گروه ادب: مدیر موسسه دارالعرفان الشیعی با اشاره به تفسیر لغوی و ادبی حکیم، اثر استاد حسین انصاریان، تاکید کرد: این اثر به دلیل تطبیق آیات با مسائل علمی و فضای جامعه و مسائل مبتلا به آن، با دیگر تفاسیر نوشته شده از قرآن کریم متفاوت است.
بخش قرآن تبیان
به گزارش خبرگزاری بین المللی قرآن(ایکنا)، سال هاست که شاهد فعالیت استاد حاج حسین انصاریان، خطیب و مفسر قرآن کریم در عرصه های مختلف هستیم. آنچه که از سخنان عموم مردم بر می آید نشان می دهد که اکثریت آرای ایشان را به عنوان خطیب و سخنران می شناسند و با آثاری که از استاد منتشر شده است چندان آشنایی ندارند.
این در حالی است که از استاد حسین انصاریان آثار بسیاری به چاپ رسیده که ترجمه و تفسیر قرآن کریم، صحیفه سجادیه، اصول کافی، مفاتیح الجنان و کتبی که در حوزه های علوم دینی و قرآنی نوشته شده از آن جمله است. بر این اساس باید تلاش کرد تا افکار عموم را با این بُعد از فعالیت استاد و آثاری که به چاپ رسیده است بیش از پیش آشنا کرد.
تفسیر حکیم از جمله آثار استاد است که به شرح و تفسیر آیات کلام الله مجید می پردازد. نخستین جلد این اثر ارزنده در سال 93 و در آستانه ماه محرم منتشر شد. این جلد شامل تفسیر سوره حمد و آیات اول تا 39 سوره بقره بود که به کوشش موسسه دارالعرفان الشیعی به چاپ رسید.
تفسیر حکیم اثر جدیدی از استاد حسین انصاریان است. قرار بر این بود که این تفسیر ارزشمند در قالب 30 جلد تالیف و منتشر شود. چند جلد دیگر از این دوره به کوشش استاد انصاریان تالیف شده است که مسئولان نشر موسسه دارالعرفان به ویرایش آن مشغول هستند و البتطه تاکنون جلدهای دیگری از این دوره منتشر شده است.
شرح و تفسیر قرآن با جنبه های علمی
سبک و سیاقی که مولف در نگارش این تفاسیر به کار گرفته است با دیگر تفاسیر موجود تفاوت دارد. استاد انصاریان در این دوره تلاش کرده است تا جنبه های مختلف علمی قرآن را شرح و تفسیر کند تا برای مسائل روز جامعه قابل استفاده باشد که این موضوع را می توان جزء دقایق و جامعیت این اثر برشمرد.
همچنین از دیگر ویژگی های این دوره می توان این مورد را بیان کرد که برخلاف روشی که در دیگر تفاسیر به کار گرفته می شود، در این اثر به مباحث لغوی و ادبی تاکید شده و این موضوعات مورد توجه مولف قرار گرفته است. همچنین با توجه به مفاهیم آیات، بحث های کلیدی از آیات قرآن که در حقیقت هدف نزول این کتاب آسمانی است مورد توجه واقع شده است.
در ادامه چاپ مجلدات این دوره، موسسه دارالعرفان الشیعی از آماده سازی جلد چهارم تفسیر حکیم به قلم استاد حسین انصاریان برای چاپ خبر داد و اعلام کرد که این موسسه در نظر دارد جلد پنجم این تفسیر را نیز تا پایان سال 95 منتشر کند. تفسیر حکیم حدود 20 جلد است که تاکنون با قلم استاد انصاریان 20 جزء از تفسیر قرآن کریم در قالب 40 جلد نگاشته شده است.بر همین اساس خبرگزاری ایکنا گفت وگویی با حجت الاسلام والمسلمین صابریان، مدیر موسسه دارالعرفان داشته است که متن آن از نظرتان می گذرد؛
به تازگی خبری از آماده سازی جلد چهارم تفسیر حکیم استاد حاج حسین انصاریان منتشر شد. لطفا درباره این اثر که هم اکنون از این مفسر در دست انتشار است توضیح دهید.
تفسیر حکیم در حدود 20 جلد است. استاد انصاریان تاکنون حدود 20 جزء از قرآن کریم را تفسیر کرده اند که با دست نوشته ایشان، این میزان به حدود 40 جلد می رسد. این میزان تا پایان آیات قرآن مشتمل بر 60 جلد خواهد شد. البته با توجه به نوع نگارش استاد که درشت نویسی می کنند و ملاحظاتی درباره آیات دارند، هر سه جلد به یک کتاب 750 صفحه ای تبدیل می شود.
این اثر هم اکنون در مرکز موسسه در حال ویرایش، تنظیم و تحقیق است و کارهای فنی آن انجام می شود و پس از انجام بررسی های لازم، نسبت به چاپ جلدهای چهارم و پنجم اقدام خواهد شد.
علت اینکه چاپ مجلدات با دست نوشته استاد انصاریان فاصله زمانی دارد، این است که 20 جلد دست نوشته استاد تمام شده بود که چاپ آثار شروع شد. بر همین اساس بحث تحقیقات روی این آثار باید انجام می شد و به دست آوردن فهرست و بررسی موارد فنی به زمان نیاز داشت که همین موضوع سبب طولانی شدن فاصله زمانی میان چاپ اثر و نگارش مطالب توسط ایشان شد.
اکنون سه جلد چاپ شده است جلد چهارم را در دست چاپ داریم و در صدد هستیم که جلد پنجم را نیز تا پایان سال منتشر کنیم.
