تشخیص صداها و تلفظ کردن کلمات نیز در کودکی شکل میگیرد. ابتدا باید مشخص شود کودک چه مشکلی در زمینه خواندن دارد.
برخی مشکلات خواندن به این شرح است: اشکال در تلفظ حروف، حذف برخی صداهای کلمات، اشکال در بخش کردن کلمات، اشکال در صداکشی کلمات چندبخشی، اشکال در تشخیص صداهای حروف، جابهجا کردن برخی صداها با یکدیگر (مثلا گفتن عسک به جای عکس)، تکرار یک بخش در کلمه؛ اشکال در ترکیب صداها، اشکال در صداکشی کلماتی که او و ای دارد، فراموشی مفاهیمی که خوانده شده است، حذف بخشی از کلمه؛ تغییر فعل جمله بدون توجه به فعل نوشته شده، حدس زدن کلمه نوشته شده، خواندن طوطیوار بدون توانایی تشخیص حروف، معکوس کردن کلمات، گم کردن کلمات در یک سطر یا گم کردن سطرها، دوتایی دیدن کلمات (به صورت سایهدار کلمه را میبیند)، خواندن با سرعت بسیار کند، مکث و توقف زیاد بین تلفظ کلمات، درک نکردن معنای کلمه، جمله یا عبارت، ناهماهنگی بین فعل و ضمیر.
باید توجه داشت برای مشخص شدن وضع دانشآموزی که با اختلال خواندن روبهروست، باید مشخص کرد چند درصد مشکلات ذکر شده را دارد که این کار از سوی متخصص و درمانگر این حوزه صورت میگیرد و با خواندن متنی که به دانشآموز داده میشود، میزان مشکلات مشخص میشود. برای درمان، تمرینات مختلفی داده میشود که شامل تمرینات تنفسی، تمرینات درک درست و تلفظ صحیح و تمرینات تقویت حافظه شنیداری است. در این ستون برای بهبود عملکرد تنفسی تمریناتی ارائه میشود که لازم است با کودکی که در تلفظ با مشکلات تنفسی روبهروست به کار گرفته شود:
ـ از راه بینی هوا را وارد ریه و از راه دهان خارج کند و آرام و عمیق نفس بکشد.
ـ جلوی آینه بایستد و تمام هوای شش را خارج کند و مهآلود شدن آینه را ببیند.
ـ بادکنک باد کند.
ـ کاغذی جلوی او گذاشته و خواسته شود که با فوت کردن آن را حرکت دهد.
ـ توپ پینکپنگ یا تخممرغی را با استفاده از فوت کردن به جهات مختلف هدایت کند.
ـ شمعی روشن شود و به کودک گفته شود با کنترل هوایی که فوت میکند شعله شمع را خم کند.
ـ کودک به پشت بخوابد و نفس بکشد و در همان حالت با قرار دادن دستها در دو طرف سینه انقباض و انبساط سینه را حس کند.
ـ کودک بنشیند و نفس بکشد و دوباره با قرار دادن دستها در دو طرف سینه انقباض و انبساط سینه را حس کند.
ـ با استفاده از سازدهنی آهنگ تولید کند.
ـ با صداها و آهنگهای مختلف سوت بزند.
ـ با استفاده از نی یا شیلنگ نازک، آب یک ظرف را به داخل کشیده و در همان حالت نگه دارد.
دکتر مهرنوش دارینی - روانشناس و مشاور
جام جم سرا: علامت اصلی این بیماری یا اختلال، ناتوانی در توجه است و کودکان و نوجوانان ممکن است در گوش دادن به سخنران مشکل داشته باشند و در به پایان رساندن وظایف یا پیگیریهای خود با مشکلاتی رو به رو باشند. اغلب این کودکان و نوجوانان افکار پوچ و اشتباه دارند و در انجام کارهای خود بیدقت هستند. کودکان مبتلا به بیشفعالی از انجام فعالیتها اجتناب میکنند و ممکن است خیلی زود از انجام کارها خسته شوند.
بسیاری از کودکانی که به اختلال ADHD مبتلا هستند برای نشستن و یک جا ماندن توانایی لازم را ندارند و ممکن است به طور مداوم در داخل خانه دست به کارهای عجیب بزنند. آنها تمایل زیادی به پیچ و تاب خوردن دارند، بیقرار هستند و برخی از آنها گزافه گویی میکنند. این کودکان معمولاً بیش از حد صحبت میکنند و در پیدا کردن وسایل شان و هنگام بازی سر و صدا میکنند.
عملکردهای روزانه
یکی دیگر از علائم این اختلال رفتارهای تکانشی است. این کودکان در پاسخ دادن به معلم خود به سرعت حرف او را قطع میکنند و قبل از به پایان رسیدن سؤال حرف میزنند. رفتار با این کودکان بسیار دشوار است و به نوبه خود باید صبر زیادی در رفتار با آنها داشت. اگر این اختلال درمان نشود در رشد کودک به لحاظ اجتماعی و تحصیلی تأثیر میگذارد. ناتوانایی در تمرکز، اغلب منجر به عملکرد ضعیف آنها در محیط مدرسه میشود. این موانع به کاهش عزت نفس و افزایش رفتارهای پر خطر منجر میشود. بیش فعالی خطر ابتلا به اختلالات افسردگی کودکی و اضطراب را افزایش میدهد.
علل بیش فعالی
کودکان مبتلا به بیشفعالی از فعالیت مغزی کمتری برخوردارند. همچنین مواد شیمیایی مغزشان نامتعادل است. البته هنوز کاملاً مشخص نیست که چه چیزی باعث این بینظمی میشود اما بسیاری از کارشناسان بر این باورند این اختلال ریشه در ژنتیک دارد.
تشخیص
هیچ تست آزمایشگاهی برای تشخیص این اختلال وجود ندارد اما پزشکان و متخصصان در پاسخ بیمار به سؤالات، توضیحاتی که خانواده ارائه میدهد و مشکلات رفتاری و ارزیابی مدرسه بیماری را تشخیص میدهند. کودک مبتلا به بیشفعالی باید حداقل به مدت ۶ماه این علائم را داشته باشد این علائم تا سن ۱۲سالگی ادامه دارد.
انواع بیش فعالی
شایعترین نوع بروز بیش فعالی، بیتوجهی و رفتارهای تکانشی است. گروهی کودکان بیقرار هستند ولی توانایی کنترل انگیزههای خود را دارند.
داروهای کنترل کننده
داروهای محرک به افزایش دامنه توجه کودک کمک میکند و رفتارهای ناشی از بیش فعالی، تکانشی و... را کنترل میکند. مطالعات نشان میدهد این داروها تا ۸۰ درصد در کار و فعالیت کودکان اثرات نگرانکننده دارد و داروهای غیر محرک گزینه خوبی برای این کودکان است.
