ذکر یک مثال برای فهم بهتر موضوع میتواند مفید باشد:
دو برادر را در نظر بگیریم. پدر و مادرشان هردو مبتلا به دیابت هستند. نفر اول با قد 170 سانتیمتری دارای وزن 87 کیلوگرم است، علاقهای به ورزش ندارد و پرخور است. این فرد هم ژنهای دیابت را به ارث برده است و هم اضافه وزن و دوری از ورزش اورا مستعد میسازد. با این اوصاف احتمالا او در 35 سالگی به دیابت مبتلا میشود ولی تا چهار سال متوجه نمیشود و زمانی که دچار پرادراری و پرنوشی میشود، با آزمایش خون متوجه میشود قند خون ناشتای معادل 300 دارد. البته اگر شغل پراسترسی داشته باشد یا در زندگی خانوادگی دچار تلاطم شود، ممکن است حتی در 28 سالگی این اتفاق برایش رخ دهد. بعد از این باز هم به روش قبلی یعنی زندگی ساکن و غذای زیاد ادامه میدهد. او 15 سال بعد یعنی در 54 سالگی مبتلا به عارضه کلیوی و چشمی دیابت میشود و پنج سال بعد یعنی در 59 سالگی. مجبور به دیالیز همیشگی میشود.
برادر دوم که زندگی فعالی دارد و پرخوری نمیکند، دارای تناسب اندام است (قد 169 سانتیمتر و وزن 66 کیلوگرم). او در 45 سالگی در یکی از آزمایشهایی که مرتب انجام میدهد، متوجه قند خون معادل 120 میشود. ورزش منظم و بیشتری برای خود در نظر میگیرد و نان و برنج را ازغذای خود کم میکند. مدتی بعد، قند خون ناشتای او به 97 میرسد. پنج سال بعد با توجه به تناسب اندام و ادامه ورزش قند خون او به 140 رسیده است. اکنون تحت درمان دقیق و پیگیر است. 20 سال بعد، اولین علائم بیماری کلیوی در او ظاهر میشود، اما با توجه به درمان مناسب نارسایی کلیه درجات خفیفی دارد. اکنون 70 سال دارد و با وجود استعداد ژنتیک بسیار قوی برای دیابت و عوارض کلیوی کماکان زندگی فعالی دارد و منتظر نتایج تحقیقات پیگیر دانشمندان برای به زانو درآوردن غول دیابت است.
با این مثال میخواهم گوشزد کنم که ما میتوانیم بر دیابت ارثی هم غلبه کنیم: اول این که افرادی که تازه به دیابت مبتلا شدهاند و هنوز سلولهای سازنده انسولین تا حدی در بدنشان فعال است، در این مرحله با فعالیت بدنی و کاهش وزن و کاهش استرس بیماری بدون دارو کنترل میشود و حتی ممکن است تا مدتها قند خون در حد نرمال بماند. دوم این که وقتی دیابت کاملا آشکار شد و قندخون به میزان زیادی بالا رفت، اگرچه در این مرحله نمیتوان بدون دارو بیماری را مهار کرد، اما باز هم ورزش و دور کردن استرسها، رژیم مناسب غذایی و استفاده صحیح و پیگیر داروها یا انسولین در کنترل بیماری و پیشگیری از عوارض آن بسیار مؤثر است.
دکتر رضا کریمی
فوقتخصص بیماریهای غدد و متابولیسم
امروزه افزودن برخی ریزمغذیها به مواد غذایی به یک برنامه ملی برای ارتقای سلامت عمومی تبدیل شده است. به عنوان مثال در کشور ما در حال حاضر ید به نمک، آهن و اسیدفولیک به آرد و ویتامین Dبه بعضی از محصولات لبنی افزوده میشود. ذخیره بعضی ویتامینها مانند B12 و ویتامین A در بدن قابل توجه است، در حالی که ذخیره فولات (شکلی از ویتامین B9) و تیامین (ویتامین B1) به مراتب کمتر است.
