق می‌اندازند.

این لجاجت با آب جزیی از فرهنگ ما شده، فرهنگی که تفکر صرفه‌جویی در آب را تحمل نمی‌کند و اگر کسی استفاده درست از آب را گوشزد کند به محملی برای تمسخر، دست انداختن، لجبازی یا جرقه‌ای برای دعوا تبدیل می‌شود اما این معادله ناساز باید به هم بریزد، چون فرهنگی که قدر آب را نمی‌داند با کشوری که درگیری‌اش با کم‌آبی و خشکسالی در تاریخ ریشه دارد، به هیچ‌وجه همخوان نیست.

کم‌آبی جدی است

بجز مردمی که ارزش آب را درک می‌کنند و قدر قطره‌قطره آن را می‌دانند، باور عمومی بر این متکی است که کم‌آبی و خشکسالی، بحرانی ساخته دست دولت است. اینها معضل بی آبی را باور ندارند و اگر هم آن را باور کنند حل و فصلش را وظیفه دولت می‌دانند نه خودشان. پس بی علت نیست که مشارکت عمومی در صرفه جویی آب تاکنون به طور جدی در کشور شکل نگرفته است.

بارش‌هایی که در فصول پاییز و زمستان رخ می‌دهد، مثل همین بارندگی‌های اخیر نیز به این طرز فکر دامن می‌زند که این همه آب کجا می‌رود که باز هم از خشکسالی حرف می‌زنند. پاسخ این ابهام عمومی را می‌توان از دو منظر تشریح کرد، اول آمار سازمان جنگل‌ها و مراتع کشور و دوم گزارش‌های وزارت نیرو.

طبق آمار سازمان جنگل‌ها در سال‌های کم‌بارش مثل امسال و دو و سه سال قبل، حجم بارش‌ها در کشورمان حدود 400 میلیارد مترمکعب است که در شرایط «تر سالی» به اندکی بیش از هزار میلیارد متر مکعب می‌رسد (هر متر مکعب معادل هزار لیتر است).

این در حالی است که هر سال نزدیک به 70 درصد از این بارش‌ها تبخیر می‌شود و دور از دسترس ما قرار می‌گیرد به طوری که اگر در یک سال 400 میلیارد متر مکعب بارش وجود داشته باشد نزدیک به 270 میلیارد مترمکعب آن فقط از راه تبخیر از بین می‌رود.

بنابر این در سال‌های کم‌بارش فقط می‌توان به 130 میلیارد متر مکعب آب دلخوش کرد که زنجیره‌ای از انسان، حیوان و گیاه باید از آن بهره‌مند شوند. پس طبق این آمار، ایران کشوری است که آبی ناکافی در اختیار دارد و حتی قطره‌ای آب برای هدر دادن ندارد.

اما گزارش‌های وزارت نیرو پس از بارش‌های اخیر نیز قابل‌تامل است و فرضیه کافی بودن بارش‌ها برای جبران کم‌آبی را کاملا رد می‌کند. طبق گزارش فارس به نقل از مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان تهران با وجود بارش‌های اخیر میزان ذخایر سدهای تامین‌کننده آب تهران تغییری نکرده و این سدها حتی در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 40 میلیون مترمکعب آب کم دارند.

پس اگر حجم آب پشت سدهای تهران تغییر نکرده، این وضع را می‌توان به استان‌های دیگر نیز تعمیم داد و به اطلاعاتی استناد کرد که بخش مدیریت سدهای وزارت نیرو، قبل از شروع بارش‌های اخیر در اختیار جام‌جم قرار داد. طبق این نمودارها، حجم نزدیک به 20 سد در کشور که مصرف شرب دارد به کمتر از 40 درصد رسیده یعنی از نصف گنجایشش هم پایین‌تر آمده که سدهای بارون، عاویان، سفیدرود، بوکان، سلیمانشاه، پانزده خرداد، لار، طالقان، زاینده‌رود، درودزن، استقلال، دوستی، کارده، بارزو و بندواز از آن جمله است.