کمکهای مشاورهای
مشاوره و بهرهمند شدن از خدمات مشاورهای به کودک بیشفعال یاد میدهد چگونه مسئولیت کارهای خود را به عهده بگیرد و اعتماد به نفس داشته باشد همچنین پدر و مادر با استراتژیهای حمایتیشان به بهبودی کودک کمک میکنند. نوع خاصی در درمان به عنوان آموزش مهارتهای اجتماعی وجود دارد که به کودکان در نوبت گرفتن و به اشتراکگذاری کمک میکند. همچنین مطالعات نشان میدهد درمان طولانی مدت با استفاده از دارو و رفتار درمانی تنها راهکارهای درمانی به شمار میرود.
آموزش و پرورش ویژه
اکثر کودکان مبتلا به ADHD در کلاسهای درس که استاندارد هستند آموزش میبینند در حالی که بودن در محیطی که به لحاظ آموزشی ساختار یافتهتر باشد بهتر است. آموزش این کودکان ویژه است که باید با نیازهای خاص و توانایی یادگیری آنها طراحی شود همچنین بهتر است اختلالات رفتاری این کودکان نیز در نظر گرفته شود.
نقش خانواده
والدین این کودکان باید روال مشخصی را در خانواده دنبال کنند. طراحی یک برنامه روزانه و تعریف آن برای کودک هر روز باید یادآوری شود. این موضوع کودک مبتلا به بیشفعالی را تا حدودی منظم میکند و باید والدین زمانهای خاصی را برای بیدار شدن از خواب، غذاخوردن، بازی کردن، مشق شب، کارها و فعالیتهای دیگر اختصاص دهند.
رژیمهای غذایی
برخی از کارشناسان بهداشت بر این باورند برخی مواد غذایی نشانههای ADHD را کاهش میدهد. غذاهایی که حاوی پروتئین بالا هستند مانند تخم مرغ، گوشت، حبوبات، آجیل و... این مسأله را بهبود میبخشد. بهتر است به جای استفاده از کربوهیدرات ساده مانند آب نبات و نان سفید از کربوهیدراتهای پیچیده مانند گلابی و نان سبوس دار استفاده کنند. برخی کارشناسان معتقدند کودکانی که علاقه زیاد به مصرف تنقلات دارند ممکن است به این اختلال مبتلا شوند در حالی که هنوز نقش افزودنیهای مواد غذایی و تأثیر آن در این اختلال مشخص نشده است.
تلویزیون و بیش فعالی
ارتباط بین تلویزیون و ADHD هنوز نامشخص است، اما آکادمی اطفال امریکا گزارش میکند بهتر است کودکان خردسال در تماشای تلویزیون محدودتر شوند و کودکان زیر دو سال در طول روز دو ساعت به تماشای تلویزیون بنشینند و والدین برای توسعه مهارتها و توجه کودکان بهتر است در فعالیتهایی مانند بازی، بلوک سازی، پازل و خواندن با او همراهی کنند. همچنین متخصصان نسبت به توجه مراقبتهای دوران بارداری هشدار میدهند زیرا کودکانی که در معرض دود سیگار در دوران بارداری بودهاند دو برابر بیشتر به اختلال ADHD مبتلا میشوند. (مهدیه شایگان/ایران)
جام جم سرا: با این حال برخی از اختلالهای زودانزالی به همین سادگی حل نمیشوند و گاهی نیاز به درمان دارویی دارد. این هفته با دکتر محمدرضا صفرینژاد، متخصص ارولوژی و فوقتخصص آندرولوژی و استاد دانشگاه درباره اختلال زودانزالی و راههای درمانی آن گفتوگو کردیم.
اختلالهای جنسی مردانه، از جمله اختلال در انزال چیست؟
اختلالات جنسی در مردان طیف بسیار وسیعی دارد و از شایعترین آنها میتوان به اختلال در نعوظ، اختلال در میل جنسی و اختلال در انزال اشاره کرد. هر یک از این اختلالات به چند رده دیگر تقسیم میشود. اگر بخواهیم به اختلال در انزال مردان بپردازیم، نخست باید بگوییم آن را به 5 زیر رده یعنی انزال زودرس، انزال دیررس، نبود انزال، انزال دردناک و انزال پسگرد، تقسیم میکنیم.
هر کدام از این اختلالات در انزال چه تعریفی دارند؟
انزال زودرس: اگر انزال هنگام رابطه زناشویی قبل از دو دقیقه صورت گیرد به آن انزال زودرس اطلاق میشود.
انزال دیررس: وقتی مدت زمان انزال بیش از حد طولانی شود یعنی به 15 تا 20 دقیقه برسد انزال دیررس است؛ البته در صورتی که تحریک جنسی کافی باشد.
نبود انزال یا انزال خشک: در این نوع از اختلال مرد در یک رابطه زناشویی به هیچوجه انزال را تجربه نمیکند.
انزال پسگرد: انزال پسگرد شیوع زیادی بین مردان جامع دارد. مرد هنگام رابطه زناشویی انزال را احساس میکند، ولی مایع منی از مجرای ادرار خارج نمیشود و به مثانه برمیگردد و سپس با ادرار دفع میشود بسیاری از بیماریها ممکن است باعث انزال پسگرد شوند. در مردانی که دچار بیماری دیابت هستند که عروق محیطی درگیر شده است انزال پسگرد بیشتر دیده میشود.
انزال دردناک: انزال دردناک معمولا ناشی از عفونتهای غده پروستات است که فرد هنگام خروج مایع منی دچار سوزش از مجرای ادرار میشود که گاه بیماران آن را به آب داغ تشبیه میکنند.
آیا انزال قبل از دو دقیقه دلیل قطعی برای وجود انزال زودرس است؟
شایعترین نوع انزال، انزال زودرس است. در علم پزشکی هر بیماری تعریف خاص خود را دارد. بنابراین مردان بعد از خواندن این مطلب نباید تصور کنند که علائمی شبیه به آن دارند. انزال زودرس حتما باید در تعریف علمی بگنجد. اگر مردی در بیش از 50 درصد از روابط زناشوییاش ظرف دو دقیقه دچار انزال شود انزال زودرس دارد. البته همین تعریف هم مشروط بر آن است که مرد و زن روابط جنسی منظمی داشته باشند. (رابطه جنسی منظم یعنی مرد و زن هر هفته 2 تا 3 بار رابطه جنسی داشته باشند).
ممکن است فردی از ابتدا دچار انزال زودرس باشد یا به عامل زمینهای نیاز است؟
انزال زودرس به دو دسته تقسیم میشود: اولیه و ثانویه.
انزال زودرس اولیه: یعنی فرد از همان ابتدا دچار انزال زودرس است.
انزال زودرس ثانویه: فردی که مدتها پس از داشتن رابطه زناشویی طبیعی مثلا بعد از ده پانزده سال، دچار انزال زودرس شده است (یعنی قبل از آن هیچ مشکلی نداشته). ثانویه ممکن است به دلیل وجود بیماریهایی باشد که شایعترین آنها عفونت و التهاب پروستات است. مردانی که با این شکایت به پزشک مراجعه میکنند، مستلزم بررسیهای تخصصیتری هستند. البته انزال زودرس دلایل گوناگونی دارد که یکی از آنها عفونت در پروستات است. افرادی که رابطه زناشویی منظمی ندارند، مشکلات عاطفی دارند و افراد مضطربی هستند، دچار یکی از اختلالات هورمونیاند (مثلا غده تیروئید پرکار دارند) ممکن است دچار انزال زودرس شوند. بنابراین در مراجعه به پزشک حتما باید همه موارد را در نظر بگیرند تا تصمیم درستی اتخاذ شود. مثلا برای فردی که دچار عفونت پروستات است یا غده تیروئید پرکار دارد نمیتوان از دارو استفاده کرد (دارو مدت انزال را بیشتر میکند). چنین داروهایی مشکل بیمار را حل نمیکند.