ویتامینها به دو گروه ویتامینهای محلول در چربی شامل ویتامینهای E، D، A ، K و ویتامینهای محلول در آب شامل ویتامینهای C (اسید اسکوربیک) B1 (تیامین)، B2 (ریبوفلاوین)، B3 (نیاسین یا نیکوتینیک اسید)، B5 (پانتوتنیک اسید)، B6 (پیریدوکسین )، B7 (بیوتین)، B9 (اسید فولیک) و B12 (سیانوکوبالامین) هستند. ویتامینهای محلول در چربی قابلیت ذخیره در بدن برای مدت طولانی را دارند، در حالی که ذخیره اغلب ویتامینهای محلول در آب معمولا در بدن سریعتر به پایان میرسد. نکتهای که اغلب به آن توجه نمیشود این است که هم کمبود و هم افزایش مصرف ویتامینها میتواند منجر به بیماری شود. بهترین منبع برای به دست آوردن ویتامینها غذاها هستند.
در جدول زیر عملکرد اصلی تعدادی از ویتامینها ذکر شده است.
ویتامینها در طیف عمده ویتامین A و D وجود دارند. ویتامین E در روغنها و دانههای گیاهی، ویتامین K در سبزیجات با برگ سبز، ویتامین C در فلفل، گوجه فرنگی، سبزیجات و مرکبات، ویتامین B1 در غلات، نان، آجیل، گوشت، ویتامین B2 در سبزیجات سبز، تخممرغ، شیر، ویتامین B3 در سبزیجات سبز، آجیل، شیر، گوشت، ماهی، ویتامین B12 درگوشت، تخم مرغ و ماهی، ویتامین B6 در جگر، گوشت، زرده تخممرغ و غلات، ویتامین B7 در جگر، زرده تخممرغ، سویا و غلات و فولیک اسید در آب جو، جگر، پرتقال و سبزیجات وجود دارد. بهطور کلی افرادی که رژیمهای خاص و بدون تنوع غذایی دارند، بیمارانی که به کم اشتهایی، سوءتغذیه، سوءجذب و اسهال مزمن مبتلا هستند، افرادی که نسبت به برخی مواد غذایی مانند تخممرغ، توت فرنگی، کیوی، گندم و... آلرژی دارند، گیاهخواران، افرادی که فعالیت بدنی سنگین دارند و از گوشت و فرآوردههای گوشتی استفاده نمیکنند، خانمهای باردار یا آنها که قصد باردار شدن دارند، خانمهای شیرده، افرادی که در معرض خطر بیماریهای قلبی و سرطان هستند، کودکان و نوزادان و در نهایت ورزشکاران باید حتما از مکملهای دارویی و غذایی استفاده کنند.
دکتر کاوه سالارمند
داروساز
به گزارش جام جم ، البته برای انتخاب شیرینی باز هم اولویت با میوههای شیرین مثل انجیر، خرما، کشمش، توت و موز است؛ یعنی بهتر است بعد از صرف ناهار به جای مصرف یک تکه کرمکارامل، یکی دو دانه خرما میل کنید، اما میتوان از شیرینیهای دیگر هم با احتساب 7 تا نهایتا 10درصد کل کالری مورد نیاز روزانه مصرف کرد.
یک نکته کلی در مصرف کل شیرینیها (طبیعی و مصنوعی) وجود دارد که بسیار هم بر آن تاکید شده؛ این که هیچوقت هنگام گرسنگی بخصوص گرسنگی طولانیمدت، از شیرینیها به عنوان اولین انتخاب وعده اصلی و میانوعدهتان استفاده نکنید.
مثلا وقتی میخواهید میانوعده میل کنید، اول یک سیب یا پرتقال و بعد یکی دو عدد خرما، کشمش یا توت بخورید.
به گزارش جام جم آنلاین به نقل از ضمیمه چاردیواری، این مزاحم که حضورش حسابی باعث کلافگی میشود، چیزی نیست جز «آفت» که خیلیها آن را بارها در طول زندگی خود تجربه کردهاند. آفت، بیشتر ناحیه دهان را درگیر میکند و بسیاری از افراد بهدنبال راهی میگردند که بتوانند از شر آن خلاص شوند. شما را با آفت بیشتر آشنا میکند.
