کمبود ویتامین D از آن رو بسیار خطرناک محسوب میشود که این ویتامین موجب جذب کلسیم از طریق رودهها میشود و به همین دلیل کاهش آن در بدن با بروز اختلالات کلسیمی و عوارض اسکلتی ـ عضلانی در شخص همراه خواهد بود.
در واقع کمبود ویتامین D نهتنها شما را در معرض خطر جدی ابتلا به نرمی و پوکی استخوان قرار میدهد، بلکه ریسک ابتلا به بیماریهای قلبی ـ عروقی، دیابت نوع یک و دو، انواع سرطانها و بیماریهای خودایمنی چون ام اس را نیز افزایش میدهد.
دکتر محمد هاشمی، متخصص تغذیه در گفتوگو با جامجم با تاکید بر اینکه ویتامین D یکی از ویتامینهای محلول در چربی است که به واسطه نقش حیاتی که در تعادل یونهای کلسیم و فسفر بدن ایفا میکند ضروری است، میگوید: کمبود این ویتامین طیف وسیعی از اختلالات متابولیکی استخوان از نرمی استخوان گرفته تا پوکی را در سنین مختلف در پی خواهد داشت. توجه داشته باشید نور آفتاب مهمترین و ارزانترین منبع این ویتامین به حساب میآید. بر این اساس، میزان مورد نیاز نور خورشید برای تامین ویتامین Dبدن روزانه 20 دقیقه تابش مستقیم است. البته نور آفتاب با تابش غیرمستقیم یعنی از پشت شیشه این خاصیت را از دست میدهد.
دبیر انجمن پیشگیری و درمان چاقی ایران با تاکید بر این که آلودگی هوا در شهرهایی مانند تهران منجر به آن میشود که نور خورشید، کیفیت لازم را برای تولید ویتامین Dدر پوست نداشته باشد، میافزاید: در مناطقی که تابش آفتاب، شدت کمتری دارد یا به واسطه دمای هوا یا سایر عوامل پوشش افراد به نحوی است که از قرار گرفتن در معرض نور خورشید محروم هستند کمبود ویتامین Dبه عنوان یکی از مشکلات مهم مطرح است. بعلاوه افرادی که پوست بدن آنها تیرهتر است نیاز بیشتری به تابش آفتاب برای تامین این ویتامین دارند.
البته با توجه به موانع و مخاطراتی که درباره تامین ویتامین D از طریق نور خورشید وجود دارد، موثرترین و کارآمدترین منبع تامین این ویتامین، مواد غذایی و مکملهای دارویی با هدف درمان کمبود آن محسوب میشود.
هفتهای دو بار ماهی بخورید
خوب است بدانید منابع غذایی غنی ویتامین D بسیار محدود است و این ویتامین فقط در روغن کبد ماهی، ماهیهای چرب مانند ماهی سالمون، مکمل ویتامین D و غذای غنی شده وجود دارد. البته برخی متخصصان تغذیه تاکید میکنند در زرده تخممرغ نیز ویتامین D وجود دارد، ولی مقدار آن بسیار ناچیز است.
به گفته دکتر هاشمی از میان مواد غذایی ماهیهای چرب نظیر ماهی آزاد و سالمون جزو خوراکیهای غنی از ویتامین D محسوب میشود.
بررسیها نشان میدهد مصرف حدود صد گرم ماهی آزاد 90 درصد نیاز روزانه ما را به ویتامین D تأمین میکند. به همین دلیل به والدین توصیه میشود با قرار دادن هفتهای دو وعده ماهی در سبد مصرفی خانواده، ذائقه فرزندان خود را به مصرف ماهی عادت دهند تا از فواید آن از جمله تامین این ویتامین بهرهمند شوند.
این متخصص تغذیه میافزاید: تخم مرغ، شیر، کره، پرتقال و برخی از مغزها نیز جزو دیگر منابع این ویتامین به شمار میآید که توصیه میشود بویژه در سنین رشد در برنامه تغذیه نوجوانان به طور روزانه و هفتگی گنجانده شود، ولی از آنجا که عمده این منابع جزو خوراکیهای چرب به شمار میآیند میزان بالای مصرف آنها به اندازهای که تامینکننده نیاز به این ویتامین باشد، میتواند عوارضی نظیر اضافه وزن و چاقی را به دنبال داشته باشد. به همین دلیل نباید از تابش نور آفتاب به عنوان مطمئنترین و ارزانترین روش تامین این ماده حیاتی غافل شد.
مصرف روزانه شیر و آب پرتقال
با توجه به نقش حیاتی این ویتامین و محدودیت منابع آن در غذاهای روزمره بسیاری از کشورها برای سلامت افراد جامعه خود اقدام به غنیسازی برخی اقلام خوراکی کردهاند. متاسفانه چنین اقداماتی در کشور ما در سطح گسترده صورت نگرفته است.
دکتر هاشمی با توجه به این شرایط توصیه میکند: ازجمله مواد خوراکی که توصیه میشود افراد به طور روزانه مصرف کنند شیر و آب پرتقال است. چرا که نتایج تحقیقات پژوهشگران طی چند ساله گذشته نشان داده آب پرتقال طبیعی میتواند منبع ویتامین D باشد.
مکمل ویتامین D مصرف کنید
به گفته دکتر هاشمی، با توجه به نقش مهمی که این ویتامین در تکامل سیستم اسکلتی و استحکام استخوانها دارد در کشور ما قطره مکمل ویتامین D از سوی مراکز بهداشتی به صورت رایگان در اختیار نوزادان قرار میگیرد که پرسنل این مراکز آموزشهای لازم را در مورد میزان و نحوه تجویز آن به والدین میدهند.