تفاسیر متعددی از مفسران مختلف به چاپ رسیده است. آیا این تفسیر با دیگر تفاسیر موجود تفاوتی دارد و ویژگی های خاصی را داراست؟
جای تفسیر حکیم در میان دیگر تفاسیر خالی بود که علت طرح این مطلب نیز نوع دیدگاه استاد به تفاسیر است. تفسیر حکیم از قلم استادی نگاشته می شود که نزدیک به نیم قرن در فضای جامعه حضور فیزیکی و فکری داشته است و قرآن را در طول نیم قرن به زبان مردم و با دقایق علمی و دقت هایی که باید در تفسیر کلام الله مجید وجود داشته باشد بیان کرده است. استاد سخت ترین مباحث را با بهره گیری از ساده ترین الفاظ و رساترین بیان مطرح کرده است، به طوری که برخی از بزرگانی که این تفسیر را دیده اند، بر این موضوع اذعان دارند که اگر این تفسیر نوشته نمی شد، قطعاً جامعه دچار خسران می شد و خسارت می دید و این موضوع به دلیل نوع نگاهی است که استاد انصاریان در این تفسیر داشته است.
لطفا درباره نوع نگاهی که استاد حاج حسین انصاریان در این اثر داشته اند توضیحات بیشتری را بیان کنید که مخاطب بتواند بیشتر نسبت به موضوع اطلاع پیدا کند.
در این تفسیر می بینید که ابتدا آیه شریفه قرآن کریم آورده شده است و پس از آن، ترجمه آیات آورده می شود. در ادامه این مطالب، نکاتی که مفسر می تواند مطرح کند را درباره این آیات بیان و درباره آن بحث کرده است. مثلاً ممکن است آیه ای را ببینید که سه تا چهار نکته داشته باشد. گاهی مواقع ممکن است از یک آیه، حتی تا 10 نکته یا بیشتر هم استفاده شود. نکته ها در ابتدا به صورت فهرست وار می آید و با آن بخش از آیه ای که این نکته از آن استفاده شده است ارائه می شود. استاد انصاریان به ویژه در مباحثی که کمتر در تفاسیر دیگر استفاده شده یا مورد توجه قرار گرفته، قوی وارد شده است. ایشان همچنین در مباحث روز خیلی توانمند ورود کرده است؛ یعنی مطالب را با مسائل مبتلا به روز و علمی جامعه و فضای روز تطبیق داده.
برای مثال بحث یهود را در قرآن کریم می بینید که 100 صفحه درباره یهود با توجه به آیات قرآن در این تفاسیر مطرح شده است. در این راستا اولین آیه ای که به یهود پرداخته شده در مطلب آمده و هر جای دیگر که بحث یهود باشد، به این آیه ارجاع داده می شود. همچنین در بحث انفال و یا مبانی که در تفاسیر دیگر کمتر به صورت تفصیلی به آنها پرداخته شده است.
ممکن است در تفاسیر دیگر درباره برخی از آیات، فقط درباره کلمه مورد نظر توضیح اجمالی داده شده باشد، ولی به واسطه دردآشنا بودن مفسر تفسیر حکیم با درد جامعه، این آیات به صورت تحلیلی بحث شده است و در مباحث اعتقادی و فقهی و اخلاقی نیز موضوعات بیان شده است.
در صحبت ها اشاره کردید که این مطالب به سمع و نظر استادان و بزرگان نیز رسیده است. نظر متخصصان اهل فن درباره این تفسیر چیست؟
یکی از بزرگان که خود در بحث آیات الاحکام ورود پیدا کرده و متخصص در بحث فقه است، گفته که وقتی استاد انصاریان به آیات الاحکام می رسد، گویی یک سیر جالبی را در این زمینه برای این آیه چیده است و نکات خوبی را مورد استفاده قرار داده و این حکم فقهی را به صورت ملموس با فضای ذهنی مخاطب خود قرار داده است.
آیا این تفسیر با توجه به خصوصیاتی که از آن مطرح شد، برای عموم مردم نیز قابل استفاده است؟
این تفسیر همان طور که گفته شد خصوصیات خاصی دارد. هر دو گروه افرادی که از دسته خواص یا عامه مردم به این تفسیر مراجعه می کنند، می توانند بهره خود را از آن بگیرند. چون گاهی مواقع تفاسیر به صورت تخصصی نوشته شده که از این نمونه ها می توان به مجمع البیان اشاره کرد و گاهی مواقع تفسیر عمومی است.
تفسیر حکیم هم جامع مباحث تخصصی و هم مباحث عمومی است. البته استاد انصاریان بنای این را نداشت که در فضای دقت های ریز تفسیری وارد شود و به طور مثال به بررسی واژگان بپردازد و نظرات مفسران را درباره آن بررسی کند و نتیجه را بگوید، ولی ماحصل نتیجه ای که از این لغت و آیه و عبارت می شد استفاده کرد را مثل غذای آماده در اختیار مخاطب قرار می دهد و متخصص می فهمد که رسیدن به این غذای آماده یک پشتوانه دقیق می خواهد تا به این مرحله برسد؛ برای مثال یک غذای ساده ممکن است برای شما آورده شود، ولی وقتی آن را می چشید، می فهمید که پشتوانه آن یک مهارت بسیار قوی در آشپزی بوده که توانسته است آن غذا را این طور لذیذ در اختیار شما قرار دهد، ولی مخاطب فقط یک غذا را می خورد.
در بحث تفسیر حکیم نیز نکته هایی که اشاره شده، بسیار دقیق است و کسانی که دوست دارند می توانند به سایت موسسه دارالعرفان مراجعه کنند و از نمایندگی این موسسه که این اثر را دارند استفاده کنند. این اثر بسیار ماندگار و ارزشمند است که برای آیندگان نیز قابل استفاده خواهد بود.
