نسخه ای شفابخش برای مبتلایان به زانو درد

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از باشگاه خبرنگاران، یونس حیدری متخصص طب سنتی بیان کرد: به طور معمول در فصل پاییز التهابات مفصلی و آرتروز شدت می یابد بنابرین مصرف دمنوش های گیاهی کمک شایانی در تسکین دردهای استخوانی می کند.

وی عنوان کرد: مصرف روزانه 1 فنجان قبل از خواب ترکیب دمنوش قولنجان(خولنجان) همراه با ریشه گیاه باباآدم و 1 عدد لیمو عمانی سبب تسکین درد می شود همچنین به دلیل طبع گرم این دمنوش، افراد سرد مزاج باید آن را مصرف کنند.

این پژوهشگر طب سنتی با اشاره به اینکه دمنوش بابا آدم همراه با گیاه بوقناق نقش موثری در کاهش درد و التهابات مفاصل دارد؛ اظهار داشت: از آنجایی که این دمنوش سبب کاهش قند خون می شود بنابرین مصرف آن در مبتلایان به قند خون مناسب است.

حیدری یادآور شد: مصرف مخلوط دمنوش سنبل الطیب همراه با اسطخودوس هندی(لاوندر) و بابونه تاثیر به سزایی در کاهش اسپاسم های عضلانی دارد و برای اثربخشی بهتر، افراد باید روزانه 2 نوبت(1 ساعت پس از صبحانه و قبل از شام) از این دمنوش ها استفاده کنند.

وی ابراز کرد: مصرف دمنوش گل گاو زبان به تنهایی منجر به افزایش غلظت خون می شود بنابراین به منظور تسکین درد و التهابات مفاصل مصرف 3 واحد( هر واحد معادل 2 قاشق غذاخوری است.) گل گاو زبان همراه با 2 واحد سنبل الطیب و 1 عدد لیمو عمانی مفید است همچنین افراد می توانند زرشک سیاه را جایگزین لیمو عمانی کنند.

این پژوهشگر طب سنتی افزود: مصرف جو دو سر همراه با دارچین نیز در مبتلایان به آرتروز و افرادی که دچار اضافه وزن و چربی خون هستند، توصیه می شود همچنین افراد باید روزانه 2 فنجان از این دمنوش را مصرف کنند. مصرف روزانه یک فنجان دمنوش تخم کتان قرمز و هل سبز موجب کاهش ورم و درد مفاصل می شود.

وی بیان کرد: در مواردی که آرتروز به علت غلبه بلغم یا رطوبت در شخص ایجاد شده باشد که این امر بیش تر در ساکنان مناطق شمال کشور مشاهده می شود مصرف دمنوش خانگی همراه با دارچین سبب خروج رطوبت از مفاصل بدن می شود.

حیدری توصیه کرد: زنان باردار و شیرده باید از مصرف خودسرانه دمنوش های گیاهی خودداری کنند و قبل از مصرف هر نوع دمنوش ابتدا با پزشک معالجشان مشورت کنند.برای مثال مصرف دمنوش رازیانه همراه با زیره برای زنان شیرده منعی ندارد ولی استفاده از دمنوش زنیان در بانوان شیرده توصیه نمی شود.

مرگبارترین سرطان دنیا را به زانو در آورید

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از باشگاه خبرنگاران، کارشناسان دانشگاه "بوخوم" در کشور آلمان به تازگی دریافتند مصرف خوراکی‌های تند و حاوی ادویه می تواند باعث وقفه در رشد سلول های سرطانی سینه در زنان شود.

در این تحقیق کارشناسان با اضافه کردن ماده اصلی تشکیل دهنده فلفل که "کپسایسین" نام دارد به تومورهای سرطانی، متوجه کندی رشد آنها شده‌اند. این کاهش رشد تومور سرطانی همچنین باعث کندی فرآیند گسترش سلول های سرطانی به سایر قسمت های بدن و بروز متاستاز می شود.

بر این اساس، کارشناسان توصیه می کنند افراد به ویژه مبتلایان به سرطان سینه یا افرادی که در خانواده و اقوام درجه یک آنها مورد ابتلا به این بیماری وجود دارد حتما در وعده های غذایی خود مصرف فلفل و ادویه‌جات تند را قرار دهند.

کارشناسان اعتقاد دارند بوی تند فلفل و کپسایسین باعث نابودی سلول های سرطانی در مبتلایان می شود و نرخ ابتلا به این بیماری در کشورهایی که ادویه و فلفل در رژیم غذایی آنها وجود دارد پایین تر از سایر کشورها است.

همچنین مصرف فلفل می تواند باعث افزایش هورمون تستوسترون در مردها و افزایش شانس باروری در آنها و مبارزه با علائم پیری شود و کارشناسان مصرف این ماده غذایی مغذی را به آنها توصیه می کنند.