این متخصص تغذیه میافزاید: از آنجا که مصرف سرانه شیر، میوه و سبزیجات در کشور ما پایینتر از میزان مورد نیاز افراد است، آمار مبتلایان به کمبود ویتامین D در بین آقایان و خانمها بسیار بالاست. بر این اساس توصیه میشود افراد ضمن مشاوره با پزشک خود از مکملهای این ویتامین استفاده کنند. البته توجه داشته باشید که استفاده نادرست از این مکملها میتواند عوارضی نظیر مسمومیت با ویتامین D را به همراه داشته باشد.
پونه شیرازی / گروه سلامت
اضافه وزن و چاقی یکی از معضلات انسان امروزی است. تغییر شیوه زندگی از یک سو و تغییر عادات غذایی و تمایل به مصرف غذاهای آماده و فوری (فستفودها)، غذاهای خیابانی و پرکالری از سوی دیگر، روند اضافه وزن و چاقی و بیماریهای ناشی از آن را رو به افزایش نهاده است.
بیماریهای ناشی از چاقی و اضافه وزن مانند دیابت، فشار خون، بیماریهای قلبی، عروقی و... روند رو به افزایشی در کشور یافته است و به این دلیل هزینههای درمان و مراقبت از این بیماریها بار مالی زیادی را به دوش دولت و خانوادهها خواهد گذاشت. یکی از راهکارهای مبارزه با چاقی و اضافه وزن انتخاب درست مواد غذایی است.
نکات مهم قبل از خرید مواد غذایی
- هنگامی که گرسنه هستید خرید نکنید، چرا که ممکن است موادغذایی غیرضروری یا پرکالری را بخرید.
- هنگامی که خسته هستید خرید نکنید، چرا که ممکن است توان طی مسافت برای خرید اقلام غذایی مناسب را نداشته باشید.
- با برنامه و هدف برای خرید از منزل خارج شوید.
- پول به اندازه لیست خرید و نه بیشتر همراه داشته باشید.
- فریب ظاهر و بستهبندی برخی اقلام غذایی پر کالری را نخورید.
- هنگام خرید مواد غذایی بستهبندی شده به پروانه ساخت از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تاریخ تولید و انقضا آن توجه کنید.
- به ترکیبات و میزان کالری ماده غذایی خریداری شده توجه کنید.
- همیشه به اندازه نیاز خرید کنید و از انبار کردن مواد غذایی در منزل خودداری کنید.
- هنگام خرید اقدام به خوردن مواد غذایی خصوصا انواع اسنکها و سایر تنقلات بیارزش مانند چیپس و پفک نکنید.
- اگر مدت زمان خرید شما به طول انجامید حتما مقداری آب سالم و بهداشتی بنوشید. چرا که بعضا احساس تشنگی با احساس گرسنگی اشتباه گرفته میشود و شما به تصور اینکه گرسنهاید مقدار زیادی غذا میخورید.
- سعی کنید مواد غذایی تازه خریداری کنید و از خرید مواد غذایی کنسرو شده و غذاهای آماده که معمولا کالری بالا دارند اجتناب کنید.
- سهم بیشتری از خرید خود را به میوه و سبزی اختصاص دهید.
- حجمهای کوچک مواد غذایی را خرید کنید برای مثال غذاهای نیم پرس یا ساندویچهای کوچک را انتخاب کنید.
نکات لازم برای خرید مواد غذایی گروه متفرقه
- گروه متفرقه شامل انواع سسها، روغنها، نوشابههای گازدار و آب میوههای صنعتی و ... هستند که به دلیل داشتن کالری بالا باید در مصرف آن جوانب احتیاط را رعایت کرد.
- سعی کنید تا حد امکان از انواع روغنها کم خریداری کنید و روغنهای خریداری شده برای مصارف مختلف متفاوت باشد؛ برای مثال روغن مایع سرخ کردنی، روغن زیتون و ....
- روغن زیتون، روغن هسته انگور و ... مانند سایر روغنها دارای انرژی بالایی است. اگرچه این روغنها در مقایسه سایر روغنها خواص بیشتری دارند ولی در مصرف روغنها هم باید احتیاط کرد؛ چرا که از نظر میزان کالری با سایر روغنها تفاوتی ندارد.
- از خرید انواع سسها خصوصا سسهای پرچرب خودداری کنید. سسهای کم چرب کالری کمتری دارند.
- به جای خرید انواع نوشابههای گازدار و آب میوههای صنعتی دوغ کم نمک و بدون گاز خریداری کنید.
- به جای خرید انواع چیپس و پفک و پاستیل و سایر تنقلات بیارزش مقداری آجیل کم نمک یا بینمک خریداری کنید. خرید انواع شیرینی، کیک، شیرینیهای خامهای، شکلات و آبنبات را محدود کنید.
- در صورت تمایل به خرید انواع شیرینی بهتر است از انواع شیرینی بدون خامه، کم چرب و کم شیرین با سایز کوچک استفاده کنید.
- خرید و مصرف قند و شکر را کاهش دهید.
- استفاده بیرویه از کشمش و خرما به جای قند هم میتواند کالری زیادی به بدن شما وارد کند.
- انواع پیراشکی، باقلوا و سمبوسه دارای کالری زیاد است. خرید و مصرف آن با احتیاط باشد.
راهنمای خرید غلات، گوشت و حبوب
خریداری نانهای سبوس دار مانند نان سنگک و نان جو، محدود کردن خرید انواع نانهای سفید مثل نانهای فانتزی، باگت، نان لواش، خریداری انواع ماکارونی سبوسدار و غنی شده با آهن و ویتامینها به جای ماکارونی ساده، خودداری از خرید انواع ماکارونی و رشتههای فله از جمله نکاتی است که باید هنگام خرید گروه نان و غلات به آن توجه کرد.
