جام جم سرا: نجمالدین محمدی افزود: قرار است نخستین کلینیک پیشگیری و کنترل خشم با همکاری شهرداری تهران در خانه نیلوفر منطقه 7 تهران راهاندازی شود و شهرداری این مکان را در اختیار ما قرار دهد، اما هنوز خانه نیلوفر آماده نشده است.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا شهرداری تهران زمان مشخصی برای تحویل خانه نیلوفر به وزارت ورزش و جوانان داده است، گفت: آنها زمان دقیقی اعلام نکرده و گفتهاند در حال ایجاد تغییراتی داخل این بنا هستند.
محمدی در پایان درباره زمان دقیق راهاندازی نخستین کلینیک پیشگیری و کنترل خشم گفت: نمیتوان به این پرسش جواب قطعی داد. (ایسنا)
بررسیها نشان میدهد زنانی که بلوبریهای خشک شده و فریز شده در مدت دو ماه مصرف کردهاند، فشارخون پایینتری داشته و همچنین نوعی ماده شیمیایی در بدن آنان تولید شده که به کاهش سفتیِ دیواره رگهای خونی کمک میکند.
«سارا جانسون» از دانشگاه ایالت فلوریدا که سرپرستی این مطالعه را به عهده داشت، گفت: بلوبری ممکن است به سلامت رگهای خونی کمک کند و همچنین سطح فشارخون را پایین میآورد. هرچند این یافته به این معنا نیست که این میوه میتواند جایگزین داروهای فشارخون شود.
با وجود این، پزشکان معتقدند بلوبری میتواند روند افزایش فشارخون را کاهش دهد و از سفت شدن رگهای خونی پس از یائسگی که خطر ابتلا به بیماریهای قلبی را در زنان بیشتر کرده جلوگیری میکند.
در مطالعات پیشین نیز متخصصان دریافته بودند که بلوبری به کاهش فشارخون کمک میکند اما این مطالعه به شکل خاص روی زنان میانسال انجام گرفته است. همچنین در برخی بررسیها آمده است فلاوونوئید و دیگر ترکیبهای سالم در این میوه موجب افزایش اکسید نیتریک میشود و این ماده شیمیایی بر سلولهایی که در دیواره رگهای خونی همچون آستر عمل میکند تاثیر میگذارد.
در این بررسی ۴۸ زن یائسه که به طور میانگین ۵۵ سال سن داشتند و فشارخون آنان لب مرز بوده، مورد مطالعه قرار گرفتند. از نیمی از این زنان درخواست شد برای مدت هشت هفته روزانه از ۲۲ گرم پودر بلوبری خشک و فریز شده مصرف کنند. همچنین نیمی دیگر از پودری مشابه استفاده کردند که حاوی این میوه نبود.
به نقل از رویترز، در شروع مطالعه فشارخون و سفتی رگهای خونی این زنان اندازهگیری شد که پس از انجام دوره مطالعه مشخص شد فشارخون گروه اول ۵ تا ۶ درصد کاهش داشته اما در گروه دوم تغییری نداشته است. (ایسنا)
959
توانایی کنترل این احساسات و جلوی بروز ناخواسته آنها را گرفتن، میتواند شما را فردی قوی و با اعتماد به نفس نشان دهد. روشهای زیر میتواند در این زمینه به شما کمک کند:
1ـ از بروز احساسات ناخواسته اجتناب کنید
از اوضاعی که موجب تحریک احساسات ناخواسته در شما میشود، پرهیز کنید. مثلا ممکن است وقتی عجله دارید، زود عصبانی شوید و با اطرافیانتان بدرفتاری کنید، پس بهتر است کارهایتان را به دقیقه آخر موکول نکنید.
همیشه به کارها بموقع رسیدگی کنید و حتی زمان بیشتری به آن اختصاص دهید یا اگر دیدن کسی مثلا همسایهای شما را عصبانی میکند، سعی کنید راهی بیابید که با آن فرد برخوردی نداشته باشید.
2ـ وضعیت موجود را تغییر دهید
شاید احساسی را که میخواهید از میان بردارید یا حداقل از شدتش بکاهید، دلسردی است. مثلا شما امیدوارید برای دوستان یا خانوادهتان بهترین غذا را درست کنید، اما همیشه یک بخش از کارتان اشتباه پیش میرود و به هدفتان نمیرسید و این مساله حسابی دلسردتان میکند.
راهحل ساده، پیدا کردن دستور غذاهای خوشمزه و چندبار تمرین کردن است. شما با بالا بردن مهارتتان در پخت و پز میتوانید از شر دلسردی و ناامیدی مورد نظر خلاص شوید. در مورد کارهای دیگرتان نیز میتوانید اینگونه عمل کنید تا موجب بروز احساسات ناخواسته در خود نشوید.