چه کسانی نباید از توالت ایرانی استفاده کنند! چهار زانو نشستن این بلا را سرتان می آورد

دکتر محسن سروش دبیر انجمن علمی روماتولوژی ایران در گفت و گو با جام جم آنلاین بیان کرد :شایع ترین بیماری مفصلی در ایران و کشور های دیگر بیماری آرتروز شناخته شده است و کمتر کسی می داند که باید برای مشکلات آرتروز به فوق تخصص روماتولوژی مراجعه کرد مگر در موارد خاصی که نیاز به عمل جراحی داشته باشد مانند (تعویض مفصل زانو) اما درمان ابتدایی این بیماری باید توسط فوق تخصص روماتولوژی صورت پذیرد.

وی در ادامه بیان کرد : افراد بالای 40 سال در کشور حدود 16درصد دچار این بیماری هستند و با افزایش سن این آمار نیز افزایش میابد .آرتروز بیماری است که بیشتر به سن مربوط می‌شود و هر چه سن بالاتر می‌رود این بیماری هم شیوع اش بیشتر میگردد. معمولاً مردم زمانی برای بیماری آرتروز به متخصص مراجعه می‌کنند که دچار علامت شده باشند که شایع ترینش در کشور ما آرتروز زانو است و عمده علائم به این صورت است که وقتی فعالیتی را انجام می‌دهند درد دارند ولی وقتی استراحت می‌کنند این درد از بین می‌رود که این علائم می‌تواند زمان بعد از خواب یا نشستن‌های طولانی مدت روی زمین یا صندلی و انجام کارهای سنگین شامل ورزش‌های سنگین و فشارهای غیر عادی باشد که وقتی می‌خواهند شروع به حرکت کنند در ابتدای حرکت درد دارند ولی بتدریج که شروع به فعالیت می‌کنند کم کم درد مفاصل آرامتر می‌شود این علائم از مشخصه‌های اولیه دردهای ارتروز است.

این متخصص یکی دیگر از عواملی که در آرتروز نقش مهمی را ایفا می کند را چاقی دانست و گفت: افرادی که وزن بالایی دارند جزء افرادی هستند که به شدت در معرض آرتروز هستند و بعضی افراد به طور کلی زودتر مبتلا به آرتروز می‌شوند یعنی در سن 40 تا 50 سالگی که انتظار نداریم آرتروز پیش بیاید که اینها زمینه ژنتیک دارند.البته ضعیف بودن عضلات نیز در ابتلا به این بیماری در سنین پایین بی تاثیر نیست و افرادی که که ورزش‌های منظم انجام می‌دهند عضلات قوی تری دارند و با ورزش و حمایت عضلات از مفاصل، کمتر در معرض آرتروز در سنین پایین قرار می‌گیرند.

خبرنگار جام جم آنلاین از ارتباط این بیماری با ژنتیک پرسید و او پاسخ داد : آرتروز ممکن است جنبه ارثی داشته باشد ، بویژه آن که اگر فردی زمینه‌های مستعد‌کننده این بیماری چون چاقی، نداشتن تحرک و فعالیت‌های نامناسب فشار آورنده به مفاصل را داشته باشد در سنین جوانی مبتلا به این بیماری خواهد شد.

دبیر انجمن علمی روماتولوژی ایران در پاسخ به این سوال که آیا بیماران آرتروزی باید ورزش راکنار بگذارند گفت : خیر به هیچ وجه ، افرادی که بر این باورند بیماران آرتروزی نباید ورزش کنند کاملا در اشتباه هستند ونه تنها نباید ورزش را کنار بگذارند بلکه ورزش برای این بیماران جزئی از درمان محسوب می شود و متخصصان توصیه می کنند حتما ورزش های آبی و دوچرخه سواری را در برنامه هفتگی خود بگنجانند و فقط از ورزش های سنگینی چون وزنه برداری ، کشتی ، فوتبال ، کوه نوردی و... اجتناب کنند .

وی در ادامه تاکید کرد : بیماران آتروزی دقت داشته باشند فقط نوع ورزش کردن آنها تغییر می کند و این بدان معنی نیست که به کل ورزش را از برنامه خود حذف کنند و لازم به ذکر است بی تحرکی این بیماری را تشدید می بخشد . پیاده روی در سطوح شیب دار برای این بیماران مضر است .

سروش متذکرشد : شیوع ابتلا به این بیماری شایع در کشور در زنان و مردان تفاوت آنچنانی ندارد اما به نسبت در زنان بیشتر دیده می شود چرا که مردان عضلات قوی تر دارند و همچنین چاقی و استرس که عاملان اصلی این بیماری تلقی می شوند در زنان بیشتر است .

وی در پایان تاکید کرد : افرادی که دچار بیمارهای مفصلی هستند به هیچ عنوان از توالت های ایرانی استفاده نکنند چرا که این بیماران مفاصل لگن ، زانو ، مچ پا، پاها و حتی مفاصل کمر حساسی دارند و توصیه می شود به هیچ وجه روی زمین بصورت 2زانو و 4زانو ننشینند و همچنین برای سلامت مفاصل خود دور توالت های ایرانی خط قرمز بکشند .