همچنین از جمله نکاتی که باید هنگام خرید گروه گوشت، حبوبات و تخم مرغ رعایت کرد میتوان به مواردی مانند محدود کردن خرید و مصرف قسمتهایی از گوشت که دارای استخوان هستند مانند قلوهگاه و گردن دارای چربی زیاد است، جدا کردن چربیهای قابل رویت گوشت قبل از مصرف، خودداری از خرید گوشتهای چرخ شده و پرچرب، چرخ کردن گوشت لخم در منزل برای اطمینان از اینکه چربی اضافه نداشته باشد، خریداری ماهی، مرغ و ماکیان به جای خرید انواع گوشت قرمز، خریداری گوشتهایی که چربی قابل رویت آن کم باشد، چراکه گوشتها معمولا مقدار زیادی چربی غیرقابل رویت هم دارند و همچنین محدود کردن خرید انواع همبرگرهای آماده و خرید سوسیس و کالباس و امحاء و احشاء، مغز و زبان و کله پاچه را به دلیل داشتن چربی زیاد و خریداری مرغهای بسته بندی، بهداشتی و بدون پوست اشاره کرد.
توصیههایی برای خرید شیر و لبنیات
- خرید شیرهای ساده به شیرهای طعم دار
- خرید شیر و ماست کم چرب
- خرید انواع دوغ ساده و بدون گاز مثل دوغ کفیر
- خودداری از خرید انواع پنیرهای پرچرب، خامهای و پنیر پیتزا
- به حداقل رساندن مصرف بستنی و انتخاب بستنیهای ساده و پاستوریزه و بدون شکلات در صورت تمایل. بستنیهای سنتی معمولا چربی و قند بیشتری دارند.
راهنمای خرید گروه میوه و سبزی
- حتی الامکان در خرید روزانه سبزیهای تازه، کاهو، کرفس و کلم و گل کلم و ... را بگنجانید.
- سایر سبزیها و صیفیجات را با توجه به فصل آن خریداری کنید.
- اندازه و سایز میوهها اهمیتی ندارد؛ چرا همه آنها که ارزش غذایی یکسانی دارند.
- مصرف انواع سبزیها شامل سبزی خوردن، کاهو، کرفس محدودیتی از جهت میزان دریافت کالری ندارد، سایر سبزیها شامل هویج، سیب زمینی، لبو و ... باید به میزان توصیه شده استفاده شود. مصرف زیاد این نوع سبزیها کالری دریافتی را بالا میبرد.
- مصرف میوهها به خصوص میوههای پرکالری و شیرین مانند موز، انگور، خربزه، انجیر باید به میزان توصیه شده باشد. (ایسنا)
علاوه بر این، گاه مراجعه به افراد غیرمتخصص و ناکارآمد و دستورهای غیراصولی آنها یا رژیمهای خودسرانهای که افراد برای خود و اغلب با نظر اطرافیان تجویز میکنند، ممکن است مشکلاتی از نظر جسمی و روحی برایشان ایجاد کند که گاه تبعات سنگینی دارند.
از بهترین راهکارهایی که معمولا متخصصان تغذیه به افراد چاق و دارای اضافهوزن توصیه میکنند، آهسته غذا خوردن است که موجب کمخوری و جلوگیری از پرخوری میشود. استفاده از تایمر هنگام صرف غذا و مشخصکردن زمان مورد نظر برای غذاخوردن راهکاری است که به افزایش زمان صرف غذا کمک میکند. بهکارگیری مداوم این روش به ترشح هورمونهایی کمک میکند که پیامآور سیری برای مغز هستند. آهسته غذاخوردن فرصت بیشتری به شما میدهد که از طعم غذا لذت ببرید و مزه آن را همانطور که هست احساس کنید. در صورتی که سریع غذاخوردن احساس سیری را به تاخیر میاندازد و فرد با ولع بیشتری مواد غذایی را مصرف میکند.
بخوابید و لاغر شوید
محققان دانشگاه میشیگان در بررسیهای خود نشان دادند خوابیدن برای کاهش وزن مفید است. به گفته آنها، تنها یک ساعت خواب اضافی در شب به مدت یک سال در فردی که روزانه 2500 کالری مصرف کرده باعث کاهش وزن شش کیلوگرمی میشود. این مساله 6 درصد کاهش کالری ناشی از مصرف بیرویه مواد غذایی را به همراه دارد و در واقع خواب، جایگزین فعالیتهای اضافی میشود. در این میان، بیخوابی اشتها را بالا میبرد و باعث زیادهروی در غذاخوردن میشود.
تا میتوانید سبزی بخورید
به جای اینکه تنها یک وعده از غذا همراه سبزی میل شود، بهتر است انواعی از سبزیجات به طور مداوم با غذا خورده شود. شاید فکر کنید این کار باعث پرخوری میشود ولی در واقع، مصرف انواع سبزیجات در وعدههای مختلف غذایی کاهش وزن را موثرتر میکند. سبزیجات حاوی آب و فیبر هستند و در نتیجه با کالری کمی که دارند زودتر احساس سیری در شما ایجاد میکنند. نکتهای که حین مصرف سبزیجات باید رعایت کرد، اضافهنکردن سسهای چرب به این ترکیب سالم است. از ترکیب ماست و آبلیمو بهعنوان جایگزین لذیذی برای سسهای مایونز استفاده کنید.
سوپ، پیشغذایی سالم
سوپ گزینه بینظیری است که هم پیشغذای معروفی است و هم خود غذایی کامل به شمار میرود. خوردن مقداری سوپ گوشت و سبزیجات پیش از شروع غذا حجم خوراک شما را کاهش میدهد و به احساس سیری کمک میکند. سوپ خامهای به دلیل چربی زیادی که دارد برای افراد چاق که قصد کاهش وزن دارند، توصیه نمیشود.
