سلامت برقکارها

جام جم سرا: آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید که برقکاران با چه نوع آسیب‌های شغلی مواجهند؟ خطرات مربوط به برق شامل برق‌گرفتگی و سوختگی‌ها، سوختگی‌های برق‌زدن قوسی، فشار‌های انفجار قوس و سقوط‌هاست.

به عنوان مثال برق‌گرفتگی هنگامی اتفاق می‌افتد که جریان برق از طریق بدن فرد عبور کند. اگر جریان برق از طریق قفسه سینه یا سر عبور کند، متاسفانه به فوت منجر خواهد شد.

در ولتاژ‌های بالا سوختگی‌های شدید نیز روی می‌دهد. همچنین برق‌زدن قوسی (به عنوان مثال در حال باز کردن یا بستن جدا‌کننده‌های الکتریکی) می‌تواند سوختگی‌های پوستی شدید ایجاد کند؛ چرا که با تولید حرارت مستقیم و آتش گرفتن لباس‌ها همراه خواهد بود.

این در حالی است که برق‌گرفتگی‌ها و انفجار قوس می‌تواند باعث پرتاب شدن و سقوط برقکار از نردبان یا داربست‌های بدون حفاظ شود و زندگی فرد را به خطر بیندازد البته قطع ‌برق‌ تجهیزات در صورت امکان، عایق‌سازی یا ایزوله کردن‌ قسمت‌های برق‌دار بدون پوشش و استفاده از تجهیزات حفاظت شخصی و ابزار مناسب مثل دستکش‌های محافظ تا حد زیادی جلوی بروز حوادث خطرناک اینچنینی را می‌گیرد و سلامت فرد را تضمین می‌کند.

موقعیت ثابت علیه سلامت برقکاران

بیشتر برقکاران براساس نوع شغلشان مجبورند مدت‌های طولانی در یک موقعیت ثابت کار کنند و به همین دلیل در معرض بیماری‌های اسکلتی و عضلانی، بویژه آرتروز، کمردرد و گردن دردهای مزمن و دیسک بین مهره‌ای قرار می‌گیرند و زمینه بروز واریس نیز در آنها فراهم می‌شود.

به همین دلیل به افراد شاغل در این حرفه توصیه می‌شود هر 20 دقیقه تا نیم ساعت یک بار وضع بدنی‌شان را تغییر دهند و هر یک ساعت یک‌بار هم مدت سه تا پنج دقیقه بنشینند یا نرمش‌های سبک انجام دهند.

بیمه‌ای در کار نیست

این موضوع که بسیاری از برقکاران به صورت آزاد و پیمانکاری کار می‌کنند و شغل ثابت و به دنبال آن امنیت شغلی ندارند، باعث شده این افراد تحت پوشش بیمه اجباری هم نباشند حتی دستمزد پایین آنها و نداشتن حقوق ثابت ماهانه باعث شده تا درصد بالایی از برقکاران توانایی پرداخت هزینه بیمه خویش‌فرما را نداشته باشند؛ هر چند که خوشبختانه به کمک بیمه سلامت تا حدی از هزینه‌های درمانی کاسته می‌شود.

استرس را نادیده نگیرید

ریسک بالای خطرات جسمی ناشی از کار، نبود ثبات شغلی و حقوق کم از جمله آسیب‌های روانی حرفه برقکار بودن است. با این حساب این شغل در ردیف مشاغل پراسترس قرار می‌گیرد و گاهی این استرس به حدی مزمن می‌شود که فر را دچار اضطراب مزمن و افسردگی می‌کند؛ مشکلاتی که می‌تواند روی کیفیت زندگی شخصی و خانوادگی فرد تاثیر منفی بگذارد.

تینا گلناری - کارشناس بهداشت حرفه‌ای

سفر به سلامت

جام جم سرا: ما هر هفته یکی از این رازها را برای شما فاش می‌کنیم.

***

استرس زندگی ماشینی یکی از مهم‌ترین مشکلاتی است که همه ما با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم.

آیا می‌دانستید کاهش این نوع استرس‌ها مانع بروز بسیاری از بیماری‌ها مثل مشکلات قلبی و عروقی می‌شود؟ آیا می‌خواهید این استرس را به حداقل برسانید؟ پس بهتر است از تابستان کمک بگیرید؛ بویژه حالا که در آستانه تعطیلات عید فطر قرار داریم و می‌توانید برای یک سفر خانوادگی یا دوستانه برنامه‌ریزی کنید.

این موضوع چه ربطی به صد ساله شدن دارد؟ به گفته روان‌شناسان سفر کردن کلید رسیدن به آرامش محسوب می‌شود و نه‌تنها در پیشگیری از بروز استرس‌های روزمره موثر است بلکه با رفع آنها، به افزایش طول عمر افراد هم کمک می‌کند.

شاید این پرسش برایتان پیش بیاید که برای سفر کجا برویم؟ چند روز برویم؟ دریا، جنگل، منطقه کوهستانی، کویر یا... اصلا بهترین انتخاب کدام است؟ انتخاب مکان سفر به خود شما بستگی دارد؛ این که کجا احساس آرامش بیشتری دارید.

از طرفی نیازی نیست این مسافرت طولانی‌مدت باشد. فقط دو روز کافی است تا شما از استرس‌ها و اضطراب‌های زندگی مدرن فاصله بگیرید.

بر اساس بررسی‌ها، طبیعت‌گردی مانع افزایش فشار خون می‌شود و کلسترول بد خون را کاهش می‌دهد و جلوی عوارض ناشی از این بیماری‌ها را می‌گیرد.

بنابراین وقتی به سفر می‌روید صبح‌ها پیش از صرف صبحانه و شب‌ها بعد از صرف شام حداقل یک ساعت را به پیاده‌روی در طبیعت اختصاص دهید حتی می‌توانید برای افزایش طول عمرتان، چادر زدن در دل طبیعت را امتحان کنید.

به گفته پژوهشگران آلمانی این کار روی ساعت طبیعی بدنتان تاثیر مثبتی می‌گذارد و با بهبود کیفیت خوابتان از بروز سکته‌های مغزی پیشگیری می‌کند.

در واقع زندگی مدرن، خواب ما را به دلیل قرارگرفتن در معرض نورهای الکتریکی و کاهش دسترسی به نور خورشید مختل کرده و موجب شده تا به طور میانگین بین دو تا سه ساعت بیشتر از حدی که طبیعت در نظر گرفته است، بیدار بمانیم، اما اگر بتوانیم زمانی را در فضای بیرون از خانه بگذرانیم، ساعت بدن با طلوع و غروب خورشید هماهنگ می‌شود.

البته این بار اگر تصمیم گرفته‌اید بار سفر ببندید و برای گذراندن تعطیلات تابستانی به شهر یا کشور دیگری سفر کنید، بیشتر مواظب خودتان باشید چرا که به گفته پژوهشگران احتمال بروز حمله قلبی در تعطیلات بیشتر از روزهای دیگر است.

متخصصان می‌گویند بی‌توجهی به رژیم غذایی، کاهش تحرک، به تعویق انداختن مراجعه به پزشک، فراموشی در مصرف بموقع داروها و مصرف دخانیات از جمله مواردی است که احتمال بروز حمله قلبی را در طول تعطیلات افزایش می‌دهد.

پس به جای لم دادن و استراحت کردن توصیه می‌شود کنار ساحل پیاده‌روی کنید، مراکز دیدنی و تاریخی محل اقامتتان را ببینید، سراغ غذاهای سالم محلی بروید، داروهایتان را در معرض دید قرار دهید و بی‌خیال سیگار و قلیان و... شوید. هر چند که ما می‌دانیم خوانندگان جام‌جم اهل مواد دخانی نیستند و روزگار مسافرت را با دود سیگار و قلیان سیاه نمی‌کنند!