3ـ توجهتان را به چیزی دیگر معطوف کنید
ممکن است همیشه خود را از دیگران کماهمیتتر بدانید. مثلا وقتی در سالن ورزشی هستید، احساس کنید که افراد دیگر از تناسب اندام خوبی برخوردارند و از اضافه وزن خود خجالت بکشید و دچار حسادت شوید و تصور کنید هرگز نمیتوانید مانند آنها باشید. به جای توجه دائم به دیگران، به تواناییهای خود و راهحلهای مناسب برای برطرف کردن معضلات زندگیتان بیندیشید. با این رفتار، بهتر میتوانید به خودتان کمک کرده و دچار حسادتهای بیفایده نشوید. حتی بهتر از همه میتوانید روی تلاشها و عملکردهای خود متمرکز شده و پیگیر کارهایتان باشید تا سرانجام به برخی از آرزوهایتان جامه عمل بپوشانید.
4ـ افکارتان را تغییر دهید
در عمق تمام احساساتمان، باورهایی وجود دارد که موجب بروز احساسات منفی میشود. مثلا وقتی باور دارید چیزی را از دست دادهاید، غمگین میشوید یا وقتی هدفی برایتان مهم است و به آن نمیرسید، عصبانی میشوید و وقتی چیزی را خوب میدانید و به آن دست مییابید، شاد میشوید. با تغییر دادن افکارتان ممکن است نتوانید شرایط ناراحتکننده را تغییر دهید، اما میتوانید از اثرگذاری باورها روی احساساتتان بکاهید و خیلی زود به هر دلیلی احساسی ناراحتکننده بروز ندهید.
با این روش میتوانید باورهایی که در شما موجب احساسات خوب میشوند، جایگزین باورهای بد و نامطلوب کنید. افرادی که دچار اختلال نگرانی هستند، تصور میکنند در برابر دیگران کارهای احمقانه میکنند، اما اگر یاد بگیرند در مورد خودشان چنین قضاوتی نداشته باشند، هرگز به اضطراب مبتلا نخواهند شد.
5ـ واکنشتان را تغییر دهید
اگر تمام ترفندهای قبلی کارساز نشدند و نتوانستید جلوی بروز احساسات مخرب را بگیرید یا نحوه تفکر و باورهایتان را تغییر دهید یا به جای توجه به خودتان، مدام روی زندگی دیگران تمرکز دارید، پس آخرین گام برای مهار احساسات ناخواسته را که کنترل واکنشتان به موضوعات مختلف است، به کار بگیرند. وقتی عصبانی یا نگران میشوید، ممکن است تپش قلبتان بالا برود، پس در این مواقع پیدرپی چند نفس عمیق بکشید و چشمهایتان را لحظهای ببندید تا آرام شوید یا اگر در جایی که همه جدی یا حتی ناراحت هستند و شما اتفاقا نسبت به موضوعی خندهتان گرفت، تمام نیروی درونتان را جمع کرده و دستکم ظاهر چهرهتان را طوری حفظ کنید که درونتان هویدا نشود.
پنج روش اشاره شده سادهترین شیوههایی است که در هر لحظه میتوانید براحتی به کار ببرید و متوجه شوید چقدر خوب و آسان میتوانید جلوی بروز احساسات ناخواسته را بگیرید. با تمرین بیشتر در این کار موفقتر هم خواهید شد.
315
پاسخ مشاور: به طور کلی آمدن افکار مزاحم در ذهن انسان یکی از نشانههای اضطراب است و چنانچه این افکار تکرار شونده باشد، به آن وسواس فکری گفته میشود. برای حذف افکار مزاحم از ذهن لازم، است منشاء و زمان آمدن آن را به درستی بشناسید.
منشاء افکار مزاحم
منشاء افکار مزاحم در دو دسته قابل تقسیم است: الف- افکاری که مربوط به اتفاقات روزمره میشود؛ ب- افکاری که از احساسات یعنی حس ترس، گناه، خشم و مواردی از این قبیل نشأت میگیرد. برای رفع این افکار ابتدا باید منشاء آن را پیدا کنید؛ برای اینکه بفهمید، زیربنای این افکار کدام حس شما است، بهتر است از یک مشاور کمک بگیرید.
زمان آمدن افکار مزاحم
موضوع بعدی زمان آمدن افکار مزاحم است. این افکار بیشتر شب سراغ شما میآید یا صبح؟! معمولاً افکار مزاحم در دو زمان بیشتر به ذهن انسان میآیند، یکی شب هنگام و در زمان خواب که باعث میشود فرد دچار بیخوابی، اختلال خواب و یا دیدن کابوس شود و دوم در زمان کارهای نیازمند به تمرکز و یکنواخت مثل درس خواندن، رانندگی، ظرف شستن و... با بررسی این موارد میتوانید به راهکار مناسبی برای رفع افکار مزاحم خود دست یابید. ما در ادامه چند راه حل ساده و عمومی را برای کنترل این افکار به شما پیشنهاد میکنیم.