متهم را خوب بشناسید!
انواع مختلفی از ضایعات میتواند در دهان بهوجود بیاید که یکی از شایعترین این ضایعات، آفت محسوب میشود. آفت در واقع یک ضایعه دردناک با اندازهای در حدود کمتر از پنج میلیمتر است. آفت میتواند به شکل گرد یا بیضی باشد و معمولا به رنگ سفید مایل به کرم دیده میشود، همچنین دور این ضایعه، هالهای قرمز رنگ بهوجود میآید. سقف دهان، قدام زبان، کف دهان، کام نرم و نواحی داخل حفره دهان، قسمتهایی است که آفت میتواند در آنها به وجود بیاید البته احتمال ایجاد آفت در داخل لب و لثه نیز وجود دارد.
از کجا آمده؟
هنوز دلیل مشخصی برای اینکه چرا آفت در بدن ایجاد میشود، مشخص نشده است اما به طور کلی بسیاری از متخصصان آن را تا حدودی مرتبط با سیستم ایمنی بدن میدانند. علاوه بر این ضرباتی که در دهان ایجاد میشود؛ مانند گاز گرفتن میتواند عاملی برای ایجاد آفت در دهان باشد. کمبود برخی ویتامینها مانند ویتامین ب12 (B12) و ب9 (B9) نیز میتواند در ابتلا به آفت نقش داشته باشد. همچنین کمبود آهن در بدن نیز در برخی موارد میتواند باعث ایجاد آفت شود. برخی متخصصان استرس، کم خونی، بیماریهای التهابی روده، تغییرات هورمونی، عفونت، حساسیت به گلوتن پروتئینی که در آرد برخی غلات مثل گندم وجود دارد و... را دلایلی برای ابتلا به آفت میدانند. ژنتیک یکی دیگر از مواردی است که نباید در ارتباط با آفت آن را نادیده گرفت. چنانچه فردی به عفونت اچ.آی.وی دچار شده باشد، بیش از دیگران مستعد ابتلا به آفت است که البته این مساله باید توسط پزشک بررسی شود.
ارتباط دندانپزشکی و آفت
نقش استرس و وارد شدن ضربه در ایجاد ابتلا به آفت دهان انکار ناپذیر است و برای پیشگیری از آفت باید این موارد را به حداقل برساند. بسیاری از افراد برای مراجعه به دندانپزشکی دچار استرس میشوند و همین استرس میتواند برای آنها دردسرساز شود و آفت به وجود بیاورد. علاوه بر آن در زمان درمانهای دندانپزشکی، احتمال وارد شدن ضربه به قسمتهای مختلف دهان وجود دارد که این مساله نیز احتمال ابتلا به آفت یا عود آن را افزایش میدهد. اما با این حال مراجعه به دندانپزشکی، دلیل اصلی ابتلا به آفت محسوب نمیشود.
پزشک برای آن دسته از افرادی که دائما به آفت مبتلا میشوند دارو تجویز میکند تا در زمان مراجعه به دندانپزشکی، احتمال ابتلای این دسته از افراد به آفت کاهش پیدا کند. این دسته از افراد باید قبل از مراجعه به دندانپزشکی حتما از دهانشویه استفاده کنند تا دچار ابتلا به آفت دهان نشوند. برخی افراد برای اینکه آفت خود را از بین ببرند به برخی دندانپزشکیهایی که لیزر دارند، مراجعه میکنند.
این دسته از افراد باید بدانند لیزرهای کم توان فقط به از بین بردن درد ناشی از آفت کمک میکند و در درمان آفت تاثیری ندارد. استفاده از لیزر برای از بین بردن درد بهدلیل داشتن هزینه بالا مقرون به صرفه نخواهد بود. علاوه بر این باید این مساله را در نظر داشت که آفت یک بیماری عودکننده به حساب میآید و تاکنون برای آن درمان قطعی پیدا نشده است.