بی‌خوابی علیه سلامت رزرویشن‌ها

امان از بی‌خوابی‌های شبانه: تغییر الگوی خواب، مهم‌ترین عاملی است که افراد رزرویشن را در معرض ابتلا به بیماری‌های جسمی و روانی قرار می‌دهد.

در واقع شب بیداری و روز خوابی الگویی است که می‌تواند فرد را در معرض استرس و اضطراب قرار دهد و حتی زمینه افسردگی را در او فراهم آورد.

همچنین خستگی مزمن، تغییر خلق، تحریک‌پذیری، عصبانیت، مشکل در تعامل با محیط، فراموشی، اختلال هوشیاری و ایجاد مشکلات جسمی مانند دردهای گوارشی و عضلانی، مشکلات هورمونی، حالت کوفتگی، سرگیجه و بروز برخی دردهای عصبی بویژه سردرد همراه با بی‌خوابی‌های شبانه و تغییر ساعت بیولوژیک بدن تشدید می‌شود بنابراین به افراد شاغل در این حرفه توصیه می‌شود اتاق خوابشان پرده ضخیم داشته باشد تا نور درون اتاق نتابد.

در و پنجره اتاق را ببندند و شرایط خواب مانند شب‌ها باشد. بعد از بیدارشدن هم می‌توانند برای جلوگیری از خمودگی و حالت خواب‌ آلودگی به فعالیت لذت‌بخشی مثل ورزش و نگهداری از گیاهان بپردازند و حداقل شش تا هشت ساعت بخوابند البته نتایج تست‌های خواب نشان می‌دهد کسانی که روز می‌خوابند، کمتر به خواب عمیق فرو می‌روند.

کمیت و مدت خواب هم در روز کاهش می‌یابد. یکی از علت‌های بروز این مشکل، به هم خوردن ریتم‌های بیولوژیک بدن است که نمی‌تواند در روز، دستور خواب را صادر کند تا شرایط خواب فراهم شود. بنابراین احساس خستگی مزمن همیشه با رزرویشن‌ها همراه است.

امان از این نشستن و ایستادن طولانی: افراد رزرویشنی که مثلا در هتل‌ها کار می‌کنند به واسطه نوع شغل‌شان مجبورند ساعت‌های طولانی بدون استراحت بایستند و به همین دلیل هم در معرض آسیب‌های ستون فقرات، گردن درد، کمردرد، پادردهای مزمن (بویژه هنگام خواب و استراحت)‌ و آرتروز قرار می‌گیرند. اگر شما هم جزو این افراد هستید، توصیه می‌شود به محض این که سرتان خلوت شد برای چند دقیقه هم که شده بنشینید و استراحت کنید. به جای ایستادن در یک نقطه خاص هم هر چند وقت یکبار قدم بزنید. از طرفی گاهی اوقات نشستن‌های طولانی مدت و قوز کردن‌های مداوم (مثلا افرادی که در آژانس کار می‌کنند و پشت میز جوابگوی مشتریان هستند) کار دستشان می‌دهد و علاوه بر بروز چاقی و بیماری‌های ناشی از آن مثل دیابت، مشکلات قلبی ـ عروقی و... باعث بروز کمردردهای مزمن در آنها می‌شود.

خبری از مرخصی نیست: بدون شک رزرویشن بودن شغلی است که فرد بندرت باید به فکر مرخصی باشد. همچنین از آنجا که بیشتر دورهمی‌ها و رفت و آمدهای دوستانه و خانوادگی شب اتفاق می‌افتد از بسیاری از این شب‌نشینی‌ها محروم است؛ موضوعی که باعث می‌شود از خانواده و اقوام و اطرافیانش فاصله بگیرد. در چنین شرایطی احساس ناامیدی، سرخوردگی، افسردگی شغلی و افکار منفی سراغ فرد می‌آید و شغل و سلامتش را به خطر می‌اندازد.(تینا گلناری - کارشناس بهداشت حرفه‌ای)

حوزه سلامت تحت تاثیر روغن پالم

جام جم سرا: ماجرای روغن پالم از روز دوشنبه گذشته و به دنبال اظهارات وزیر بهداشت درباره استفاده از روغن پالم در برخی فرآورده‌های لبنی، آغاز شد. وزیر بهداشت در جمع خبرنگاران عنوان داشت که روغن پالم سالهای سال است از کشور مالزی می‌آید و به دلیل قیمت ارزان و سودآوری بالا بیشتر از گذشته وارد شده است.

در همین ارتباط دکتر رسول دیناروند معاون وزیر بهداشت و رئیس سازمان غذا و دارو از واردات ۵۰۰ هزار تن روغن پالم در سال گذشته خبر داد.

وزیر بهداشت با عنوان این مطلب که روغن پالم به دلیل کیفیتی که دارد برای سلامتی مضر است و تخلفات موجود در لبنیات به بازار آمده نشان می‌دهد که به جای چربی طبیعی از بد‌ترین نوع چربی صنعتی استفاده کرده‌اند، در پاسخ به تکذیب صنایع لبنی در استفاده از روغن پالم گفت: گزارشهای ما موجود است اگر لزوم داشته باشد آن را رسانه‌ای می‌کنیم، ما مجوز ورود این محصولات را نمی‌دهیم بلکه وزارت صنعت و جهاد کشاورزی متولی واردات آن هستند.

به گفته هاشمی، این موضوع در شورای عالی سلامت غذا بحث شده و قرار است مصرف آن کاهش یابد، این در حالی است که هم‌اکنون ۵۰ درصد روغن‌های وارداتی پالم است که قرار است در مرحله اول به ۳۰ درصد و سپس به ۱۵ درصد برسد.

وزیر بهداشت همچنین عنوان داشت که از لبنیات موجود در بازار نمونه‌گیری می‌شود تا شرکتهای متخلف شناسایی شوند.

دکتر علیرضا دلاوری مشاور وزیر بهداشت و رئیس دبیرخانه شورای سیاستگذاری سلامت نیز با بیان این مطلب که وزارت بهداشت به طور دائمی بر روی عرضه روغن پالم نظارت دارد و در تلاشیم آزمایشگاه‌هایمان را برای بررسی میزان این روغن در فرآورده‌های غذایی مجهز‌تر کنیم، گفته است که در طی ۱۰ ماه گذشته تقریبا هر هفته جلسات متعددی در شورای عالی سلامت و امنیت غذایی با سازمان‌ها و ارگانهای دیگر مثل وزارت جهاد کشاورزی، سازمان ملی استاندارد، وزارت صنعت، معدن و تجارت داشته و به مباحث متعددی از جمله امنیت روغن، شیر، بحث آلاینده‌ها و سمومی که برای گیاهان استفاده می‌شود، برگزار شده است.

وی با بیان اینکه بر اساس این چالش‌ها یک سری مصوبات تعیین گردیده و توسط دولت ابلاغ می‌شود، افزود: این مصوبات در ‌‌نهایت توسط ارگان‌ها و سازمان‌هایی که زیر مجموعه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی هستند، لازم الاجرا است.

به گزارش جام جم سرا، دلاوری با اشاره به اینکه تا سال گذشته میزان واردات روغن پالم ۵۰ درصد روغن‌های مصرفی را تشکیل می‌داده است، ادامه داد: از آنجایی که روغن پالم فاکتوری به نام اسید پالمتیک دارد و این اسید به عنوان یک فاکتور ایجاد کننده تصلب شرایین محسوب می‌شود و با توجه به اینکه روغن پالم میزان اسید چرب بالای ۵۰ درصد دارد، روغن مناسبی برای مصرف نیست.

