مرگ زودرس در کمین مردان طلاق

جام جم سرا:طلاق به عنوان یک آسیب اجتماعی بر بنیان خانواده اثر گذار است. در این میان بعضی اشخاص تصور می کنند زنان بیش از مردان آسیب می بینند. ممکن است زنان از نگاه فرهنگی و یا موضوع امرار معاش یا مسائل عاطفی آسیب ببینند اما تخلیه خود از نظر روانی را با گریه و یا درد دل انجام می دهند اما مردان بعد از طلاق نه تنها دچار آسیبهای روانی بیشتر می شوند بلکه به خاطر ساختار اجتماعی با درون ریزی ناراحتی ها در معرض سکته و مرگ زودرس قرار می گیرند.

مردان طلاق تمایلی به ازدواج مجدد ندارند

در این باره دکتر مجید ابهری،رفتار شناس و استاد دانشگاه می گوید: مردان بعد از کودکان بیشترین آسیب را از طلاق می بینند. نگرانی در مورد سرنوشت فرزند و آینده او ، گسست عاطفی با همسر، نگاه جامعه به یک مرد جدا شده و اشاره به ضعف وی به خاطر عدم توانایی در مدیریت زندگی عواملی هستند که مرد را مورد هجوم قرار می دهند.

او ادامه می دهد: شاید از نظر ازدواج مجدد مردان شرایط بهتری از زنان داشته باشند اما اکثریت مردان اعتنایی چندانی به ازدواج مجدد ندارند چرا که وحشت از تکرار شکست اولیه باعث نوعی تجرد طولانی و حتی تا پایان عمر در مردان می شود.

این استاد دانشگاه اضافه می کند: از نگاه مادی ممکن است مردان شرایط بهتری از زنان مطلقه داشته باشند اما بسیاری از آنها نیز گرفتار زندان برای مهریه، از دست دادن شغل و پایگاه اجتماعی به خاطر زندان، زخمهای عمیق روحی و عاطفی در مردان ایجاد می کند. در مجموع تمام اعضای خانواده به خاطر طلاق آسیب های غیر قابل جبران تحمل می کنند. اما بعد از فرزندان مردان بیشتر از زنان دچار بحران های فکری، اجتماعی و مادی می شوند.

بخت کم مردان در ازدواج دوم

آسیب ها پس از طلاق در چند محور قابل بررسی است. بر اساس پ‍ژوهش هایی که در خصوص تاثیرات طلاق بر خانواده انجام شده است،پیامدهای فردی که طلاق بر تک تک افراد وارد می کند بسیار وسیع است. سرخوردگی منفی، حس بدبینی و تردید، مشکلات مالی اولین اثرات طلاق بر زندگی فردی است که زندگی مشترک خود را از دست داده است.حس بدبینی و تردید از ازدواج یکی از مشکلات فراگیر در مردان طلاق است. آنها به این فکر می کنند اصلا لازم است دوباره ازدواج کنند یا خیر، یا اصلا چه ضرورتی دارد دوباره ازدواج کنند. برای مردان پس از طلاق فرصت هایی برای ازدواج مجدد به وجود می آید، اما آنها به دلیل حس بدبینی که با سرخوردگی همراه است، از کنار آنها می گذرند. جالب این است که مردان در مقایسه زنان از بخت کمتری برای ازدواج بعدی برخوردارند.

اگر فرزند نیز با مرد زندگی کند، این موضوع کمتر نیز خواهد شد، چرا که زنان کمتری هستند که حاضر به تربیت فرزندان دیگران باشند. حتی اگر مردی با زنی که حاضر به پذیرش فرزندش است، ازدواج کند و به ازدواجی اجباری تن دهد، تا آخر عمر با عبارت دریغ و افسوس گذشته زندگی می کند.

دکتر پرویز مظاهری عضو انجمن روانپزشکان ایران درباره تاثیرات زیانبار طلاق می گوید: از آنجا که بسیاری از مردان توانایی کمتری در کنار آمدن با مشکلات دارند و توانایی روانی زنان در این گونه مسائل بیشتر و علت آن نیز ترشحات هورمون استروژن است، هنگام متارکه، مردان به دلیل وابستگی به همسر از نظر مسائل تربیتی و مسائل حاکم بر زندگی ضربه بیشتری می بینند.

مظاهری اضافه می کند: از آنجا که مردان به خاطر مشغله کاری خارج از محیط خانواده نمی توانند همانند زنان زندگی را اداره کنند و از سوی دیگر آشنایی کمتری با مشکلات محیط خانواده اعم از تربیت فرزندان و مسائل حاکم بر خانه دارند، دچار شکست روحی و روانی می شوند.

تاسف همیشگی با مردان طلاق

خانه تاریک و ساکت است. کلید خانه را می چرخاند، وارد خانه خالی که تا چند هفته پیش پر بود از صدای فریاد و شیون زنی که با ورودش به خانه، گلایه هاش آغاز می شد. هیچ نشانی از زن در خانه نیست اما ذهن مرد پر است از مرور خاطرات این چند ساله. خاطرات تلخ و شیرینی که تنهایی شب را پر می کند و چشمانش را تا صبح بی خواب می کند. انگار قرار نیست خستگی این چند سال زندگی مشترک از تنش بیرون رود. مانده است تنهایی این روزها را دوست دارد یا دلش برای روزهای پر چالش گذشته تنگ شده است.

دوگانگی عاطفی و تغییرات خلقی شدید و افسوس احساسی که بیشتر مردان با آن درگیر می شوند .دکتر فربد فدایی، روان پزشک در این رابطه می گوید: بلافاصله بعد از جدایی، برای بیشتر مردان دوگانگی عاطفی و تغییرات خلقی شدید به وجود می آید. تضاد از این نظر که مردی که از همسرش متارکه کرده در این که کاری که انجام داده درست بوده یا نه مردد است و همیشه با این سوال که آیا می توانسته کار بهتری انجام دهد یا نه مواجه است.

به عقیده دکتر مظاهری، مرد در عین حال که از همسر سابق خوشش نمی آید، همزمان نسبت به او احساس مثبتی هم دارد؛ چون ممکن است بعضی از جنبه های وجود او را که در گذشته دوست داشته است، هنوز هم دوست داشته باشد. پس از جدایی گاهی اوقات، مرد احساس تاسف می کند؛ چون فکر می کند می توانسته است بهتر رفتار کند، یا احساس شرم در او به وجود می آید؛ به این دلیل که در ازدواج و تشکیل خانواده شکست خورده است.

طلاق انتها ندارد

بر اساس مطالعات جامعه شناختی طلاق فرآیندی است که ابتدا دارد، اما انتهایی ندارد، به این معنا که طلاق صد درصد اتفاق نمی افتد و صرفا این مسئله به شکل حقوقی پایان می پذیرد، اما مسائل عاطفی ناخودآگاه در ذهن طرفین می ماند.

فرآیند طلاق در بررسی های جامعه شناسان 13 مرحله است، هفتمین مرحله آن طلاق پنهان است که با رنگ باختن عشق و علاقه در محیط خانواده بین زوجین اتفاق می افتد، و از آنجا که ساختار سنتی بر جامعه حاکم است، زنان به جمله می سوزم و می سازم اکتفا می کنند، در این مرحله زن معتقد به سوختن و ساختن برای حفظ پیوند خود است، این در حالی است که هر چه بسوزد می سوزاند، و قربانی این تفکرزنان، مردان هستند. در این مرحله که به ظاهر بر اساس ایثار زن صورت گرفته است و مرد برنده آن است، آثار مخرب روحی و روانی و زیانبار آن بیشتر متوجه مرد می شود.