آیا انزال زودرس در روابط زناشویی تاثیر منفی ایجاد میکند؟
انزال زودرس در برقراری رابطه زناشویی مشکلی ایجاد نمیکند. حدود 30 درصد مردان جامعه دچار انزال زودرس هستند؛ یعنی از هر سه مرد یک نفر دچار این اختلال است. اغلب این مردان مشکلی هم ندارند. گاهی زن و شوهرها برای درمان مراجعه میکنند و وقتی علت را پرس و جو میکنیم میگویند خانم دچار ارضای جنسی یا ارگاسم نمیشود. البته این برداشت نادرست است، چون طرفین از فیزیولوژی جسمی یکدیگر اطلاعی ندارند. انزال زودرس مرد به این معنا نیست که زن ارضای جنسی را تجربه نکند.
در این باره بیشتر توضیح میدهید؟
خانمها برای رسیدن به ارگاسم یا ارضای جنسی نیاز به 10 تا 15 دقیقه تحریک کافی و موثر دارند و برای رسیدن به ارگاسم جنسی نیازی به برقراری رابطه واژینال ندارند و زن میتواند در یک نوبت رابطه زناشویی چند بار ارگاسم را تجربه کند. ولی مردها بعد از انزال دیگر تحریکپذیری ندارند. چون سیکل جنسی زنان با مردان متفاوت است.
چه فرقی با هم دارند؟
سیکل جنسی چهار مرحلهای است: برانگیختگی، مرحله کفه (برقراری رابطه)، ارضای جنسی و فروکش جنسی. مردها غیر از این مراحل یک مرحله اضافی دارند؛ یعنی بعد از مرحله فروکش جنسی وارد مرحله تحریکناپذیری میشوند و دیگر نمیتوانند رابطه را از صفر آغاز کنند. زمان مرحله تحریکناپذیری در افراد متفاوت است؛ از نیم ساعت گرفته تا بیشتر.
هر قدر سن مردان بالاتر میرود، این زمان هم بیشتر میشود. مرحله فروکش در برخی از مردان، بخصوص مردان مسن، حتی به یک تا دو روز میرسد. با این حال، زنان بلافاصله بعد از اتمام رابطه جنسی میتوانند رابطه را دوباره از سر بگیرند.
چه درمانهایی برای انزال زودرس وجود دارد؟
معمولا افراد به دنبال درمان انزال زودرس نیستند؛ ولی گاهی این اختلال آنقدر شدید است که مرد حتی قبل از برقراری رابطه یا با کوچکترین تحریک یا ظرف مدت زمان بسیار کم مثلا چند ثانیه دچار انزال میشود. اینجاست که نیاز به درمان پیدا میکند.
برای آن دسته از افرادی که مشکل انزال زودرسشان جدی است چه باید کرد؟
در وهله اول گول تبلیغات ماهوارهای را نخورند. برخی از تبلیغات ماهوارهای داروهایی برای درمان انزال زودرس ارائه میدهند که اصلا عملی نیست. مثلا میگویند فلان داروی گیاهی انزال زودرس را صددرصد درمان میکند. در علم پزشکی تاکنون داروی گیاهی برای اختلالات جنسی ساخته نشده است، اگر هم باشد تقلبی و کاملا بیتاثیر است. درمان بسیار ساده است. درمان دارویی است و بیمار باید 3 تا 4 ماه از دارویی که پزشک تجویز کرده استفاده کند و بعد از این مدت بتدریج هر بار 25 درصد میزان دارو را کم میکنیم تا به صفر برسانیم. قطع یکباره دارو مضر است و باعث میشود بیمار به نقطه اول برگردد. اگر مراحل دارودرمانی بخوبی سپری شود بیش از 70 تا 80 درصد مواقع بیماران بهبود کامل خود را بازمییابند و در همان حال باقی میمانند. هزینه داروها هم زیاد نیست. خوب است بدانید انزال پدیدهای است که در آن دو دستگاه عصبی مرکزی و محیطی با هم هماهنگ میشوند تا انزال انجام شود. اگر این دو از نظم خارج شوند یکی از اختلالات انزالی رخ خواهد داد. برای این کار واسطههای عصبی وجود دارند که باعث ترشح سروتونین میشود. سروتونین موجب مهار انزال میشود و در افرادی که انزال زودرس دارند دارویی داده میشود تا میزان سروتونین مغز را افزایش دهد. بعضی از بیماران به رواندرمانی و رفتاردرمانی هم نیاز دارند. (ضمیمه سیب/ماریا حکمت)
جام جم سرا: جامعه ما این روزها با یک ناهنجاری مواجه است، گرفتار یک ضداخلاق است، با یک معضل دست و پنجه نرم میکند و دست به گریبان است با یک بیماری؛ بیماری مزمنی که برآمده از یک عادت نکوهیده درمان نشده است. سرها، گردنها، صورتها و چشمهایی که زاویه و جهت دارند، به سوی جنس مخالف و نگاههایی عمیق و ژرف که ثابت میمانند به روی دیگران به قصد لذت و حظ. به زبان سادهتر، دوختن نگاه آلوده به نوامیس مردم برای کامجویی بصری. گاه عیار و میزان این چشمچرانیها و نظربازیها چنان بالا میرود که فغان اعتراض مردم را هم بلند میکند. حتما دیدهاید مردانی را که در مترو، اتوبوس و حتی کوچه و خیابان با معترضانی روبهرو میشوند که شاکیاند از نگاههای ناپاکشان و مطرح کننده یک پرسش تاریخی: مگر خودت خواهر و مادر نداری؟
تعارف را کنار بگذارید
متاسفانه در کشور ما ناهنجاریهای اخلاقی که به خط قرمز اجتماع نزدیک است در لفافهای از تعارفها و ملاحظات پنهان میشود و حتی گاهی به طور کامل نادیده انگاشته شده و به جای واکاوی دقیق و ارائه راهکارهای علمی و مستند، راه سکوت مصلحتگرایانه و حتی انکار محجوبانه در پیش گرفته میشود. معضلی که در فرهنگ عامیانه به «چشمچرانی» مرسوم است هم از این اصل بری نبوده و نیست. این ضداخلاق اجتماعی آنقدر مذموم و نامقبول در میان عامه مردم است که اکثرا ترجیح میدهند حتی دربارهاش کمتر سخن به زبان آورند و از بیخ و بن نادیده بگیرند. نادیده انگاشتن آن البته به معنای فقدانش در جامعه نیست که قضا را ببین، فراوان است شوربختانه و پرشمار مردمانی از نوجوانان و جوانان گرفته تا میانسالان و حتی پیرمردان به آن مبتلا.