بیتا نوروزی خبرنگار جام جم آنلاین

راه‌های پیشگیری از آرتروز زانو

به گزارش جام جم آنلاین، دکتر محمود کریمی مبارکه با اشاره به اینکه ساییدگی مفاصل زانو بین آرتروز های کل بدن شایع تر است، گفت:آرتروز زانو در کشور ما به دلیل فرهنگ، آداب غدایی، مذهبی و ... همچون نشستن چهار زانو، دوزانو و استفاده از دستشویی ایرانی بیشترین فشار را به کشکک زانو وارد می کند و از شایع ترین بیماری های زانو است .

وی در ارتباط با راه های درمان و جلوگیری از ارتروز زانو تصریح کرد: کاهش وزن برای کسانی که افزایش وزن دارند،تقویت عضلات اطراف زانو، تغییر سبک زندگی همچون صحیح نشستن، استفاده از صندلی، رعایت مسائل ورزشی و استفاده از اسانسور به جای پله، از روش‌های پیشگیری از آرتروز زانو است.

این قوق تخصص زانوافزود: اگر بیمار با رعایت سبک زندگی سالم و استفاده از داروهای ضد التهاب، درد او بهبود نیافت و همچنین نتایج رادیوگرافی حاکی از آرتروز شدید بود، جراحی و تعویض مفصل برای بیمار ضرورت می یابد.

کریمی مبارکه گفت: کنگره ارتوپدی انجمن جراحان ایران 18تا 22اردیبهشت ماه سال جاری در سالن همایش رازی در اتوبان همت جنب برج میلاد برگزار می شود.

وی ادامه داد: این کنگره ارتوپدی به شکل ارائه سخنرانی بوده که بعد از اینکه 3 نفر سخنرانی کردند،همه شرکت کنندگان به صورت پرسش وپاسخ انجام داده و با تبادل نظر و معرفی کیس های ارتوپدی به گونه ایی در جمع مشارکت دارند و فقط شنوه نیستند.

دبیر برنامه ارتوپدی در کنگره جامعه جراحان ایران افزود: پزشکان می توانند به صورت اینترنتی و یا حضوری در روز کنگره برای ثبت نام اقدام کنند، همچنین شرکت در این کنگره حداکثر امتیاز بازآموزی را برای آنها به همراه دارد.

کریمی مبارکه با اشاره به اینکه در این کنگره ارتوپدی کارگاه های آموزشی هم برای شرکت کنندگان برگزار می شود، گفت: این کارگاه ها شامل تعویض مفصل زانو، تروما، شکستگی ها است.

وی در پایان خاطر نشان کرد: از 4 روز کنگره 1 روز آن اختصاص به همکاران پرستار در حوزه ارتوپدی داده شده ،زیرا لازم است پرستارانی که در بخش ارتوپدی مشغول کار هستند آموزش های لازم در این زمینه را فراگیرند.

آرتروز زانو قابل پیشگیری است

به گزارش جام‌جم، دکتر محمود کریمی مبارکه با اشاره به این‌که ساییدگی مفاصل زانو بین آرتروزهای کل بدن شایع‌تر است، افزود: آرتروز زانو در کشور ما به‌دلیل فرهنگ، آداب غذایی، مذهبی و ... همچون نشستن چهار زانو، دو زانو و استفاده از دستشویی ایرانی، بیشترین فشار را به کشکک زانو وارد می‌کند و از شایع‌ترین بیماری‌های زانو است .

وی در ارتباط با راه‌های درمان و جلوگیری از آرتروز زانو تصریح کرد: کاهش وزن برای کسانی که افزایش وزن دارند، تقویت عضلات اطراف زانو، صحیح نشستن، استفاده از صندلی، ورزش کردن و استفاده از آسانسور به جای پله، از روش‌های پیشگیری از آرتروز زانو است.

این فوق تخصص زانوتاکید کرد: اگر درد بیمار با رعایت سبک زندگی سالم و استفاده از داروهای ضدالتهاب بهبود نیابد و همچنین نتایج رادیوگرافی حاکی از آرتروز شدید باشد، جراحی و تعویض مفصل برای بیمار ضرورت می‌یابد.

دلیل ایجاد صدای زانو بهترین سَبک نشستن

به گزارش جام جم آنلاین، دکتر احمد علی احسانی درباره علت صدای زانو هنگام حرکت، گفت: صدای زانو در سنین مختلف علت‌های متفاوتی دارد، ولی معمولا جابجا شدن یک سری گازها در ناحیه مفصلی ممکن است، باعث صدای زانو شود.

وی ادامه داد: اگر صدای زانو همراه با درد، محدودیت حرکتی، خشکی صبحگاهی و... بود نیاز به بررسی بیشتری دارد؛ زیرا ممکن است نشانه‌ای از ساییدگی، آسیب و جابجایی تاندون اطراف مفصل باشد.

این متخصص ارتوپدی با اشاره به اینکه بیماران باید بر اساس مجموعه نشانه‌های بالینی مورد بررسی قرار گیرند، گفت: لازم است توسط پزشک تمامی نشانه‌های بیماری فرد بررسی و سپس تشخیص بیماری داده شود. همچنین بیمارانی که سفتی مفصل، بیماری التهابی، رماتیسم، نشانه‌های آسیب ساده یا پیچیده‌تر دارند باید توسط پزشگ اگاه شوند.