افسردگی رایج ترین بحران مردان بعد از طلاق

دکتر امیرحسین توکلی روانپزشک افسردگی را رایج ترین بحران مردان بعد از متارکه می داند و می گوید: افسردگی در این دوران بسیار شایع است؛ زیرا مردان نمی دانند چه وضعیتی در انتظار آن‌هاست. به طور کلی در دوره پس از طلاق، خشم، تاسف، عشق و نفرت در هم می آمیزد. ممکن است بعضی اوقات، مرد احساس راحتی کند؛ زیرا بر این باور است که دیگر فشارها و دخالت ها تمام شده است؛ اما ترس از آینده ای نامعلوم، این احساس راحتی موقت را از بین می برد. در این دوران، مردان با یادآوری مکرر گذشته و بررسی رابطه ازهم گسیخته خود، دچار اختلال تمرکز می شوند و نمی توانند به هیچ چیزی به طور طبیعی فکر کنند.

متارکه می تواند استرس مضاعفی را برای مردان ایجاد کند،در کنار افسردگی حاصل از این اتفاق، مرد دچار اضطراب می شود، اضطرابی که در مردان بعد از متارکه شکل می گیرد بسته به نوع شخصیت مردان باعث بروز ناراحتی های قلبی و عروقی، بیماری‌های ریوی، ناراحتی های گوارشی، ریزش مو و یا سفید شدن موی سر می شود.

مردان همانند زنان بعد از طلاق دچار مشکلات بسیاری می‌شوند، مشکلاتی که بی توجهی به آن می تواند آنها را با آسیبهای جدی جسمی و روحی مواجه کند.|مهر|نورا حسینی

شهرستانها هم پیشتاز طلاق شدند!

جام جم سرا:

احمد تویسرکانی رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور روز سه شنبه با حضور در جمع خبرنگاران در خصوص آمار وقایع ازدواج و طلاق اظهار داشت: در سال 92، 757 هزار و 197 ازدواج در کشور ثبت شد که نسبت به سال 91 حدود 4.4 درصد کاهش داشته است. بیشترین کاهش ازدواج در استان یزد با 16.7 درصد بوده و در استان خراسان جنوبی ازدواج 2.8 درصد افزایش داشته است. در تهران نیز آمار ازدواج 3.1 درصد کاهش داشته است.

وی در خصوص ثبت وقایع طلاق نیز گفت: در سال 92 حدود 158 هزار و 753 طلاق در کشور ثبت شد که در مقایسه با سال 91، 4.6 درصد رشد داشته است. بیشترین رشد طلاق در استان بوشهر با 15.6 درصد بوده و در مقابل آمار طلاق در استان فارس 15.3 درصد کاهش یافته است، در استان تهران نیز آمار طلاق 1.8 درصد افزایش داشته است.

به نقل از مهر، تویسرکانی در خصوص علل طلاق در کشور نیز گفت: دخالت خانواده ها، عدم تحقق شروط ضمن عقد، اعتیاد به مواد مخدر، فقر مالی، استنکاف از نفقه، ضرب و شتم و سوء رفتار و محکومیت قطعی به حبس به ترتیب مهمترین وقوع طلاق در کشور است.

رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور در ادامه گفت: در سال 92 حدود 64 هزار و 455 ثبت شرکت داشتیم که در مجموع نسبت به سال 91 حدود 2 درصد افزایش داشته است. ثبت اختراعات نیز در سال 92 نسبت به سال 91حدود 24 درصد کاهش داشته است.

وی درباره وصول مطالبات بانکی نیز گفت: در سال 92، 32 هزار میلیارد ریال مطالبات بانکی وصول شد که نسبت به سال 91، 18 درصد رشد داشته است.

تویسرکانی در پاسخ به پرسش مهر در خصوص نقل و انتقال خودرو نیز گفت: در سال 92، یک میلیون و 260 هزار و 883 مورد نقل و انتقال خودرو صورت گرفت که نسبت به سال 91، 19 درصد کاهش داشته است.

وی خاطرنشان کرد: یکی از اهداف سازمان ثبت برون رفت از شیوه های سنتی و ارایه خدمات با هزینه کمتر بود که در سال 92 در این راه گام های خوبی برداشته شد. امروز بخشی از خدمات دستگاه ها هزینه های غیرمستقیم به مردم تحمیل می کند که کاهش این هزینه های غیر مستقیم می تواند باعث رضایتمندی مردم شود. مراجعه زیاد به دستگاه ها و بوروکراسی های زاید باعث نارضایتی مردم و کاهش سلامت اداری در دستگاه ها خواهد شد. اتخاذ شیوه های جدید بسیاری از هزینه های پنهان را در سازمان ثبت کاهش داد که در هر کدام از این اقدامات فشارهای زیادی و مخالفت هایی را تحمل کردیم اما با کمک مسئولان عالی، سازمان ثبت از این گذرگاه سخت عبور کرد.

رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور افزود: در سال 92 سازمان ثبت اسناد و املاک کشور 45 میلیون و 534 هزار و 504 خدمت را به مردم ارایه کرد که نسبت به سال 91 خدمات رسانی 25 درصد افزایش داشته است. 66 درصد خدمات به صورت الکترونیکی انجام شد. در حوزه صدور اسناد مالکیت نیز 2 میلیون و 559 هزار و 827 سند مالکیت ملک صادر شد. بخشی از این خدمات مربوط به دستگاه های دولتی بود که مستندسازی حدود مالکیت دولت باعث کاهش زمین خواری می شود. دفاتر اسناد رسمی نیز 20 میلیون و 616 هزار و 249 سند را صادر کردند که با راه اندازی سیستم ثبت آنی شفافیت زیادی در این حوزه حاکم شد.

وی ادامه داد: در حوزه اسناد رسمی بیشترین اسناد با 31 درصد مربوط به صدور وکالتنامه بود و استان تهران 23 درصد کل اسناد را به خود اختصاص داده است.

تویسرکانی در خصوص سیاست های سازمان ثبت در سال 93 نیز گفت: تبدیل اسناد دفترچه ای به مکانیزه از مهمترین برنامه های سازمان ثبت در سال 93 است که با این اقدام اطلاعات املاک راستی آزمایی می شود. متاسفانه در گذشته حدود 20 درصد اطلاعات نقل و انتقال املاک از شهرهای بزرگ در دفاتر اسناد رسمی ثبت نشده است.

خبرنگاری در خصوص ثبت ازدواج کودکان پرسید که وی در پاسخ گفت: ازدواج افراد تا 15 سال فقط با حکم دادگاه انجام می شود و اگر دفترخانه ای تخلف کند از آن سلب صلاحیت خواهد شد.

وی در خصوص ثبت ازدواج موقت نیز گفت: در سال 92، 301 مورد ازدواج موقت در کشور ثبت شد که نسبت به سال قبل 33 درصد افزایش داشته است.

خبرنگاری در خصوص برخورد با تخلفات سردفتران پرسید که رئیس سازمان ثبت اسناد در این باره گفت: در سال 92 از سوی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور 15 هزار و 142 بازرسی از دفترخانه ها صورت گرفت که 9 سردفتر سلب صلاحیت شده و 109 سردفتر دیگر انفصال موقت گرفتند.

وی در مورد آزمون سردفتری نیز گفت: در قانون دفاتر اسناد رسمی در ازای 15 هزار نفر جمعیت یک دفترخانه در نظر گرفته شده است اما در سال 86 به یکباره تعداد زیادی سردفتر وارد شدند که نرم قانونی را به هم زد. در حال حاضر عمده نقاط کشور بالاتر از این ظرفیت سردفتر دارد ولی اگر در منطقه کمتر از ضابطه قانونی بود در آنجا آزمون اعلام می کنیم.

تویسرکانی از تغییر شکل ظاهری قباله های ازدواج خبر داد و گفت: شکل ظاهری قباله های ازدواج بهتر می شود وسعی می کنیم ثبت آن به صورت مکانیزه شود. تلاش داریم اندازه قباله های ازدواج در قطع گذرنامه باشد، در این زمینه کارهای کارشناسی شروع شده است.