راههای کنترل فکر
۱- تهیه فهرستی از افکار استرسزا:
روی یک برگه سفید افکار غیرمنطقی، استرس زا و بیفایدهای را که به عادت تبدیل شده و متوقف کردن آنها برای شما سخت است بنویسید؛ سپس این افکار را اولویت بندی کنید؛ یعنی ابتدا آن مواردی را که بیشتر تکرار میشود به ترتیب بنویسید و بعد از آن مواردی را که آزاردهندگی بیشتری برای شما دارند یادداشت کنید.
۲- تخلیه افکار:
گام بعدی این است که روزی یک بار در یک ساعت مشخص افکاری را که بیشتر به سراغتان میآیند روی کاغذ منتقل کنید. نوشتن به شما کمک میکند که افکارتان تخلیه شود.
۳- ریلکسیشن (تمدد اعصاب):
این روش به رفع افکار مزاحمی که ریشه در اضطراب دارند، کمک زیادی میکند و باعث استراحت اعضای بدن شما خواهد شد. برای این کار بهتر است لوح فشرده یا کتابهایی را که در این زمینه نوشته شده است از بازار تهیه کنید.
۴- تصویرسازی فکر:
چشمهایتان را ببندید و موقعیتی را که احتمالاً فکر استرس زا اتفاق میافتد، تصویرسازی کنید البته بهتر است که این روش را با کمک یک مشاور اجرا کنید.
۵ - تکنیک توقف فکر:
هر زمان که افکار مزاحم به ذهن شما آمد، خودتان با صدای بلند فرمان «ایست» بدهید. در ابتدا این کار خیلی سخت به نظر میرسد، اما تکرار آن باعث میشود که به مرور حواس شما پرت شود. پس از ایست، چند نفس عمیق بکشید و به کار عادی خود ادامه دهید یا اگر امکانش وجود داشت، موقعیت خود را تغییر دهید یعنی اگر نشسته هستید، بلند شوید وچند قدم راه بروید.
۶- جانشین سازی افکار:
زمانی که فکری به ذهن شما خطور میکند، از خودتان بپرسید که این فکر را با چه افکار دیگری میتوانم جایگزین کنم و یا به گفتوگو با فکرتان بنشینید. در پایان به شما توصیه میشود که در این خصوص حتماً از مشاوره حضوری بهره گیرید؛ از آنجا که ریشه افکار مزاحم اغلب در اضطراب نهفته است و اگر رفع نشود، خدای نکرده به وسواس فکری یا عملی، ترسهای بیمارگونه، اختلال خواب یا افسردگی تبدیل میشود؛ بهتر است برای پیشگیری، مشاوره خود را آغاز کنید. (راهله فارسی، کارشناس ارشد مشاوره/خراسان)
*انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانههای داخلی و خارجی در «جام جم سرا» لزوماً به معنای تایید یا رد محتوای آن نیست و صرفاً به قصد اطلاع کاربران بازنشر میشود.
549
به همین دلیل، غربالگری برای تشخیص بیماران دیابتی بسیار ضروری تلقی شده و به تمام افراد بالای 45 سال به طور جدی توصیه میشود که برای اندازهگیری قند خون به آزمایشگاه مراجعه کنند.
دکتر علیرضا استقامتی، فوقتخصص غدد و عضو هیات علمی دانشگاه تهران در این خصوص توصیه میکند: نهتنها افراد بالای 45 سال، بلکه در سنین زیر چهل و پنج سالگی نیز کسانی که جزو گروههای پرخطر تلقی میشوند باید برای اندازهگیری قند خون مراجعه کنند. گروههای پرخطر، شامل افراد چاق، کسانی که سابقه خانوادگی بیماری دیابت در فامیل درجه یک دارند، مبتلایان به فشار و چربی خون بالا، بیماران قلبی ـ عروقی، دخترانی که سابقه سندرم تخمدانهای پلیکیستیک دارند، خانمهایی که بچههایی با وزن بیش از 5/4 کیلوگرم به دنیا آوردهاند و افرادی میشود که قند خون ناشتای مختل دارند.
آیا بیماری دیابت قابل پیشگیری است؟
تاکنون هیچ گونه روش پیشگیری موثر برای دیابت نوع یک شناخته نشده، اما دیابت نوع دو با استفاده از تغییر شیوه زندگی، رژیم غذایی مناسب و ورزش قابل پیشگیری است.