احسانی تصریح کرد: روش‌هایی مانند تغییر سبک زندگی، اجتناب کردن از ورزش سنگین و پرفشار، کاهش وزن و فشار بر زانو، تغذیه سالم، استفاده ازتوالت فرنگی، اجتناب از ایستادن طولانی مدت و حمل نکردن بار سنگین، جهش و پرش نکردن همچنین پیاده‌روی مداوم، دوچرخه‌سواری، آب درمانی و ... می‌تواند از زانو درد بیمارانی که سابقه دردهای غضروفی دارند، جلوگیری کند.

وی در ارتباط با بهترین سبک نشستن گفت: نشستن بر روی صندلی با زاویه ۹۰ درجه به حالت استراحت و ریلکسیشن بهترین سبک است، اما نشستن به صورت چهار زانو و به خصوص دو زانو باعث فشار زیاد به غضروف زانو می‌شود. بنابراین هنگامی که دو زانو می‌نشینیم حدود هفت برابر وزن بدن بر روی غضروف زانو فشار وارد می‌شود.

این متخصص ارتوپدی ادامه داد: فشار طولانی مدت بر روی زانو باعث می‌شود غضروف، رگ خونی برای تغذیه نداشته باشد و کم تحرکی نیز سبب می‌شود به مرور زمان غضروف با کوچکترین ضربه و افزایش سن، شکننده شود و این مساله شروعی برای آسیب به زانو و آرتروز باشد.

وی درخصوص زانو درد در جوانی گفت: کم تحرکی جوانان و نشستن طولانی مدت آنان در پشت میز و ... باعث می‌شود که عضلات آنان ضعیف و کم تحرک شده و موجب ساییدگی پشت استخوان کشکک آنها شود.

بنابر اعلام روابط عمومی انجمن جراحان ارتوپدی، احسانی خاطرنشان کرد: اندام تحتانی پرانتزی (ژنو واروس و ژنو والگوس) و مشکلات آناتومیک و راستای اندام می‌تواند با ایجاد درد برای بیمار همراه باشد و از این نظر نیز حتما باید بررسی دقیق انجام شود.

کنگره انجمن جراحان ارتوپدی ایران همزمان با کنگره جامعه جراحان ایران ۱۸ تا ۲۲ اردیبهشت ماه سال جاری در سالن همایش‌های رازی تهران با حضور صاحبنظران و اساتید برجسته برگزار می‌شود.

ورزش‌هایی برای کاهش درد زانو

به گزارش جام جم آنلاین، توجه داشته باشید انجام فعالیت‌های ورزشی سنگین و پربرخورد، در افرادی که زانوهای ضربدری دارند، یعنی زانوها به سمت داخل انحراف پیدا کرده یا زانوهای پرانتزی دارند و زانوهایشان متمایل به خارج است، می‌تواند احتمال آسیب و ساییدگی غضروف‌ها را نسبت به کسانی که زانوهای طبیعی دارند بسیار بیشتر کند. این افراد برای اصلاح وضعیت زانوی خود نسخه‌های تمرین درمانی ویژه‌ای را از فیزیوتراپیست‌ها دریافت می‌کنند و به صورت دوره‌ای با اندازه‌گیری زاویه انحراف زانو، پیشرفت درمان خود را مورد ارزیابی قرار می‌دهند.

امروزه مکمل‌های دارویی بسیاری در بازار با هدف کمک به بهبود غضروف مفاصل در بازار وجود دارد که ممکن است بتوانند تا حدی روند تحلیل غضروف‌های مفصلی را کند کنند و مشکلات بیماران را کاهش دهند.

در اینجا به چند مورد از تمرین‌های کششی و تقویتی که منجر به بهبود توازن میان عضلات اطراف زانو و کاهش فشار از روی غضروف مفصلی آن می‌شوند، می‌پردازیم. توصیه می‌شود در صورتی که با هر یک از تمرینات درد یا تورم در مفصل مشاهده شد، انجام تمرین را متوقف کرد و با فیزیوتراپیست خود مشورت کنید .

در این نوع ورزش از بیمار می‌خواهیم با زانوی صاف، عضله جلوی ران را منقبض و سپس آزاد کند و این کار را 50 مرتبه تکرار کند. سه بار در روز انجام این تمرین می‌تواند بسیار مفید باشد. بررسی‌ها نشان داده این تمرین خصوصا در کسانی که از درد زانو رنج می‌برند می‌تواند بسیار مؤثر و تسکین‌دهنده باشد.

در تمرین بعد از بیمار می‌خواهیم در حالی که به پشت خوابیده، پا را با زانوی صاف بالا بیاورد، شش ثانیه نگه دارد و بعد پایین بیاورد. 20 حرکت شش ثانیه‌ای، سه بار در روز برای انجام این حرکت توصیه می‌شود.

یک رول حوله را زیر زانو قرار می‌دهیم و از بیمار می‌خواهیم در حالی که زانوی خود را به حوله فشار می‌دهد، پاشنه را از روی تخت بلند کند. 20 حرکت شش ثانیه‌ای، سه بار در روز برای انجام این حرکت بسیار مناسب است .