حبوبات پای ثابت غذاها
مصرف غلات کامل در رژیم غذایی یکی از راهکارهای کاهش وزن محسوب میشود. غلات کامل برنج قهوهای، جو و گندم را شامل میشود. کربوهیدراتهای سالم در بسیاری از فرآوردههای غذایی مانند خمیر پیتزا، کلوچه و ماکارونی یافت میشود.
پیتزای سبزیجات
عدهای تصور میکنند خوردن پیتزا با رژیم غذایی سالم مغایر است، ولی خوشحال باشید، چون حتی شمایی هم که به اضافهوزن و چاقی مبتلایید میتوانید لذت خوردن پیتزا را بارها تجربه کنید. استفاده از انواع سبزیجات به جای گوشت در پیتزا در هر وعده حدود صد کالری جایگزین میکند. یکی از ترکیبات اصلی پیتزا که باید خیلی با احتیاط مصرف شود، پنیر پیتزاست. افراد بهتر است از مقدار پنیر کمتر و نیز پنیر پیتزای کمچرب استفاده کنند. خمیر نازکتر و تهیهشده از گندم کامل از دیگر گزینههایی است که میتوان در تهیه پیتزای سالم مد نظر قرار داد.
نوشیدنیهای شیرین ممنوع
اگر قصد لاغری دارید، مصرف نوشابه را فراموش کنید. با این کار مانع جذب 10 قاشق چایخوری شکر در بدنتان شدهاید. آب، آبمیوه طبیعی یا افزودن عرق نعنا به آب بهترین جایگزین برای نوشابه به شمار میرود. محققان بر این باورند شکر مایعی که در نوشابه و سایر خوراکیهای شیرین وجود دارد، مانع ارسال پیام سیری به مغز میشود و فرد همچنان به غذاخوردن ادامه میدهد. افرادی که عادت به مصرف نوشابه و نوشیدنیهای شیرین دارند طی چهار هفته حدود یک کیلوگرم وزن اضافه میکنند.
در انتخاب لیوان دقت کنید
اگر قصد لاغرشدن دارید، برای نوشیدن آبمیوه به جای لیوان کوتاه و دهانگشاد از لیوانی بلند و باریک استفاده کنید. این کار 25 تا 30 درصد مقدار نوشیدنی مصرفی را کاهش میدهد.
چای سبز در اولویت
یافتهها حاکی از آن است که چای سبز سوختوساز بدن را تقویت میکند و از طریق مواد شیمیایی موجود، باعث تشدید روند کاهش وزن میشود. در واقع، چای سبز یک نوشیدنی سالم همراه با کالری اندک است که متخصصان تغذیه همواره به افرادی که قصد لاغری دارند، توصیه میکنند.
حرکات یوگا و کمخوری
مطالعاتی که در انجمن دیابت آمریکا انجام شده نشان میدهد زنانی که حرکات یوگا انجام میدهند در کاهش وزن موفقترند. محققان معتقدند یوگا هوشیاری افراد را بالاتر میبرد و در نتیجه به بدن خود توجه بیشتری دارند و مراقب غذاخوردن خود هستند و راحتتر میتوانند به کمخوری روی بیاورند.
غذاهای خانگی
اغلب افرادی که در کاهش وزن موفقتر بودهاند، بیشتر از غذاهای خانگی استفاده کردهاند. حجم و چربی غذاهای خانگی معمولا بیشتر تحت کنترل افراد است و از این رو افراد در کاهش وزن موفقتر عمل میکنند.
سریع غذا نخورید
متخصصان تغذیه همیشه توصیه میکنند همه باید سرعت غذاخوردن خود را کنترل و بین لقمههای غذا مکث کنند. برای عادت به این کار بهتر است بین هر لقمهای که میخوریم قاشق و چنگال را کنار ظرف غذا قرار بدهیم و مراحل جویدن غذا را کامل انجام بدهیم و سپس لقمه بعد را به دهان بگذاریم.
آدامس نعنایی بجوید
معمولا احتمال خردهخوری بین کار، تماشای تلویزیون، حضور در مهمانی و کار با رایانه و اینترنت افزایش مییابد و همین مساله احتمال اضافهوزن را بالا میبرد. ولی بررسیها نشان میدهد جویدن آدامس بدون قند بر ولع آدمی برای خوردن غلبه میکند.
ظرف کوچک انتخاب کنید
مطالعات بیانگر آن است که ظروف بزرگتر باعث میشود افراد غذای بیشتری بخورند، بنابراین محققان بر این باورند که انتخاب ظروف کوچکتر به کاهش وزن بیشتر کمک میکند. بهترین گزینه، قرار دادن بشقاب سالاد به عنوان بشقاب غذاخوری است. از این طریق میتوانید بین 100 تا 200 کالری در روز ذخیره کنید که باعث کاهش وزن پنج تا ده کیلوگرم در سال میشود.
حجم غذای در اختیار شما
کسانی که لاغر هستند کنترل خوبی روی مقدار غذای مصرفی خود دارند و همیشه تعادل را در میزان مواد خوراکی رعایت میکنند. برداشتن ظرف سرو غذا یا دیس برنج از سر میز هنگام غذاخوردن به شما کمک میکند تا فقط به مقدار غذای داخل بشقاب اکتفا و از پرخوری خودداری کنید.
قانون 80 به 20
ساکنان اوکیناوای ژاپن قانونی دارند که معمولا طبق آن عمل میکنند به طوری که وقتی 80 درصد احساس سیری میکنند دست از خوردن میکشند، اما در مقابل، آمریکاییها تا جایی که بتوانند غذا میخورند. ژاپنیها ظرف غذا را 20 درصد کمتر پر میکنند. این امر به کم خوردن و به مرور کاهش وزن کمک میکند.