وی در خصوص افراد ممنوع المعامله و ممنوع الخروج نیز گفت: حدود 150 هزار نفر ممنوع المعامله هستند و در سال 92، 10 هزار و 308 نفر به لحاظ بدهکاری ممنوع الخروج شده اند که 4 هزار و 232 نفر آنها رفع ممنوع الخروج شدند

دلایل طلاق در دوران میانسالی

جام جم سرا:
دکتر شهناز نوحی با بیان این مطلب و اشاره به اینکه سن 40 تا 45 سالگی دوره بحران میانسالی است، افزود: دراین دوران افراد زندگی و هویت خود را تحت عنوان «من که هستم» مرور می‌کنند و اقداماتشان تاکنون را از انتخاب همسر گرفته تا شغل بازنگری می‌کنند و ممکن است حتی شغل خود را عوض کنند و ادامه تحصیل دهند.
این روانشناس افزود: افرادی که به ویژه در دومین دهه زندگی خود ازدواج کرده‌اند ممکن است اختلافاتشان طی سالیان طولانی زندگی مشترک حل نشده یا سرکوب شده باشد. در این شرایط فرد در سن میانسالی ادامه زندگی مشترک را بی فایده ببیند.
به نقل از ایسنا، نوحی در ادامه گفت: اخیراً می بینیم که اختلالات شخصیت برخی همسران طی سال‌های طولانی نه تنها برطرف نشده است و همسر چنین فردی به مرور از او خسته می شود و به جدایی تمایل پیدا می‌کند، بلکه از سوی دیگر برخی همسران پس از سروسامان دادن به زندگی فرزندان به علت تداوم اختلافات تصمیم به طلاق می گیرند.
این روانشناس با بیان اینکه طلاق قبل از بلوغ صدمه روحی زیادی به کودک نمی‌زند، تصریح کرد: بدترین زمان طلاق زن و شوهر هنگام نوجوانی فرزند است واین امر موجب به هم‌ریختگی ساختار هویتی او می‌شود، چرا که فرد در دوران بلوغ به دنبال پیداکردن الگوهای اخلاقی والدین است.

نوحی در پایان درباره راههای کاهش طلاق در دوران میانسالی گفت: لازم است میانسالان مهارتهای اجتماعی را بیاموزند و در صورت ابتلا به اختلال شخصیت پیگیر وضعیت درمانی خود شوند علاوه بر آن آموزش‌های لازم را در زمینه‌هایی مانند همسرداری، فرزند پروری و سبک زندگی ببینند تا از بحران میانسالی به خوبی عبور کنند.

خبر بد: الهام چرخنده و فرشید نوابی طلاق گرفتند

جام جم سرا:
این زوج اندکی پیش از ایام نوروز امسال این تصمیم به جدایی خود را عملی کردند، اما خبر آن هنوز رسانه ای نشده بود. این دو هنرمند به تازگی پس از سالها دوری از عرصه تصویر به فعالیت مجدد خود روی آورده اند و در بهار سال گذشته در سریال «پروانه» ساخته جلیل سامان با یکدیگر همبازی بوده اند. چرخنده نیمه دوم سال گذشته نیز با سریال «آوای باران» (حسین سهیلی زاده) بازی قابل توجهی را در شبکه سه ارائه داد.
نوابی نیز هم اکنون سردبیری و تهیه‌کنندگی برنامه «سینما اکران» را در شبکه تهران بر عهده دارد.(بانی فیلم)

جشن طلاق امری شیطانی و خطرناک است

به گزارش واحد مرکزی خبر، آیت‌الله محمد امامی کاشانی در خطبه دوم نماز جمعه تهران افزود: تمدن اسلامی مبنی بر اصالت خانواده است و باید همه دختران و پسران مسلمان به این تمدن به خاطر اهتمامش به نظام زندگی، افتخار کنند.

وی با اشاره به حدیثی از پیامبر (ص) مبنی بر اینکه هیچ خانه‌ای در پیشگاه خدا محبوب‌تر از خانه‌ای که در آن ازدواج واقع شود نیست و هیچ خانه‌ای مبغوض‌تر از خانه‌ای که طلاق در آن وارد شود نیست گفت: گویا دست‌هایی می خواهند فرهنگ و تمدن اسلامی را از ما بگیرند و هدفشان بی بند و باری است.

خطیب جمعه تهران عفاف و حجاب را باعث تحکیم خانواده دانست و اظهار داشت: وقتی عفاف و حجاب رعایت شود مرد هوس‌باز نمی شود.

وی افزود: پدران و مادران و معلمان و استادان دانشگاه به موضوع تربیت دختران و پسران توجه کنند و این را به آنان بیاموزند که هیچ تمدنی برتر از تمدن اسلامی نیست و اگر دختر و پسر محدودیتی در این زمینه دارند این محدودیت ذاتی است چنانکه برخی دانشمندان غربی نیز بر آن تأکید می‌کنند.

امام جمعه موقت تهران گفت: کار فرهنگی مهم است و دختران و پسران بدانند که برخی روابط بنیان خانواده را خراب می کند و توجه به اصالت خانواده باعث تحکیم آن می شود.

وی به پسران و دختران توصیه کرد دنبال سیل بنیان‌کن تمدن غرب نروند بلکه به لذت‌های اساسی یعنی به خانواده و روابط خانوادگی توجه کنند.

آیت الله امامی کاشانی گفت: شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1388 مصوبه ای داشت که همه دستگاه ها به ویژه صدا و سیما را به ترویج عفت و تقوا ملزم کرد.

جشن طلاق چیست؟

اظهارات امروز آیت الله امامی کاشانی واکنش به رواج سفارش چاپ کارت جشن طلاق و برگزاری جشنی به همین مناسبت از سوی برخی زوجهای جداشده از یکدیگر است؛ رویدادی که کارشناسان و رسانه ها از آن به عنوان « منفورترین جشن» یاد می کنند.

خبرگزاری ایرنا بتازگی مشاهدات خبرنگار خود از چگونگی چاپ و انتشار کارت های جشن طلاق را در خیابان جمهوری تهران اینگونه روایت کرده است:

یکی از فروشندگان کارت در این خیابان به دنبال طرح سوال بدون هیچ مقدمه ای گفت: « ببین داداش ، اگه ماموری یا دنبال دردسر هستی و می خواهی نون ما را آجر کنی، بزن به چاک و برو دنبال کارت ، اینجا همه با هم هماهنگن و کسی به تو نمیگه کی آمد سفارش چاپ کارت جشن طلاق بده.

راستی تو مگه تازه کاری یا نمیدونی که این برنامه ها دارای سلسله مراتب و هماهنگی های لازم خاص خودش است.

اگر کسی بخواد جشن طلاق بگیره، اول میری قنادی تا سفارش یک کیک بزرگ بده، بعدش میره گل فروشی تا سفارش یک دسته گل رُز سیاه بده و بعدش میاد سراغ ما که سفارش چاپ کارت جشن طلاق برای برگزاری آخرین میهمانی متاهلی رو بده، دوزاری افتاد!.

تازه مگر تو خودت کوری و نمی بینی افرادی که توی این خیابان در حال تردد و پرسه هستند آمده اند دنبال کارت عروسی و نامزدی یا دنبال کارت های مراسم ترحیم و بازگشت حجاج ، بابا برو راست کارت.»

یک فروشنده دیگر هم گفت: دنبال چی هستی، اینجا چیزی گیرت نمی یاد؟

- باشه داداش من میرم ولی مردونه اگه چیزی تو این موضوع میدونی به من بگو جای دوری نمیره ما که با شما رفیق شدیم.

- عجب آدم سرتقی هستی، یک کلمه بیشتر حرف نمیزنم چون دیدم رفاقتی وارد شدی، باشه بگو خیرت قبول.

بببین داداش اگه چشاتو خوب بازکنی عده ای مایه دار و مرفه می بینی که توی این خیابان و خیابان های اطراف وول می زنند، این آدما به منظور کلاس گذاشتن و فخر فروختن از اینکه با جدایی از همسرسابقشون هیچ اتفاق عجیبی در زندگی آنها رخ نداده و آماده اند پس از این پایان زندگی نه چندان خوش آیندشون با فرد دیگری ازدواج کنند، میان اینجا تا سفارش چاپ کارت جشن طلاق بدن.