به گفته دکتر استقامتی، ورزش کردن مداوم به میزان بیش از 150 دقیقه در هفته در پیشگیری از دیابت بسیار موثر است. البته در موارد خاص نیز با استفاده از داروهایی مانند متفورمین میتوان از پیشرفت قند خون ناشتای مختل یا ابتلا به دیابت نوع دو پیشگیری کرد.
این فوقتخصص غدد تاکید میکند: یک رژیم غذایی تعریف شده ثابت برای همه افراد مبتلا به دیابت وجود ندارد، بلکه متناسب با وزن، قد و فعالیت افراد، رژیم غذایی آنان متفاوت است، اما بدون شک مبتلایان به دیابت باید در رژیم غذایی خود بیشتر از میوهها و سبزیجات استفاده و سعی کنند مصرف چربیها، بویژه چربیهای اشباعشده را کاهش دهند، ولی مصرف روغنهایی چون زیتون، هسته انگور و کلزا برای آنان مجاز است. از سوی دیگر، مصرف مواد شیرین و نمک هم در دیابتیها باید بسیار محدود و کنترل شده باشد.
رژیم غذایی و ورزش؛ درمان دیابت
در مبتلایان به دیابت نوع دو که بیشتر بزرگسالان را درگیر میکند، رژیم غذایی در کنار ورزش و فعالیت بدنی، پایه اساسی و اصلی درمان را تشکیل میدهد.
دکتر قیاسی در این باره توضیح میدهد: از آنجا که اکثر کسانی که دیابت نوع دو دارند، چاق هستند یا اضافه وزن دارند باید ابتدا به کاهش و کنترل وزن خود اقدام کنند. به خاطر داشته باشید که نیمی از کالری مورد نیاز روزانه در دیابتیها باید از طریق مواد نشاستهای تامین شود چون در غیر اینصورت، تامین انرژی از طریق مواد چربی یا پروتئین صورت خواهد گرفت که مشکلساز خواهد بود.
وی میافزاید: نان و برنج، غذای اصلی دیابتیها را تشکیل میدهد، البته مصرف آن باید کاملا کنترلشده باشد. در این خصوص توصیه میشود میزان برنج برای وعده ناهار بین شش تا هشت قاشق باشد. البته استفاده از سبزیجات نیز در وعدههای غذایی دیابتیها ضروری است. بیشک ۲۰ تا ۳۰ درصد انرژی روزانه نیز باید از طریق پروتئینهای کم چرب تامین شود. فراموش نکنید که رژیم غذایی سالمندان دیابتی بستگی به میزان فعالیت آنها دارد.
کنترل سختگیرانه دیابت
منظور از کنترل سختگیرانه دیابت، انجام منظم و پیگیرانه اموری است که مبتنی بر تمام اهداف درمانی دیابت است. به بیان دیگر، کنترل سختگیرانه دیابت روشی است که در آن پایههای اصلی درمان دیابت یعنی آموزش، کنترل روزانه، تغذیه صحیح، فعالیت جسمانی و داروها به طور همزمان مورد استفاده قرار میگیرد و لازمه آن مشارکت فعال فرد دیابتی در طرح درمانی ارائه شده از سوی تیم مراقبت از دیابت یعنی پزشک معالج، پرستار آموزش دیده و متخصص تغذیه است.
بیشک یکی از ضرورتهای این روش انجام منظم آزمایشهای مکرر قند خون در منزل و بهکارگیری نتایج آنها در تنظیم داروها و نحوه تغذیه و فعالیت بدنی است. انجام تزریقات متعدد انسولین نیز یکی از روشهای شناخته شده درمانی در کنترل سختگیرانه دیابت نوع یک است.
دکتر استقامتی میگوید: مطالعات گسترده و دقیق علمی نشان داده است که در هر دو نوع دیابت، میزان عوارض مزمن در افرادی که تحت کنترل دقیق قرار داشتهاند نسبت به افرادی که به شکل معمولی کنترل میشوند، کاهش قابل ملاحظهای دارد. بر این اساس توصیه میشود همه بیماران تحت کنترل دقیق قرار گیرند. بر مبنای معیارهای موجود، قند خون ناشتا در حد 80 تا 130 میلیگرم و میزان قند خون، دو ساعت بعد از غذا باید کمتر از 160 یا 180 میلیگرم و میزان هموگلوبین «A1C» کمتر از 7 درصد باشد. البته باید توجه داشت که در سنین کودکی و افرادی که در دهه هفتم یا هشتم زندگی هستند میزان هموگلوبین «A1C» بین 8 تا 8.5 درصد به عنوان ملاک کنترل مناسب قند خون شناخته میشود.