تنبیه، گرانفروشی یا آموزش؟

این که چرا با وجود کمبود آب، این کمبود را باور نمی‌کنیم و چه راه‌هایی وجود دارد که ما را وادار به پذیرش این حقیقت کند، دو پرسشی است که این روزها به دفعات مطرح می‌شود. عده‌ای طرفدار استفاده از روش‌های تنبیهی برای آموزش صرفه‌جویی به مردم هستند مثل جریمه‌ای که برای استفاده از کمربند ایمنی تعیین شد و کارساز نیز افتاد. عده‌ای اما به گران کردن آب معتقدند و می‌گویند مردم قدر هر آنچه را که گران است، می‌دانند.

اما دو کارشناسی که با جام‌جم گفت‌وگو کردند، اذعان داشتند که تنبیه به هیچ شکلی کارساز نیست، حتی از طریق اعمال جریمه‌های مالی. سیدهادی میرکیایی، کارشناس توسعه مشارکت می‌گوید سرمایه اجتماعی تلفیقی از آگاهی، اعتماد و مشارکت عمومی است به این معنا که اگر ما مردمی مشارکت‌جو می‌خواهیم باید آگاهی آنها نسبت به آب را بالا ببریم و کاری کنیم سطح اعتماد آنها به دولت بالا برود تا اگر مسئولان از کم‌آبی حرف زدند، مردم بسرعت بپذیرند و برای همکاری با دولت پیشقدم شوند.

به گفته او باید به مردم آگاهی داد و به آنان آموخت که اسراف کاری نکوهیده است، همچنین مرتب به آنها آموزش داد که آب متعلق به هیچ کس نیست بلکه متعلق به بشر است و باید حفظش کرد. به همین دلیل این کارشناس باور دارد فرهنگ‌سازی در این حوزه حرف اول را می‌زند و تنبیه راهکاری است که بی‌پاسخ می‌ماند، بویژه این که ثابت شده اگر تشویق جای تنبیه قرار بگیرد و مردمی که در استفاده از آب صرفه‌جویی می‌کنند، تشویق شوند، نتایج بهتری به دست می‌آید.

مهرداد محمدپور، مشاور معاون آب وزارت نیرو نیز در گفت‌وگو با جام‌جم تائید می‌کند که تنبیه مشترکان پرمصرف تاکنون ثمری نداشته، به طوری که محاسبه تصاعدی هزینه آب مصرفی این مشترکان در ماه‌های کم‌آب تابستان امسال به کاهش مصرف آنها ختم نشده است.

به همین دلیل است که انوش نوری‌اسفندیاری، عضو اندیشکده تدبیر آب در گفت‌وگو با ما تاکید می‌کند که دغدغه آب باید به موضوعی اجتماعی و محوری برای گفتمان مردم تبدیل شود. او می‌گوید چون ‌اکنون این طور نیست مردم مشکل کم‌آبی را مشکل دولت می‌دانند و در زمان‌های بحرانی مشارکت نمی‌کنند، در حالی که دولت موظف به فرهنگ‌سازی، اقناع مردم و شکستن تصاویر کلیشه‌ای از آب است به این معنا که اکنون بیشتر مردم برای آب، ارزش آشامیدن یا شست‌وشو قائلند در حالی که منزلت آب در طبیعت چیزی بالاتر از این دو کارکرد است و ارزش زیستی آب و نقش کلیدی‌اش در بقای طبیعت تبیین نمی‌شود.

پس ریشه اسراف آب در بی‌خبری است، گرچه انوش نوری و مهرداد محمدپور، یارانه‌ای را که دولت به آب اختصاص می‌دهد، در اسراف آن بی‌تاثیر نمی‌دانند. به گفته محمدپور، مشاور معاون آب وزارت نیرو، قیمت تمام شده هر مترمکعب آب در کشور، هزار تومان است که دولت آن را به قیمت 300 تومان به دست مصرف‌کننده می‌رساند به این معنی که تولید هر هزار لیتر آب آشامیدنی در کشور هزار تومان تمام می‌شود، ولی دولت آن را به یک سوم قیمت در اختیار مردم قرار می‌دهد که یارانه‌ای بسیار هنگفت است.