این آدم های فرنگی مآب با خدم و حشم و کلی آرایش و زلنگ و زولونگ و اتومبیل های مدل بالا میان اینجا تا به اصطلاح خودشون کار را برای اعلام رسمی جدایی از همسر سابقشون اعلام کنند.

- و بعد ...

- «وای چقدر سیریشی برو راست کارت دیگه، کلید کردی ها، همین قدر هم که برات تعریف کردم باید کلاتو بندازی هوا، راستی اگه ماموری هوای ما رو داشته باش. ما همیشه اینجا یا تو خیابان ملت پلاسیم.

اما وایستا ببینم، ایول عجب خوش شانسی، اون خانم رو ببین که از سوزوکی مشکی پیاده شد، فکر کنم اومده کارت سفارش بده، اگه خیلی دنبال کشف ماجرا هستی برو از خودش بپرس آقای کارآگاه ، راستی ببین چقدر ناراحته، حتی شال و عینک و لاک ناخنش هم مشکیه، نکنه کسی از او فوت کرده، اما فکر نکنم، اگه اینجوریه چرا ضبط ماشینش روشنه؟!.»

پشت سر این خانم به مغازه فروش کارت های عروسی و نامزدی وارد شدم و پس از سلام به فروشنده و بدون جلب توجه به اطراف، روی صندلی ویژه مشتری ها که مقابل میزی که چند آلبوم مختلف انتخاب کارت های عروس و نامزدی و مراسم ترحیم و بازگشت از حج روی آن قرار داشت، نشستم.

زن جوان بدون مقدمه به فروشنده گفت: من از طرف آقای... آمده ام، ظاهراˈ با شما در خصوص سفارش چاپ کارت مراسم جشن طلاق من با شوهرم صحبت کرده است.

فروشنده جوان: بله، سرکار خانم. لطفاˈ بفرمایید که کارت جشن شما با چه نوع کاغذ، رنگ و چه عنوان چاپ شود ، راستی قرار است مراسم تو همان آدرس کامرانیه برگزار بشه؟!

- بله، مراسم همانجا است که قبلا آقای ... گفتند. راستی کارت ها کی حاضر میشن؟!

- دو روز دیگه ساعت 10 خودم به شما اطلاع میدم.

.....

اینجا خیابان جمهوری در حوالی میدان بهارستان تهران بورس کارت های عروسی و نامزدی است.

صدها فروشگاه چاپ و عرضه اینگونه کارت های را می توانی در کنار ده ها چاپخانه بزرگ و کوچک پیدا کنی که در این خیابان فعال هستند و جدید و به روزترین ترین کارت های عروسی را چاپ و عرضه می کنند.

اما در این رهگذر فلسفه و چرایی سفارش و چاپ کارت جشن طلاق از آن دسته ماجراهایی است که فکر هر خبرنگار و روزنامه نگار را به خود مشغول می کند.

ای کاش اینگونه افراد تحت تاثیر فرهنگ وارداتی غرب به جای برگزاری چنین مراسم بی هویتی به فکر زندگی مجدد، خوشی و آرامش و در کنار هم بودن باشند و از سفارش چاپ کارت برای برگزاری این جشن نامیمون خودداری ورزند.

جشن طلاق |کاریکاتور|

شنبه 10 خرداد 1393 ساعت 08:27

توزیع کارت‌های جشن طلاق، پدیده جدیدی است که این روزها در برخی کلانشهرهای کشور بویژه تهران مشاهده می‌شود؛ نگاه یک کاریکاتوریست را در همین زمینه مشاهده کنید.

چاقی در کمین فرزندان طلاق

جام جم سرا:
نتایج مطالعات جدید این متخصصان حاکیست ساختار خانواده به میزان قابل توجهی بر وزن کودکان تاثیر می‌گذارد. در این بررسی ۳۱۶۶ دانش‌آموز شرکت داشتند که وزن، قد و دورکمر آنان اندازه‌گیری شد. سپس این اطلاعات با وضعیت تأهل والدینشان مقایسه شد. این تیم متخصصان در تحلیل‌های خود متوجه شدند کودکانِ والدین مطلقه بیش از کودکان دیگر در معرض چاقی و اضافه وزن هستند.
به نقل از ایسنا، در یک بررسی دیگر که با شرکت ۷۹۱۵ کودک از هشت کشور مختلف اروپایی در نروژ انجام گرفت مشاهده شد که غذا خوردن در کنار اعضای خانواده بر الگوی غذا خوردن کودک تاثیر می‌گذارد و به والدین اجازه می‌دهد که نوع رژیم غذایی فرزندشان را کنترل کنند.

دکتر «فرویدیس ویک» از دانشگاه «آگدر» در نروژ گفت: ‌ نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که غذا خوردن با اعضای خانواده در کنترل وزن کودک اهمیت دارد.

به نقل از ساینس ورلد ریپورت، به گفته این متخصصان خطر چاقی در کودکانی که با والدینشان صبحانه می‌خورند ۴۰ درصد کاهش می‌یابد. همچنین این خطر در کودکانی که در کنار والدینشان شام می‌خوردند ۳۰ درصد کمتر است. هرچند درگیری والدین در مدت زمان غذا خوردن بر الگوهای غذایی کودکان تاثیر سوء دارد.

مشاوره قبل از طلاق اجباری شد

جام جم سرا:

دکتر مجید رضازاده با اشاره به سیاست‌های ابلاغی جمعیت از سوی مقام معظم رهبری، اظهار کرد: با توجه به سیر صعودی آمار طلاق و تجاربی که از قبل داشتیم به این نتیجه رسیدیم که ممکن است بتوانیم از بخشی از طلاق‌ها که با دلایلی غیرمنطقی نظیر مشاجره در شرف وقوع است جلوگیری کنیم.

وی افزود: ‌در همین راستا با معاونت فرهنگی اجتماعی قوه قضائیه تفاهم نامه‌ای منعقد کرده‌ایم که بر اساس آن زوجین متقاضی طلاق را به مراکز مشاوره تحت نظر بهزیستی ارجاع دهند.

رئیس مرکز توسعه، پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه مددکار و مشاور، اقدامات مختلفی از جمله مشاوره‌های مختلف و آموزش مهارت‌های زندگی و سبک زندگی را برای این افراد انجام می‌دهند، اظهار کرد: اگر بعد از گذراندن این آموزش‌ها و مشاوره‌ها و کمک گرفتن از افراد پیشکسوت فامیل برای نزدیک شدن به سازش، زوجین همچنان برای طلاق مصر باشند، اقدامات خود را برای طلاق به انجام می‌رسانند.

رضازاده با بیان اینکه احتمالا عده زیادی در این پروسه از تصمیم طلاق منصرف می‌شوند، اظهار کرد: این کار در استان یزد انجام شده است و ماندگاری روی سازش را در 50 درصد موارد پیگیری شده نشان می‌دهد.

وی با بیان اینکه حتما باید تمام افرادی که قصد طلاق دارند و به دادگاه مراجعه کرده‌اند، دوره‌های مشاوره را گذرانده و از ما نامه بگیرند و در صورت لزوم مجددا به دادگاه مراجعه کنند، گفت: به این افراد کمک می‌کنیم تا مشکلات خود را بشناسند و برای آن راهکار پیدا کنند. عموما اشخاصی که به دلایل غیرمنطقی برای طلاق می‌کنند از تصمیم خود منصرف می‌شوند.

رئیس مرکز توسعه، پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور با بیان اینکه این اقدام جدید به صورت تجمیعی در سراسر کشور اجرا خواهد شد، اظهار کرد: ‌باید روی سبک زندگی خانواده‌ها و توانمندی آنها در این زمینه بیشتر کار کنیم.

رضازاده افزود: این تفاهم نامه بزودی اجرایی می‌شود و اکنون 1200 مرکز مشاوره طلاق دولتی و غیردولتی و 120 مرکز تخصصی مشاوره طلاق در سطح کشور آماده پذیرش مردم هستند، البته باید این طرح از سوی قوه قضائیه نیز ابلاغ شود.