باورهای غلط دیابتی را از ذهن پاک کنید
باورهای اشتباهی درباره دیابت در بین مردم وجود دارد که ضروری است مورد توجه قرار بگیرد و اصلاح شود. این باورها عبارت است از:
ـ انسولین ایجاد اعتیاد میکند.
ـ در صورت تزریق انسولین نیاز به رژیم غذایی نیست.
ـ مصرف مواد نشاستهای در افراد دیابتی ممنوع است.
ـ مصرف قندهای طبیعی در بیماران دیابتی بلامانع و آزاد است.
ـ بیماران دیابتی نوع یک نباید هیچوقت ورزش کنند.
ـ حتی در صورت افت قند نباید ماده شیرین مصرف کنند.
ـ دیابتیها با تزریق انسولین مجاز هستند به میزان دلخواه غذا بخورند.
ـ در صورت تزریق انسولین هیچگاه دیابتیها دچار عارضه نمیشوند.
پونه شیرازی / گروه سلامت
به گزارش هلثدی نیوز، شبکه اطلاعات کنترل وزن چند عادت سالم را برای حفظ وزن مناسب پیشنهاد میکند که به شرح زیر است:
- به عادات سالم در الگوی زندگی روزانه خود تنوع بدهید. برای مثال ورزشها و فعالیتهای جدید را بیاموزید و انجام دهید و در رژیم غذایی روزانه خود نیز از خوردنیهای سالم و متنوع استفاده کنید.
- برای مواقعی که موفق میشوید وزنتان را کم کنید به خودتان پاداش بدهید.
- وقتی در زندگی دچار مشکل میشوید دنبال راهحلهای خلاقانه بگردید تا برنامههای مفید روزمرهتان متوقف نشوند. مثلا اگر هوا بد است یا اگر دچار آسیبدیدگی شدهاید میتوانید در تمرینات ورزشی خود خلاقیت به خرج دهید و به جای اینکه تمرینات را برای مدتی رها کنید، سبک آنها را به گونهای تغییر دهید که برای شرایط موجود مفید باشند.
- برای سفر بستههای غذایی و میانوعدههای سالم تهیه کنید یا رستورانهای مطمئن را که غذاهای سالم دارند شناسایی نمایید.
- هر چند وقت یک بار اهداف سلامتی خود را ارزیابی مجدد کنید و خود را به شیوههای جدید به چالش بکشید. مثلا یک خوردنی ناسالم را به طور کامل از رژیم غذایی خود حذف کنید یا بعضی روزها بیشتر ورزش کنید. (ایسنا)
119
پاسخ مشاور: مهمترین نکتهای که دوست دارم به آن دقت کنید، تفاوت سنی شما و مادرتان است. شما در سن جوانی هستید و وی در سن میانسالی؛ یعنی نزدیک به چهار دهه با هم تفاوت سنی دارید.
تفاوتهای دوران جوانی و میانسالی
اصولاً دوره جوانی، زمان بروز خصوصیاتی است مانند خودرایی، یکدندگی، منیت داشتن، به دنبال استقلال بودن، حق انتخاب در هر زمینهای و توجه کمتر به نظر دیگران؛ در حالی که دوره میانسالی شامل خصوصیاتی است همچون احساس پوچی، قدرت و اقتدار، جبران همه کمکاریهای گذشته و از همه مهمتر، نگرانی شدید درباره آینده فرزندان؛ برای همین در این زمینه اضطرابشان بالا میرود و به زبان عامیانه «گیر» میدهند.
با داشتن اطلاعات کافی درباره خصوصیات سنیتان، و همچنین تغییر سبک گفتوگو، میزان جر و بحثتان کاهش خواهد یافت.
خشم چیست؟
خشم مانند دیگر احساسات ماست، با این تفاوت که یک حس بسیار منفی است که سریعترین عکسالعمل را به همراه دارد. اگر بتوانید حرفهایی را شناسایی کنید که مادرتان مطرح میکند و باعث نگرانی شما میشود، میتوانید جلوی رفتار خود را بگیرید. چنانچه به مدت ۳۰ ثانیه خشم خود را با این سوالات به تعویق بیندازید، میتوانید عصبانیت خود را کنترل کنید و گفتوگو با مادرتان را ادامه دهید. اما نکته مهم این است که احساسات خود را در موقعیت بروز، شناسایی کنید و آن را بپذیرید؛ به طور مثال امکان دارد مادرتان از شما خواسته نامعقول داشته باشد یا موضوعی را مطرح کند که باعث عصبانیت شما شود، در این حالت بهتر است در قدم اول هم به خود و هم به مادرتان بگویید که من الان خشمگین هستم و پاسخی ندارم و با این کار پاسخ دادن خود را به تعویق بیندازید.