به گفته رئیس دبیرخانه شورای سیاستگذاری سلامت تا سال گذشته وزارت صنعت، معدن و تجارت مسئول واردات این روغن بود و از امسال وزارت جهاد کشاورزی مسئولیت این کار را به عهده گرفته و خوشبختانه مصوبات این وزارت خانه در سال جاری حداکثر میزان روغن پالم را ۳۰ درصد اعلام کرده است. این یعنی میزان واردات روغن پالم در سال جاری کمتر خواهد شد.

وی با بیان اینکه وزارت جهاد کشاورزی بنا دارد طی سال آینده این میزان واردات را به ۱۵ درصد برساند، افزود: این عدد در کشورهای دیگر نیز معقول به شمار می‌آید و باید به آن برسیم تا بتوانیم روغن‌های مناسب‌تر را جایگزین روغن پالم کنیم.

رئیس دبیرخانه شورای سیاستگذاری سلامت تصریح کرد: بر اساس اقداماتی که در شورای عالی سلامت و امنیت غذایی صورت گرفت و گزارشی که در حضور رئیس جمهور ارائه شد، با وزارت جهاد کشاورزی به تفاهم نامه‌های خوبی در بحث امنیت غذایی رسیدیم ضمن اینکه با این وزارتخانه هر ۴۵ روز یکبار جلسه‌ای طراحی کرده‌ایم که در آن جلسه وضعیت مسائل مربوط به امنیت غذایی را پیگیری می‌کنیم.

به گفته دلاوری، سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت به طور دائمی بر روی عرضه این روغن نظارت دارد و در تلاشیم آزمایشگاه‌هایمان را برای بررسی میزان روغن پالم در فرآورده‌های غذایی مجهز‌تر کنیم.

دکتر زهرا عبداللهی مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت گفت: مصرف روغن پالم به دلیل دارابودن اسید چرب اشباع بالا موجب افزایش چربی خون و کلسترول و در ‌‌نهایت گرفتگی و انسداد عروق می‌شود. روغن پالم نوعی روغن گیاهی است که مقدار اسید چرب اشباع آن حداقل ۵۰ درصد است.

وی با اشاره به اینکه روغن‌های جامد نباتی یا روغن‌هایی مثل پالم دارای اسید چرب اشباع بالا هستند، افزود: چنین روغن‌هایی می‌توانند باعث بالا رفتن چربی خون، افزایش کلسترول بد و در ‌‌نهایت موجب گرفتگی و انسداد عروق شوند و این در حالی است که بیماری‌های قلبی و عروقی از مهم‌ترین علل مرگ هستند.

مدیر دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت بر استفاده از روغن‌هایی با کمترین میزان اسید چرب اشباع و ترانس تاکید کرد و گفت: روغن‌های مورد استفاده در سبد غذایی افراد باید حداقل زیر ۲ درصد اسید چرب اشباع و ترانس داشته باشند. در مصرف لبنیات هم باید از شیر با چربی کمتر از ۲. ۵ درصد استفاده شود، و حتی در صورت عدم استفاده از روغن پالم در شیر پرچرب، به دلیل مضرات چربی‌های حیوانی بهتر است که شیر و لبنیات پرچرب از سبد غذایی حذف شود.

عبداللهی همچنین یکی از دلایل استفاده از روغن پالم را ارزان بودن آن نسبت به سایر روغن‌های کنجد، ذرت، سویا و آفتابگردان عنوان کرد و گفت: به دلیل بالا رفتن قیمت روغن‌های دیگر نسبت به روغن پالم، سهم واردات این روغن نسبت به سایر روغن‌ها نیز در دو سال اخیر افزایش یافت.

در حالی که رئیس سازمان غذا و دارو، اظهار داشته در بازرسی‌های وزارت بهداشت نمونه‌هایی از روغن پالم در فرآورده‌های لبنی پرچرب وجود داشته و مطمئنا با تمامی کسانی که در این تقلب نقش داشته‌اند، برخورد خواهد شد.

دیناروند افزود: متاسفانه در سال ۹۲ حدود ۵۰ درصد میزان واردات روغن گیاهی کشور، روغن پالم بوده است. این روغن کمترین کیفیت و اسیدچرب اشباع بالایی دارد. این اسید چرب اشباع با زنجیره بلند شبیه اسیدهای چرب اشباع موجود در روغن جامد است و ثابت شده که روغن‌های جامد نباتی یا روغن‌هایی که دارای اسید چرب اشباع بالا هستند مثل پالم، در گرفتگی عروق و حتی در افزایش سرطان‌ها دخالت دارند. متاسفانه روز به روز سن ابتلا به گرفتگی عروق و سکته‌های قلبی در کشور کاهش می‌یابد که بخش عمده آن وابسته به تغذیه از جمله مصرف اسیدهای چرب اشباع ناشی از روغن پالم است.

معاون وزیر بهداشت با اشتباه خواندن نحوه انعکاس نظرات مدیر کل نظارت بر غذای وزارت بهداشت، گفت: جنبه دیگر صحبت‌های وزیر بهداشت این بود که ما باید مصرف روغن پالم را کاهش دهیم. از این رو با پیگیری‌های وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو در سال جاری دولت تصویب کرد که میزان واردات روغن پالم به حداکثر ۳۰ درصد برسد چون سال گذشته بیش از ۵۰۰ هزار تن واردارت روغن پالم داشتیم. در نظر داریم این میزان را سال آینده به ۱۵ درصد کاهش دهیم. اگر این اتفاق بیفتد، ظرف دو سال میزان واردات روغن پالم به یک سوم سال ۹۲ خواهد رسید و مطمئنا در ارتقاء سلامت مردم موثر خواهد بود.

وی همچنین افزود: روغن پالم متاسفانه به دلیل ارزان بودن در تقلبات استفاده می‌شود. یکی از این تقلبات این است که چربی طبیعی فرآورده‌های پرچرب گرفته شود و چربی گیاهی به آن‌ها اضافه شود. روغن پالم جایگزین ارزانی است و یک تخلف محسوب می‌شود.

اما، ماجرای روغن پالم به همین جا ختم نمی‌شود بلکه علی کائیدی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس از حضور وزرای بهداشت و کشاورزی در مجلس برای پاسخگویی بررسی وجود روغن پالم در شیر خبر داده و گفته است که هفته آینده از وزرای جهاد کشاورزی و بهداشت دعوت خواهیم کرد تا نسبت به این مهم پاسخگو باشند.

وی گفته که ممکن است علت کمرنگ بودن نظارت در کشور، کمبود منابع مالی و نیروی انسانی باشد اما با این حال باید برای رفع این معضل فکری اساسی شود زیرا ادامه چنین روندی سلامت مردم را به خطر می‌اندازد.

کائیدی با تاکید بر ضرورت برخورد با کارخانجات متخلف در تولید شیر با روغن پالم یادآور شد: متأسفانه برخورد‌ها نیز قاطع نیست و موجب بازدارندگی تخلفات نمی‌شود همین امر موجب شده تا برخی از این کارخانجات اجازه چنین تخلفاتی را به خود دهند. (مهر)

اصلاح بیمه، پیش‌نیاز تحول در نظام سلامت

جام جم سرا:با آن‌که تا همین جای کار هم اقدامات خوبی مثل 10درصد شدن هزینه بستری، رایگان شدن زایمان طبیعی و شروع فرآیند توزیع پزشک در مناطق محروم انجام شده، اما هنوز تا برطرف شدن کامل مشکلات نظام سلامت، راه زیادی باقی مانده است.

از همان ابتدای شروع این طرح کلان، بسیاری از کارشناسان نظام سلامت تاکید داشتند که این طرح در شرایطی به نتیجه مطلوب می‌رسد که بیمه‌ها نیز با بیمارستان‌ها و دیگر مراکز درمانی همکاری کنند تا بار هزینه‌های سنگین درمانی از دوش مردم برداشته شود.