سس گوجهفرنگی جایگزینی مناسب
اگر هنگام صرف سالاد و پیتزا علاقهمند به ریختن سس مایونز روی آن هستید، بهتر است کمی سلیقه خود را تغییر دهید و از سس گوجهفرنگی استفاده کنید. سس گوجه کالری و چربی کمتری نسبت به سس سفید دارد و برای افرادی که تصمیم دارند لاغر شوند مناسبترین گزینه به شمار میرود.
سوزاندن کالری روزانه
حتی اگر تغییری در عادات غذایی خود ایجاد نمیکنید، میتوانید با انجام برخی راهکارها روزانه صد کالری بسوزانید تا از این طریق بتوانید سالانه پنج کیلوگرم وزن کم کنید. البته مقدار کالری از دست رفته به وزن فرد و فعالیتهای انجامشده بستگی دارد. با 20 دقیقه راهرفتن، 30 دقیقه کار منزل و 10 دقیقه آهسته دویدن میتوانید در روز 100 کالری از دست دهید. مطمئن باشید با همین تغییرات کوچک و بظاهر پیشپا افتاده میتوانید در مدتی نهچندان طولانی به طور قابل توجهی وزن کم کنید.
ندا اظهری / سیب (ضمیمه سه شنبه روزنامه جام جم)
منبع: WebMD و MayoClinic
در این گزارش به نقل از هلث، ۹ غذا معرفی شده است که با خوردنشان نه تنها احساس گرسنگی برطرف نمیشود بلکه گرسنگی بیشتر نیز میشود:
نان سفید
اصطلاح نان سفید به نانهایی اطلاق میشود که با آرد سفید گندم بدون سبوس تهیه شده و به همین سبب، رنگی روشنتر دارند. مصرف این نانها خیلی زود میزان انسولین موجود در خون را افزایش میدهد. بر اساس یک تحقیق که به تازگی در اسپانیا بر روی ۹ هزار نفر انجام شده است، افرادی که در روز بیش از دو نان سفید مصرف میکنند، خطر ابتلا به چاقی در آنها بیش از ۴۰ درصد است. نان سفید به دلیل نداشتن سبوس نمیتواند موجب احساس سیری شود.
آب میوه
عصاره میوه باید حاوی تمامی خواص خود آن میوه هم باشد؛ اما آب میوه تنها همه قندها را منتقل میکند بدون آنکه تکههای میوه و یا پوست آن را به بدن انسان برساند. در نتیجه مصرف آب میوه به دلیل بالا بردن سریع قند خون باعث بروز یک احساس سیری موقت و به دنبال آن یک احساس سیری مضاعف میشود.
تنقلات شور
بارها تجربه کردهاید که پس از خوردن یک بسته چیپس و یا پفک، ولع بیشتری برای خوردن پیدا میکنید. شوری این تنقلات باعث میشود کربوهیدراتها سریعتر هضم شده و در نتیجه افت و خیز سریع انسولین در بدن روی دهد. از سوی دیگر، تحریک سریع پرزهای چشایی زبان و سپس پیغام آنها به مغز، یک نیاز کاذب برای ادامه خوردن را ایجاد میکند که حاصل آن احساس گرسنگی مضاعف است.
فست فود
فست فودها به دلیل داشتن نمک فراوان باعث از دست دادن زیاد آب بدن میشوند. این حالت باعث حوردن آب زیاد و در نتیجه احساس گرسنگی در پی خوردن فست فود خواهد شد.
ماکارونی سفید
ماکارونی سفید همان کاری را میکند که در ارتباط با نان سفید عنوان شد. به این معنی که مصرف ماکارونی نه تنها انسان را سیر نمیکند بلکه باعث احساس گرسنگی مضاعف هم خواهد شد. اندازه استاندارد مصرف این نوع ماکارونی در حدود یک فنجان است که اغلب ما بیش از ۴ فنجان آن را مصرف میکنیم؛ ورود این حجم از کربوهیدرات به بدن، لوزالمعده را وادار میکند تا با ترشح انسولین، میزان قند خون را تغییر داده و در نتیجه احساس گرسنگی به انسان دست خواهد داد.
شیرین کنندههای مصنوعی
استفاده از این شیرین کنندهها در هرنوع که باشد (مانندنوشابههای بدون قند، قندهای مصنوعی برای چای یا قهوه و مانند آن) به مغز این فرمان را میدهد که مقداری قند وارد خون شده و نتیجه آن ترشح انسولین خواهد بود. این روند باعث گرسنگی مضاعف میشود.
پیتزا
پیتزا محتوی آرد سفید، روغنهای هیدروژنه، پنیر فرآوری شده و موادی مانند سوسیس و کالباس است که هر کدام از آنها به تنهایی دارای یکی از مشخصات عنوان شده هستند. در نتیجه با ورود انسولین فراوان در خون، انسان هر قدر هم که گرسنه باشد باز احساس سیری نخواهد کرد. تنها راه حل، استفاده از پنیرهای معمولی، آرد کامل برای خمیر، گوشت بدون چربی و سبزیجات است که میتواند پیتزای را به یک غذای کامل تبدیل کند.
کورن فلکس کودکان یا غلات صبحانه
غلات صبحانه یا کورن فلکس که کودکان بیشتر در وعده صبحانه مصرف میکنند مملو از شکر هستند که باعث افت انسولین و سطح قند خون در طول روز شوند. مصرف این مواد غذایی که مملو از کربوهیدارتهای بالا هستند در وعده صبحانه که سطح کورتیزول در بالاترین سطح خود است ضربه بزرگی به متابولیسم بدن وارد میکند.
