والدین باید در تجارب استفاده کودکانشان از تجهیزات الکترونیکی به ویژه در سنین پایین‌تر سهیم باشند. هدف از این کار، ایجاد تعادل در استفاده از این تجهیزات است. والدین باید تجهیزات رسانه‌ای را در مکانی از منزل قرار دهند که امکان نظارت نحوه استفاده کودکان از آنها میسر باشد. علاوه بر این، تلویزیون و کامپیوتر نباید در اتاق خواب قرار داشته باشند.
شما میتوانید با شریک کردن کودکتان در تجارب خود در استفاده از تلفن‌های همراه هوشمند و تبلت مطالب بسیاری را به آنها بیاموزید. همان طور که کودک شما برنامه‌های جدید را کشف می‌کند، در کنار او باشید و به سؤالات وی پیرامون بازی‌های و جنبه‌های مختلف محتوای آنها، او را یاری کنید. این کار که نوعی مشارکت و نظارت فعال است، به افزایش مهارت‌های ادراکی کودک شما کمک می‌کند.
با این حال، پزشکان هشدار می‌دهند نباید قدرت یادگیری و تأثیر مطالعه کتاب با کودکتان و صرف زمانی برای کشف دنیای بیرون را دست‌کم بگیریم.
والدین باید الگوی فرزندان خود باشند؛ با وجودی که همه ما از جنبه‌های مفید این دستگاه‌های دیجیتالی استقبال میکنیم، پدر و مادرها باید برای ایجاد تعادل، زمانی آنها را خاموش کرده و مدت زمانی واقعی را با کودکان خود سپری کنند. جهان برای رشد شناختی، مهارت‌های اجتماعی و زبانی، مکان بسیار مهمی برای کودکان به حساب می‌آید.
پیشنهاد کارشناسان این است که اجازه دهید کودکتان با استفاده از تلفن همراه شما از حشرات عکس بگیرند و سپس شما اطلاعات مربوط به حشرات را در اینترنت جستجو کرده و اطلاعات بیشتری را در مورد حشرات موجود در عکسهای در اختیار کودکتان قرار دهید.
بسیاری از کارشناسان بر این باورند که حس لامسه و لمس اجسامی از قبیل مکعب و سایر اشکال هندسی، بهترین روش یادگیری در کودکان زیر ۵ سال است؛ اما مشاهده تصاویر انتزاعی بر روی صفحه نمایش کامپیوتر تأثیر چندانی بر یادگیری آنها نداشته و علاوه بر این، بازی فعالانه و آزادانه نیز برای رشد سلامت آنها ضروری است.
کارشناسان استفاده از ابزارهای دیجیتال را برای دانش‌آموزان به مدت بیش از دو ساعت در روز توصیه نمی‌کنند. اگرچه، در صورتی که دانش‌آموز برای کاربردهای آموزشی و بهره‌وری از این ابزار استفاده می‌کند، به طور قطع این زمان میتواند بیشتر باشد.
هر چه کودک شما بزرگ‌تر میشود، میتوانید به او آزادی عمل بیشتری بدهید. به این مفهوم که اگر کودک شما نشان دهد میتواند در مدت زمان استفاده و نحوه استفاده از این وسایل اعتدال را رعایت نماید، به وی اجازه خواهید داد تا مدت بیشتری از آن استفاده کند. البته باید خطر مشکلات بینایی ناشی از تماشای بیش از حد به صفحه نمایش را نیز مد نظر داشته باشید. برخی قانون ۲۰-۲۰-۲۰ را پیشنهاد می‌کنند؛ به این صورت که پس از هر ۲۰ دقیقه نگاه کردن به صفحه مانیتور یا تلویزیون، باید ۲۰ ثانیه به فاصله ۲۰ متری خود نگاه کنید.
امروزه برنامه‌های بسیار متنوع و مناسبی برای کودکان وارد بازار رسانه‌های دیجیتال شده است. هنگام انتخاب یکی از این برنامه‌ها باید توجه بسیاری را بر محتوا و پیام آن متمرکز نمود، چرا که آنچه کودکان تماشا می‌کنند و با آن بازی می‌کنند، بسیار مهم است. کارشناسان به والدین توصیه می‌کنند تا تمایز بین محتوای آموزشی و سرگرمی را فرابگیرند. نکته مهم دیگر، توجه به محدوده سنی کودک و انتخاب برنامه مناسب با آن سن و نیز توانمندی کودکان است.