آماری از میزان نفوذ ضداخلاق چشمچرانی در میان اقشار مختلف جامعه خودمان در دست نیست اما یک مطالعه در انگلستان نشان داده مردها بهطور میانگین روزانه 43 دقیقه از وقت خود را صرف خیره شدن به جنس مخالف میکنند که این میزان برابر با 259 ساعت یا تقریبا 11 روز در سال است. جمع این زمان در فاصله بین هجده تا پنجاه سالگی یک مرد میشود بیش از 11 ماه و 11 روز یعنی یک مرد انگلیسی در این فاصله، نزدیک یک سال از عمرش را صرف کاری کرده که در فرهنگ ما اسمش «چشمچرانی» است.
از منظر دین اسلام، نگاه کردن مرد به زن نامحرم چه با قصد لذت و چه بدون آن حرام است و نگاه کردن به صورت و دستها، اگر با قصد لذت باشد، حرام است، بلکه احتیاط واجب آن است که بدون قصد لذت هم نگاه نکنند و نیز نگاه کردن زن به بدن مرد نامحرم حرام است.
خداوند در آیه 30 سوره نور میفرماید: به مؤمنان بگو چشمان خود را فرو بندند و دامن خود را حفظ کنند. این برای آنها پاکیزهتر است و خدا به آنچه میکنند، آگاه است.
در حدیثی از پیامبر اکرم (ص) نیز آمده است: درباره رابطه نامشروع برای هر عضوی از آدمی سهمی از زنا است؛ زنای چشم، نگاه کردن، زنای زبان، سخن گفتن و زنای گوشها، شنیدن حرام است.
استاد شهید مرتضی مطهری درباره چشمچرانی میگوید: فلسفه چشمچرانی جز این نیست که فرد با تمرکز نگاه، تخیلاتش را به خدمت میگیرد و در دنیای خیالات به هوسرانی میپردازد. بنابراین آنچه نگاه را لذتآفرین میکند، تخیلاتی است که فرد به وسیله نگاه در درون خود میپرورد.
یک اختلال رفتار عادتی
یک روانشناس، چشمچرانی را یک اختلال رفتار عادتی میداند که بر اثر استمرار و بتدریج در انسانها و بخصوص آقایان شکل میگیرد.
دکتر شکوه نوابینژاد در گفتوگو با جامجم توضیح میدهد: گاهی ممکن است یک فرد بر اثر عوامل مختلف از جمله نیازهای سنی و رشدی و کنجکاوی و علاقهاش به جنس مخالف بخصوص در سن بلوغ رفتاری را از خود بروز دهد که بعدها به صورت یک عادت مرضی درآید.
وی چشمچرانی را یک اختلال شناخته شده در میان افراد جامعه ذکر میکند و میگوید: کسی که نگاههای آنچنانی به دیگران را حق خود بداند و اصلا نگران تضییع حقوق دیگران نباشد یک بیمار است که باید هرچه زودتر درمان شود.
نوابینژاد با تاکید بر اینکه از منظر اجتماعی «چشمچرانی» یک پدیده بسیار زشت است، ادامه میدهد: در کشورهای پیشرفته این ناهنجاری را یک اختلال رفتاری شدید میدانند و فاعل آن مورد اعتراض و حتی تعقیب قانونی قرار میگیرد اما متاسفانه در کشور ما بیشتر مردم بیتفاوت از کنار این معضل اجتماعی میگذرند.
نوابینژاد درباره عوارض سوء چشمچرانی در جامعه میگوید: فردی که نگاهی آلوده دارد نهتنها برای مخاطب خاص خود که برای کل اجتماع ایجاد ناامنی کرده، آرامش و امنیت را از همه سلب میکند. چشمچران در اصل به حقوق دیگران تجاوز میکند.
این عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی تاکید میکند: هیچ صحنهای زشتتر و کریهتر از این نیست که مردی با وجود همراه داشتن همسرش نگاه ناپاک خود را بر چهره دیگر زنان بدوزد.
وی به زنانی که چنین ناهنجاری را در شوهران خود میبینند توصیه میکند که آنها را تشویق و ترغیب به مراجعه حضوری به روانشناس کنند و از سوی دیگر، شرط بگذارند تا زمانی که این سوءرفتار را در شوهر خود مشاهده کنند از همراهی با او در مکانهای عمومی سرباز خواهند زد.
چشمچرانی قابل درمان است
نوابینژاد با تاکید بر اینکه معضل چشمچرانی قابل درمان است، میگوید: افراد مبتلا به این عادت ناپسند در وهله اول باید بدانند که یک اختلال رفتاری عادتی در آنها تثبیت شده و در وهله دوم مطمئن باشند که میتوانند این عادت زشت را ترک کنند، اگرچه شاید این مهم در ابتدای راه اندکی مشکل بهنظر آید.
به گفته این روانشناس اگر فردی که نگاه خود را نمیتواند کنترل کند بدرستی توجیه شود که رفتار زشتی از او سرمیزند، میتواند با تقویت اراده و عمل به برنامههایی که پزشک برای ترک عادتش توصیه کرده، ترک عادت کند.
خانمها پاسخ ندهند، حتی با نیمنگاهی
نوابینژاد درباره سهم زنان در بروز این معضل اخلاقی و اجتماعی میگوید: اگر خانمی حتی با یک نگاه کوتاه پاسخ نگاهی آلوده را بدهد، نهتنها برای خودش ناامنی ایجاد کرده که فرد چشمچران را نیز جسورتر و گستاختر میکند.
این چهره ماندگار در رشته روانشناسی، به زنان توصیه میکند براساس ارزشهای دینی و ملی و با رعایت و حفظ حجب و وقار خود، جامعه را از آلوده و کریه شدن به یک ضدارزش مصون بدارند.
فرهنگسازی لازم است
در حالی که در ایران به عنوان یک کشور اسلامی ناهنجاری موسوم به چشمچرانی گاه بهوفور دیده میشود، اما بعضی از جوامع با وجود آزادیهای فردی بیشتر، با چنین معضلی کمتر دست به گریبان هستند که این خود جای تاسف و تامل دارد. نوابینژاد با تائید اینکه چشمچرانی در برخی فرهنگها متداولتر است، توضیح میدهد: در بعضی کشورها از کودکی به افراد آموزش میدهند که حق ندارند نگاه عمیق به دیگران بیندازند و اصولا در فرهنگشان چنین اجازهای صادر نمیشود. ضایع نکردن حقوق دیگران و پرهیز از تجاوز به حریم شخصی افراد جزو تربیتها و مسئولیتهای فردی در این جوامع است.
عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی توصیه میکند: در کشور خودمان هم باید از طریق رسانههای عمومی فرهنگسازی صورت بگیرد و افراد جامعه از کودکی چشمچرانی را ضدارزش بپندارند و در برابر کسانی که این ارزش را رعایت نمیکنند، حساسیت به خرج داده و واکنش مناسب نشان دهند.