بدن انسان به طور طبیعی به گونهای طراحی شده است که مقدار زیادی کورتیزول را در طول شب و روز ذخیره کند تا بتواند با تنشهایی که در طول روز با آن مواجه میشود، مقابله کند اما وجود مقدار زیاد زیاد کورتیزول باعث کاهش توانایی بدن انسان برای سوخت و ساز قند میشود. بنابراین، به رغم این واقعیت که قند خون بالا میرود اما این قند به بافتهایی که به آن نیاز دارند نمیرسد و بنابراین انسان احساس گرسنگی و بیحالی میکند.
سوشی
مردم معمولا تصور میکنند که با مصرف سوشی میتوانند از فواید مواد مغذی ماهی برخوردار شوند اما در واقع برنج بیشتری مصرف میکنند. رولهای سوشی که در کالیفرنیا درست میشوند معمولا حاوی ۳۰ گرم کربوهیدارت است که مصرف آن تقریبا معادل مصرف سه تکه نان سفید است. از سوی دیگر رولهای سوشی بسرعت هضم و باعث خالی شدن معده میشوند چرا که این رولها معمولا فاقد فیبر یا پروتیین است که میتوانند انسان را چند ساعت سیر نگاه دارند. (ایرنا)
بر همین اساس، مجله آنلاین «والاستریت چیتشیت» در مقاله جدیدی نوشت:
آنچه بدن ما در فصل زمستان بیش از همه نیاز دارد مواد غذایی حاوی آهن، ویتامین D، کربوهیدرات، روی یا همان زینک و ویتامین C است. در ذیل دلیل نیاز بدن به این موادغذایی، املاح و ویتامینها در فصل سرما عنوان شده است:
آهن
چرا بدن شما نیازمند آهن است؟ کمبود آهن یا کمخونی اغلب موجب ضعف سیستم ایمنی میشود که این موضوع احتمال عفونت در سراسر بدن را افزایش میدهد. کمبود آهن همچنین موجب خستگی (به دلیل کمبود سلولهای قرمز خون)، گیجی و سردرد میشود و اغلب افراد مبتلا به آنمی تحرک کمی داشته و بیشتر از دیگران در معرض بیماری هستند. وزارت بهداشت ایالات متحده آمریکا پیشنهاد کرده است که به منظور تأمین آهن خون از موادغذایی مثل گوشت گاو، عدس، اسفناج، لوبیای سفید و حتی شکلات تلخ استفاده شود.
ویتامین D
ویتامین D سیستم ایمنی بدن را در فصل سرما در حالت طبیعی و ایمن قرار میدهد. یک مطالعه انجام شده در دانشکده پزشکی دانشگاه کلورادو نشان میدهد ٧٧درصد از آمریکاییها گرفتار کمبود ویتامین D هستند و از این میان ٢٤ تا ٣٦درصد از آنها به احتمال زیاد در فصل زمستان دچار سرماخوردگی میشوند. این تحقیق همچنین نشان میدهد کمبود ویتامین D کارآیی سلولهای ایمنی بدن را نیز کاهش میدهد. اما چگونه ویتامین D جذب کنیم؟ ویتامین D بهطور طبیعی از طریق اشعه خورشید دریافت میشود و در فصل زمستان به دلیل کاهش این منبع انرژی، باید گزینههای دیگری را پیدا کرد. این ویتامین در ماهیهای چرب، زرده تخممرغ، حبوبات، شیر و ماست وجود دارد.
کربوهیدراتهای پیچیده
چرا بدن شما به کربوهیدرات نیاز دارد؟ با کوتاه شدن روزها در فصل زمستان، افراد زمان کمتری را در معرض اشعه خورشید هستند که این موضوع نهتنها سطح ویتامین D بدن را کاهش میدهد بلکه تأثیر مستقیمی بر میزان ترشح هورمون سرتونین در مغز دارد. کاهش ترشح این هورمون موجب افسردگی و مشکلات دیگر میشود. مصرف موادغذایی حاوی کربوهیدرات سطح ترشح سرتونین در مغز را افزایش میدهد. کربوهیدراتهای ساده مثل نان سفید موجب افزایش سریع قندخون میشوند و به همین دلیل مصرف کربوهیدراتهای پیچیده که سالمتر هستند و در موادغذایی مثل غلات کامل، سیبزمینی شیرین و کدو تنبل وجود دارند، توصیه میشود که ترشح سرتونین را افزایش میدهد.
روی (زینک)
بدن ما برای تقویت عملکرد سیستم ایمنی به روی نیاز دارد. این ماده همچنین برای رشد سلولها ضروری است. مصرف این ماده ابتلا به سرماخوردگی در فصل سرد سال را کاهش میدهد. همچنین هنگام سرماخوردگی اگر ٢٤ ساعت پس از ظهور این علایم، مواد حاوی روی مصرف کنید دوره درمانتان کوتاهتر و شدت بیماریتان خفیفتر خواهد شد. روی اغلب در خوراکیهای حاوی پروتیین بالا مانند گوشت گاو، گوشت بره، آجیل، حبوبات و بنشن وجود دارد.
ویتامین C
جذب ویتامین C از بدن در مقابل بیماریهای قلبی تا بیماریهای پوستی حفاظت میکند و به دلیل افزایش کارآیی سیستم ایمنی، جذب آن در فصل زمستان ضروری است. اما به تنهایی برای درمان سرماخوردگی کافی نیست. این ویتامین همچنین به جذب آهن در بدن کمک میکند. ویتامین C در بسیاری از میوهها ازجمله کیوی، انبه، آناناس و سبزیجاتی مثل اسفناج، کلم بروکلی و نارنج وجود دارد. (شهروند)
امروزه مردم نسبت به گذشته، بیشتر غذاهای پرکالری مصرف میکنند و از طرفی تحرک بدنی آنها نیز کمتر از گذشته شده است. بنابراین یکی از مهمترین مداخلات به منظور پیشگیری و کنترل بیماریهای قلبی – عروقی اصلاح رژیم غذایی است.