آفت در ناحیه تناسلی
بسیاری از افراد تصور میکنند که آفت فقط در دهان ایجاد میشود در حالیکه این باور نادرست است و آفت در ناحیه تناسلی نیز میتواند بهوجود بیاید، آفتی که در ناحیه تناسلی بهوجود میآید ویژگیهایی مشابه آفت دهان را دارد و تفاوت اصلی این دو نوع آفت، شدت درد ناشی از آن است، به طوریکه آفت ناحیه تناسلی درد بیشتری ایجاد میکند.
آفتهایی که در ناحیه تناسلی بهوجود میآید بعد از بهبود، جوشگاه در آن ناحیه باقی میگذارد. این نوع آفتها به نسبت آفتهای ناحیه دهان دیرتر بهبود پیدا میکند، ضمن اینکه شدت و عمق آنها زیاد است. آن دسته از افرادی که در دهان خود آفت بیش از اندازه میزنند باید ناحیه تناسلیشان نیز توسط پزشک بررسی شود.
چگونه آفت را درمان کنیم؟
بسیاری از افرادی که به آفت مبتلا میشوند، به دنبال راهکارهایی هستند که بتوانند آفت را برای همیشه درمان کنند. یکی از مواردی که میتواند به درمان آفت کمک کند، پیدا کردن عاملی است که باعث ابتلا به آن میشود، اگر عامل به وجود آورنده آفت در بدن هر فرد بهدرستی شناسایی شود، میتوان به درمان آفت امید داشت. آفت یک ضایعه دردناک است و بسیاری از افراد از درد ناشی از آن گله میکنند که برای این منظور باید از کرمهای بیحسکننده و دهانشویههایی که در آنها مواد بیحسی وجود دارد استفاده کرد.
استفاده از این کرمها و دهانشویهها باید زیر نظر پزشک مصرف شود، چون در برخی موارد ممکن است ضایعه آفت نباشد و فرد به اشتباه آن را آفت تشخیص بدهد که این مساله میتواند مشکلات جدی به همراه داشته باشد. آن دسته از افرادی که آفت میزنند باید به بهداشت دهان خود بیشتر توجه کرده و برای تمیز کردن محیط دهان خود حتما از دهانشویههای معمول استفاده کنند.
پزشک برای آن دسته از افرادی که دائما به آفت مبتلا میشوند، ممکن است داروهای خوراکی تجویز کند تا احتمال ابتلای آنها به آفت کاهش پیدا کند. انتخاب مسواک میتواند در ابتلا به آفت دهان نقش داشته باشد به همین دلیل افراد باید یک مسواک مناسب بخرند، مسواکهای سفت معمولا میتواند باعث ابتلا به آفت دهان شود.
شکستگی در دندان، نامرتب بودن دندانها، تیز بودن لبه دندانها و... میتواند باعث افزایش ابتلا به آفت دهان شود به همین دلیل باید فکری به حال درمان این نوع دندانها کرد.
دکتر سیمین ابراهیمزاده متخصص پوست، مو و زیبایی
به گزارش جام جم آنلاین ، تعادل کالری یا تعادل متابولیسم چیست؟ در شبانهروز، ما مقداری غذا میخوریم و ساعاتی را فعالیت میکنیم؛ غذایی که میخوریم، صرف سوخت و ساز اولیه و انرژی فعالیتهایمان میشود. وقتی مقدار غذا و مصرف انرژی مساوی باشد، ما در تعادل هستیم. این تعادل در سالهای اخیر بشدت به هم خورده است. غذا خیلی زیادتر از نیاز استفاده میشود و فعالیت بدنی بشدت کم شده است.
زیادی غذا در قسمتهایی از بدن که به عنوان بافت چربی شناخته میشود؛ ذخیره میشود. بافت چربی به صورت استاندارد در نقاط مختلفی ایجاد میشود. در جلوی شکم، اطراف باسن و اطراف ران. اینها نقاط معمول برای ذخیره کالری اضافی است. وقتی مقدار چربی از این هم زیادتر میشود، چربی به نقاط دیگری مهاجرت یا به عبارت بهتر حمله میکند. داخل بافت عضلانی، درون سلولهای کبدی و بین رودهها ومعده و قلب و خلاصه هر جایی که بتواند. در سالهای نوجوانی و جوانی، بدن به دلیل نیروی جوانی از اثرات سوء این حملات فرار میکند.