یک بالش را دو لایه کرده، در حالی که زانوها خم هستند آن را میان زانوها گذاشته و از بیمار می‌خواهیم زانوهایش را به بالش فشار دهد، شش ثانیه نگه دارد و سپس رها کند. 20 انقباض شش ثانیه‌ای، سه بار در روز برای انجام این تمرین توصیه می‌شود .

بیمار به پشت خوابیده در حالی که زانوی دیگر صاف است، از او می‌خواهیم با هر دو دست بالای ساق را بگیرد و پا را طوری با زانوی صاف بالا بیاورد که در ناحیه پشت ران احساس کشش کند. ده کشش ده ثانیه‌ای، سه بار در روز، تعداد مناسبی برای مؤثر واقع شدن این تمرین است.

دکتر پرهام پارسانژاد

فیزیوتراپیست

ورزش‌هایی برای افزایش سلامت زانو

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از ایسنا، حرکات ورزشی زیر می‌تواند به سلامت زانو کمک کند:

1- اسکات

بر خلاف تصور عموم انجام حرکات اسکات با شدت متعادل می‌تواند به قدرتمند شدن عضلات اطراف زانو کمک کند. اسکات را با 8 تا 12 بار تکرار انجام دهید. حرکت اسکات را درست انجام دهید و به زاویه زانوهای خود توجه کنید.

2- لانژ

حرکت لانژ باعث افزایش قدرت عضلات چهارسر زانو می‌شود. انجام حرکت لانژ از پوکی استخوان و آسیب دیدگی زانو جلوگیری می‌کند.

3- عضلات بالاتنه را تقویت کنید

انجام ورزش‌های همچون حرکات شکمی و پیلاتس می‌تواند به قوی شدن عضلات بالاتنه کمک کند. قدرتمند شدن عضلات بالاتنه از فشار آمدن بر زانوها جلوگیری می‌کند.

4- دویدن

دویدن فعالیت خوبی برای قدرتمند شدن عضلات پاهاست. این ورزش هزینه‌ای ندارد. دویدن خطری ندارد و انجام آن آسان است.

5- دوچرخه‌سواری

دوچرخه‌سواری باعث افزایش قدرت عضلات چهارسر و عضلات ران‌ها می‌شود. این ورزش به صورت کلی پاها را قدرتمند می‌کند.

نرمی کشکک زانو بیماری شایع دختران جوان

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از ایسنا، مسعود رفیعایی، اظهار کرد: نرمی کشکک زانو یا بیماری "کندرومالاسی" در اثر ضربه به مفصل، فشار بیش از حد به مفصل یا به زانو و استخوان کشکک ایجاد می‌شود، البته برخی ریسک فاکتورهای دیگر مانند ضعف عضلات اطراف زانو نیز منجر به تشدید نرمی کشکک زانو می‌شود.

وی با بیان اینکه در این حالت فرد در فعالیت‌هایی مانند جهش ، بالا و پایین رفتن از پله‌ها و ایستادن ناگهانی احساس درد در جلوی زانو دارد، گفت: این درد به دلیل نرم شدن غضروف مفصلی یا در مراحل پیشرفته‌تر حتی تخریب ستون مفصلی اتفاق می‌افتد.

این متخصص ارتوپدی با اشاره به اینکه فیزیوتراپی از روش‌های درمان نرمی کشکک زانو است، ادامه داد: فیزیوتراپی در افراد مبتلا به نرمی کشکک زانو منجر به تقویت عضلات می‌شود؛ زیرا در این بیماری در اثر ضعف عضلات، مفاصل‌ از مسیر خود خارج شده و فیزیوتراپی می‌تواند به تقویت عضلات کمک کند.

رفیعایی با اشاره به اینکه از جمله دیگر موارد روش درمانی استفاده ازداروهای ضد التهابی است، افزود: حتی ممکن است که در مراحل پیشرفته جراحی انجام شود که به ندرت اتفاق می‌افتد، اما به دلیل اینکه مفاصل تخریب شده‌اند، باید شخص جهت جلوگیری از تخریب بیشتر مفصل از زانو بند استفاده کند.

وی با بیان اینکه این بیماری در دختران جوان شایع‌تر است، افزود: از جمله علل ابتلای دختران جوان به این بیماری ممکن است به دلیل حرکات بسیار شدید ورزشی باشد. همچنین بد قرار گرفتن زانو، چهار زانو نشستن، دو زانو نشستن و جهش‌های ناگهانی به استخوان کشکک و دیوارهای غضروف فشار می‌آورد؛ در نتیجه ضرباتی که به مفصل وارد می‌شود موجب التهاب مفصل آسیب غضروف می‌شود.

این عضو هیئت علمی گروه ارتوپدی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در خصوص اینکه آیا پیاده‌روی زیاد نیز در ابتلا به نرمی کشکک زانو موثر است یا خیر؟ خاطر نشان کرد: پیاده روی زیاد و تحمیل فشار بیش ازحد، به زانو به استخوان کشکک فشار وارد می‌کند.

رفیعایی تصریح کرد: البته تمامی افرادی که زیاد پیاده‌روی می‌کنند به این بیماری مبتلا نمی‌شوند و در صورتی که فردی مستعد ابتلا به این بیماری باشد هر فشار بیش ازحدی که به زانو وارد شود، باعث نرمی کشکک خواهد شد.