محسن محمدی / جامجم
در این اختلال دانشآموز در بیشتر دروس پیشرفت خوبی دارد، اما فقط در یک یا دو درس مشکل دارد. بسیاری از مفاهیم و اعمال ذهنی ما در دوران کودکی شکل میگیرد و باعث رشد و تعامل مغز میشود.
مفاهیمی از قبیل اندازه، فاصله و دیگر مفاهیم تا سه سالگی شکل میگیرد و در دورههای سنی بالاتر همین مفاهیم برای یادگیری به کار میرود بنابراین نوع بازیها و فعالیتهای مختلفی که کودکان در سنین مختلف انجام میدهند، میتواند عاملی برای رشد و پیشرفت آنها در آینده باشد.
چنانچه مشخص شود کودک با اختلال ریاضی روبهرو بوده، لازم است تمرینات بازپروری در مورد او به کار گرفته شود تا در نهایت به درمان برسیم.
همچنین باید مشخص کنیم دانشآموز با مشکل بیدقتی روبهرو نیست. گاهی در مورد اختلالات ریاضی به مقوله بیدقتی و کمتوجهی میرسیم که ممکن است فرضیههایی در زمینه اختلال کم توجهی شکل بگیرد.
قدم اول برای درمان این اختلال این است که از لحاظ عملکرد و بهره هوشی به اطمینان خاطر برسیم و لازم است تستهای تکمیلی در مورد فرزندمان انجام شود و مطمئن باشیم فرزندمان مشکل هوشی ندارد و با ضایعه مغزی روبهرو نیست.
همچنین برای پایههای مختلف تحصیلی باید روشهای متناسب با سن و مقطع و پایه را به کار برد.
به عنوان مثال در پایه اول دبستان باید مشخص کنیم کودک این مفاهیم را میداند: (راست و چپ/ باز و بسته/ بالا و پایین/ داخل و خارج/ اشکال گرد و غیرگرد/ شناسایی رنگها/ مفهوم صفر/ مفهوم تساوی/ بزرگتر و کوچکتر/ بیشتر و کمتر/ مفهوم عدد/ سبک و سنگین و...)
در حین کار با کودک باید بشدت مراقب گفتوگو با او باشیم و از تحقیر و سرزنش او بپرهیزیم. محیطی را انتخاب کنید که خیلی گرم یا سرد نباشد و عواملی که حواس کودک را پرت میکند کمتر وجود داشته باشد.
از لحاظ جسمانی نیز توجه کنید در زمان انجام تمرینات کودک گرسنه، تشنه یا خسته و خوابآلود نباشد.
کوچکترین پیشرفتهای او را نیز ببینید و تشویق کنید و چنانچه در انجام تمرینات شکست خورد او را با دیگران مقایسه نکرده و تحقیرش نکنید. فهرست مشکلات کودک را شناسایی کرده و تمرینات را از آسان به دشوار تنظیم کنید. در مورد شناسایی کم دقتی نیز باید مشخص کنید که دانشآموز با کدام مشکل روبهروست:
نداشتن توجه به علامت جمع و تفریق و ضرب و تقسیم
بیدقتی به ستونها (یکان و دهگان و صدگان و...)
بیتوجهی به نوشتن کامل اعداد
جا انداختن اعداد
محاسبه نکردن یک عدد
اشتباه کردن مداوم در اثر مجاورتنویسی (بدخط و کنار هم مینویسد و مدام اشتباه میکند.)
این دانشآموزان عملیات ریاضی را میدانند، اما دقت و توجه کافی ندارند و تمریناتی که برای این دانشآموزان در نظر گرفته میشود در حقیقت آموزش مفاهیم نیست، بلکه لازم است دقت و تمرکز آنها افزایش یابد. در ستون آینده تمریناتی برای افزایش تمرکز ارائه خواهد شد. با ما همراه باشید.
دکتر مهرنوش دارینی - روانشناس و مشاور
جام جم سرا: آمادگی زن و شوهر با حضور آنها در کلاسهای مشاوره میتواند نقش موثری در افزایش آگاهی آنها داشته باشد:
*سه ماه قبل از بارداری به ماما مراجعه کنید
مشاوره بارداری قبل از اقدام به آن اهمیت دارد. توصیه صریح ما به زوجین که قصد بچهدار شدن دارند این است که حداقل سه ماه قبل از بارداری به مراکز مشاوره یا خدمات مامایی مراجعه کنند این موجب میشود چنانچه مشکلی دارند به مراکز مناسب ارجاع داده شوند. در زنان و مردانی که به لحاظ جسمانی و روانی طبیعی هستند اقدامات تخصصی مدنظر نیست اما چنانچه در معاینات اولیه مشخص شود که زوجین یا یکی از آنها مشکلی دارند که ممکن است سلامت مادر یا جنین را به خطر بیندازد به مراکز مربوط ارجاع داده میشوند.
*نقش اسیدفولیک در پیشگیری از ناهنجاریهای نقص لوله عصبی جنین
توصیه میشود زنان سه ماه قبل از اقدام به بارداری، پس از مشورت با پزشکشان قرص اسید فولیک مصرف کنند زیرا از ناهنجاریهای نقص لوله عصبی جلوگیری میکند این قرص ارزان و قابل دسترس است.
*پدران مصرف دخانیات را کاهش دهند
حضور پدران در مشاورههای قبل از بارداری و حین آن نیز اهمیت دارد. چنانچه پدرانی سیگار، مواد مخدر یا الکل مصرف میکنند باید آن را در جلسات مشاوره بیان کنند. با این حال، معمولا به پدران توصیه میشود که مصرف دخانیات را کاهش دهند زیرا برای پدر بودن باید سلامت روانی داشته باشند و عادات ناپسندی که موجب به خطر انداختن سلامت جسمی و روانی آنها و اطرافیانشان میشود را اصلاح کنند.
*مواد نیروزا باروری را مختل میکند
مواد نیروزا که متأسفانه برخی مردان و زنان استفاده میکنند میتواند باروری را دچار اختلال کند در مورد مردان استفاده از این مواد میتواند کیفیت اسپرم را تحت تاثیر قرار دهد.
رژیم غذایی مناسب با مصرف سبزیجات و لبنیات تازه، پیادهرویی، کاهش استرس با تغییر سبک زندگی و البته برخورداری از تفریحات خوب و سالم نیز میتواند نویدبخش خانوادهای سالم باشد. (ناهید خداکرمی - رئیس انجمن علمی مامایی ایران)
جام جم سرا: این اختلال از سه ماهگی تا یکسالگی به چشم میخورد و غذایی که به طور نسبی جویده شده بدون تهوع، آروغ زدن، تنفر و اختلال گوارشی بیرون ریخته و دوباره بلعیده میشود.
این رفتار باید از نظر رشدی نامتناسب باشد. زمینه فرهنگی نداشته باشد. از شدت کافی برای جلب توجه برخوردار باشد.
در سنین بالاتر یعنی بعد از 18 ماهگی نشخوار به هرزهخواری تبدیل میشود و خوردن رنگ، گچ، نخ، مو و پارچه و در بچههای بزرگتر خوردن مدفوع خود، مدفوع حیوانات، سنگ، ماسه و کاغذ به چشم میخورد.