با شروع دهه چهارم زندگی یعنی از 30 سالگی به بعد، نیروی جوانی تحلیل میرود و چربیهای تجمع یافته شروع به آسیب میکنند. تنها راه مبارزه با این روند، بازگشت به تعادل متابولیک است.
تعادل متابولیک یعنی به اندازه فعالیت و نیازمان غذا بخوریم. یک وعده غذا شامل یک بشقاب معمولی پلو بعلاوه یک کاسه کوچک خورش و یک پیاله ماست تقریبا 80 درصد نیاز روزانه یک فرد 35 ساله را برای 24 ساعت زندگی ساکن فراهم میکند. اگر این فرد دو عدد میوه کوچک در روز بخورد، بقیه نیازش برطرف میشود. اکنون در نظر بگیریم که این فرد یک صبحانه معمولی شامل نان و پنیر خورده است. اگر این فرد 60 تا 90 دقیقه راه رفته باشد، انرژی حاصل از صبحانه را مصرف کرده است. فرض کنیم این فرد برای وعده شام فقط یک کاسه سوپ میخورد. واضح است جایی برای مصرف انرژی حاصل از این شام ساده نیست و این فرد هر روز حدود 30 گرم و هر ماه حدود یک کیلوگرم چاق میشود.
یک بار مرور کنیم: با یک صبحانه ساده، یک ناهار معمولی، دو عدد میوه و یک شام خیلی سبک به همراه یک ساعت و نیم پیادهروی نهتنها لاغر نشدهایم، بلکه هر روز چاقتر میشویم.
راهحل فقط یک چیز است: ورزش. ورزشی که شما را خسته کند، به نفس نفس بیندازد و باعث تپش قلب شود. اگر روزانه 40 دقیقه بدویم یا در باشگاه فعالیت شدید کنیم یا شنا یا کوهپیمایی کنیم، میتوانیم این بالانس منفی را معکوس کنیم. البته یادمان باشد، حتی با این مقدار ورزش روزانه نمیتوانیم شام کامل بخوریم و باید به همان کاسه سوپ اکتفا کنیم.
دکتر رضا کریمی
فوقتخصص بیماریهای غدد و متابولیسم
به گزارش جام جم آنلاین ، کارشناسان مدعی هستند هریک از چهارنوع گروه خونی ویژگیهای خاص خود را دارند و این ویژگیها درمیان افراد دارای آن گروه خونی مشترک است. موارد زیر، عمده ترین ویژگی گروههای خونی به شمار میآیند که بهتر است با آنها آشنایی داشته باشید:
گروه خونی و بیماریها : هر یک از انواع گروه خونی میتوانند مشکلات یا شرایط سلامت را بسته به نوع آن، افزایش یا کاهش دهند. بنابراین، هر فرد میتواند با شناخت مشکلات سلامت مربوط به گروه خونی خود، ریسک ابتلا به آنها را در خود کاهش دهد.
گروه خونی و تغذیه : برای اینکه بدانید چه غذاهایی برای شما مفیدتر است و از مصرف چه غذاهایی بهتر است پرهیز کنید، باید نوع گروه خونیتان را بشناسید. بر همین اساس، افراد دارای گروه خونی A باید بر مصرف سبزیجات بیشتر، متمرکز شوند. توصیه میشود افراد با گروه خونیO، پروتئین بیشتری به شکل ماهی و گوشت مصرف کنند و کسانی که گروه خونی آنها AB است، گوشت کم چرب و غذاهای دریایی بیشتر مصرف کنند و در نهایت، افراد متعلق به گروه خونی B، باید مصرف گوشت قرمز خود را افزایش دهند.
گروه خونی و استرس: افرادی که گروه خونی آنها O است، پس از گذراندن شرایط استرسزا، نسبت به دیگر گروههای خونی به زمان بیشتری برای رسیدن به آرامش نیاز دارند.
گروه خونی و فرزندان: حدود 85 درصد افراد Rh مثبت هستند. اگر درمیان زوجین، زن Rh منفی باشد و مرد Rh مثبت، خطر اینکه فرزند آنها به برخی مشکلات سلامت مبتلا باشد، افزایش پیدا میکند.