هم‌اکنون یک بطری آب معدنی نیم لیتری در کشور 500 تومان فروخته می‌شود که یعنی قیمت هر یک لیتر آب ریخته شده در بطری هزار تومان است، در حالی که دولت هر هزار لیتر آب آشامیدنی را 300 تومان می‌فروشد که در مقایسه با آب معدنی، مجانی است. پس حالا می‌شود بهتر درک کرد مردمی که ارزش حیاتی آب را درک نکرده‌اند و ملاک قدرشناسی‌شان در مقابل آب، پولی است که می‌پردازند چرا آب بطری را تا قطره آخر غنیمت می‌دانند، ولی آب شیرین تصفیه شده را براحتی به فاضلاب تبدیل می‌کنند.

نهضت صرفه‌جویی یعنی همکاری بین‌بخشی

کشوری کم آب مثل ما نمی‌تواند ساده از کنار اسراف آب بگذرد، یعنی به صلاحش نیست که بی‌تفاوت باشد، چون دیر نیست روزی که مجبور به واردات آب شود و نفت بفروشد و آب بخرد.

ما به یک نهضت صرفه‌جویی نیاز داریم که مشارکت مردم در آن فقط یک سوی ماجراست. بجز مردم به عنوان مشترکان آب تصفیه‌شده، بخش‌های مختلف دولت نیز باید در این نهضت ایفای نقش کنند و هر کدام به سهم خود جلوی هدررفت آب را بگیرند.

مثلا شهرداری که بابت قطع درخت در خانه‌های مردم از آنها جریمه می‌گیرد، می‌تواند حین اسراف علنی آب هم وارد عمل شود و تذکر دهد، یا مهم‌تر این که خودش با اجرای روش‌های صرفه‌جویانه در مصرف آب شهری، الگویی برای مردم باشد.

سازمان آب هم می‌تواند یک مهره از این زنجیره باشد، به این طریق که مصرف‌کنندگان بی‌ملاحظه آب را دستچین کند و ابتدا برای آموزش آنها و در صورت مقاومت برای برخورد با آنها اقدام کند. حتی پلیس می‌تواند دغدغه آب پیدا کند و مثلا گشت آب راه بیندازد و با لحنی که مردم را جری نکند، متخلفان را متوجه کار ضدمحیط زیستی‌شان بکند.

در موضوع آب، راهی جز همکاری وجود ندارد. ما در این بخش بشدت به امر به معروف نیاز داریم، به این که جامعه از لاک بی‌اعتنایی خارج شود و زبان مردم برای آموختن ارزش آب به همنوعانشان بچرخد.

چند توصیه برای صرفه‌جویی آب:

هنگام مسواک زدن شیر آب را باز نگذارید.

برای دوش گرفتن در حمام، زمان بگذارید و آن را به کمتر از پنج دقیقه برسانید، چون در این صورت ماهانه حدود ٤٠٠٠ لیتر آب صرفه‌جویی می‌شود.

به جای شستن اتومبیل با شیلنگ آب، از یک سطل آب استفاده کنید.

برای آب دادن به درختان، درختچه ها، بوته‌ها و گل‌ها از آبیاری قطره‌ای استفاده کنید.

برای شستن سبزیجات ابتدا آنها را در ظرفی بخیسانید و سپس آب بکشید.

برای نوشیدن آب به جای باز گذاشتن طولانی شیر آب، ابتدا چند قطعه یخ در لیوان بریزید و سپس شیر آب را باز کنید.

از جریان آب برای باز کردن یخ گوشت یا مواد غذایی منجمد استفاده نکنید و آن را در معرض هوای آزاد قرار دهید.

برای نظافت حیاط به جای مصرف آب از جارو استفاده کنید.