در حقیقت، اصلاح ساختار بیمه به نفع طرح تحول سلامت، خواسته‌ای است که از مدت‌ها پیش از سوی بیشتر متخصصان حوزه سلامت مطرح می‌شود. همگام با این خواسته‌ها، روز گذشته وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز ضمن اعلام حمایت کامل از طرح تحول سلامت، از اصلاح ساختار بیمه‌ها خبر داد.

آن‌گونه که ایسنا گزارش داده است، علی ربیعی در مجمع عمومی سازمان نظام پزشکی درباره لزوم حمایت از طرح تحول سلامت تاکید کرده است: در شرایط فعلی فرصتی استثنایی فراهم شده است که یک سمت آن ما، پزشکان، نهادهای پزشکی و اجتماعی و یک سمت دیگر نیز دولت قرار دارد. اگر خدای ناکرده طرح تحول موفق نشود، اولین علت آن است که این مجموعه نتوانسته‌اند به صورتی خوب با یکدیگر کار کنند.

حتی این مقام مسئول، در حمایت از طرح تحول نظام سلامت، تصریح کرده است: در حد کوچک کردن خود و وزارتخانه‌ام حاضرم طوری عمل کنم که این طرح موفق شود. در این مسیر نباید نگاه سازمانی به این طرح داشته باشیم؛ اینجا جایی نیست که بتوانیم وزن‌کشی کنیم.

تا اینجای گفته‌های ربیعی، امیدوارکننده است و در صورتی که او بتواند به وعده‌هایش عمل کند و ساختار بیمه‌ها را طوری اصلاح کند که به نفع اجرای طرح تحول سلامت باشد، کار بزرگی انجام داده است؛ اما اگر نخواهیم بر طبل بدبینی بکوبیم، واقعیت این است که سابقه خدمت‌رسانی بیمه‌های سلامت در ایران، چندان سابقه درخشانی نیست و در ساختار بیشتر این بیمه‌ها، منفعت بیمار چندان در نظر گرفته نمی‌شود.

ناگفته نماند که پیش از این در بحث تجمیع بیمه‌ها سازمان تامین‌اجتماعی به عنوان زیرمجموعه وزارت رفاه از ادغام شدن در سایر بیمه‌ها سرپیچی کرد که این مساله در وزارت رفاه فعلی باید مورد تجدید‌نظر قرار گیرد.

هم اکنون بر اساس آمارهای رسمی، پوشش بیمه‌های درمانی، در بهترین حالت فقط جوابگوی 30 درصد هزینه‌های درمانی بیماران است و در دست بسیاری از مردم، دفترچه بیمه‌هایی قرار دارد که بسیاری از خدمات درمانی را پوشش نمی‌دهد و خیلی اوقات، بود و نبودش فرقی به حال بیمار ندارد. یعنی با توجه به وضع فعلی بیمه‌های درمانی، بسیار سخت است که امیدوار باشیم در یک بازه زمانی کوتاه مدت، ساختار بیمه‌ها به شکلی اصلاح شود که هم بیمه‌ها زیر بار پوشش هزینه‌های درمانی بروند و چتر حمایتی خود را گسترده‌تر کنند و هم بیماران با دلگرمی و پشتوانه بیمه‌ها، از اجرای طرح تحول سلامت بهره ببرند.

بیمه‌های تکمیلی و ناکارآمدی بیمه‌های پایه

به دلیل پوشش محدود بیمه های پایه مثل بیمه تامین اجتماعی، این روزها خیلی از مردم به سمت بیمه‌های تکمیلی کشیده شده‌اند.

بیمه‌های تکمیلی، در حقیقت مرهمی است بر زخم ناسور بیمه‌های پایه که البته همه اقشار جامعه نیز از این مرهم برخوردار نیستند.

عابد فتاحی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در گفت‌وگو با جام‌جم به همین موضوع بی‌عدالتی در توزیع بیمه‌های تکمیلی اشاره می‌کند و می‌گوید: باید عدالت در ساختار بیمه‌ها تعریف شود و تا وقتی عدالت در نظام سلامت اجرا نشود، نمی‌توانیم از اصلاح ساختار بیمه‌ها صحبت کنیم.

این نماینده مجلس معتقد است اصلاح ساختار بیمه‌های درمانی باید از بیمه‌های تکمیلی شروع شود؛ زیرا به باور او همه مردم باید از امکانات بیمه تکمیلی بهره‌مند شوند.

گفته می‌شود در کشور ما فقط حدود 15 درصد مردم بیمه تکمیلی دارند که اغلب آنها نیز کارمندان اداره‌های مختلف دولتی و غیردولتی هستند، ولی همچنان طیف وسیعی از مردم، برای انجام عمل جراحی، خدمات دندانپزشکی، آزمایش‌های پزشکی و عکسبرداری، مجبورند فقط به قدرت جیب خود تکیه کنند.

تجمیع بیمه‌ها؛ همچنان در محاق

سال‌های سال است که بحث تجمیع بیمه‌های درمانی و یکی شدن این بیمه‌ها از سوی مسئولان و کارشناسان نظام سلامت مطرح می‌شود؛ اجرای این سیاست کلی حتی در برنامه پنجم توسعه کشور نیز تاکید شده، ولی همچنان شاهد هستیم که انواع و اقسام بیمه‌های مختلف در نظام سلامت کشور جولان می‌دهد.

مراد هاشم‌زهی، عضو دیگر کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در گفت‌وگو با جام‌جم، روی همین مساله تاکید دارد و معتقد است گفته‌های برخی مسئولان با سیاست یکپارچه کردن بیمه‌ها تناقض دارد.

یعنی در شرایطی که وزیر رفاه از اصلاح ساختار بیمه‌ها سخن می‌گوید و قانون برنامه پنجم توسعه هم مسیر این اصلاح را نشان داده و بصراحت از تجمیع بیمه‌ها سخن گفته است، اما این نماینده مجلس تاکید می‌کند که اظهار نظر برخی مسئولان ارشد دولت درباره تلاش برای رقابتی شدن بیمه‌ها در تضاد با قانون اساسی است.

رقابت بیمه‌ها در شرایطی اتفاق می‌افتد که انواع و اقسام بیمه‌ها، همچنان در نظام سلامت حضور داشته باشند و با یکدیگر رقابت کنند، در حالی که به گفته هاشم‌زهی، تجمیع بیمه‌ها که در قانون به آن اشاره شده، به معنی یکی شدن بیمه‌های مختلف است و در این شرایط، رقابت بین بیمه‌ها معنا ندارد.

این نماینده مجلس بر این باور است که در این زمینه، سیاست‌های کلی نظام بیمه دچار تناقض است و ما نفهمیدیم مسئولان، تجمیع بیمه‌ها را قبول دارند یا خیر.

اگرچه گفته می‌شود رقابت بین بیمه‌های تکمیلی مفید است و می‌تواند به ارتقای سطح خدمات بیمه منجر شود، اما حرف هاشم‌زهی این است که رئیس‌جمهور باید بصراحت اعلام کند که آیا منظورش از رقابت میان بیمه‌ها، رقابت بین بیمه‌های پایه است یا رقابت بین بیمه‌های تکمیلی.

جدای از تاکید قانون، بسیاری از کارشناسان نظام سلامت نیز اعتقاد دارند که تجمیع بیمه‌ها می‌تواند عدالت در نظام سلامت را توسعه دهد و خدمات‌رسانی به عموم مردم را با عدالت بیشتری همراه کند.

فتاحی، دیگر عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس هم تاکید دارد که مسئولان باید برای اصلاح ساختار بیمه‌ها، حتما به بحث تجمیع بیمه‌ها که مغفول مانده، توجه کنند و به گفته او، تنها موردی را که در این زمینه می‌شود به عنوان استثنا قلمداد کرد، بحث تجمیع نشدن بیمه‌های کارکنان نهادهای امنیتی است، ولی بجز این افراد، همه مردم باید از خدمات بیمه واحد و یکپارچه بهره‌مند شوند.