وی همچنین با اشاره به تخصیص یارانه ویژه به زوجین بی بضاعت، گفت: این افراد به ادارات کل بهزیستی مراجعه و یاری برگ دریافت می‌کنند تا آموزش‌ها و مشاوره‌هایشان رایگان تمام شود.

رئیس مرکز توسعه، پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور در خاتمه افزود: برای افراد دیگر که نیازمند مشاوره باشند نیز یارانه مشاوره در نظر گرفته‌ایم، ولی بودجه ما محدود است و برای همه قابل تخصیص نیست.(ایسنا)

راهکارهایی برای جلوگیری از طلاق عاطفی

جام جم سرا:
طلاق عاطفی بیانگر رابطه زن و شوهری است که رو به زوال است. این نوع طلاق به مرور زمان، تنشی فزاینده میان زن و شوهر ایجاد می کند که معمولا به جدایی آن ها از یکدیگر منجر می شود.

رنگ باختن عشق

اولین چیزی که در طلاق عاطفی میان زن و شوهر از بین می رود، جاذبه و اعتماد آنها نسبت به هم است. وقتی یکی از زوجین مملو از نیازهای برآورده نشده در زندگی مشترک باشد، احساس غمگینی و ناامیدی در او شکل می گیرد. طلاق عاطفی را حتی طلاق پنهان نیز می نامند چرا که همسران در محیط های اجتماعی ممکن است خوب و صمیمی به نظر برسند، اما در تنهایی قادر به تحمل یکدیگر نباشند. این سرد شدن ها ممکن است در آغاز یک طرفه باشد، اما اندکی که بگذرد دو طرفه می شود. به مرور زمان زوجین دیگر نه نگران هم می شوند و نه نسبت به یکدیگر عاطفه مثبتی بروز می دهند. زندگی زیر یک سقف در حالی که در واقع هیچ ارتباط رضایت بخشی بین آن ها وجود ندارد، تحمل مشکلات را دشوار و ادامه زندگی را دشوار تر می سازد.این روند ممکن است حتی سال ها به طول بینجامد و در نهایت به طلاق قانونی منتهی شود.

تمرکز روی اختلافات و نقاط ضعف همسر

یکی از مسائل مهمی که در طلاق عاطفی رخ می دهد این است که چون نیاز های زوجین توسط یکدیگر برآورده نمی شود، رفته رفته به جای وجوه مشترک، هر یک به اختلافات و نقاط ضعف دیگری می اندیشد. پیامد این تمرکز منفی، برجسته کردن اختلافات و نادیده گرفتن اشتراکات است که به فضای فردی وسعت می بخشد و فضای دو نفره را محدود تر می سازد. اشتیاق کم می شود، صمیمیت از بین می رود و جملاتی که میان آنها رد و بدل می شود همگی بوی بی تفاوتی می دهد.

دلایل اصلی بروز طلاق عاطفی

از جمله دلایل بروز طلاق های عاطفی می توان به این موارد اشاره کرد که البته در میان دیگر دلایل طلاق، شایع ترین ها هستند؛ وجود ویژگی های اخلاقی نامطلوب در زوجین، ازدواج دیر هنگام، خشونت یکی از زوجین، دخالت های بی مورد دیگران در زندگی مشترک، بیکاری یا از دست دادن موقعیت شغلی، به خطر افتادن وضعیت اقتصادی خانواده و در نهایت ضعف مهارت های ارتباطی کلامی و غیر کلامی در همسران.

راهکارهایی برای جلوگیری از طلاق عاطفی

مهم ترین نکته ای که توجه به آن می تواند مانع از بروز بسیاری از جدایی های عاطفی شود این است که همسران در شناخت و برطرف کردن نیازهای عاطفی یکدیگر، ناموفق هستند. به طور کلی می توان گفت نیازهای اساسی که برای مردان تعریف شده است عبارت است از: حمایت خانوادگی، تحسین، همراهی در تفریحات و ... در مقابل نیازهای اساسی که برای زنان تعریف می شود عبارت است از: محبت، گفت وگو، صداقت و روراستی، حمایت مالی و تعهد خانوادگی. حال و با توجه به این که تفاوت زیادی در نیاز های مردان و زنان دیده می شود، لذا به وجود آمدن مشکل و سازگاری میان آن ها زیاد تعجب آور نیست. شاید مردی به راستی به همسرش علاقه داشته باشد و فکر کند که نیازهای همسرش را برآورده کرده است، اما مشکل اینجاست که او تصور می کند نیازهای همسرش مانند نیازهای خودش است و لذا در این مسیر ناکام می ماند. این مطلب درباره زنان نیز صدق می کند.(پریسا غفوریان - کارشناس ارشد روان شناسی بالینی/خراسان)

طلاق پنهان در 85 در صد خانواده ها

جام جم سرا: دکتر تقی آزاد ارمکی جامعه شناس، دکتر محسن دهقانی عضو هیأت علمی پژوهشکده خانواده دانشگاه شهید بهشتی و دکتر اصغر مهاجری جامعه شناس این موضوع را در این میزگرد واکاوی کرده اند.

برخی جامعه شناسان و کارشناسان خانواده معتقدند که خانواده با وجود آسیبهایی که امروز با آن مواجه است یکی از محکم ترین بنیادهای اجتماعی است و در مقابل برخی هم مخالف این موضوع هستند و عنوان می کنند که خانواده ایرانی درحال فروپاشی است.نظر شما در این باره چیست؟

آزاد ارمکی: به طور کل من هم معتقدم که خانواده ایرانی در حال فروپاشی نیست. من درکتاب جامعه شناسی خانواده ایرانی هم بحث کردم که عده ای معتقدند که خانواده در ایران تغییر کرده که تقریبا گروه سنتی و مسئولان دنبال آن بودند و تا دو دهه هم آن را ادامه دادند، یک گروه دیگر هم معتقدند که خانواده ایرانی در حال فروپاشی است. اما به نظر من خانواده ایرانی در حال تغییرات بنیادی است. این تغییرات به معنای فروپاشی نیست ، چون اگر اینگونه بود باید این فروپاشی زودتر در خانواده کشورهای غربی اتفاق می افتاد که مدرن تر و روابط اجتماعی راحت تر است . اما الان مشاهده می کنید که در میان آنها درصد ازدواج از کشور ما بیشتر است و در آنجا هم ازدواج، فرزند آوری ، تربیت و استمرار دارد و توجه آنها به خانواده خیلی بیشتر از ایران است. مثلا در انتخابات ریاست جمهوری،اوباما با همسر و فرزندانش می آید و به مردم این موضوع نشان داده می شود. بنابراین این حرف خیلی سست است که بگوییم خانواده در حال فروپاشی است، اما خانواده ایرانی در حال تغییر است و این تغییرات سبب افت و خیز آن شده است. به نظر من در دو دوره رسانه ها و سیاستمداران بحث فروپاشی خانواده را مطرح کردند. یک دوره سال 81 و زمان اصلاحات بود که می گفتند آزادی سبب بی دینی و فساد شده است، اعلام خطر شد و بعد دولت نهم از آن شکل گرفت. الان هم که دوباره این موضوع درحال مطرح شدن است.

دهقانی: من در چارچوب کلی باید بگویم که من هم با آقای دکتر موافقم و اصلا اینگونه نیست. ما یک نگاه کلیشه ای به خانواده داریم،یعنی اگر این کلیشه ها که از سالها قبل برای ما تعریف شدند نباشد می گوییم خانواده در حال فروپاشی است درست مانند یک قاب عکس که اگر عکس انداره آن نباشد می گوییم قاب خراب است.این نگاه کلیشه ای ما سبب می شود بگوییم که خانواده در حال فروپاشی است چون با گذشته متفاوت شده است. اما خانواده به شدت در حال تغییر است مانند یک موتور پرقدرت که درون ماشینی گذاشتید که توان حرکت ندارد و وقتی با این موتور حرکت می کند چرخها صدا می دهند و سرنشینان تصور می کنند که ماشین درحال فروپاشی است.به نظر من الان ساختار خانواده در حال تغییر است نه فروپاشی.