همین به تعویق انداختن باعث میشود که شما بتوانید روی پاسخ خود فکر کنید. در واقع یکی از علل جر و بحثها، پاسخ بدون فکر در مکالمات است یا اینکه میخواهیم به طرف مقابلمان ثابت کنیم که من میدانم و میفهمم ولی تو نه!
در زمان عصبانیت چه کنیم؟
۱. خود را جای طرف مقابل بگذاریم:
از خود بپرسیم که اگر این رفتار یا حرف را من زده بودم، واکنش او چه بود و انتظار داشتم طرف مقابلم چه واکنشی به من نشان بدهد؟ یا اگر دوست صمیمی من این حرف را زده بود، چه میکردم؟
۲. سنجش میزان اهمیت موضوع:
آیا این مسئله پنج سال دیگر هم برای من مهم است؟ علت اهمیت الانش چیست؟
۳. بررسی نتیجه:
من از این جدال و پاسخ به چه نتیجهای میخواهم برسم؟
۴. کشف عامل ناراحتی:
دقیقا چه چیزی من را این همه ناراحت کرده است؟
البته در رابطه با پاسخ سوال آخر، بهتر است با یک مشاور هم گفتوگو کنید تا ریشه خشم و عواملش را راحتتر پیدا کنید. همچنین میتوانید فهرستی از شرایطی را که خشمگین میشوید بنویسید و وجه اشتراک آنها را بیابید؛ مثلاً ممکن است که جلوی فلانی ناراحت شوید یا فلان موضوع یا استفاده از کلماتی خاص ناراحتتان میکند. وقتی عامل خشم را بیابید قادر خواهید بود آن را در جریان گفتوگو کنترل کنید.
توصیه میکنم حتماً برای بهبود روابط خود با مادرتان، با یک مشاور صحبت کنید تا از بروز مشکلات بعدی در دیگر روابط شما نیز جلوگیری شود. (راهله فارسی - کارشناس ارشد مشاوره/خراسان)
*انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانههای داخلی و خارجی در «جام جم سرا» لزوماً به معنای تایید یا رد محتوای آن نیست و صرفاً به قصد اطلاع کاربران بازنشر میشود.
البته شیوع سالک در کشورهای گرمسیری از جمله چین، سوریه، عربستان، عراق، ایران، فلسطین، قفقاز و جنوبشرقی روسیه، پاکستان، افغانستان و هند داستان کهنهای دارد و حتی در کشور ما از گذشتههای دور جزو بیماریهای بومی استانهای کرمان، اصفهان، شیراز، بوشهر، خوزستان، سیستان و بلوچستان محسوب میشد.
به همین علت، دکتر محمود نبوی، معاون مرکز مدیریت بیماریهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در گفتوگو با جامجم تاکید میکند: بیماری سالک همیشه به طور نسبی در کشور ما شیوع داشته است و مساله افزایش شیوع این بیماری در 17 استان کشور اتفاقی تازه و صرفا مربوط به امسال نیست. نکته مهم در این باره آن است که کنترل آمار سالانه ابتلا به سالک به دلیل افزایش جمعیت، ساخت و سازهای بیشتر و تولید نخالههای ساختمانی ناشی از آن که کانون تجمع جوندگان ناقل انگل سالک محسوب میشوند با روند کندی مواجه است.
مخزن بیماری سالک نوعی موش به نام «رمبوموس اپیموس» است و یک نوع پشه با نام پشه خاکی است که انگل سالک را از موش به انسان منتقل میکند. نخالههای بیسروسامان ساختمانی مهمترین علت نزدیک شدن محل سکونت این نوع موشها به مناطق مسکونی است و به همین علت، وزیر بهداشت هشدار میدهد که باید هرچه زودتر نسبت به این مقوله چارهای اندیشه شود و راهکاری عملی و اجرایی صورت بگیرد، زیرا موشها عامل انتقال بیماریهای مختلفی به انسان هستند.
سالک، هدیه موشها به انسان
سالک نوعی بیماری پوستی مزمن مشترک بین انسان و حیوان است که بوسیله پشه خاکی از موش به انسان منتقل و به صورت زخم پوستی ظاهر میشود که ممکن است پس از گذشت چند ماه ظاهر شود. اما در صورت بیتوجهی به درمان آن، محل زخم ناشی از سالک، حتی پس از بهبود نیز تا پایان عمر باقی میماند.
البته موشها در صورت قرارگیری در فاصله 500 متری از محل سکونت انسانها آسیب چندانی به آنها نمیزنند، اما با افزایش نخالههای ساختمانی احتمال نزدیک شدن این حیوانات به محل زندگی انسانها افزایش مییابد که این مساله به خودیخود، عامل افزایش شیوع سالک است.