آنچه واضح است این است که استفاده از رسانه‌های دیجیتال به تنهایی درمان تمام نیازهای رشد کودکان نیست. همه کودکان به تعاملات اجتماعی نیاز دارند و حتی با کیفیت‌ترین تصاویر گرافیکی نیز تنها تقلید کمرنگی از دنیای واقعی را به آنها ارائه می‌کند. البته تحقیقات بسیاری برای بررسی مزایای این ابزار دیجیتال در حال انجام است و زمانی که نوبت به ریاضیات، نگارش، و درک مفاهیم می‌رسد، مطالعات نشان می‌دهند کودکان قادرند این مهارت‌ها را از طریق بازی‌های کامپیوتری مناسب فرابگیرند. با وجود مزایای رسانه‌های دیجیتال و اینکه استفاده مناسب از دنیای مجازی، ذهن کودکان را از چهاردیواری خانه فراتر برده و با شبیه‌سازی دنیای واقعی، آنها را برای مواجهه با مشکلات واقعی و ارائه راهکارهای واقعی آماده می‌سازد، باید مضرات و تأثیرات منفی رسانه‌های دیجیتال را نیز مورد توجه قرار داد.
برخی از منتقدان ادعا می‌کنند در مورد منافع آموزشی کامپیوترها به شدت اغراق شده است. همچنین بسیاری بر این باورند که بازی‌های الکترونیکی، نه تنها کودکان را منزوی ساخته و باعث خوشحال آنی آنها میشود، بلکه به از خود بیگانگی، پرخاشگری، ناراحتی‌های روانی و چاقی در دوران کودکی منجر میشود که در زیر به اختصار به برخی از آنها اشاره خواهد شد:
۱. رشد سریع مغز
اندازه مغز نوزاد از بدو تولد تا ۲ سالگی سه برابر شده و تا سن ۲۱ سالگی به رشد سریع خود ادامه میدهد. رشد زودهنگام مغز توسط محرک‌های محیطی یا فقدان آنها تعیین میشود. مغز در حال رشدی که به واسطه قرار گرفتن بیش از حد در معرض فناوری‌هایی از قبیل تلفن همراه، اینترنت، آی‌پد و تلویزیون تحریک میشود، در عملکردهای اجرایی تأثیرات منفی از خود نشان داده و در نتیجه به اختلالات تمرکز، تأخیر شناختی، اختلال در یادگیری، افزایش تکانش‌گری در توانایی‌های شخصی همچون کج‌خلقی منجر شده است.
۲. تأخیر در رشد
استفاده از فناوری، حرکت بدنی فرد را محدود کرده و در نتیجه باعث تأخیر در رشد وی میشود. امروزه یک کودک از هر سه کودک، با مشکل رشد معوق وارد مدرسه میشود که این امر بر میزان یادگیری و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموز، تأثیرات منفی بر جای می‌گذارد. تحرک فیزیکی، تمرکز و توانایی یادگیری کودک را افزایش میدهد. برخی کارشناسان بر این باورند که استفاده از ابزار فناوری در کودکان زیر ۱۲ سال، مخل یادگیری و رشد کودک می‌باشد.
۳. چاقی همه‌گیر
استفاده از تلویزیون و بازی‌های ویدئویی با افزایش چاقی مرتبط است. احتمال ابتلا به چاقی در کودکانی که مجازند در اتاق‌خوابشان چنین دستگاه‌هایی داشته باشند، ۳۰ درصد بیشتر است. علاوه بر این، ۳۰ درصد از کودکان مبتلا به چاقی، در معرض احتمال بیشتر ابتلا به دیابت و در نهایت خطر سکته مغزی زود هنگام و حمله قلبی و کوتاه شدن طول عمر قرار دارند. به دلیل چاقی بیش از حد، احتمالا کودکان نسل بیست و یکم نخستین نسلی خواهند بود که بیش از والدینشان زندگی نخواهند کرد.