همه شیلنگ ها، اتصالات و شیرها را به طور مرتب کنترل و از نشتی آب جلوگیری کنید.

یک بطری پر از آب یا یک کیسه نایلونی پر از شن در بسته را در مخزن آب توالت‌فرنگی و یا فلاش‌تانک قرار دهید تا مصرف آب در هر بار استفاده از سیفون کاهش یابد.

مریم خباز - گروه جامعه

عوارض کمبود آهن بر پوست

جام جم سرا: مجید احمدی افزود: آهن در بدن، داخل سلول‌ها و در سوخت‌وساز متابولیکی نقش بسیار مهمی دارد. این ماده معدنی در تشکیل هسته گلبول‌های قرمز هم نقش زیادی دارد و به این دلیل کمبود آن سبب کم‌خونی می‌شود. محل تشکیل گلبول‌های قرمز، مغز استخوان است و آهن موجود در غذا‌ها سبب افزایش تشکیل این گلبول‌ها می‌شود. آهن در تمام اعمال متابولیکی، سوخت‌وسازها و همچنین تشکیل سلول‌ها از دوران جنینی تا پایان عمر نقش بسیار مهم و اساسی دارد.

احمدی با بیان اینکه کمبود آهن در بدن سبب آنمی (کم‌خونی و فقر آهن) می‌شود، ادامه داد: اختلال در یادگیری، خستگی، ریزش مو و... از دیگر عوارض کمبود این ماده معدنی است. کمبود آهن سبب می‌شود که اکسیژن‌گیری گلبول‌ها دچار مشکل شود و چون اکسیژن کمتری به مغز می‌رسد، مغز خسته، فراموشکار و کند می‌شود.

وی همچنین به مواد غذایی که حاوی مقادیری از این ماده معدنی است اشاره کرد و گفت: آهن موجود در موادی مانند گوشت قرمز، دل، جگر، کله و پاچه، زبان و مغز به شکل دو ظرفیتی است که براحتی جذب می‌شود و هیچ‌گونه تداخلی با مواد مغذی دیگر ندارد.

احمدی با بیان اینکه در برخی مواد گیاهی نیز این ماده معدنی یافت می‌شود، گفت: آهن در حبوبات بویژه عدس و آهن بوفور وجود دارد و همچنین در برخی سبزیجات نظیر اسفناج، کاهو و کلم نیز این ماده وجود دارد. البته آهن موجود در این مواد و همچنین آهن موجود در مغزهای خوراکی نظیر پسته به صورت سه‌ظرفیتی بوده که بسادگی قابل جذب نیستند و می‌توانند با مواد مغذی دیگر تداخل داشته باشند.

وی ادامه داد: مثلا جذب آهن موجود در اسفناج با کلسیم موجود در شیر ایجاد اختلال می‌کند و میزان جذب آهن را کاهش می‌دهد. مصرف چای سبب اختلال در جذب و کاهش آهن موجود در مواد غذایی گیاهی می‌شود.

این متخصص تغذیه و رژیم درمانی گفت: نان کامل، سبزی تازه، حبوبات، گوشت، تخم‌مرغ، دل، جگر، قلوه، بادام‌زمینی، انجیر، کلم، چغندر، عدس، موز، گیلاس، پیاز، سیب و... حاوی مقادیر زیادی از ماده معدنی آهن هستند. (ایسنا)

کمبود آهن در کودکان

شاید بسیاری افراد از خطرات ناشی از کمبود آهن در کودک آگاه نیستند و نمی‌دانند که اگر کودک، بخصوص در دو سال اول زندگی اش دچار کمبود آهن شود، سرعت رشد وی کم می‌شود و بهره هوشی‌اش نیز نسبت به کودکان سالم کاهش می‌یابد. متاسفانه قدرت یادگیری و پیشرفت تحصیلی در کودکان مبتلا به کم خونی ناشی از فقر آهن نیز کاهش می‌یابد.