چگونه از زانو درد خلاص شویم؟

 دکتر منصور ابوالقاسمیان*: آرتروز بخشی از فرآیند طبیعی افزایش سن و رخداد سالمندی است که در مفاصل مختلف بدن اتفاق می‌افتد.

چگونه از زانو درد خلاص شویم؟

از روی همین تعریف کوتاه می‌توان گفت که این بیماری مربوط به افراد مسن است و به‌طور معمول باید بعد از ۶۰-۵۰ سالگی دیده شود اما زمان بروز آرتروز بستگی به روش زندگی، شکل مفصل، فشارهای واردشده طی سالیان متمادی و آسیب‌های واردشده به زانو هم دارد. به همین دلیل در بیمارانی که دچار شکستگی داخل مفصلی زانو یا انحراف درمان‌نشده آن هستند و افراد دچار اضافه‌وزن، آرتروز زودتر اتفاق می‌افتد.

چگونه از آرتروز زانو پیشگیری کنیم؟

جلوی فرآیند طبیعی سالمندی را نمی‌توان گرفت و غیرقابل‌اجتناب است ولی با رعایت نکات زیر می‌توان سن بروز آرتروز زانو را به تعویق انداخت:

• بیماری‌های روماتیسمی با تخریب مفصل می‌توانند باعث بروز آرتروز زودهنگام شوند. برای جلوگیری از آرتروز زودرس زانو بیماری باید خوب کنترل شود.

• افرادی که دچار آسیب‌های منیسک و رباط زانو هستند دچار بی‌ثباتی در زانو می‌شوند و این روند باعث بروز زودهنگام آرتروز می‌شود. این افراد باید در صورت تشخیص پزشک تحت‌عمل جراحی قرار گیرند.

• هر چه فشار مکانیکی در زانو بیشتر باشد، صدمه به غضروف‌های زانو هم بیشتر خواهد شد.

عامل بسیار اساسی که باعث فشار روی زانو می‌شود وزن است. وزن متعادل عامل مهمی در پیشگیری از آرتروز است. تخمین‌زده می‌شود، افرادی که ۱۰ کیلوگرم اضافه‌وزن دارند حدود ۵۰ درصد بیشتر از افراد با وزن ایده‌آل دچار آرتروز زانو می‌شوند. در بیمارانی که دچار افزایش وزن هستند با کاهش وزن می‌توان تا حد زیادی درد بیمار و سرعت پیشرفت روند آرتروز را کاهش داد.

• آرتروز زانو و بیشتر نقاط بدن در خانم‌ها بیشتر از آقایان دیده می‌شود. گرچه هنوز به‌درستی علت آن مشخص نیست ولی احتمال می‌رود عواملی مانند اضافه‌وزن، تحرک کمتر، هورمون‌های زنانه، نرم‌تر بودن رباط‌های زانو در خانم‌ها و کمتر بودن قدرت عضلات در بروز بیشتر آرتروز زانو در خانم‌ها تاثیرگذار باشد، بنابراین منطقی است که خانم‌ها بیشتر مراقب مفاصل خود باشند.

• فعالیت‌هایی مانند وزنه‌برداری که فشار زیادی به سطح مفصلی زانو وارد می‌کند یا ورزش‌هایی مانند والیبال و بسکتبال که مستلزم پرش‌های مکرر هستند ممکن است باعث شروع آرتروز یا تشدید آن شوند.

• وقتی وزنه‌بردار در حالت نشسته است و قصد دارد وزنه را بلند کند، زانوها فشار زیادی را تحمل می‌کنند.

مشابه این وضعیت در زندگی روزمره ما هنگام جابجا کردن اشیای سنگین و… اتفاق می‌افتد. وضعیت بد دیگر چمباتمه زدن است. در توالت‌های ایرانی افراد باید به حالت چمباتمه بنشینند و این در درازمدت، آسیب‌رسان است. توالت‌های فرنگی برای مراقبت از مفصل زانو توصیه می‌شوند.

مهم‌ترین علایم آرتروز مفصل زانو چیست؟

• درد: شایع‌ترین علامت آرتروز درد است، دردی که با فعالیت افزایش می‌یابد. شکل درد نیز بستگی به مکان درگیری غضروف دارد. وقتی درگیری در کشکک زانو باشد، بیماران از درد جلو یا پشت زانو هنگام نشستن‌های طولانی‌مدت و خم کردن زانو هنگام بالا و پایین رفتن از پله شکایت می‌کنند. آرتروزی که سطح مفصلی استخوان ران و استخوان ساق پا را درگیر کرده باشد باعث درد هنگام راه رفتن می‌شود؛

یعنی وقتی که زانو باید وزن بدن را تحمل کند. البته در این مواقع نیز بالا و پایین رفتن از پله باعث افزایش درد می‌شود. درد بیماران ممکن است متناوب باشد و با حرکات خاص یا در ساعات خاصی از روز ایجاد شود ولی در درازمدت و با شدت یافتن بیماری مدت زمان درد طولانی‌تر و دائمی‌تر خواهد شد.