۴. محرومیت از خواب
۶۰ درصد از والدین استفاده کودکانشان از رسانه‌های دیجیتال را مورد نظارت قرار نمی‌دهند، و نیز ۷۵ درصد از کودکان در اتاق‌خوابشان دستگاه دیجیتال دارند. از این رو ۷۵ درصد از کودکان بین ۹ تا ۱۰ سال به علت استفاده بیش از حد از این فناوری دچار کمبود خواب هستند که این امر بر افت تحصیلی آنها نیز تأثیر بسزایی دارد.
۵. مشکلات روانی
استفاده بیش از حد از فناوری به عنوان عامل اصلی نرخ فزاینده افسردگی، اضطراب، اختلال وابستگی، اختلال در تمرکز، اوتیسم، اختلال دو قطبی، جنون و رفتارهای مشکل‌ساز در کودکان شناخته شده است.
۶. پرخاشگری
محتوای خشونت‌آمیز رسانه‌های دیجیتال باعث پرخاشگری کودکان میشود. کودکان به طور فزاینده‌ای در معرض خشونت‌های جسمی و جنسی در رسانه‌های امروزی قرار می‌گیرند. برخی از برنامه‌ها و بازی‌های دیجیتال و همچنین سریال‌های تلویزیونی صریحا قتل، تجاوز، شکنجه و قطع عضو را به تصویر می‌کشند.
۷. زوال عقل
محتوای برخی از رسانه‌ها به دلیل آسیب رساندن به عصب غشای پیشانی باعث اختلال در تمرکز و همچنین کاهش تمرکز و زوال حافظه میشود. کودکانی که دچار اختلال تمرکز باشند، از قابلیت یادگیری پایین‌تری برخوردارند.
۸.اعتیاد
همان طور که والدین بیش از پیش به فناوری روی می‌آورند، به همان میزان از فرزندان خود دور می‌شوند. در غیاب والدین، کودکان منزوی به ابزارهای دیجیتال سوق پیدا می‌کنند که زمینه اعتیاد آنها را فراهم می‌کند. از هر یازده کودک بین ۸ تا ۱۸ سال، یک نفر به فناوری معتاد است. این آمار پیش از این هرگز در تاریخ بشریت مشاهده نشده بود.
۹.انتشار امواج
در سال ۲۰۱۱، سازمان سلامت جهانی، تلفن‌های همراه و سایر ابزارهای بیسیم را به دلیل انتشار امواج به عنوان خطرات سرطان‌زا طبقه‌بندی کرد. کودکان نسبت به افراد بزرگسال در برابر بسیاری عوامل حساسیت بیشتری دارند، چرا که سیستم ایمنی و مغز آنها هنوز در حال رشد است.
از این رو خطر امواج نمی‌تواند برای کودکان و بزرگسالان یکسان باشد. از این رو، نوزادان و کودکان زیر ۲ سال تحت هیچ شرایطی نباید در معرض سرگرمی‌های دیجیتال و تلویزیون قرار بگیرند.
روشهای رشد و آموزش کودکان با ابزارهای فناوری دیگر مانند گذشته پایدار نیستند. کودکان، آینده ما هستند، اما برای کودکانی که بیش از حد از رسانه‌های دیجیتال استفاده می‌کنند، هیچ آینده‌ای وجود ندارد. از این رو توصیه کارشناسان به والدین این است که همیشه و از ابتدا برای استفاده کودکانشان از رسانه‌های دیجیتال و ابزارهای فناوری محدودیت زمانی تعریف کرده و بر بازی یا برنامه مربوطه نظارت کافی داشته باشند.
علاوه بر این، باید در خانه مکانی «عاری از فناوری» وجود داشته باشد؛ بدین معنا که باید در خانه فضایی وجود داشته باشد که در آن هیچگونه ابزار الکترونیکی قرار نداشته باشد. والدین باید برای کودکانشان الگوهای مناسبی باشند. باید آگاه باشید که فرزندانتان چقدر برای بازی‌های دیجیتال یا استفاده از تلفن همراه هوشمند شما زمان می‌گذارند. (دخت ایران)