گروه خونی و افزایش وزن: گروه خونی همچنین تعیین میکند که فرد چربی شکمی خواهد داشت یا خیر. بر این اساس، افراد با گروه خونی O بیشتر در معرض افزایش چربی شکمی هستند و گروه خونی A به طور کلی به چنین مشکلی دچار نمیشوند.
گروه خونی و بارداری: زنانی که دارای گروه خونی AB هستند، بسیار آسانتر از زنان دارای دیگر گروههای خونی باردار میشوند، زیرا تولید هورمون تحریککننده فولیکول (تخمک) در زنان با گروه خونی AB کم است.
گروه خونی و شرایط اورژانسی: در صورتی که نیاز به تزریق خون داشته باشید، برای صرفه جویی در وقت در شرایط اورژانسی بدانید که افراد با گروه خونی O و با Rh منفی، اهداکنندگان جهانی خون و افراد با گروه خونی AB، دریافتکنندگان جهانی خون هستند.
به گزارش جام جم آنلاین به نقل از رکنا، آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده اید که نیم ساعت جارو کشیدن، به میزان کالری های دریافتی از یک قوطی نوشابه، کالری می سوزاند؟
برای کسانی که با بی میلی، کارهای خانه را انجام می دهند، اطلاع این موضوع که برای انجام کارهای خانه باید کالری قابل توجهی را سوزاند، ممکن است به یک انگیزه تبدیل شود.
خانه داری اغلب کاری خسته کننده و کسالت آور در نظر گرفته می شود و تمرین و تحرک مفیدی که در پشت انجام کارهای خانه نهفته است، مورد غفلت و فراموشی قرار می گیرد.
شرکت در کلاس های ورزشی، تنها راه سوزاندن کالری و کاهش وزن نیست؛ اما یک فرد بزرگسال با وزن تقریبی 68 کیلوگرم برای انجام کارهای خانه چه مقدار کالری می سوزاند؟ با تابناک باتو همراه باشید تا جواب این پرسش را پیدا کنید.
نظافت
شما برای انجام امور نظافتی سبک مانند گردگیری و یا آویزان کردن لباس ها، حدود 171 کالری در هر ساعت انرژی مصرف خواهید کرد، ولی اگر شدت این کارها افزایش یابد، کالری بیشتری را خواهید سوزاند. بنابراین به یاد داشته باشید که کالری مصرف شده برای انجام نظافت برابر با کالری 4 کولوچه کوچک یافاست.
جارو کشیدن
جارو زدن گرد و خاک کف آشپزخانه و یا برگ های ریخته شده در پاسیو در هر ساعت می تواند حدود 269 کالری بسوزاند؛ به این معنا که هر نیم ساعت جارو زدن برابر با 135 کالری می سوزاند. حدوداً به اندازه انرژی موجود در یک قوطی نوشابه.
جابجایی اسباب و اثاثیه
هر چند چیدمان دوباره وسایل و اسباب منزل، اغلب کار سخت و دشواری است، علاوه بر تغییر دکوراسیون، منفعت های دیگری نیز دارد که سوزاندن 408 کالری از جمله این منفعت هاست؛ بنابراین، یک ساعت فنگ شویی و تغییر دکوراسیون به اندازه 50 دقیقه بازی تنیس، کالری خواهید سوزاند.
باغبانی
در حالی که باغبانی در فصل سرما کمی مخاطره آمیز است، به محض رسیدن بهار، دستکش های خود را بپوشید و به باغچه خود رسیدگی کنید که این کار حدود 339 کالری می سوزاند. اگر یک ساعت از ماشین چمن زنی استفاده کنید، حدود 376 کالری انرژی مصرف خواهید کرد. چیزی بیش از انرژی دو بطری ماء الشعیر!