واقعی کردن تعرفه خدمات پزشکی و پوشش این تعرفه‌ها از سوی بیمه‌ها، افزایش پوشش بیمه‌های پایه، تاکید بر حضور بیمه‌ها در فرآیند درمان و حذف رابطه مالی پزشک و بیمار، از دیگر اصلاحات ساختاری بیمه است که در صورت محقق شدن آن، می‌توان به اجرای کامل طرح تحول نظام سلامت، خوشبین و امیدوار بود.(امین جلالوند - گروه جامعه)

چند خوردنی سالم برای حفظ سلامت بدن

جام جم سرا: خوراکی‌های سالم به کنترل وزن،‌ جلوگیری از ابتلا به بیماری‌ها، بهبود عملکرد گوارش و حتی بهبود خلق و خو کمک می‌کنند. پس هیچ چیز مهمتر از مراقبت از سلامت بدن نیست و عدم تمایل برای اهمیت دادن به تغذیه سالم و هزینه کردن برای خرید خوردنی‌های سالم، توجیح خوبی برای خرید هله‌هوله و خوراکی‌های بی‌خاصیت نیست.

اگر فکر می‌کنید که رعایت رژیم غذایی و مصرف خوراکی‌های سالم با جیب شما همخوانی ندارد باید در این تفکر تجدیدنظر کنید چراکه در واقع تعداد زیادی از خوردنی‌های کم‌هزینه و در عین حال سالم وجود دارند که می‌توانید با هر بودجه‌ای آنها را خریداری کنید.

در این گزارش به نقل از پایگاه اینترنتی استریت به 10 خوراکی ارزانقیمت که به جای بزرگ کردن سایز کمر شما به چاق کردن حساب بانکی‌تان کمک می‌کنند، اشاره می‌کنیم:

لبو: این ریشه خوراکی علاوه بر پاکسازی بدن در عین حال به عنوان یک فیلتر تصفیه خون عمل می‌کند. این خوردنی مفید همچنین ضمن بهبود سلامت روانی شما به عنوان یک منبع غنی انرژی نیز عمل می‌کند. لبو همچنین سرشار از بسیاری ویتامین‌ها و املاح معدنی است که تنها بخش کوچکی از آنها شامل پتاسیم، منگنز، ویتامین ب، فیبر خوراکی و اسید فولیک می‌شوند. این ماده مغذی سلامت روده بزرگ را نیز بهبود می‌بخشد.

پیاز: سرشار از پلی‌فنول و فلاوونوئیدها است که هر دوی این مواد در کاهش استرس و خطر ابتلا به سرطان مفید هستند. ترکیبات گوگردی موجود در پیاز به کنترل دیابت و محافظت از بدن در ابتلا به بیماری‌های قلبی کمک می‌کند. همچنین عنصر کروم موجود در پیاز به تنظیم قندخون کمک می‌کند.

کلم: این سبزی فراموش شده بسیار مقوی است. کلم، محتوی گوگرد فراوان و ویتامین ث است که این ویتامین سیستم ایمنی بدن را تقویت و بدن را سم‌زدایی می‌کند. این سبزی همچنین سرشار از ویتامین کا و آنتوسیانین است. این ترکیبات به نوبه خود به تقویت مغز و افزایش تمرکز کمک می‌کنند. حجم بالای پتاسیم موجود در کلم نیز جداره عروق را باز کرده و فشارخون را در سطح نرمال نگه می‌دارد.

موز: این میوه بسیار مغذی برای قلب مفید است. موز به ویژه سرشار از پتاسیم، منیزیم، فیبر خوراکی، ویتامین ث و ویتامین ب6 است. خوردن این میوه به تنظیم مزاج و بهبود عارضه ترش کردن معده کمک می‌کند. این میوه دشمن سرسخت افسردگی است و خطر ابتلا به سرطان کلیه، دیابت و پوکی استخوان را نیز کاهش می‌دهد.

ذرت بوداده: ذرت سرشار از آنتی‌اکسیدان‌های ضدالتهابی است که از ابتلا به بیماری‌های قلبی و افسردگی جلوگیری می‌کند.

برنج قهوه‌ای: سرشار از سلنیوم است. این ماده معدنی برای متابولیسم طبیعی هورمون‌های تیروئید،‌ شکل‌گیری ساختار مولکول‌های وراثتی دی‌ان‌ای، و تقویت سیستم ایمنی بدن حیاتی است. برنج قهوه‌ای همچنین منبع باارزشی از منگنز و نیاسین است که هر دوی این مواد برای سلامت قلب و مغز ضروری هستند.

هندوانه: این میوه سرشار از لیکوپن است که این ماده نوعی کاروتنوئید مغذی و مفید برای سلامت قلب و عروق و همچنین سلامت استخوان‌ها است. هندوانه همچنین سرشار از ویتامین‌های آ، ث، ب5 (اسید پانتوتنیک) و املاحی چون مس و پتاسیم است. این میوه همچنین دردهای عضلانی را تسکین می‌دهد.

تخم مرغ: دارای کلسترول بالایی است اما با این حال خوردن روزانه یک عدد تخم مرغ برای بدن ضرری ندارد. در عوض تخم مرغ سرشار از ویتامین‌ها، املاح و چربی خوب است. همچنین سفیده تخم مرغ محتوی پروتئین است.

لوبیای خشک: این حبوبات کم‌چرب سرشار از ده‌ها ماده مغذی حیاتی نظیر کلسیم، پتاسیم و منیزیم هستند. گنجاندن لوبیا در رژیم غذایی به کاهش خطر بیماری‌های قلبی، دیابت نوع 2، فشارخون بالا و کاهش سرطان‌های پستان و روده بزرگ کمک می‌کند.

جو: به کاهش اشتها و کلسترول خون، تنظیم اجابت مزاج کمک کرده و با سرطان می‌جنگد. این غله مفید همچنین سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی است که به طور ویژه در کاهش خطر ابتلا به سرطان‌های روده بزرگ مفید هستند.(ایسنا)

سلامت مترجمان

جام جم سرا:البته تا چند سال پیش مترجمان مطالب خود را روی کاغذ می‌نوشتند و تایپ مطالب به عهده تایپیست‌ها بود، اما در سال‌های اخیر بیشتر آنها ترجیح می‌دهند نوشته‌هایشان را تایپ کنند و همین موضوع خطر بزرگی برای سلامت آنها محسوب می‌شود.

به‌ عنوان مثال، آرتروز و التهاب تاندون ازجمله مهم‌ترین مشکلاتی است که افراد مترجم به مرور زمان به آن مبتلا می‌شوند و با درد، تورم و محدودیت حرکات دست همراه است.

در این بین نباید فراموش کنید آرتروز درمان کامل ندارد و فقط با رعایت بعضی نکات مثل کم‌کردن فشارهای کاری و ورزش مناسب می‌توان جلوی پیشرفت بیماری را گرفت، اما درمان اصلی تاندونیت، استراحت‌دادن به عضو مبتلا، استفاده از کمپرس گرم یا سرد، ماساژ و حتی ترک کار است؛ بنابراین برای پیشگیری از بروز این بیماری‌ها باید ساعت‌های کاری را در طول روز محدود کنید و به جای نوشتن یا تایپ‌کردن‌های مکرر بین هر 20 تا 30 دقیقه کار حداقل پنج تا هفت دقیقه نرمش‌های مخصوص مچ و دست انجام دهید.