مهاجری: کارکرد خانواده از گذشته تا به امروز تغییراتی داشته؛ اما جامعه خود را برای این تغییرات آماده نکرده و همین موضوع تنش‌های فراوانی در خانواده به ویژه فرزندان ایجاد کرده است.

مهاجری: کارکرد خانواده از گذشته تا به امروز تغییراتی داشته؛ اما جامعه خود را برای این تغییرات آماده نکرده و همین موضوع تنش‌های فراوانی در خانواده به ویژه فرزندان ایجاد کرده است. گروه‌های متوسط، متوسط به پایین و پایین مشکلات اقتصادی جدی دارند که این مشکلات برای گروه‌های متوسط به بالا کمتر است.بنابراین علت‌ها چیز دیگری هستند و ما به دلیل نداشتن مطالعه کافی و کار کارشناسی نکردن و به دلیل عجله کردن به دنبال معلول هستیم که چیزی جز ادا درآوردن نیست و ادای ما شبیه شوخی است. امروزه نگاه به خانواده باید بر اساس ترویج و ایجاد برخی از رفتارها باشد چرا که توسعه یک پدیده کمک به پیشرفت رسانه های خانوادگی خواهد کرد .در صورتی که فعالان عرصه خانواده پویا شوند، مسائل و مشکلات روز خانواده برطرف خواهد شد و در صورتی که اندیشه ها به جریان های تولید کننده و بازتولید کننده پیوند زده شود یک اثر جدید خلق می شود .خانواده ایرانی در مرحله گذر از خانواده هسته ای به گسترده است که در این میان مانده و شبه گسترده مانده است. اما دو چالش دارد، یکی این چالشهای تغییر را و دیگری چالشهای دخالت دولتی.

همانطور که اشاره شد این ساختار تغییرات گسترده ای را هم در کارکرد خانواده داشته است؟

دهقانی: نه خیلی.خانواده از زمانی شکل می گیرد که دخترو پسر ازدواج می کنند و می توانند در کنار هم آرامش داشته باشند. از همینجا تغییرات شروع می شود و باید پرسید که هر دو به چه دلیلی همدیگر را پسندیدند؟ من از کسانی که برای مشاوره می آیند این سوال را دارم.جواب این سوال به من نشان می دهد که این خانواده می تواند شکل بگیرد یا نه و من از نوع این جوابها به سوال شما پاسخ می دهم که خانواده ایرانی به کجا می رود؟ خانواده لایه های متعددی دارد و در میان زوجهای تحصیلکرده و سن زوجین پاسخها متفاوت است.در گذشته هدف این بود که تشکیل خانواده بدهند و فرزند داشته باشند اما الان هدف، لذت از زندگی است . برای همین زوجها دوست دارند طوری ازدواج کنند که لذت داشته باشند و طوری به زندگی ادامه بدهند که این لذت ادامه داشته باشد. الان معنای لذت در میان زوجها فرق کرده ، در گذشته از اینکه صاحب فرزند شوند و او را بزرگ کنند لذت می بردند اما الان اینگونه نیست.از طرف دیگر رویکرد به رابطه جنسی هم الان تفاوت کرده است. در گذشته این لذت برای فرزند آوری و تداوم نسل بود اما الان اینگونه نیست حتی در سنین بالا.الان در تهران به خصوص دیگر چیزی به نام محله نداریم. از سنین ابتدایی و مهدکودک دو جنس را از هم جدا می کنیم تا در دانشگاه . یعنی هیچگونه تعامل جنسیتی میان دختر و پسر نداریم و یک دفعه در مرحله ای که اوج فوران هورمنها است بدون هیچ آموزشی با هم روبه رو می شوند. الان نگرشها به زندگی فردگرایی شده است. بنابراین مصلحت یک خانواده آینده نیست بلکه خود فرد است و این تغییرات الان در خانواده ایرانی وجود دارد. این تغییرات ساختاری است و الان ساختارها و قواعد قبلی تغییر کردند اما از طرفی هم قوانین ما متناسب با این تغییرات دگرگون نشدند.

دهقانی:در گذشته هدف این بود که تشکیل خانواده بدهند و فرزند داشته باشند اما الان هدف، لذت از زندگی است . برای همین زوجها دوست دارند طوری ازدواج کنند که لذت داشته باشند و طوری به زندگی ادامه بدهند که این لذت ادامه داشته باشد. الان معنای لذت در میان زوجها فرق کرده ، در گذشته از اینکه صاحب فرزند شوند و او را بزرگ کنند لذت می بردند اما الان اینگونه نیست.از طرف دیگر رویکرد به رابطه جنسی هم الان تفاوت کرده است. در گذشته این لذت برای فرزند آوری و تداوم نسل بود اما الان اینگونه نیست

آزاد ارمکی: الان هم آسیبهایی مانند ازدواج و طلاق را مانند گذشته در خانواده ایرانی داریم اما مانند گذشته است و هیچ تفاوتی نکرده که بگوییم الان خانواده در حال فروپاشی است.ارزش نهاد خانواده کم شده است، اما همچنان این ارزش وجود دارد . این تغییر و کاهش، به این علت است که کسانی که در جامعه زندگی می‌کنند هم نگاه خودشان به جامعه تغییر کرده و هم خودشان تغییر کرده‌اند.روابط بین افراد خانواده کم شده و تغییر کرده است، اما این موارد به معنای بحران نیست؛ بلکه به معنای تغییر از خصوصی‌بودن به عمومی‌بودن و جهانی‌شدن خانواده ایرانی است.

مهاجری: وقتی ساختارهای اقتصادی و فرهنگی جامعه تغییر پیدا می‌کند، مواجه با باورها، ارزش‌ها و هنجارهای جدید اجتناب ناپذیر است .طبق یک دستور حکومتی و فقهی، خانواده باید به عنوان مبنا در تمام برنامه‌های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت دولت مد نظر قرار گیرد اما متأسفانه دولت که وام‌دار این دستور فقهی و حکومتی است از اهمیت نهاد خانواده غافل مانده است. غربی‌ها که روزی خانواده گریز بودند هم‌اکنون برای حل مشکلات اجتماعی خود به خانواده روی آورده‌اند چرا که خانواده به دلیل ساختار و کارکردهای خاصی که دارد، مانند تولید نسل، شکل‌دهی اولیه شخصیت، ارتباطات عاطفی عمیق و ارتباطات چهره به چهره و بسیاری از ویژه‌گی‌های دیگر، قادر است نه تنها مشکلات خود را حل کند بلکه می‌تواند بسیاری از مسائل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی را حل و فصل کند. در دنیای پیشرفته بنگاه‌های اقتصادی سعی می‌کنند مسائل و موضوعات خود را بر اساس نهاد خانواده حل و فصل کنند اما متأسفانه در کشور ما با وجود اینکه دارای پیشینه و ایدئولوژی قوی ملی در خانواده هستیم، به دلیل تأخر فرهنگی که در سالیان اخیر پیش‌آمده خانواده‌ دچار چالش شده است که نه تنها نمی‌تواند مسائل اجتماعی بیرون را حل کند بلکه به آن دامن هم می‌زند. آموزش یکی از مهمترین شاخصه‌هایی است که در نهاد خانواده باید گنجانده شود چرا که بعضاً پدر و مادرها قادر به حل و فصل مشکلات روانی، اجتماعی و اقتصادی بین خود نیستند. از سوی دیگر با تغییراتی که در جامعه وجود دارد، والدین نیازمند فاکتورهای تربیتی برای فرزندان خود نیز هستند که با آموزش‌های نهادینه‌شده می‌توان به فاکتورهای تربیتی مناسب دست پیدا کنند. و نکته پایانی اینکه همانطور که گفته شد معیار ازدواج عوض شده و در معرض دگرگونیهای مداوم قرار گرفته، بنابراین سیاستگذاران جامعه در همه بخش‌ها باید از سطح فرهنگی بالایی که متناسب با تفکر روز باشد برخوردار باشند، در غیر این صورت تضادهای اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی و حقوقی تشدید می‌شوند. فکری که معاصر باشد راهگشا است. فکری که با مقتضیات روز نخواند مسأله آفرین خواهد بود یا مسائل را تعمیق می‌کند و بحران می‌آفریند.