نقاشی و رنگ آمیزی اتاق
اگر برای سال جدید، قصد رنگ آمیزی و تغییر دکوراسیون خانه را دارید، باید از سوزاندن 306 کالری خوشحال باشید. اگر این کار به زمان بیشتری نیاز داشته باشد و اغلب هم همینطور است و حدود 4 ساعت زمان می برد، یعنی اینکه 1200 کالری انرژی می سوزانید که به اندازه کالری دو همبرگر بزرگ است.
به گزارش جام جم آنلاین ، برای این که شرایط جسمی مادر به دلیل بارداری و شیردهی اصلاح شود و از نظر روحی آمادگی پذیرش فرزند بعدی را داشته باشد، بهترین فاصله دو زایمان بین سه تا پنج سال است.
حداقل فاصله دو سزارین نیز میتواند یک سال باشد. برای زنانی که بیشتر از 35 سال دارند، فاصله دو زایمان میتواند دو سال باشد.
البته به زنانی که تصمیم به بارداری دارند، توصیه میشود حداقل سه ماه پیش از باردار شدن به مشاور و متخصص زایمان مراجعه کنند و با برنامهریزی صحیح صاحب فرزند شوند.
به گزارش جام جم آنلاین، حتما بارها و بارها خانمهای مسنی را در اطراف خود دیدهاید که دائما دچار شکستگی استخوان میشوند و از این مساله تعجب میکنید که چطور ممکن است استخوان با آن همه استحکام اینقدر راحت بشکند، جواب سادهای برای این مساله وجود دارد. این دسته از خانمها به پوکی استخوان مبتلا هستند.
دکتر سیدمحسن خوشنیت، فوق تخصص غدد و متابولیسم، مدرس دانشگاه و محقق، شما را با این مشکل دردسرساز آشنا میکند.
هر روز سستتر از دیروز!
پوکی استخوان (Osteoporosis) در واقع یکی از بیماریهای شایعی به حساب میآید که بسیاری از افراد آن را در سنین بالا تجربه میکنند. کاهش توده استخوانی بدن در واقع همان پوکی استخوان است. عوامل زیادی در ایجاد پوکی استخوان نقش دارد که بسیاری از این عوامل غیرقابل کنترل است. برای مثال، یکی از این عوامل افزایش سن محسوب میشود، در واقع هر چه سن فرد بیشتر شود، احتمال ابتلای او به پوکی استخوان نیز بیشتر خواهد شد. ساخت استخوان در بدن تا 20 سالگی ادامه دارد و از سن 20 تا 40 سالگی، روند استخوانسازی تثبیت میشود. بعد از آن با گذشت زمان و افزایش سن، به مرور تراکم استخوان کمتر خواهد شد. بعد از سن 40 سالگی حدود نیم تا یک درصد از تراکم استخوان کم میشود.
امروز را غنیمت بشمارید
برای کاهش ابتلا به پوکی استخوان در سن بالا باید توجه ویژهای به کودکی و نوجوانی داشت، به این دلیل که سن پایین مهمترین زمان برای ساخت استخوان به حساب میآید. این دوران را باید مانند یک بانک دید؛ یعنی فرد تا جای ممکن باید کلسیم برای سنین بالا، ذخیره کند.
علائم هشداردهنده
ابتلا به پوکی استخوان با برخی علائم همراه است که باید آنها را جدی گرفت. برای مثال، قوز پشت میتواند یکی از علائم پوکی استخوان در سنین بالا باشد. چنانچه کاهش قد بیش از سه سانتیمتر باشد نیز فرد میتواند به پوکی استخوان مبتلا باشد. علاوه بر آن، شکستگی که در اثر زمین خوردن ساده ایجاد میشود، نشاندهنده پوکی استخوان است. افراد با مشاهده این علائم باید حتما به پزشک مراجعه کنند.
راهی برای درمان وجود دارد؟
امروزه به نسبت گذشته، درمانهای خوبی برای پوکی استخوان وجود دارد. داروهای جدید میتوانند تا حدود زیادی پوکی استخوان را کنترل کنند. یکی از درمانهایی که برای پوکی استخوان میتوان از آن کمک گرفت، استفاده از داروهایی است که باعث تحریک ساخت سلول استخوانی میشوند. علاوه بر این، مصرف داروهایی که بازجذب استخوان را کاهش میدهند نیز میتواند مفید باشد. همچنین داروهای دیگری در بازار وجود دارد که به کاهش سلولهای استخوانخوار کمک میکند. البته تمام این داروها باید زیر نظر پزشک مصرف شود. هدف از درمان پوکی استخوان به طور کلی افزایش توده استخوانی است.