آسیب‌های پشت میزنشینی: مترجمان هم مانند بسیاری از افراد شاغل پشت میزنشین دیگر مجبورند ساعت‌ها مقابل رایانه بنشینند و به دلیل نشستن‌های نامناسب و غیراصولی ممکن است در معرض آسیب‌های ستون فقرات قرار بگیرند. برای پیشگیری از بروز این مشکل فرد با توجه به شرایط فیزیکی مثل قد، وزن و... به میز و صندلی ویژه یا به اصطلاح ارگونومیک نیاز دارد تا با تنظیم ارتفاع و پشتی صندلی و داشتن زیرپایی مناسب مجبور به خم‌کردن بدنش نباشد و در حالی که آرنجش روی میز است، براحتی بتواند از صفحه کلید استفاده کند. لبه بالایی مانیتور هم باید همسطح چشم‌ها باشد؛ بنابراین لپ‌تاپ برای نوشتن اصلا مناسب نیست، زیرا هنگام تایپ‌کردن مطالب مجبورید گردن و شانه‌هایتان را خم کنید و به همین دلیل احتمال بروز آسیب‌های اسکلتی ـ عضلانی افزایش می‌یابد.

مراقب ویترین باشید: اصلا مگر می‌شود یک چشم‌پزشک، نویسنده و البته مترجم را بدون عینک طبی تصور کرد؟ متاسفانه مشکلات چشمی بویژه کاهش نمره چشم و آب‌مروارید بین این افراد شایع است که در اثر نوشتن‌های مداوم و نگاه‌کردن‌های طولانی به صفحه مانیتور ایجاد می‌شود. البته پیشگیری کار سختی نبوده و کافی است از نگاه کردن طولانی‌مدت به صفحه مانیتور خودداری کنید، هنگام کار مدام پلک بزنید و به ازای هر 30 دقیقه کار با رایانه دو تا پنج دقیقه به چشم‌هایتان استراحت دهید و به دوردست‌ها نگاه کنید.

استرسی به نام استرس: استرس کاری مهم‌ترین عاملی است که به دلیل نداشتن ثبات کاری و امنیت شغلی، درآمد پایین، مشکلات بیمه‌ای و بازنشستگی، ترجمه همزمان یک اثر از سوی چند نویسنده و شکست‌های مالی، ساعت‌های کاری نامنظم و... سلامت مترجمان را تهدید می‌کند و آسیب‌های روانی زیادی را به وجود می‌آورد که به صورت اضطراب، تنش و افسردگی بروز می‌کند. پس اگر به شغل ترجمه مشغول هستید باید بیشتر مراقب سلامت‌تان باشید.

اسدالله حبیبی - متخصص طب کار

آماری از وضعیت نگران کننده سلامت ایرانیان

جام جم سرا: بررسی‌ها نشان می‌دهد ٤٧‌میلیون ایرانی غذای مناسب نمی‌خورند، همین امر باعث شده تا شیوع کمبود ویتامین D از ‌سال ٨٠ تا ٩١، ٦برابر شود، ٩١‌درصد زنان باردار برخی استان‌ها و ٧٦‌درصد نوجوانان هم بیشترین میزان کمبود ویتامین D دارند.

کوتاهی‌قد هم شیوع بیشتری پیدا کرده، به گفته معاون بهداشتی وزارت بهداشت، متوسط کشوری کوتاهی‌قد در کودکان ایرانی زیر ٥سال، ٨/٦‌درصد است، حتی اعلام می‌شود ٧/٢٧‌درصد جمعیت سیستان‌وبلوچستان دچار کوتاهی‌قد هستند. بر اساس اعلام این مسئول در وزارت بهداشت کوتاهی‌قد به‌عنوان معیاری برای بی‌عدالتی و گرسنگی تعبیر می‌شود.

همه اینها در هفتادوهشتمین اجلاس روسای دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور اعلام شد، زمانی که علی‌اکبر سیاری، معاون بهداشتی وزیر بهداشت، پشت تریبون رفت و وضع نگران‌کننده سلامت ایرانیان را تشریح کرد. آماری از تغذیه نامناسب تا بیماری‌ها و مشکلات فیزیکی ناشی از کمبود ویتامین‌ها. در کنار همه اینها هم باید مشکلات ساختاری را اضافه کرد.

به نقل از ایسنا، او در این اجلاس که محوریتش، طرح تحول بهداشت، است با رتبه‌بندی ١٠عامل خطر سلامتی در ایران ادامه داد: «رژیم غذایی نامناسب، فشارخون و توده بدنی بالا سه عامل خطر اصلی برای سلامت در کشور هستند. تحرک ناکافی، سیگار، دیابت، آلودگی هوا، کلسترول بالا، خطرات شغلی و مصرف موادمخدر از دیگر عوامل خطر به شمار می‌روند. مجموعه این رفتارها نیازمند اصلاح است.»

تقویت برنامه پزشک خانواده در روستاها و شهرهای زیر٢٠‌هزار نفر و عشایر، تقویت و تکمیل خدمات بهداشتی در حاشیه شهرها، تقویت خدمات در شهرهای زیر ٥٠‌هزار نفر و همچنین تداوم پزشک خانواده در دو استان فارس و مازندران و تسری آن به کلانشهرها در دستور کار است.»

او در عین ‌حال از ساخته شدن ١٩٩٥ خانه بهداشت در کشور خبر داد و تأکید کرد: «هم‌اکنون بیش از ٣٠٠٠ پزشک کمبود داریم در زمینه کارورزان و بهورزان نیز از کمبودهایی برخورداریم. باید از نیروی انسانی باانگیزه و همچنین آموزش‌دیده برخوردار باشیم. یکی از درخواست‌های مهم ما تعمیر و تجهیز خانه‌های بهداشت است، بنابراین اولین درخواستم از روسای دانشگاه‌ها، اصلاح بیغوله‌های خانه‌های بهداشتی است. اعتبارات این موضوع موجود است و نیازمند حمایت شماست.»

سیاری با اشاره به وضع شیوع بیماری‌های غیرواگیر در کشور به ابتلای ١٩‌میلیون ایرانی به فشارخون اشاره کرد. «سالانه ٨٣‌هزار مرگ مرتبط با فشارخون رخ می‌دهد. تمام این موارد باید شناسایی و از بروز آنها جلوگیری شود.»

او در بخش دیگری از صحبت‌هایش به اضافه شدن دو واکسن به برنامه واکسیناسیون اشاره کرد: «توسعه برنامه واکسیناسیون نیز پیش‌بینی شده، بنابراین تا مهرماه واکسن پنتاوالان و همچنین تا پایان ‌سال واکسن پنوموکوک نیز به برنامه واکسیناسیون ملی کشور اضافه می‌شوند.»

در ادامه این اجلاس، حسن ‌هاشمی، وزیر بهداشت هم صحبت‌هایی کرد. او گفت: «تشویق‌ها خوب است اما آفت هم دارد، نباید تصور کنیم که تقریبا همه از حوزه سلامت راضی هستند زیرا هنوز در مقدمه راه هم نیستیم و کارهای خیلی زیادی در زمین مانده است که ‌باید با برنامه‌ریزی و نظارت دقیق به اجرای آنها بپردازیم.»

وزیر بهداشت به موضوع بهداشت و پیشگیری هم اشاره کرد: «تردیدی نیست که موضوع بهداشت و پیشگیری مهم است اما متاسفانه ما متهم شدیم به این‌که درمان‌نگر هستیم اما واقعیت این‌ چنین نیست زیرا آسیب‌هایی که از بابت عدم‌توجه به حوزه بهداشت به مردم وارد شده خیلی خوب می‌شناسیم و می‌بینیم.»‌

هاشمی همچنین از وجود بیماری‌های غیرواگیر و مشکلات بهداشتی در شهرها و حاشیه شهرها به‌عنوان چالش بزرگ شبکه بهداشت و درمان کشور نام برد و در بخش دیگری از صحبت‌هایش، تأکید کرد: «اشکالی ندارد رئیس بیمارستان غیرپزشک یا پزشک عمومی باشد افراد باید کاردان باشند و مهم نیست که حتما رئیس یا مدیر بیمارستان یک پزشک هیأت‌علمی یا متخصص باشد.»