عوامل موثر در بروز بیماریهای قلبی – عروقی را میتوان در اختلال در چربیهای خون یعنی بالا بودن سطح کلسترول خون، کم تحرکی، فشار خون بالا، چاقی، استعمال دخانیات، رژیم غذایی نامناسب، استرس و فشارهای روحی و روانی عنوان کرد.
توصیههای تغذیهای موثر در پیشگیری و کنترل عوامل خطر بیماریهای قلبی – عروقی را میتوان در موارد زیر برشمرد:
- تعادل و تنوع در برنامه غذایی روزانه:
تعادل به معنی مصرف مقادیر کافی از مواد غذایی مورد نیاز برای حفظ سلامت بدن است و تنوع یعنی مصرف انواع مختلف مواد غذایی که در پنج گروه اصلی غذایی گروه نان و غلات، گروه شیر و لبنیات، گروه گوشت، تخم مرغ حبوبات و مغزها، گروه میوهها و سبزیها معرفی میشوند.
- کاهش مصرف چربی و روغن در برنامه غذایی:
یعنی مصرف غذاها تا حد امکان به صورت آبپز، بخارپز یا کبابی، خودداری از سرخ کردن زیاد غذا، کاهش مصرف غذاهای سرخ شده، سوسیس، کالباس، خامه، چیپس، پفک، سسها، مغز، دل و قلوه و کله و پاچه در برنامه غذایی، جدا کردن پوست مرغ و چربی قابل مشاهده گوشت و مرغ قبل از طبخ و استفاده از قسمتهای کم چرب گوشتها، استفاده از گوشتهای کم چرب مثل مرغ و ماهی به جای گوشت قرمز، مصرف ماهی حداقل دوبار در هفته، استفاده از چربی موجود در ماهی زیرا از نوع چربیهای مفید هستند، استفاده از ماهی بخارپز یا تنوری به جای سرخ کردن آن، استفاده از انواع لبنیات کم چرب مثل شیر، ماست و پنیر، خودداری از مصرف پیه و دنبه که حاوی چربیهای اشباع هستند و استفاده به مقدار مناسب از مغزهایی مانند گردو، فندوق و بادام که دارای چربیهای مفید هستند.
- توجه به نوع روغن مصرفی:
استفاده از روغنهای مایع مانند روغن زیتون و روغن آفتابگردان به جای روغن حیوانی و روغن نباتی جامد برای پیشگیری از افزایش کلسترول خون، پرهیز از مصرف غذاهای سرخ کرده و استفاده از روغن مخصوص سرخ کردنی، زیرا روغن جامد هیدروژنه حاوی اسیدهای چرب اشباع و اسیدهای چرب ترانس است که خطر ابتلا به امراض قلبی و عروقی را افزایش میدهد، متعادل بودن مصرف روغن زیتون و مغزها به دلیل کنترل انرژی دریافتی، عدم استفاده از روغن ماهی مایع معمولی غیرسرخ کردنی و روغن زیتون در سرخ کردن غذاها به دلیل حساسیت این روغنها به حرارت بالا.
- کاهش مصرف مواد قندی:
مصرف بیش از حد مواد قندی و نشاستهای مانند برنج، ماکارونی، شیرینی، کیک، شکلات، مربا، عسل، نوشابهها باعث افزایش وزن، بالا رفتن فشار خون و چربی خون شده و منجر به بروز بیماریهای قلبی - عروقی میشود. بنابراین باید در برنامه غذایی روزانه از مصرف بیش از اندازه این مواد خودداری کرد. استفاده از میوههای تازه بجای شیرینی و شکلات به عنوان میان وعده، مصرف دوغ کم نمک و بدون گاز، آب و آب میوههای طبیعی بجای نوشابههای گازدار، خودداری از مصرف زیاد قند و شکر همراه با چای، همچنین باید تذکر داد اگر در مصرف کشمش و خرما زیادهروی شود منجر به افزایش کالری دریافتی و چاقی خواهد شد.
- کاهش مصرف نمک:
کاهش مصرف نمک به هنگام تهیه و طبخ غذا و عدم استفاده از نمکدان در هنگام صرف غذا و سر سفره، خودداری از مصرف غذاهای کنسرو شده و بسیاری از مواد غذایی بسته بندی شده آماده به دلیل دارا بودن مقادیر زیاد نمک، خودداری از مصرف بیش از اندازه غذاهای شور مثل ماهی دودی، آجیل شور، چیپس، پفک، انواع شور، سوسیس و کالباس و استفاده از سبزیهای تازه، سیر، لیمو ترش تازه، آب نارنج، آویشن، شوید و ... برای بهبود طعم غذا و کاهش مصرف نمک.
- افزایش مصرف فیبر:
فیبرها ترکیباتی هستند که در دیواره سلولهای گیاهان مثل سبزیها، میوهها، سبوس، غلات کامل، حبوبات و مغزها وجود دارند. مصرف فیبرها خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی را کاهش میدهند و همچنین از یبوست پیشگیری میکنند.