دکتر غلامرضا خاتمی، فوق‌تخصص گوارش اطفال و رئیس انجمن پزشکان کودکان ایران درباره عوارض ناشی از فقر آهن در کودکان می‌گوید: مقاومت بدن کودکانی که مبتلا به کمبود آهن هستند در مقابل بیماری‌ها کاهش پیدا می‌کند به گونه‌ای که این کودکان به طور مکرر دچار بیماری‌های عفونی می‌شوند.

این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت‌وگو با جام‌جم در پاسخ به این پرسش که چرا دختران بیش از پسران در معرض کم خونی قرار دارند، می‌گوید: فقط در سن بلوغ نیاز دخترها به آهن بیشتر است زیرا در دوره قاعدگی به دلیل دفع آهن به آهن بیشتری نیاز دارند، ولی در سنین دیگر مشکلات کمبود آهن در هر دو جنس، مشترک است. اگر در غذای روزانه کودکان، کمبود آهن وجود داشته باشد، دختران و پسران به یک میزان دچار کم خونی می‌شوند.

منظور از فقر آهن چیست؟

کم‌خونی یا فقر آهن وضعی است که در آن تعداد یا اندازه گلبول‌های قرمز یا مقدار هموگلوبین موجود در خون کاهش یافته و تبادل اکسیژن و دی‌اکسیدکربن بین خون و سلول‌ها دچار اختلال می‌شود.

دکتر خاتمی با اشاره به این موضوع می‌افزاید: اگر کمبود آهن ادامه پیدا کند ذخایر آهن بدن تخلیه می‌شود و کم خونی ناشی از فقر آهن بروز می‌کند. توجه داشته باشید که آهن اساسی‌ترین ماده اولیه برای ساختن گلبول‌های قرمز خون است. البته علاوه بر آهن، موادمغذی دیگر نیز مثل اسید فولیک، ویتامین B6، ویتامین B12، ویتامین C، و پروتئین برای خونسازی لازم است که باید از طریق رژیم غذایی روزانه تامین شود.

چرا کوکان در معرض فقر آهن هستند؟

نوزادی که به دنیا می‌آید مقداری از آهن را در کبدش از دوران جنینی نگه می‌دارد که می‌تواند چند ماهی از آن استفاده کند. همچنین از شیر مادر هم که مقداری آهن دارد، تغذیه می‌کند. به این ترتیب نوزادان تا شش ماهگی احتیاجی به آهن ندارند.

دکتر خاتمی با تاکید بر لزوم توجه به تامین آهن مورد نیاز کودک می‌گوید: ولی از شش ماهگی در کنار شیر مادر علاوه بر غذاهای کمکی،آهن نیز باید داده شود. بررسی‌ها نشان داده که کمبود آهن در بچه‌ها در سن دو سالگی بیشتر از سنین دیگر است به همین دلیل باید تا سن دو سالگی مراقب تغذیه کودکان باشیم و در کنار تغذیه مناسب از قطره آهن تکمیلی استفاده کنیم.

وی با تاکید بر این که برای پیشگیری از کم خونی باید قطره آهن استفاده شود، می‌افزاید: در واقع، به ازای هر یک کیلووزن کودک، یک میلی گرم آهن در نظر گرفته می‌شود که برای این‌که کودک دچار کم خونی نشود باید این مقدار آهن به طور روزانه به وی داده شود. حال اگر کودکی دچار کم خونی باشد، مقدار این آهن را زیاد می‌کنیم به گونه‌ای که به ازای هر یک کیلو از وزن بچه باید دو میلی‌گرم قطره آهن به وی داده شود. بنابراین در بعضی شرایط نیاز کودکان به آهن بیش از حد معمول است.

وی هشدار می‌دهد: کودکانی هستند که در دستگاه گوارششان پولیپ یا زخم دارند و به طور مدام، دفع خون دارند که این عامل نیز باعث کم خونی می‌شود. بنابراین اگر مقدار آهنی که وارد بدن می‌شود کم باشد، با توجه به این که آهن از بدن دفع می‌شود دچار کمبود آهن می‌شوند. پس این دسته از کودکان به آهن بیشتری نیاز دارند.