• انحراف زانو: علامت شایع دیگری که ممکن است در بیماران مشاهده ‌شود، پرانتزی شدن تدریجی زانوهاست. با شیوع کمتری در بعضی از بیماران ضربدری شدن زانو را نیز مشاهده می‌کنیم.

• محدودیت در دامنه حرکات زانو: گاهی مبتلایان به آرتروز زانو، نمی‌توانند زانو را به‌طور کامل خم کنند و هنگام خم کردن دچار درد یا گیر کردن زانو می‌شوند. عکس این حالت نیز وجود دارد و گاهی بیماران قادر به صاف کردن کامل زانو نیستند.

• ام‌آرآی لازم نیست: پزشکان با معاینه ساده می‌توانند آرتروز را تشخیص دهند و با یک رادیوگرافی ساده می‌توانند به‌طور قطعی آرتروز را تایید کنند، امارآی در اکثر بیماران آرتروز زانو کمک‌کننده نیست و فقط هزینه اضافی به بیمار و سیستم درمانی کشور تحمیل می‌کند، امارآی در زانوی دچار آرتروز می‌تواند حتی گمراه‌کننده باشد و به‌طور کاذب پارگی منیسک نشان دهد.

دارودرمانی یا جراحی تعویض مفصل؟

• داروهای غضروف‌ساز: بسیاری از سالمندان به درمان‌های دارویی روی می‌آورند. امروزه داروهایی که به غضروف‌ساز معروف هستند در بازار وجود دارد که مصرف آنها بسیار هم رایج است، اما تحقیقات نشان داده که بیشتر این داروها تاثیری روی غضروف ندارند و توصیه نمی‌شوند.

• مسکن‌ها: داروی دیگری که سالمندان به‌طور شایع از آن استفاده می‌کنند مسکن‌ها هستند، اما مسکنی که سالمند استفاده می‌کند باید حداقل عوارض جانبی را داشته باشد. مناسب‌ترین مسکن برای کاهش درد استامینوفن است که حداقل عوارض جانبی را دارد و اگر با دوز کافی استفاده شود در بیشتر بیماران موثر است.

اگر موثر نبود، می‌توان از مسکن‌های دیگری، البته با احتیاط کامل استفاده کرد چون بسیاری از سالمندان بیماری‌های زمینه‌ای دارند و مصرف مسکن‌های دیگر ممکن است باعث ایجاد مشکلات داخلی در آنها شود.

• داروهای موضعی: استفاده از داروهای موضعی به‌طور روتین توصیه نمی‌شود، چون درد آرتروز زانو عمقی است و داروهای موضعی فقط چند میلیمتر داخل پوست نفوذ می‌کنند. با این حال چنانچه درد بیمار با داروهای موضعی کاهش می‌یابد، تجویز آنها بلامانع است.

• استفاده از ژل‌های تزریقی داخل زانو: گاهی برای کاهش درد آرتروز از ژل تزریقی استفاده می‌شود. بیشتر ژل‌ها حاوی ترکیبی به نام اسید هیالورونیک هستند که مانند گریس عمل می‌کند. تزریق ژل در درازمدت موثر نیست ولی بیماران ممکن است چند هفته یا نهایت تا چند ماه احساس راحتی کنند.

تزریق ژل برای بیمارانی توصیه می‌شود که درد شدید مقاوم به درمان‌های معمول (تغییر در شیوه زندگی، مسکن و…) داشته باشند و در عین حال به دلیل وجود بیماری مزمن قلبی-عروقی و… یا سن پایین نتوانند تعویض مفصل شوند. تزریق ژل ممکن است عوارضی بر جای گذارد. عوارض ممکن است التهاب شدید زانو، عفونت حاد، حساسیت و… باشد.

همچنین بیمارانی که این ترکیبات را دریافت می‌کنند اگر در آینده بخواهند عمل جراحی روی زانوی خود انجام دهند احتمال بروز عفونت در آنها بیشتر از معمول است، بنابراین برای بیمارانی که احتمال می‎‌رود در آینده نزدیک تعویض مفصل شوند نباید تزریق ژل انجام گیرد. آکادمی ارتوپدی آمریکا، تزریق این فرآورده‌ها را به‌طور کلی توصیه نمی‌کند.

• تزریق کورتون: تزریق کورتون داخل زانو بیشتر از تزریق ژل رایج است ولی این مورد هم باید در موارد خاصی مثل وقتی که التهاب ناشی از آرتروز وجود دارد و بیمار به درمان‌های دیگر جواب نمی‌دهد انجام شود. تزریق به فاصله حداقل هر ۳ تا ۴۴ ماه انجام می‌گیرد. این کار هم در درازمدت خطر ایجاد عفونت زانو را بالا می‌برد.