او به موضوع هتلینگ بیمارستان‌ها هم اشاره‌ای کرد. «ما نباید پول را صرفا برای بزک‌کردن بیمارستان‌ها هزینه کنیم اما اگر سیستم فیزیکی بیمارستان دچار مشکل است ‌باید نسبت به بازسازی آنها اقدام شود. همچنین باید به فکر جایگزینی بیمارستان‌های قدیمی باشیم.»

وزیر بهداشت در حاشیه این اجلاس هم از توزیع واکسن‌های جدید از آبان‌ماه و ارایه مکمل‌های غذایی به خانواده‌ها به‌ویژه زنان باردار و شیرخواران خبر داد. «البته واکسن‌های دیگری نیز به برنامه واکسیناسیون ملی اضافه خواهد شد. همچنین اشکالات برنامه پزشک خانواه در دو استان فارس و مازندران برطرف می‌شود.» او از برنامه وزارت بهداشت برای حاشیه شهرها سخن گفت. «شبکه‌ای جدید نیز در حاشیه شهرها برای جمعیتی حدود ١٠‌میلیون نفر راه‌اندازی می‌شود چرا که حاشیه شهرها فاقد هرگونه خدمات بهداشتی هستند. مباحث نظارتی نیز در این بخش مورد توجه قرار گرفته است.»

به گزارش جام جم سرا، وزیر بهداشت همچنین درباره رضایتمندی مردم از طرح تحول گفت: «مرکز تحقیقات ملی سلامت طرحی را در این زمینه انجام داده است، براساس نتایج به‌دست آمده از این طرح حدود ٧٣‌درصد مردم از اقدامات انجام شده رضایت نسبی و قطعی دارند. حدود ٣٢‌درصد نیز خیلی راضی بوده‌اند. عده‌ای هم شکایت داشته‌اند، بنابراین باید اصلاحات همچنان انجام شود، البته از روز اول هم گفته‌ام که تا پایان‌ سال به ما اجازه دهید و سپس طرح‌ها را به قضاوت بنشینید. مردم صبوری کنند تا نتایج طرح به تدریج مشخص و خدمات ارتقا یابد.» (شهروند)

---

*انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی در «جام جم سرا» لزوماً به معنای تایید یا رد محتوای آن نیست و صرفاً به قصد اطلاع کاربران بازنشر می‌شود.

بهداشت روان؛ گام بعدی طرح سلامت

این طرح در همین مدت کوتاه نیز توانسته بخشی از هزینه‌های درمان مردم را کاهش دهد، اما در همین مدت، بسیاری از کارشناسان نظام سلامت به این موضوع انتقاد داشتند که طرح تحول نظام سلامت به طرح تحول درمان تبدیل شده و در این طرح کلان، کمتر به مساله بهداشت و پیشگیری توجه می‌شود.حالا وزارت بهداشت برای کاهش حجم انتقاد‌ها هم که شده، چند هفته‌ای است که روی طرح تحول بهداشت تمرکز کرده است و در گام اول می‌خواهد روی پیشگیری از اختلالات روانی در کشور تمرکز کند.

روز گذشته مدیرکل سلامت روان وزارت بهداشت نیز به فارس یادآور شد که 23.6 درصد ایرانی‌ها بین جمعیت 15 تا 64 سال کشور به اختلالات روانی دچار هستند و البته قسمت بدتر ماجرا اینجاست که احمد حاجبی تاکید می‌کند که این آمارها مربوط به افرادی است که اختلال روانی در آنها شناسایی شده است، ولی آماری از افرادی که به اختلالات روانی مبتلا هستند و تاکنون شناسایی نشده‌اند، وجود ندارد.

یعنی این آمار 23 درصدی هم که وزارت بهداشت اعلام کرده است، بدون در نظر گرفتن بیماران روانپزشکی ناشناس است و اگر آنها را هم محاسبه کنیم، قطعا آمار دقیق مبتلایان به اختلالات روانی بیشتر از این آمار اعلام شده خواهد بود.

در چنین شرایطی وزارت بهداشت قصد دارد برای شناسایی این بیماران، طرح غربالگری سراسری سلامت روان را در کشور اجرا کند و با کمک این طرح، در نظر دارد که ابتدا این بیماران ناشناس در جامعه شناسایی شوند و در وهله دوم، نظام درمان به کمک این بیماران بیاید.

این مقام مسئول با اشاره به اقدام‌های جدید وزارت بهداشت برای شناسایی مبتلایان به اختلال روانی توضیح می‌دهد که هم‌اکنون در بخش بهداشتی این وزارتخانه، در نظر داریم که کارشناسان سلامت روان نیز به سیستم ارائه خدمت وارد شوند و یکی از فعالیت‌های آنها این است که کارشناس مراقبت خانواده، افراد و بیماران را معاینه کرده و آنها را در صورت نیاز به کارشناس سلامت روان ارجاع می‌دهد و در نتیجه غربالگری اختلالات روانی انجام خواهد شد.

اگرچه این غربالگری که قرار است وزارت بهداشت انجام دهد، خیلی دیر انجام شده است، ولی به هر صورت، این اقدام پیشگیرانه برای جلوگیری از شیوع اختلالات روانی، هم به سلامت جامعه کمک می‌کند و هم بار درمان این بیماران را کاهش خواهد داد.

نیاز جدی به آموزش غربالگران سلامت روان

وزارت بهداشت در نظر دارد که برای بهبود آمارهای سلامت روان در جامعه، کارشناسان روان‌شناسی را هم به عنوان غربالگر، وارد گود طرح تحول بهداشت کند.

به گفته حاجبی، این کارشناسان در خانه‌های بهداشت مستقر نمی‌شوند، بلکه فعلا در مراکز بهداشتی و درمانی شهرها به ارائه خدمات خواهند پرداخت و تعداد آنها نیز جوابگو خواهد بود، زیرا روان‌شناس به تعداد در کشور وجود دارد.

اما دکتر محسن مصلحی، دبیر شورای عالی نظام پزشکی کشور در گفت‌وگو با جام‌جم هشدار می‌دهد که باید برای این کارشناسان روان‌شناسی و دیگر غربالگران سلامت روان، دوره‌های آموزشی برگزار شود، زیرا تشخیص بیماری‌های روانی، کار پیچیده‌ای است و نیاز به مهارت آموزی دارد.

این مقام مسئول معتقد است که این کارشناسان روان‌شناسی و پزشکان عمومی می‌توانند در غربالگری سلامت روان کمک کنند، ولی از آنجا که بسیاری از این کارشناسان، بیشتر دروس تئوری در دانشگاه خوانده‌اند و کمتر کار مهارتی انجام داده‌اند، حتما وزارت بهداشت باید برای شناسایی بهتر مبتلایان به اختلالات روانی، از کمک استادان باتجربه استفاده کند و برای غربالگران سلامت روان، دوره‌های مهارتی برگزار کند.

پیشگیری از اختلالات روانی کم‌هزینه‌تر از درمان است

یکی می‌گوید نیمی از ایرانی‌ها افسرده‌اند، دیگری می‌گوید 40 درصد ایرانی‌ها اضطراب دارند، مسئول دیگری معتقد است که یک چهارم جمعیت ایران، اختلالات روانی دارند.