پیشگیری از کم خونی کودک

به گفته دکتر خاتمی، غذاهایی که بعد از شش ماهگی در کنار شیر مادر به کودکان داده می‌شود باید از موادی استفاده شود که در آنها آهن وجود داشته باشد. در این راستا، مصرف گوشت قرمز، حبوبات و سبزیجات را در هر سنی توصیه می‌کنیم.

وی تاکید می‌کند: از پنج گروه غذایی باید به صورت روزانه استفاده شود که شامل غلات، گوشت، سبزیجات، میوه جات، لبنیات و کربوهیدرات‌هاست. اگر فردی روزانه از این پنج گروه غذایی به مقدار کافی و متعادل استفاده کند دیگر نیازی به استفاده از کلسیم اضافی یا آهن اضافی نیست.با این حال به دلیل رعایت نکردن این نکات از سوی خانواده‌ها و دریافت ناکافی آهن به دلیل رژیم غذایی نامناسب، مجبوریم از کلسیم و آهن کمکی برای کودکان بهره بگیریم.

رئیس انجمن پزشکان کودکان ایران می‌افزاید: خوشبختانه کمبود کلسیم را می‌توان با مصرف روزانه یک یا دو لیوان شیر جبران کرد، ولی در مورد کمبود آهن، باید غذاهایی که دارای گوشت، حبوبات و سبزیجات است، استفاده شود. اگر از این غذاها به صورت روزانه استفاده نشود باید برای پیشگیری از کمبود آهن از قطره آهن استفاده شود.

پونه شیرازی‌ / ‌گروه سلامت

عیب‌یابی بخاری خودرو و دلایل کمبود گرما در آن

در هوای معتدل، موتور با اندکی کار به دمای نرمال و عادی می‌رسید، اما در این هوا و در مجموع در هوای سرد، برای رسیدن دمای موتور به حد نرمال و عادی کمی زمان لازم است. بسیاری از موتورها، حتی نمی‌توانند در این شرایط و یا هوای بسیار سرد به دمای نرمال و عادی خود برسند، پس می‌توان گفت با شروع فصل سرما، بسیاری از رانندگان باید با رعایت نکاتی نه چندان مشکل، شرایط را برای استفاده بهینه از خودرو فراهم کنند؛ اما همان‌طور که گفتم یکی از مهمترین پارامترهایی که تحت تاثیر برودت هوا قرار می‌گیرد، دمای موتور است.

شما در این فصل بندرت می‌توانید ببینید که آمپر آب از حد وسط، به بالا یا بیشتر رفته باشد؛ یعنی هیچ‌گاه دمای موتور بالا نمی‌رود. بالا رفتن دمای موتور همیشه مضر و خطرناک نیست. شما در زمستان بیشترین استفاده را از دمای آب موتور می‌کنید. حال تصور کنید این دما هیچ‌گاه بالا نرود. موتور هرگز نمی‌تواند قدرت مفید خود را تولید کند. احتراق کامل انجام نمی‌شود و در نهایت موتور به خوبی کار نمی‌کند.

یکی از مهمترین مکان‌هایی که شما از دمای آب موتور استفاده می‌کنید، بخاری خودرو می‌باشد. وظیفه بخاری ایجاد گرما برای استفاده درون کابین خودرو است. اما عده‌ای بر این باورند که بخاری نیز مثل کولر روی موتور فشار می‌آورد و نیروی موتور را مصرف می‌کند. قصد داریم تا ابتدا نحوه کار بخاری را شرح دهیم، سپس عیوب آن گفته و نحوه رفع عیوب را نیز بیان کنیم.