هرزه خواری در هر دو جنس به صورت یکسان دیده میشود اما نشخوار کردن در پسران بیشتر از دختران به چشم میخورد. با توجه به اینکه بچهها از نظر تغذیه به والدین خود وابسته هستند این اختلال از نظر روانی غالبا نشانه تعامل بین کودک و والدین تلقی میشود.
برای تشخیص باید توجه داشت که کودک از لحاظ زیستشناختی دچار کمبود آهن و روی نباشد. همچنین اختلالات هورمونی یا مسمومیت با سرب توسط پزشکان مورد بررسی قرار گرفته و متخصصان روانپزشکی مشخص میکنند که اختلالهایی از جمله اسکیزوفرنی، اتیستیک و بیاشتهایی روانی همراه با این اختلال در کودک ایجاد نشده باشد.
چنانچه مشخص شد کودک دچار اختلال هرزهخواری است، اقدامات درمانی روانشناختی به این شرح است: درمان اختلال هرزهخواری ترکیبی از رویکردهای آموزشی و رفتار درمانی است. در گام اول رابطه کودک با مادر یا مراقب باید مورد بررسی قرار گیرد. اگر رابطه کودک و مادر رابطه اضطرابزا باشد و مادر واکنشهای شدید نسبت به هرزهخواری نشان دهد، احتمال دارد کودک رفتار مادر را نوعی توجه دریافت کند و برای گرفتن توجه به انجام این کار ادامه دهد بنابراین یکی از راهکارهای مداخلهای بیتوجهی به رفتار کودک است و ابتدا از تکنیکهای نادیده گرفتن میتوان بهره گرفت. همچنین درمان اضطراب مادر نیز توصیه میشود. برای غنی کردن رابطه مثبت و سالم بین مادر و فرزند لازم است فعالیتهای اشتراکی و توجه به کودک افزایش یابد و مادر با فرزند خود وقت بیشتری را سپری کند. یکی دیگر از راهکارها ایجاد بیزاری و دیگری تقویت منفی است.
هنگامی که کودک به خوردن ماده نامناسب اقدام میکند، مادر میتواند صدای ناخوشایندی تولید کند که به نوعی شوک را برای کودک تداعی میکند و او ترسی را تجربه میکند که در او بیزاری ایجاد میکند. استفاده از روشهای تقویتی در رفتار درمانی نیز کمککننده است. به این صورت که نوع مادهای که خورده میشود را با کمک خود کودک شناسایی کرده و آن را روی یک برگه یادداشت کرده یا تصویر آن را نقاشی میکنند. در ستونی مقابل آن میتوان برای نخوردن مواد مضر امتیاز در نظر گرفت و با تقویت مثبت کودک را مورد تشویق قرار داد. همچنین حذف موارد خوشایندی که کودک به آنها علاقه دارد میتواند جزو سیستم تنبیه قرار گیرد.
دکتر مهرنوش دارینی - روانشناس و مشاور
جام جم سرا: برای رخ دادن نعوظ طبیعی دو دستگاه در بدن باید بهطور منظم و هماهنگ عمل کنند: دستگاه عصبی که تحریکات را از راه نخاع به مغز میرساند و دستگاه عروقی که مسئول خونرسانی به آلتتناسلی است. نعوظ بر دو نوع است: نعوظ روانی که فرد با دیدن یا شنیدن یا رفتارهای محرک جنسی از طریق ذهن مغز را تحریک میکند و از همان جا اعصاب، تحریکات را از راه نخاع به آلت تناسلی میرسانند و نعوظ رفلکسی که با تماس پوستی اتفاق میافتد. هرگونه تغییر یا اختلال در دستگاه عصبی یا عروقی مانع از نعوظ طبیعی در مرد خواهد شد. اختلال نعوظ هم منشأ جسمی دارد و هم منشأ روانی. بنابراین در ابتدای درمان بیمار را باید در یکی از این گروهها قرار داد.
علل اختلال نعوظ جسمی نیز متعددند و به چند دسته تقسیم میشوند: علل عصبی، هورمونی، عروقی، اختلالات آناتومیک، مصرف بعضی از داروها و تعدادی از بیماریها که هر یک به طور مختصر شرح داده خواهد شد.
اختلال عروقی: اصلیترین علت این اختلال، اختلالات عروقی است. این حالت کاملا به دستگاه عروقی وابسته است. علل عروقی به دو دسته بزرگ تقسیم میشود: علل شریانی و علل وریدی. شریان وظیفه رساندن خون اکسیژندار به عضو را به عهده دارد و ورید نیز خون بیاکسیژن را از عضو خارج میکند. برای اینکه حالت نغوظ بدرستی در مرد پدید بیاید، باید تعادلی بین این دو برقرار باشد. یعنی خون به طور متناسب وارد دستگاه مربوط شود، اما همزمان با این وضع وریدها باید مسدود شوند. پس مشاهده میکنیم که آسیب به عروق به هر دلیلی چنین سازوکاری را برهم میزند. بیمارانی که دچار انسداد شرایین شدهاند یا بیماریهای قلبی ـ عروقی یا بیماری دیابت دارند که درگیری عروقی ایجاد کرده است، افرادی که دچار شکستگی آلت تناسلی شدهاند یا بهطور کلی دارای آسیب به شریانهای انتهایی بدن هستند، به احتمال بسیار زیاد دچار اختلال نعوظ هم خواهند شد. یکی از علل بسیار مهم ناتوانی جنسی اشکال در ورید یا سیاهرگهاست؛ چون وریدها هنگام نعوظ باید مسدود باشند. نشت وریدی یکی از مواردی است که به سختی درمان میشود.
اختلال عصبی: منظور از علل عصبی اختلالات روانشناختی نیست؛ بلکه بیماریهایی است که دستگاه عصبی بدن را گرفتار میکند. دستگاه عصبی خود به دو بخش تقسیم میشود: مرکزی (مغز و نخاع) و محیطی (اعصابی که در محیط یعنی اندامها وجود دارند.)
هر عاملی که به این دستگاه آسیب بزند، موجب اختلال نعوظ در فرد میشود. اگر در سکته مغزی که بخشی از مغز مربوط به تحریک لمسی تناسلی است گرفتار شود، دیگر پیامی به مغز صادر نخواهد شد یا در آسیب به نخاع شوکی که در اثر تصادف فرد دچار قطع نخاع میشود و همه عواملی از قبیل جراحی یا رادیوتراپی لگن یا شکستگی لگن که به اعصاب داخل لگن صدمه میزند، باعث اختلال خواهد شد. دیابت از مهمترین علل این نوع اختلال در مرد است که درمان در این بیماران نسبتا مشکل است. هرقدر بیماری دیابت کهنهتر باشد، شدت این اختلال هم بیشتر میشود. از دیگر بیماریهایی که ممکن است این اختلال ایجاد کند میتوان به بیماری پارکینسون و ام.اس اشاره کرد.