• تعویض مفصل: تعویض مفصل یک عمل جراحی غیراورژانس است و با تعویق آن حیات بیمار به خطر نمی‌افتد ولی یکی از موفق‌ترین اعمال جراحی است که بهبود زیادی در کیفیت زندگی انسان ایجاد می‌کند. در تعویض مفصل لگن محدودیت سنی وجود ندارد در حالی که در تعویض مفصل زانو بیمار بهتر است حداقل ۵۰ سال داشته باشد؛

گرچه در موارد استثنایی، قبل از ۵۰ سالگی هم تعویض مفصل انجام می‌شود. مجددا تاکید می‌شود که تعویض مفصل زانو در بیمارانی انجام می‌شود که همه درمان‌های گفته شده مثل کاهش وزن، استفاده از داروی مسکن، تغییر شیوه زندگی و تقویت عضلات را انجام داده باشند ولی نتیجه نگرفته باشند.

مورد بعدی بیمارانی هستند که به‌دلیل آرتروز دچار انحراف پیشرونده زانو هستند. این بیماران اگر درد زیادی هم نداشته باشند باید زودتر عمل شوند چون این وضعیت ممکن است به‌تدریج باعث آسیب به بافت نرم اطراف مفصل شود و جراحی بعدی را مشکل‌تر کند.

چگونه باید درد آرتروز را کاهش دهیم؟

• کاهش فشارهای مکانیکی: اصل اول درمان آرتروز زانو، کاهش فشارهای مکانیکی است. پس اولین توصیه کاهش وزن است، اما مشکلی که در کاهش وزن افراد مسن وجود دارد، بی‌تحرکی آنها به علت درد زانوست، بنابراین باید میزان کالری دریافتی محدود شود و البته بیماران باید همزمان با رژیم گرفتن، فعالیت بدنی خود را کاهش ندهند.

بعضی از بیماری‌های هورمونی مانند کم‌کاری تیرویید هم ممکن است باعث افزایش وزن بیمار شود که می‌تواند باعث تشدید علائم شود و بیمار باید تحت‌نظر پزشک متخصص غدد، تحت‌درمان قرار بگیرد. بیماران مبتلا به دیابت هم می‌توانند با کاهش وزن بیماری دیابت و آرتروز را کنترل کنند.

• تقویت عضله چهارسرران: عضله چهارسر که در جلوی ران قرار گرفته است، باید به‌صورت ایزومتریک تقویت شود؛ به این معنی که بدون خم و راست کردن زانو عضله باید منقبض و منبسط شود.

• نرمش‌های کششی: کشش عضلات همسترینگ یا عضلات پشت ران بسیار کمک‌کننده است. هر چه این عضلات نرم‌تر باشند فشار کمتری به زانو وارد می‌شود.

• فیزیوتراپی: بیمارانی که دچار محدودیت حرکتی زانو هستند به‌خصوص در مواقعی که نمی‌توانند زانویشان را صاف کنند با فیزیوتراپی بهتر می‌شوند. با این حال انجام فیزیوتراپی در بیشتر بیماران لازم نیست.

• راه‌ رفتن در آب: راه رفتن عادی تا حدی که برای بیمار درد ایجاد نکند، مفید است. راه رفتن باید در سطح صاف بدون شیب باشد. بالا و پایین رفتن از پله یا سطوح شیبدار باعث تشدید آرتروز و درد می‌شود. نوع دیگر راه رفتن، قدم زدن در آب است. در آب فشار وزن روی زانو کاهش می‌یابد ولی در عین حال فشار روی عضلات بیشتر و باعث تقویت عضله خواهد شد که عامل موثری در بهبود آرتروز است.

بهترین ورزش برای این بیماران راه رفتن در آب است. شنای کرال سینه هم بسیار مفید است. راه رفتن در آب حداقل باید ۳-۲ بار در هفته تکرار شود.

• استفاده از توالت فرنگی: زانوی بیماران نباید بیش از ۹۰ تا ۱۰۰ درجه خم شود. نشستن به حالت دوزانو، چهارزانو یا چمباتمه حتی برای جوانان هم مضر است. بیماران مبتلا به آرتروز زانو بهتر است روی صندلی بنشینند، روی تخت بخوابند و از توالت فرنگی استفاده کنند. نماز هم در صورت صلاحدید پزشک باید روی صندلی خوانده شود.

• بستن زانوبند: استفاده از زانوبند در کوتاه‌مدت باعث کاهش درد می‌شود. استفاده از زانوبند عملکرد عضله را کم می‌کند و در درازمدت باعث تضعیف آن می‌شود که پیشرفت آرتروز را به‌دنبال دارد. زانوبند باید چند روز یا حداکثر ۱۱ هفته استفاده شود، مگر در مواقع خاصی که پزشک توصیه کند.

• پاشنه گذاشتن داخل کفش: گاهی داخل کفش پاشنه‌های گوه‌ای استفاده می‌شود، اما مطالعات جدیدتر نشان می‌دهند که این مورد نیز نتیجه‌بخش نیست و توصیه نمی‌شود.

• گرمادرمانی و سرمادرمانی: گرمادرمانی و سرمادرمانی ممکن است در بعضی از بیماران موثر باشد.

• استفاده از عصا: استفاده از عصا، فشار را روی زانو و مفاصل اندام تحتانی کاهش می‌دهد. بهتر است بیمارانی که سن بالا و آرتروز شدیدتری دارند تا قبل از انجام جراحی از عصا استفاده کنند.