آقای دکتر آزاد، با توجه به اینکه شما کتابی هم در زمینه خانواده ایرانی نوشتید، چه تصویری از الان خانواده ایرانی نشان می دهید؟

آزاد: من به یک مفهوم رسیدم.در جامعه امروز ایران، یک چیزی که اهمیت پیدا کرده زندگی است. مردم قدیم هم زندگی می کردند اما نه با این معنا؛آنها سخت زندگی می کردند و جمعی بودند و معنای زندگی در آن بود و منفک نشده بود، به صورت تمدنی و سنتی بود. اما در جامعه جدید زندگی براساس مصالح فرد است.الان یک فردیت ایرانی شکل گرفته و به منافع خود فکر می کنند. دراینجا زندگی مهم شده است و برای همین همه تعریفها و ساختارها تغییر کردند.حالا اینکه این مولفه ها عقلانی هستند یا نه یک بحث دومی است. الان دخترو پسر با ارجاع به نظام سنتی ازدواج نمی کنند چون آنجا وظیفه بقای نسل داشتند . در گذشته اگر در یک سال اول بچه دار نمی شدند دچار دردسر می شدند اما الان حتی بعد از ازوادج دختر و پسر به دنبال این هستند که آیا برای هم مناسب هستند یا نه و اگر نبودند به راحتی از هم جدا می شوند. الان طلاقها منطق اجتماعی پیدا کرده و مبتنی بر فساد نیست چون آنها به دنبال لذت هستند. این معنای فرهنگی از زندگی مشترک است.در این زندگی هدف تداوم نسل و حفظ میراث نیست.آدم‌ها مریض نیستند که ازدواج نمی‌کنندیا طلاق می‌گیرند؛ بلکه آدم‌ها مهم شده و ارزش‌های موردنظر آنها اهمیت پیدا کرده است و این مسئله منشأ اجتماعی و فرهنگی دارد، اما روانپزشکان و روانشناسان به دنبال کشف بیماری مردم ایران هستند.زندگی الان موقعیت فردی و فرهنگ فردی است،یعنی خانواده جایش را به فرد داده است و معنای جدیدی پیدا کرده است.

بنابراین خانواده ایرانی به سمت مدرن شدن پیش می رود؟

آزاد ارمکی :الان هم آسیبهایی مانند ازدواج و طلاق را مانند گذشته در خانواده ایرانی داریم اما مانند گذشته است و هیچ تفاوتی نکرده که بگوییم الان خانواده در حال فروپاشی است.ارزش نهاد خانواده کم شده است، اما همچنان این ارزش وجود دارد . این تغییر و کاهش، به این علت است که کسانی که در جامعه زندگی می‌کنند هم نگاه خودشان به جامعه تغییر کرده و هم خودشان تغییر کرده‌اند

آزاد: فرم سنتی است اما از لحاظ محتوا مدرن است و هیچ چیز آن از خانواده جهانی عقب نیست.رفاه،برابری جنسی و لذت الان خواسته هر فردی است. ما نمی توانیم فرم و محتوا را تغییر دهیم. متاسفانه دخالت فرهنگ، دولت و قوانینی که داریم نمی گذارد خانواده به سمت شکل جدید پیش برود و با تنش مواجه می شود. هیچ منطقی مهریه هزار سکه را نمی پذیرد اما ما چون یک قالب درست کردیم که مهریه باید 110 سکه باشد دختر وپسر می خواهند قانون شکنی کنند. یک کاری باید کرد که فرم و محتوا را به هم پیوند زد تا خانواده به شکل و کارکرد اصلی خود برسد. خانواده ایرانی مدرن است برای همین چالشهای مدرن دارد.

مهاجری: الان نظام حاکمیت و دولت بدهکارترین بنگاه به خانواده است چون خانواده بلندگوی رسمی ندارد.خانواده ایرانی فریب وعده های اجتماعی مثل دادن یک میلیون تومان برای تولد بچه را می خورند، اما زمانیکه برای گرفتن می رود باید برای آن بجنگد. خانواده امروزی کارکردهای دیگری دارد و برخی از کارکردهای خود را سپرده به دولت و جامعه.دولت ما الان انتظار خانواده گسترده را دارد و تغییرات را نمی پذیرد برای همین بین خانواده و دولت تعارض وجود دارد. خانواده از خانه تشکیل می شود اما الان خانواده های ما دغدغه تامین مسکن را دارند.دولت به صورت فرمایشی قصد دارد مشکلات مردم را حل کند. مثلا وزارت جوانان با معماری سبک ازدواج و فرزند آوری در حوزه خانواده دخالت می کند و این اصلا موفقیت آمیز نخواهد بود چون فرهنگ دستوری نیست.ما باید بپذیریم خانواده ایرانی دارای چالش است اما بحران و شکاف ندارد.

دهقانی: من جامعه ایرانی را برخلاف بسیاری از افراد دیگر مدرن می دانم. این آسیبها و عدم تعادلهایی که برخی به آن اشاره می کنند به خاطر همین مدرن بودن اوست و تمام جوامع به آن رو به رو هستند. برخی روان شناسان و جامعه شناسان معتقدند که در جامعه ما خانواده در حال فروپاشی است و از این بابت نگران هستند اما به نظر من محکم ترین نهاد در جامعه کنونی خانواده است .

اما وجود برخی آسیبها مانند افزایش طلاق سبب شده تا خانواده ایرانی استحکام گذشته را نداشته باشد؟ این افزایش طلاق نشانه چیست؟

مهاجری: من 10 سال پیش یک واژه را در یک برنامه تلویزیونی اعلام کردم که 85 درصد خانواده های ایرانی وارد طلاق پنهان شدند. چون همانطور که می دانید طلاق 13 مرحله دارد و آخرین مرحله آن عاطفی است.هیچ کس به طورکامل صددرصد طلاق نمی گیرد و دچار فراموشی نمی شود.مرحله ششم طلاق، طلاق پنهان است که چون به زن انگ می خورد و حمایت اقتصادی ندارد این طلاق ایجاد می شود و زن قدرت ورود از مرحله ششم یعنی طلاق عاطفی به هفتم که حقوقی است را ندارد. اما الان قبح طلاق ریخته شده و ما در آینده شاهد طلاقهای بیشتری خواهیم بود. به نظر من 85 درصد خانواده های ایرانی دچار طلاق پنهان هستند. نظام خانواده در ایران دچار مسئله شده است؛ مثلا تعداد طلاق‌ها و طلاق‌های پنهانی یا اجتماعی افزایش یافته‌اند، زمان طلاق بعد از ازدواج از سه به پنج سال و سن تجرد قطعی نیز افزایش یافته است، تعداد ازدواج‌ها کاهش یافته و بسیاری مشکلات دیگر که همگی مسئله شکل خانواده در ایران را تشکیل می‌دهند و نشان‌دهنده پوست انداختن نظام خانواده در ایران است که شکل‌های جدیدی را برای بقای خود تجربه می‌کند.

مهاجری:نظام خانواده در ایران دچار مسئله شده است؛ مثلا تعداد طلاق‌ها و طلاق‌های پنهانی یا اجتماعی افزایش یافته‌اند، زمان طلاق بعد از ازدواج از سه به پنج سال و سن تجرد قطعی نیز افزایش یافته است، تعداد ازدواج‌ها کاهش یافته و بسیاری مشکلات دیگر که همگی مسئله شکل خانواده در ایران را تشکیل می‌دهند و نشان‌دهنده پوست انداختن نظام خانواده در ایران است که شکل‌های جدیدی را برای بقای خود تجربه می‌کند.