اختلال هورمونی: این علت چندان شایع نیست و فقط 2 درصد از مردان دارای اختلال نعوظ به آن گرفتار میشوند. دیده میشود وقتی مردی با این مشکل یا مشکل جنسی دیگری به پزشک مراجعه میکند در تعداد زیادی از موارد بلافاصله برایش هورمون تجویز میشود. این درمان کاملا اشتباه است و نهتنها مشکل بیمار را حل نمیکند، بلکه بر مشکلات بیمار نیز میافزاید. قبل از تجویز هورمون باید بیمار از نظر میزان هورمونهای خونی مورد سنجش قرار بگیرد. همچنین هورمونی به نام پرولاکتین باید اندازه گرفته شود. بالا بودن پرولاکتین در بدن مرد ممکن است باعث ناتوانی جنسی در او شود.
علل آناتومیک: آلت تناسلی در برخی از مردان شکل کج دارد. این عامل نیز ممکن است از رابطه زناشویی درست جلوگیری کند و بهصورت ناتوانی جنسی بروز کند.
مصرف دارو: وقتی مردی با ناتوانی جنسی به پزشک مراجعه میکند، حتما باید از او شرح حال درست گرفته شود. در شرح حال برخی بیماران مشاهده میشود که بیمار از دارویی استفاده میکند که با بررسی بیشتر متوجه میشویم، دارو دارای عارضه ناتوانی جنسی است. در این مواقع برای حل کردن مشکل کافی است دارو را با داروی جایگزین یا مشابهی عوض کنیم. البته افرادی که دارو مصرف میکنند و مشکل اختلال نعوظ دارند، نباید با خواندن این مقاله به طور سرخود دارو را قطع کنند. برای هر اقدامی، بیماران باید با پزشک خود مشورت کنند. این داروها ممکن است داروهای ضد فشار خون، داروهای ضدافسردگی، داروهای روانگردان یا داروهای ضد هورمونهای مردانه باشند. البته مصرف الکل و مواد مخدر، کشیدن سیگار، چاقی بیش از حد و عدم فعالیت جسمانی هم ممکن است منجر به ناتوانی جسمی شود. غیر از داروها در بقیه موارد افراد میتوانند خودشان اقدام کنند؛ مثلا کسی که چاق است میتواند وزن خود را پایین بیاورد. فردی که الکل مصرف میکند، الکل را کنار بگذارد، ورزش کند و... درواقع سبک زندگی خود را تغییر دهد. برای درمان ناتوانیهای جنسی همیشه نیاز به تجویز دارو نیست.
بیماریها: بیماریهایی غیر از بیماریهای دستگاه عصبی و عروقی نیز ممکن است باعث ناتوانی جنسی شوند؛ مثل بیماریهای غده فوق کلیه یا بیماریهایی که نیاز به شیمیدرمانی یا پرتودرمانی دارند.
درمان در درجه اول تغییر در سبک زندگی است و در مرحله بعدی یافتن علت و برطرف کردن آن. مثلا در بیماران قلبی ـ عروقی مشکل قلبی باید برطرف شود و فشار خون و قند خون کنترل و استرس برطرف شود. خیلی مهم است که دیدگاه فرد را نسبت به ناتوانی جنسی تغییر دهیم. ناتوانی جنسی فشار زیادی به روان مردان وارد میکند. البته باید گفت که بعضی مردان یا زنان از روابط زناشویی انتظارات نادرستی دارند که با فیزیولوژی مردانه و زنانه سازگار نیست و تصور میکنند که علتش ناتوانی جنسی است.
اگر با همه موارد ذکر شده مشکل بیمار همچنان وجود داشته باشد یا علت دیگری مطرح باشد، درمان دارویی آغاز میشود. در صورت نگرفتن نتیجه بیمار وارد خط سوم درمانی یا استفاده از بعضی دستگاهها میشود. خط چهارم درمانی مصرف داروهای تزریقی است و خط پنجم استفاده از پروتز در آلت تناسلی است.
دکتر محمدرضا صفرینژاد
متخصص اورولوژی و فوقتخصص آندرولوژی / سیب (ضمیمه سه شنبه روزنامه جام جم)
جام جم سرا: احمد حاجبی در حاشیه هماش ملی سلامت روانی در مجتمع تفریحی دریاکنار بابلسر با بیان اینکه نظام پیشین سلامت نتوانست به نیاز مردم پاسخ دهد، اظهار داشت: با تغییراتی که در حال حاضر درباره نظام سلامت در کشور اتفاق افتاده، امیدوارم به بخشی از نیازها پاسخ دهیم.
وی با بیان اینکه عمدهترین تغییر در حوزه سلامت درباره بهداشت و درمان بوده است، بیان داشت: برخی این تغییرات را مربوط به تزریق اعتبار میدانند و میگویند اختصاص اعتبار موجب تغییرات شده است اما این گونه نبوده و باید گفت تدبیر در مدیریت و استفاده درست از اعتبارات موجب این تغییرات شده است.
مدیرکل دفتر سلامت روان وزارت بهداشت با اشاره به اینکه در گذشته در کشور ما درباره روانشناسان نگاه خوبی نمیشده، گفت: اکنون نیاز و نگاه مردم تغییر کرده و مردم برای گذران زندگی خود در تمام جنبهها به مشاوره مراجعه میکنند پس نیاز است ما نیز زمینهای فراهم کنیم تا جوابگوی نیازهای آنها باشیم.
حاجبی با بیان اینکه یکی از ارکان مهم در بحث تحول سلامت در بخش بهداشت بحث ارائه خدماتی است که برای سلامت روان ارائه میشود، تصریح کرد: مهمترین اتفاق در این زمینه این است که در بحث نظام ارائه بهداشت اولیه، ما شکل جدید کارشناس سلامت روان را خواهیم داشت و این یعنی استفاده از روانشناسی که آموزش مختص به ارائه خدمات در نظام مراقبتهای پزشک اولیه را دیده و بر این اساس خدمات را ارائه میدهد.
وی اضافه کرد: در این طرح براساس پیشبینی انجام شده برای هر دو مرکز شهری یک کارشناس سلامت روان داریم. در حال حاضر مراکز بیمهای ما برای بیماران حاد 56 روز در طی یکسال را پوشش بیمهای میدهند.
او اظهار کرد: در طرح تحول سلامت به دنبال این هستیم این مقدار را به یک عدد منطقی برسانیم و آن را ارتقا دهیم به این منظور که بیماران ما در بیمارستان دیگر مشکل پرداخت نداشته باشند.
این مسئول همچنین با اشاره به اقدامات انجام شده درباره پیشگیری از اعتیاد گفت: بازبینی پروتکل درمان با آگونیست، اعلام چگونگی شیوه نظارت بر مراکز درمان،اجرای دستورالعمل درمان با محرکها، آماده کردن پیشنویس درمان مصرف آسیبرسان، مسمومیت و الکل از جمله اقداماتی است که در حوزه اعتیاد انجام شده است.
حاجبی با اشاره به اینکه درمان بیماری افسرگی از مهمترین اقدامات در طرح تحول سلامت است، تصریح کرد: باید زمینهای فراهم کنیم تا از ابتلا مردم به بیماریهای روانی جلوگیری شود و این مسئله جزء با توانمندسازی افراد میسر نمیشود.