مانع از پوکی بدنتان شوید
پیشگیری از پوکی استخوان در بسیاری از موارد غیرممکن محسوب میشود، با این حال با رعایت برخی موارد میتوان تا حدود زیادی احتمال ابتلا به آن را کاهش داد. بی تحرکی و نداشتن برنامه ورزشی مداوم، یکی از دلایلی است که باعث کاهش توده استخوانی میشود. البته هر نوع ورزشی نمیتواند برای این منظور مفید باشد و باید ورزشهایی را انتخاب کرد که روی استخوان تا حدودی فشار وارد میکند. ورزشهایی مانند کوهنوردی و پیادهروی برای این منظور مفید است. تغذیه یکی دیگر از مواردی محسوب میشود که باید در این رابطه به آن توجه کافی داشت.
یک برنامه غذایی سالم که در آن به اندازه کافی کلسیم و ویتامین D گنجانده شده باشد، ضروری به نظر میرسد. آن دسته از افرادی که در شهرهای آلوده زندگی میکنند، بیش از سایر افراد با کمبود ویتامین D مواجه میشوند، به دلیل اینکه آلودگی هوا جذب کلسیم را با مشکل مواجه میکند. برای جذب کلسیم، مصرف ویتامین D ضروری است و افراد باید به این مساله توجه کنند. استفاده از جگر، تخممرغ و ماهی چرب به تامین ویتامین D میتواند کمک کند. همچنین مصرف پروتئین به اندازه کافی نیز در این مساله نقش دارد. استعمال دخانیات بویژه سیگار یا نوشیدن الکل عواملی است که میتواند باعث افزایش ابتلا به پوکی استخوان شود. آن دسته از افرادی که عادت دارند طی روز بیش از 10 نخ سیگار بکشند، بیشتر از سایر افراد مستعد پوکی استخوان هستند.
استخوان های شکننده
پوکی استخوان یکی از بیماریهایی است که تا حدود زیادی وابسته به جنس است؛ یعنی خانمها بیشتر از آقایان میتوانند مستعد ابتلا به پوکی استخوان باشند. خانمها توده استخوانی کوچکتر و ظریفتری نسبت به آقایان دارند که این مساله یکی از دلایل ابتلای بیشتر خانمها به پوکی استخوان محسوب میشود. به طور کلی از هر سه زن، یک نفر میتواند به پوکی استخوان مبتلا شود. در حالیکه از هر هشت مرد، تنها یک نفر به پوکی استخوان مبتلا خواهد شد. علاوه بر این، یائسگی یکی دیگر از عوامل مهمی است که خانمها را به نسبت آقایان در برابر ابتلا به پوکی استخوان مستعدتر کرده است. حدود 5 تا 10 درصد توده استخوانی بهطور کلی بعد از گذشت 10 سال از یائسگی از بین میرود که این مساله با هورمون استروژن مرتبط است. هورمون استروژن، نقش مهمی در استحکام استخوانهای بدن ایفا میکند. چنانچه برخی خانمها به دلیل ابتلا به بیماری و بر اثر جراحی، تخمدانهای خود را از دست بدهند، زودتر از دیگران به پوکی استخوان مبتلا خواهند شد. البته چون برداشتن تخمدان جنبه درمانی دارد، نمیتوان به دلیل پوکی استخوان مانع از برداشتن آنها شد. آقایان معمولا بعد از 65 سالگی مستعد ابتلا به پوکی استخوان هستند و علائم آن را بعد از این سن تجربه خواهند کرد.
آزاده جلالوند
پنج شنبه 19 اسفند 1395 ساعت 13:48
موثر ترین ورزش ها، درمان ها و تکنیک ها که هر کسی می تواند برای کمردرد انجام دهد را در اینفوگرافی زیر مشاهده می کنید.