اصول کاری بخاری تا حدود زیادی با کولر متفاوت است. در این مجموعه شما از گرمای آب موتور استفاده کرده و اتاق خودرو را گرم می‌کنید. گرمایی که نسبتاً تلف شده بوده و اگر از آن استفاده نشود، از بین می‌رود.
در بخاری تمامی خودروها از یک رادیاتور کوچک استفاده شده است. رادیاتوری که مهمترین نقش را بر عهده دارد. آب داغ موتور وارد این رادیاتور شده و درون شبکه‌های آن جریان پیدا می‌کند، در نتیجه تبادل حرارتی آب موتور و هوای عبوری از آن بسیار راحت می‌شود. برای استفاده از این گرما باید یک دمنده، هوا را به سمت رادیاتور بدمد تا با شبکه ریز آن برخورد کرده و گرم شده، سپس وارد اتاق خودرو شود. هوای محیط وارد ورودی بخاری شده و توسط دمنده آن با رادیاتور بخاری برخورد می‌کند، سپس داغ شده و از دریچه‌های تنظیم داخل اتاق، وارد کابین می‌شود.
کلید روشن و خاموش شدن دمنده نیز بستگی به خودرو داشته و در چندین حالت قابل تنظیم است. پس به راحتی مشاهده کردید که در بخاری هیچ انرژی مفیدی از بین نرفته و تنها از نیروی برق باتری که آن هم جایگزین می‌شود، برای پمپاژ هوا استفاده می‌شود. گرمای هوا نیز از گرمای آب موتور تامین می‌شود.
در گذشته بخاری اکثر خودروها زمان می‌برد تا گرم شود و هوای گرم وارد اتاق کند، اما امروزه جنس رادیاتور بخاری‌ها متفاوت شده و تبادل حرارتی آنها در حد بسیار بالایی می‌باشد. در خودروهای نسل قدیم رادیاتورها معمولاً مسی و برنجی ساخته می‌شدند، اما امروزه تمامی رادیاتورها آلومینیومی ساخته شده تا تبادل حرارتی آنها بالا رود. شبکه ورود آب گرم موتور بسیار قوی است و موتور خودروهای جدید بسیار زودتر به حالت نرمال می‌رسند. در نتیجه سریع‌تر گرم شده و خیلی زودتر آب دور خود را گرم می‌کنند.

به طور مثال خودروهای کاربراتوری قدیمی حداقل ۱۵ دقیقه زمان لازم داشتند تا در فصل سرما به گرمای نرمال برسند. اما موتورهای انژکتوری امروزی در کمتر از سه دقیقه گرم شده و به دمای نرمال و عادی خود می‌رسند. این باعث شده تا بخاری در خودروهای جدید، خیلی سریع شروع به کار کرده و گرمای داخل کابین را تامین کند. اما با یکدیگر طرز کار بخاری را بررسی کردیم و به این نتیجه رسیدیم که این سیستم از گرمای تلف شده موتور بهره می‌برد. حال قصد داریم تا عیوب شایع این سیستم را بررسی کرده و علل آن را بیان کنیم.

کمبود گرمای بخاری

یکی از شایع‌ترین عیوبی که برای انواع خودروها رخ می‌دهد، کمبود گرمای بخاری است. به نحوی که فرد می‌گوید: گرمای بخاری کم است و یا اصلاً گرمایی ندارد. این عیب ممکن است دلایل زیادی داشته باشد.
اولین علت می‌تواند گرفتگی و یا خرابی رادیاتور بخاری باشد. وقتی رادیاتور بخاری نتواند بخوبی تبادل حرارتی داشته و گرما را از آب به هوا منتقل کند، بخاری گرمای لازم را نداشته و خوب گرم نمی‌کند. در اکثر موارد، رادیاتور عوض می‌شود، اما اگر مجاری آن تمیز شود، می‌توان به رفع عیوب اقدام کرد.

گاهی شیلنگ آبی که وارد بخاری شده و به رادیاتور متصل است، گرفتگی دارد. آب داغ موتور نمی‌تواند وارد شبکه گرمایی (رادیاتور) شده و به درستی حرارت خود را به هوا بدهد. در این گونه موارد نیز گرفتگی برطرف شده و آب و گردش آن باید به حالت عادی بازگردد.