در واقع، انگل سالک در بدن جوندهای چون موش زندگی میکند. پشه خاکی با مکیدن خون حیوان این انگل را میبلعد و از طریق نیش زدن، انگل بیماری را به انسان منتقل میکند و باعث بروز زخم سالک میشود. حدود دو تا هشت ماه پس از گزش، تورم و قرمزی در محل گزش ایجاد میشود و بتدریج زخم ایجاد شده بزرگ میشود. البته این ضایعه به آهستگی و طی مدت شش ماه تا یک سال بهبود مییابد، اما آثار آن درصورت درمان نشدن، به صورت دائمی باقی میماند و به زیبایی فرد آسیب میزند. در حالی که با انجام اقدامات درمانی و مراجعه سریع، در صورت مشاهده هر نوع زخمی که دیر خوب می شود، میتوان بیماری سالک را به طور کامل درمان کرد.
سالک همیشه در ایران وجود داشته است
به گفته معاون مرکز مدیریت بیماریهای وزارت بهداشت به غیر از گوشه شمال غربی ایران و شهرهایی چون زنجان و کردستان در بقیه قسمتهای کشور همیشه بیماری سالک شیوع داشته است. حتی این بیماری در دهههای گذشته در شهر تهران به علت وجود آب انبارهای زیرزمینی که کانون تجمع پشههای خاکی محسوب میشدند، شیوع زیادی داشته است که خوشبختانه با تخریب آب انبارها، این بیماری در مرکز شهر تهران ریشهکن شد، ولی همچنان در حاشیه شهر با توجه به ازدیاد ساخت و ساز دیده میشود.
دکتر نبوی با تاکید بر این که طی سالهای اخیر، افزایش قابل توجهی در شیوع سالانه بیماری سالک در کشور نداشتهایم، میگوید: آخرین زمانی که ما طغیانی در شیوع سالک داشتیم بعد از زلزله بم بود. در حالی که ما نگران شیوع مالاریا در این منطقه بودیم، ولی با افزایش سالک مواجه شدیم. چرا که دیوارهای گلی بناها فرو ریخته بود و یکی دو سال طول کشید تا نخالههای ساختمانی از سطح شهر جمعآوری شود و پس از این که این اتفاق افتاد شیوع بیماری سالک نیز کنترل شد.
ریشهکنی سالک، غیرممکن است
دکتر نبوی با تاکید بر اینکه جوندگان ناقل انگل همیشه وجود دارند و از بین بردن قطعی آنها کاری بسیار پر هزینه، زمانبر و در شرایط کنونی غیر ممکن است، میافزاید: البته اقدامات موثری در این زمینه صورت میگیرد که شامل شناسایی کانونهای بیماری، عملیات لانه کوبی و طعمه سمی گذاشتن در این مکانها میشود. این اقدامات با کمک استانداری، وزارت بهداشت و سازمان دامپزشکی و نیز بهرهگیری از بودجه بحران کشور هر ساله اجرا میشود. همچنین سعی میشود از ایجاد مکانهای تجمع زباله و نخالههای ساختمانی در حد امکان جلوگیری شود.
وی تاکید میکند: اما این اقدامات به طور کامل در ممانعت از ایجاد کانونهای تجمع جوندگان ناقل سالک موفقیتآمیز نیست، چرا که شهرها همچنان بسط پیدا میکند و اطراف آنها همواره ساخت و ساز صورت میگیرد. به همین علت ما معمولا طغیان سیکل انتقال بیماری سالک را هرساله در اطراف شهرکهای جدید شاهد هستیم.
پیشگیری از بیماری سالک
به نظر میرسد که مهمترین اقدام برای پیشگیری از ابتلا به سالک، توجه به مساله بهداشت محیط و جمعکردن نخالههای ساختمانی از مکانهای نزدیک به محل سکونت مردم است که بار اصلی اجرایی و نظارتی آن بهعهده ارگانهای دولتی وابسته به بخش سلامت و بهداشت و نیز پیمانکاران ساختمانی دولتی یا خصوصی در شهرکهای ساختمانی حاشیه شهرهاست. بیشک خود مردم هم نباید اجازه دهند که زبالهها و نخالههای ساختمانی، نزدیک محل سکونتشان تجمع پیدا کند. همچنین باید به رعایت موارد ایمنی در منازل از جمله استفاده از توری روی درها و پنجرهها به طور جدی توجه کنند.