وی با تاکید بر آموزش برای توانمندسازی افراد اذعان داشت: آموزش مهارت زندگی، مدیریت استرس، برقراری ارتباط و چگونگی حلکردن مسائل در زندگی از جمله مواردی است که توجه به آن میتواند موجب توانمندسازی افراد شود.
حاجبی همچنین با تاکید به خودمراقبتی و افزایش سطح سواد سلامت روان جامعه، شایعترین اختلال در کشور را افسرگی با شیوع 12/7 درصد اعلام کرد و گفت: این بیماری در زنان بیشتر از مردان است. (فارس)
جام جم سرا: درمان اختلال نعوظ در مردان به دو دسته بزرگ تقسیم میشود: درمانهای غیرجراحی و جراحی. درمانهای غیرجراحی خود به دو دسته اختصاصی و غیراختصاصی تقسیم میشوند.
درمان اختصاصی
این درمان از نوع تغییر در سبک زندگی است: مثلا افرادی که سیگار میکشند سیگار را ترک کنند، اگر اضافهوزن دارند وزنشان را کاهش دهند، اگر بیتحرکند ورزش کنند و... البته مشروط بر آنکه اختلال نعوظ به دلیل علتهای ذکرشده باشد. گاهی افراد مشکلات روحی و روانی دارند که باعث اختلال در نعوظ میشود. چنین مردانی برای درمان باید به روانپزشک مراجعه کنند.
درمان غیراختصاصی
به سهدسته تقسیم میشوند1ـ استفاده از داروهای خوراکی 2ـ استفاده از داروهای موضعی 3ـ استفاده از دستگاه واکیوم.
داروهای خوراکی
داروهای خوراکی مهمترین روش برای درمان اختلال نعوظ است. داروها مختلف است و اگر درست مصرف نشود نه تنها باعث بهبود نمیشود بلکه در درازمدت مشکلساز هم خواهد شد. همه داروها موارد منع مصرف دارند و بعضی از داروها هم کاملا باید با احتیاط تجویز شوند. بنابراین هر دارویی با توجه به شرایط بیمار تجویز میشود. مثلا استفاده از داروی سیلدانافیل در کسانی که مبتلا به فشار خون بالا هستند، مشکلات قلبی عروقی دارند و افرادی که از داروهای دارای ترکیبات نیترات استفاده میکنند، ممنوع است.
متاسفانه بیشتر داروخانهها این داروها را بدون نسخه در اختیار بیماران قرار میدهند. در تبلیغات، داروهای اختلال نعوظ را بهعنوان داروهای گیاهی و صددرصد موثر نیز میبینیم. اما در همان داروهای گیاهی مقادیر بسیار زیادی داروهای شیمیایی وجود دارد. داروهای خوراکی شیمیایی یا به اصطلاح گیاهی همیشه برای درماناختلال نعوظ بیماران موثر واقع نمیشوند و اگر بیماری از این داروها سود نبرد، مجبوریم یک قدم جلوتر برویم و از داروهای موضعی استفاده کنیم.
داروهای موضعی
کرمها و محلولها، جزو داروهای موضعی هستند. وقتی داروهای خوراکی منع مصرف دارند، کرمها به میان میآیند. کرمها به شکل موضعی به ناحیه تناسلی مالیده میشود و اثر آن هم موضعی است؛ یعنی روی فشار خون و قلب بیمار اثر چندانی ندارند.
کرم آلپروستادیل و کرم نیتروگلیسیرین دو کرم مهم و پرمصرف برای مبتلایان به اختلال نعوظ هستند. محلولها نیز جزو داروهای موضعی هستند که میتوان برای بیماران تجویز کرد. محلولها 20 دقیقه قبل از مقاربت استفاده میشوند. استفاده از شیافها نیز داروی درمانی موضعی دیگری است که در درمان اختلال نعوظ استفاده میشود. این دارو با استفاده از دستگاهی وارد مجرای ادرار میشود و در همان جا جذب میشود و بعد از جذب نعوظ اتفاق میافتد. این دارو فوقالعاده موثر و کمعارضه است.
داروهای تزریقی هم از داروهای موضعی هستند که خود فرد باید نحوه تزریق آن را مانند انسولین بیاموزد و دارو را نیم ساعت قبل از نزدیکی به ناحیه تناسلی تزریق کند. بسیاری از بیماران که به درمانهای خوراکی پاسخ نمیدهند، باید به روشهای تزریقی روی بیاورند. البته تشخیص اینکه بیمار از کدام راه برای درمان اختلال نعوظ استفاده کند، فقط به عهده پزشک است؛ چون استفاده سرخود بسیار خطرناک است. دیده شده گاهی بیماران میزان مصرف و نحوه درست آن را نمیدانند که باعث نعوظ طولانیمدت میشود و ممکن است خطرناک باشد.
استفاده از دستگاه (واکیوم)
دستگاهها منبع عمده تبلیغات در شبکههای ماهوارهای هستند. بعضی از دستگاهها در مرد باعث نغوظ مصنوعی میشوند. این دستگاهها واکیوم نام دارند و به همه بیماران توصیه نمیشود و فقط درصدی از آنها از واکیوم سود میبرند. واکیوم نعوظ مصنوعی ایجاد میکند و اغلب هم خوشایند بیماران نیست و حتی اگر بیماری بهدرستی از آن استفاده نکند باعث آسیب به ناحیه تناسلی و بروز بیماری خطرناکی به نام بیماری پیرونی میشود. بیماری پیرونی اختلالی است که به موجب آن در آلت تناسلی یک پلاک سفت ایجاد میشود. این پلاک با انحراف آلت تناسلی و درد همراه است. وقتی همه درمانها بینتیجه بودند، خط آخر درمانی آغاز میشود و درمان جراحی ضرورت مییابد. درمانهای جراحی به دو دسته تقسیم میشوند:
جراحی عروق: گاهی بیمار جوانی است که در اثر تصادف دچار شکستگی لگن شده و به علت شکستگی لگن شریان دستگاه تناسلی قطع شده است. در این بیماران میتوان عمل جراحی را روی شریان انجام داد و با برقراری مجدد جریان خون، اختلال نعوظ را درمان کرد. نوع دیگر اختلال در عروق نشست وریدی است که یکی از بدترین انواع اختلال نعوظ است. در این بیماران با ترمیم سیاهرگ اختلال نعوظ برطرف میشود.
استفاده از پروتز: نوع دیگری از جراحی برای درمان اختلال نعوظ، استفاده از پروتزهاست. میتوان از پروتزهای مختلف برای بیماران استفاده کرد. پروتزها درمانی دائم هستند و برای کسانی استفاده میشوند که به روشهای درمانی گفتهشده پاسخ ندادهاند و خواستار یک روش درمانی دائمی برای درمان اختلال نعوظ خود هستند.
دکتر محمدرضا صفرینژاد
متخصص اورولوژی و فوقتخصص آندرولوژی / سیب (ضمیمه سه شنبه روزنامه جام جم)