اگر شما هم پیگیر آمارها باشید، تاکنون آمارهای مختلف و گاه ضد و نقیضی درباره سلامت روان ایرانیان منتشر شده است که در بیشتر موارد نیز این آمارها، پایه علمی محکمی ندارد و خیلی نمی‌شود روی آن حساب باز کرد، اما در روزهای اخیر و همزمان با آغاز طرح تحول بهداشت، مسئولان وزارت بهداشت، تاکید کرده‌اند که این آمار 23.6 درصدی اختلالات روانی در بین ایرانیان، براساس دقیق‌ترین دستگاه‌ها، ثبت شده است.

براساس این آمارها می‌توان گفت که تقریبا از هر چهار ایرانی (در سن 15 تا 64 سال)، یک نفر به اختلالات روانی مبتلاست که به درمان و مراقبت نیاز دارد.

جدای از آن‌که بسیاری از بیماران مبتلا به اختلال روان به دلیل انگ اجتماعی به پزشک مراجعه نمی‌کنند، بحث هزینه‌های بالای درمان این بیماری‌ها نیز از دیگر دلایلی است که باعث شده افراد زیادی از بیماران ناشناس، به مشاور، روانپزشک و روان‌شناس مراجعه نکنند.

کمبود تخت‌های خالی برای بیماران روانپزشکی، بیمه نبودن بسیاری از داروهای بیماران مبتلا به اختلالات روانی و بالا بودن هزینه مشاوره‌های روان درمانی، باعث شده که فرآیند درمان این بیماران در ایران، به چالشی جدی برای نظام سلامت مبدل شود.

در این اوضاع، شاید ساده‌ترین راهکاری که به ذهن می‌رسد این باشد که فکر کنیم برای درمان بیماران شناخته شده یا شناسایی و درمان بیماران ناشناس، بودجه‌های درمانی بیماران مبتلا به اختلالات روانی را افزایش دهیم، اما دبیر شورای عالی نظام پزشکی کشور معتقد است که موفق‌ترین راه برای شناسایی و درمان این گروه از بیماران، توجه بیشتر نظام سلامت به بحث پیشگیری است.

مصلحی بر این باور است که در کشور ما، گروه متخصصان پزشکی بر پیشگیری از اختلالات روانی، تمرکز چندانی ندارد و در بیشتر موارد، بیمار مشکوک به اختلالات روانی یا مبتلا به این اختلالات را با چند داروی روانپزشکی به خانه می‌فرستند و از ارائه راهکار و مشاوره اجتناب می‌کنند، در حالی که اگر نظام سلامت بر پیشگیری از اختلالات روانی تمرکز بیشتری داشته باشد، هم هزینه‌های نظام درمان کاهش پیدا می‌کند و هم از حاد شدن مراحل اختلالات روانی در این گروه از بیماران، جلوگیری می‌شود.

اختلال روانی چیست؟

اختلالات روانی، مجموعه‌ای از ناهنجاری‌های مختلف وابسته به روان انسان است که فرد را از حالت متعادل روانی خارج می‌کند.

اضطراب، افسردگی، شخصیت دوقطبی، وسواس، اسکیزوفرنیا و دیگر بیماری‌های روانی در زمره این اختلالات جای می‌گیرد.

این اختلالات در مراحل حاد موجب می‌شود که فرد نتواند با خانواده و جامعه، تعامل مناسب و مثبتی برقرار کند.

در واقع، اختلال روانی باعث می‌شود که در زندگی فرد، اختلال جدی ایجاد شود و بیمار نتواند به‌طور طبیعی و بدون دردسر، به کارهای روزمره‌اش برسد.

وراثت، گذشته فرد، شرایط محیط زندگی، وضع اقتصادی و شرایط اجتماعی، از مهم‌ترین دلایلی است که فردی به اختلال روانی مبتلا می‌شود.

با وجود آن‌که بسیاری از این اختلالات ـ بخصوص در مراحل اولیه ـ کاملا قابل درمان است، اما بسیاری از افراد هستند که تا پایان عمر با این اختلالات آزار دهنده زندگی کرده و به دلایل مختلف مثل انگ اجتماعی، ناآگاهی، یا ناتوانی در پرداخت هزینه‌های درمان، به مشاور، روان‌شناس و روانپزشک مراجعه نمی‌کنند.

امین جلالوند - گروه جامعه

سلامت خیاط‌باشی

جام جم سرا: در واقع تولیدی‌های لباس افرادی با مهارت‌های متفاوت را زیر یک سقف جمع می‌کنند و تبدیل پارچه به انواع و اقسام پوشاک نتیجه همکاری آنهاست.

یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که سلامت افراد شاغل در بیشتر تولیدی‌ها را تهدید می‌کند، وجود ذرات ریز معلق در هواست که هنگام کار از بافت پارچه جدا شده و وارد بینی، دهان و حتی سیستم تنفسی آنها می‌شود و زمینه بروز آلرژی و مشکلات تنفسی، سرفه و خارش بینی و عطسه‌های مداوم را فراهم می‌کند البته ماسک تا حدی جلوی بروز این مشکل را می‌گیرد، اما استفاده از آن، مشکلات خاص خود را دارد.

مثلا این که ماسک تنفس راحت را تحت تاثیر قرار می‌دهد و فرد پس از مدتی حسابی کلافه می‌شود.

امان از آلودگی‌های صوتی

افراد شاغل در تولیدی‌های لباس در معرض صداهای ناشی از چرخ‌های خیاطی صنعتی هستند و این امکان وجود دارد که بتدریج میزان شنوایی‌شان تا حد زیادی کاهش یابد.

در این بین بسیاری سعی می‌کنند با استفاده از هدفون و گوش دادن موزیک با صدای بلند جلوی آلودگی‌های صوتی محل کارشان را بگیرند، اما از این موضوع غافلند که استفاده طولانی‌مدت از هدفون با عوارضی مثل آسیب‌دیدن گوش داخلی، کاهش شنوایی و حتی در مواردی عفونت گوش و از دست رفتن شنوایی همراه است.

مراقب آرتروز و واریس و کمردرد باشید

به طور کلی خیاط‌ها با گذشت زمان دچار دردهایی در گردن، شانه، کمر و دیگر مفاصل می‌شوند که به دلیل نشستن‌های مداوم پشت میز خیاطی و قوزکردن بروز می‌کند بنابراین داشتن یک میز مناسب و صندلی استاندارد با قابلیت تنظیم ارتفاع که پشتی آن به جلو و عقب کج شود برای خیاط ضروری است.

همچنین کار دوخت و دوز دقت زیادی می‌خواهد و چشمتان مدام باید به سوزن و پارچه باشد. به همین دلیل بیشتر خیاط‌ها به مرور دچار کاهش نمره چشم خواهند شد حتی گاهی ایستادن‌های طولانی‌مدت بلای جان کارکنان تولیدی‌ها می‌شود.

پس یک تا دو ساعت یکبار برای چند دقیقه هم که شده کمی قدم بزنید و با انجام نرمش‌هایی به بدنتان کش و قوس دهید که تا حدی از آسیب‌های گفته شده بویژه آرتروز و واریس و کمردردهای مزمن در امان بمانید.

خطر افسردگی و استرس شغلی

متاسفانه بسیاری از تولیدی‌های لباس ظاهر مناسب و تهویه و نور استانداردی ندارند و ادامه کار در چنین شرایطی با توجه به ساعت‌های طولانی کاری در تولیدی‌ها به مرور زمان باعث سردرد، سرگیجه، خستگی و کسالت کارکنان می‌شود و زمینه بروز افسردگی شغلی را فراهم می‌کند.

همچنین از آنجا که چیزی به عنوان استخدام برای افراد شاغل در این نوع محیط‌ها مطرح نیست، همیشه این احتمال وجود دارد که از کار بیکار شوند و این نگرانی باعث ایجاد استرس شغلی خواهد شد.

پریسا اصولی ‌-‌ جام‌جم