به گفته دکتر نبوی برای از بین بردن مخازن و کانونهای اولیه بیماری سالک باید طی چند سال متوالی، عملیات لانهکوبی جوندگان عامل بیماری، بویژه در حاشیه شهرها و کانونهای تجمع جوندگان صورت بگیرد. البته نمیتوان روند خانهسازی برای جمعیت رو به افزایش مردم را متوقف کرد، اما میتوان با انجام وسیعتر اقدامات کنترلی و بهرهگیری از بودجه بحران جلوی طغیان شیوع بیماریهایی چون سالک را در کشور گرفت.
روشهای پیشگیری از ابتلا به سالک
ـ هنگام خوابیدن در فضای آزاد از پشهبند استفاده شود.
ـ روی درها و پنجرههای ورودی تورهای بسیار ریز نصب شود.
ـ از نگهداری دام و طیور در فاصله خیلی نزدیک به محل سکونت خودداری شود.
ـ از انباشتن و ریختن خاکروبه و نخاله ساختمانی، زباله و کودهای حیوانی در اطراف مناطق مسکونی و در شعاع کمتر از 500 متر اجتناب شود.
ـ بهسازی محیط و ترمیم محل استراحت و رشد و تکثیر پشه (شکاف دیوارها) به طور دقیق و صحیح صورت بگیرد.
ـ از رها شدن فاضلابها در معابر خودداری شود. (پونه شیرازی / گروه سلامت)
صادق سرحدی اظهار کرد: فرآیندهایی نظیر آهنگ تنفس، درجه حرارت بدن، فشار خون، تولید و ترشح هورمون کورتیزول، ملاتونین و ادرنالین مورد کنترل همیشگی قرار دارند.
وی با بیان اینکه هر نوع کاری که بطور منظم و معین در بیرون از دریچه زمانی کار روزانه انجام پذیرد، نوبت کاری انگاشته می شود، افزود: بطور قراردادی ساعت 7 صبح و 6 بعداز ظهر حد و مرز دریچه زمانی کار روزانه تعیین می شود. بنابراین هر گونه کاری که در بیرون از ساعات یاد شده انجام گیرد نوبت کاری و افرادی که موظف به انجام آن هستند، کارگران نوبت کار خوانده می شوند.
سرحدی یادآور شد: در واقع ساعت زیستی تعیین می کند در چه زمانی از اوقات روز فرآیندهای زیستی یاد شده، شدت گیرند و یا فرو کش کنند.
وی گفت: درجه حرارت بدن در ساعت 5 بامداد کمترین مقدار و در ساعت 9 شب بالاترین مقدار را دارد و همچنین آهنگ چرخه 24 ساعته در هورمون کورتیزول (هورمون بیدار کننده) بدین گونه است که تراکم آن در خون هنگام صبح به بیشترین مقدار و هنگام شب به کمترین مقدار خود می رسد. هورمون ملاتونین عکس حالت فوق را نشان می دهد یعنی هنگام شب بیشترین تراکم را و بامدادان کمترین تراکم در خون دارد و بطور کلی می توان گفت که ملاتونین هورمون القا کننده خواب و کورتیزول هورمون بیدار کننده انگاشته می شود. (ایرنا)
صادق سرحدی اظهار کرد: فرآیندهایی نظیر آهنگ تنفس، درجه حرارت بدن، فشار خون، تولید و ترشح هورمون کورتیزول، ملاتونین و ادرنالین مورد کنترل همیشگی قرار دارند.
وی با بیان اینکه هر نوع کاری که بطور منظم و معین در بیرون از دریچه زمانی کار روزانه انجام پذیرد، نوبت کاری انگاشته می شود، افزود: بطور قراردادی ساعت 7 صبح و 6 بعداز ظهر حد و مرز دریچه زمانی کار روزانه تعیین می شود. بنابراین هر گونه کاری که در بیرون از ساعات یاد شده انجام گیرد نوبت کاری و افرادی که موظف به انجام آن هستند، کارگران نوبت کار خوانده می شوند.
سرحدی یادآور شد: در واقع ساعت زیستی تعیین می کند در چه زمانی از اوقات روز فرآیندهای زیستی یاد شده، شدت گیرند و یا فرو کش کنند.
وی گفت: درجه حرارت بدن در ساعت 5 بامداد کمترین مقدار و در ساعت 9 شب بالاترین مقدار را دارد و همچنین آهنگ چرخه 24 ساعته در هورمون کورتیزول (هورمون بیدار کننده) بدین گونه است که تراکم آن در خون هنگام صبح به بیشترین مقدار و هنگام شب به کمترین مقدار خود می رسد. هورمون ملاتونین عکس حالت فوق را نشان می دهد یعنی هنگام شب بیشترین تراکم را و بامدادان کمترین تراکم در خون دارد و بطور کلی می توان گفت که ملاتونین هورمون القا کننده خواب و کورتیزول هورمون بیدار کننده انگاشته می شود. (ایرنا)