عیبی دیگر که بسیار شایع است، خرابی فن و یا دمنده بخاری است. در این حالت رادیاتور بخوبی گرم می‌شود، آب داغ موتور نیز وارد سیستم می‌شود، ولی در نهایت هوای محیط به درستی وارد نشده و با شبکه گرمایی برخورد نمی‌کند. عیب این حالت، فن یا همان دمنده بخاری است. برای رفع این عیب باید فن بخاری را باز کرده و آن را در بیرون تست کرد، سپس عیب آن را برطرف کرده و دوباره روی سیستم نصب کرد.

گاهی آب موتور کافی نیست و سطح آن پایین است در نتیجه شبکه گرمایی بخاری نیز نمی‌تواند به درستی تبادل حرارتی داشته باشد، در این حالت باید به سیستم خنک‌کاری موتور آب اضافه کنیم. سپس سیستم را هواگیری کرده و آن را نشت‌یابی می‌کنیم.

یکی دیگر از عواملی که در کارکرد بخاری نقش بسیار مهمی دارد ترموستات خودرو می‌باشد. ترموستات وظیفه دارد تا مسیر آب موتور را تغییر دهد. زمانی که نیاز به خنک‌کردن آب نیست آب همچنان داخل موتور و اطراف آن گردش کند و وارد رادیاتور نشود. هر زمان که دمای آن به حدی بالا رفت که نیاز به خنک‌کاری و کاهش دما بود، ترموستات خود به خود باز شده و اجازه عبور آب را می‌دهد.

گاهی در فصل زمستان ترموستات برداشته می‌شود و آب در تمامی مواقع خنک می‌شود. این حالت فقط مناسب هوای گرم است و در فصل سرما باعث می‌شود تا بخاری، گرمای موردنیاز را تولید نکند.

گاهی ترموستات خراب است و همیشه در حالت باز قرار دارد. در این شرایط هم باز بخاری گرمای موردنیاز را تولید نمی‌کند برای رفع عیب باید ترموستات تعویض شده و سیستم نشت‌یابی شود.

ایجاد بوی نامطبوع بخاری

یکی دیگر از عیوب شایع انواع بخاری، ایجاد بوی نامطبوع است. این عیب ممکن است دو علت داشته باشد:

۱- عدم درزبندی مناسب پوسته فن
۲- نشت آب از رادیاتور بخاری

وقتی پوسته فن درزبندی درستی نداشته باشد، هوای اطراف آن وارد کابین شده و مطمئناً بوی نامطبوعی ایجاد می‌کند. برای رفع عیب باید تمامی واشرها و درزها را را وارسی کنید، سپس تمامی پیچ‌ها را دوباره سفت کرده و از درز هوا مطمئن شوید.

برای جلوگیری از نشت آب از شبکه گرمایی، باید شیلنگ‌های ورودی به سیستم را بررسی کنیم، سپس رادیاتور را جداگانه تست کرده تا از عدم سوراخ‌شدن آن مطلع شویم.
در گذشته نقطه سوراخ شده با لحیم کاری ترمیم می‌شد، ولی امروزه تمام تعمیرکاران شبکه گرمایی یا همان رادیات را تعویض می‌کنند.

شاید عیوب دیگری نیز برای بخاری انواع خودروها به وجود بیاید، ولی شایع‌ترین عیوب، مواردی بود که ذکر شد. پس می‌توان گفت برای رفع عیب حتماً باید تجربه کافی داشته باشید. در فصل زمستان مهمترین عاملی که از یک خودرو مدنظر قرار می‌گیرد، نحوه کار بخاری آن است. در خودروهایی مثل پژو ۴۰۵، ۲۰۶، روآ، سمند و مانند آنها، برای رفع عیوب بخاری باید داشبورد باز شود؛ ولی عده‌ای از تعمیرکاران ماهر، بدون باز کردن داشبورد و متعلقات آن بخاری را سرویس و راه‌اندازی می‌کنند. (وبلاگ آموزش رانندگی به نقل از خودرو)