دهقانی: طلاقهایی که الان به این شکل انجام می شود پاسخی به نیازهای فقدان مهارت به خانواده در ساختار جدید است. خانواده یک موجود زنده است، وقتی زوجی ازدواج می کنند بعد از مدتی بچه دار می شوند به شما می گویند آقای دکتر زندگی ما خیلی خوب بود اما از وقتی بچه دار شدیم دچار مشکل شد یا نه، وقتی به مدرسه می رود و همین طور مشکلات ادامه دارد. خانواده پویا است و رشد می کند، افراد خانواده هم باید پا به پای آن رشد کنند.رشد به معنای آموزش مهارتهاست. یک همسر آیا می تواند مادر یا پدر خوبی باشد؟ ممکن است همسر خوبی باشد اما ممکن است پدر خوبی نباشد.چون وقتی رشد در خانواده وجود دارد باید مهارتهای آن را هم بیاموزیم.یک چیزی که این وسط جاافتاده نهادهای حکومتی است و سیاستگذاران اجتماعی است. در 10 دانشگاه اول حقوق کشور ما هنوز رشته نظام حقوق خانواده را نداریم، سال گذشته در پژوهشکده خانواده برای اولین بار این رشته تدریس شد، چون در این رشته پول نیست. یک اشتباه بزرگ این است که ما فکر کردیم دانشگاه باید پول دربیاورد درحالیکه دانشگاه باید پول خرچ کند به خصوص در دانشگاههایی که مربوط به رشته های علوم انسانی است. آموزش و پرورش باید پول خرچ کند،صنعت باید پول دربیاورد. بنابراین زوجهای ما آموزش درست نمی بینند.

یعنی دخالت دولت در نظام خانواده را درست می دانید؟

دهقانی: نه به آن معنا. من فکر می کنم که تعریف ما از زندگی عوض شده است اما سیاستگذاران به آن توجه نمی کنند. متاسفانه ما زندگی جوانان را به یک سرپناه تقلیل دادیم سرپناهی مانند مسکن مهر در یک جای دورافتاده که هیچ امکاناتی ندارد. ما یک ترس عمیق اجتماعی داریم و مهریه هم به خاطر اضطراب عمیق تاریخی است. همانطور که گفتم الان ساختارها تغییر کردند و محله نداریم. در قدیم همه همدیگر را می شناختند، معتمد محله بود و به جوانان کمک می کردند الان ما این را از دست دادیم و هیچ بنگاه بیمه ای که در خدمت خانواده باشد و حمایت کند را نداریم. قوانین ما قدیمی هستند،الان رشد پرونده های قضایی به خاطر از بین رفتن همین است، قبلا این پرونده ها به شکل دیگری حل می شد اما الان همه به محاکم قضایی می روند. خرد جمعی جامعه به سمت مصالح خانواده کار نمی کند. یک معاونت امور زنان داریم که زن و مرد را جدا کردیم اما این همین ایجاد اختلاف می کند. متاسفانه وقتی سند خانواده نوشته می شود اصلا به تحقیقات اساتید توجه نمی شود و از کسانی استفاده می شود که در این حوزه کار نکردند . برای همین تغییر را به عنوان بحران و فروپاشی می دانیم. اما تحت هر شرایطی خانواده راه خود را می رود و دولت و حکومت عقبتر از آن هستند.

آزاد ارمکی: متاسفانه حوزه سیاست خانواده را محل چالشهای خود کرده است.کسانی که برای خانواده برنامه می نویسند دغدغه و شناخت خانوده را ندارند و بیشتر سیاسی عمل می کنند. خانواده در حوزه تعلیم و تربیت، اخلاق و انسان‌سازی کار کرده است؛ اما حضور دولت این موارد را مختل کرده است. به‌طورکلی دولتی‌شدن خانواده پدیده نوظهوری در ایران است. اصلی‌ترین کانون جامعه، فرهنگ و اصلی‌ترین بخش فرهنگ، تعلیم و تربیت است. جامعه ما اهل ادب و اخلاق و اساساً آداب بوده، اما اکنون دارای خشونتی نسبت به میانسالان و سالمندان شده است؛ بدین‌معنی که به جوانان و کودکان مدام می‌گوییم که حقوق کودکان و پیران را حفظ کنند، اما این اتفاق در جامعه عملاً رخ نمی‌دهد. یا اینکه مسکن مهر یک فاجعه برای خانوده به وجود آورد یا همین طرح ازدواج آسان، چرا باید یک سیاست شود.وقتی مردم به لحاظ اقتصادی و اجتماعی آرامش داشته باشد همه این اتفاقها می افتد و نیاز به دخالت و قانونگذاری نیست. الان تمام هزینه ها به عهده خود خانواده است. وقتی یک زن همسرش را از دست می دهد تازه شروع بدبختی اوست ما باید کف را درست کنیم و حمایتهای اولیه را از خانواده داشته باشیم. حتی اگر 50 درصد زوجهای ما هم طلاق بگیرند باز خانواده دچار مشکل نمی شود ، چون آنها دوباره ازدواج موفقتری می کنند و نظام خانواده بازسازی می شود. اما دولت تعبیر بدی از این موضوع دارد و طلاق را ضد ارزش می کند. من قبلاً هم عرض کرده‌ام که حوزه سیاست و دین نباید دخالتی درخانواده داشته باشد. مشکل ما مداخله‌گری نهادهای اجتماعی در عرصه خانواده است.

مهاجری: یکی از مشکلات اساسی خانواده این است که همچون گوشت قربانی در مباحث سیاسی شده است و برای حل هر مشکل کلان، به خانواده رجوع می‌کنند. مثلاً برای حل معضل اعتیاد مستقیم سراغ خانواده می‌روند. در حالی‌که خانواده ایرانی منطق خاص خود را با همه مشکلاتش دارد. چنین روندی، استقلال خانواده برای تحقق اهداف و نیازهای وابسته به خود را مخدوش می‌کند.

با توجه به اینکه اعلام کردید خانواده ایرانی به سمت مدرنیزه شدن پیش می رود، در آینده با چه جامعه و خانواده‌ای مواجه خواهیم بود ؟

دهقانی: دولت حق ندارد در کانون خانواده دخالت کند، بلکه باید خود را همکار، همراه و خادم خانواده بداند و نه مداخله‌گر. منظورم از خادم این نیست که نوکر خانواده باشد، بلکه منظور این است که سیاست‌های دولت حمایتی باشد و نه مداخله‌گرایانه. خانواده در سطح کالبدی حیات فیزیکی و جسمانی، نیازمند دولت، نظام سیاسی و اجتماعی است و دولت‌ها موظف به فراهم‌سازی شرایط خانواده از جمله بهداشت، تغذیه و امکانات زندگی هستند. خانواده راه خود را می رود و اینکه دائم بگوییم در معرض فروپاشی یا نابودی است اصلا درست نیست. تصویر ما از خانواده یک خانواده آرمانی است؛ درحالیکه خانواده فراز و نشیبهای خود را طی می کند و هرقدر هم که سد بگذاریم یا از آن عبور می کند یا راه خود را پیدا می کند.

منظورم این تعبیری است که در مورد فردگرایی مطرح می شود؟

آزاد ارمکی: در مورد استحکام خانواده باید با احتیاط حرف زد. باید خانواده را به حال خود بگذاریم تا راه خود را برود. باید ساحت کارشناسی را تقویت کنند تا خانواده به مهارت برسد. اتفاقا خانواده خیلی هم محکم نیست و در فرایند تغییرات بنیادی است. در این تغییرات ،خانواده یک جمع گرایی جدید را تولید می کند که همچنان معتقدم این فردگرایی فردگرایی از تعلق جمعی است نه فردگرایی افراطی. مشارکتهای انتخاباتی این را نشان می دهد؛ یعنی یک فردگرایی ایرانی در متن خانواده درحال شکل گیری است.

دهقان: خانواده کار خود را می کند ، درست پیش می رود و با مقتضیات روز حرکت می کند. خانواده مانند یک آب روان است و نباید جلوی آن سد زد، چون آب روان راه خود را از جای دیگر پیدا می کند یا سد را می شکند.ما باید به نیازهای خاناوده توجه کنیم نه اینکه برعکس خانواده نیازهای سیاست را تامین کند.(خبرآنلاین/زهرا تالانی)