- افزایش مصرف میوههای و سبزیها در برنامه غذایی روزانه:
میوهها و سبزیها در پیشگیری از بیماریهای نظیر بیماریهای قلبی – عروقی و برخی از انواع سرطان به خصوص سرطانهای سیستم گوارشی و یبوست موثرند بنابراین مصرف سه تا پنج واحد از میوهها و سبزیها در برنامه غذایی روزانه توصیه میشود. همچنین مصرف در برنامه غذایی روزانه سبزیها یا سالاد مثل کاهو، کلم، گوجه فرنگی، خیار، هویج، فلفل دلمهای سبز و ...همراه با غذا توصیه میشود. همچنین باید از میوههای تازه به عنوان میان وعده استفاده و به جای تنقلات تجاری که ارزش غذایی کمی دارند از خشکبار نظیر برگه زرد آلود، کشمش و ... و سبزیهای تازه نظیر هویج، گل کلم، خیار، گوجه فرنگی و ... به عنوان میان وعده استفاده شود.
برای داشتن قلب سالم فعالیت بدنی، ورزش منظم متناسب با سن و شرایط جسمی خود را فراموش نکنید. روزانه حداقل 30 دقیقه پیادهروی کنید. استرس و فشارهای روانی یکی از عوامل ابتلا به بیماریهای قلبی است، روشهای کنترل و برخورد مناسب با استرس را یاد بگیرید. (ایسنا)
چهارشنبه 17 دی 1393 ساعت 13:55
جام جم سرا: یک تکاور استرالیایی حین گردش در یکی از پارکهای ملی تصاویری از بلعیده شدن یک کانگروی متوسط القامت گردن قرمز توسط ییک مار پیتون را ثبت کرده است. تصاویری از این به قول مخابره کنندۀ خبر «جشن بزرگ غذایی» را در ادامه ببینید.
محمد هاشمی گفت: ساندویج ژامبون گوشت با نام تجاری لقمه، سفره یکبار مصرف تولید یاس پلاستیک شرق با نام تجاری یاس، لوبیا سفید و برنج ارگانیک تولید گوکرن با نام تجاری آبگینه، غیر مجاز و فاقد مجوز هستند.
وی ادامه داد: همچنین آبغوره با نام تجاری رباط، سرکه با نام تجاری شهر دلیجان، پنیر سوپر لیقوان شرکت طلوع لبن منتظران با نام تجاری نگین تک، لواشک با نام تجاری سوغات، فاقد مجوز و غیر مجاز هستند.
هاشمی افزود: واحدهای تولیدی رشته آش با نام تجاری ممتاز، بستنی میوهای با نام تجاری آیس تک و پنیر گوسفندی تبریز با نام تجاری آذری لبن نیز به علت جعل اسناد بهداشتی اداره کل فراوردههای غذایی، آرایشی و بهداشتی سازمان غذا و دارو غیر مجاز شناخته شده است.
وی گفت: از کسانی که این محصولات را در سطح عرضه مشاهده میکنند درخواست میشود در اسرع وقت، روابط عمومی سازمان غذا و دارو، معاونتهای غذا و داروی دانشگاههای علوم پزشکی سراسر کشور یا نیروی انتظامی را مطلع سازند تا نسبت به جمع آوری آنها در کوتاهترین زمان ممکن اقدام شود.(مهر)
به نقل از هلث، محققان چینی میگویند: فیبرها پتانسیل کاهش خطر ابتلا به بیماریهای مزمن از جمله بیماری قلبی، سکته مغزی، دیابت و چند نوع سرطان را دارند.
آنها افزودند: باید مردم را ترغیب کرد تا مصرف فیبر را در رژیم غذایی خود افزایش دهند تا خطر مرگ پیش از موعد بطور بالقوه کاهش یابد.
محققان در این مطالعه که در مجله آمریکایی Epidemiology منتشر شده است اطلاعات ۱۷ مطالعه را که بر روی بیش از ۹۸۲ هزار زن و مرد در اروپا و آمریکا انجام شده بود، بررسی کردند.
این مطالعه نشان داد، افرادی که هر روز ۱۰ گرم فیبر مصرف میکردند خطر مرگ آنها ۱۰ درصد کمتر بود.
محققان خاطر نشان میکنند که برای رعایت یک رژیم غذایی پر فیبر باید دست کم روزی پنج وعده میوه و سبزیجات مصرف کرد و از مصرف غلات سبوس دار غافل نشد.
همچنین روز را باید با مصرف غلات پر فیبر مانند سبوس، جود دو سر یا سبوس دار به همراه میوههای خشک یا تازه آغاز کرد.
همچنین مصرف حبوبات مانند لوبیا، عدس و نخود که مقدار زیادی از فیبر دارند را به رژیم غذایی خود افزود. (ایرنا)
این امر همچنین باعث شده مردم با بهانههایی چون کمبود وقت و غرق شدن در زندگی، از یک رژیم غذایی متعادل که به تندرستی و سلامتی کمک میکند، غافل بمانند و در طول زندگی خود دچار بیماریهای سخت جسمانی شوند. از این رو یکی از مشکلاتی که امروزه افراد در زندگی با آن روبهرو هستند، تنظیم رژیم غذایی یا سفره غذایی خانواده است.
اغلب افراد تمایل به مصرف غذاهای آماده دارند و به واسطه زندگی ماشینی به مصرف مواد غذایی آماده گرایش پیدا کردهاند. این دسته از غذاها چون در دسترس بوده و پر انرژی به شمار میروند، منجر به افزایش بیماریهای مختلف میشود که ریشه در افزایش وزن و چاقی دارد.
غذاهای چرب و آماده از میزان بالای چربی برخوردار بوده و میزان اسیدهای چرب اشباع شده این غذاها بالا است. علاوه بر آن، حاوی نمک زیادی هستند. همگی این موارد عاملی برای بروز بیماریهای قلبی و عروقی و انواع سرطانها است.
به عبارت سادهتر، شیوه زندگی غربی و بهکارگیری رژیمهای غذایی غربی در ایجاد و افزایش شیوع بیماریهای مختلف نقش دارد. بنابراین باید سیاستهایی طراحی شود تا افراد بتوانند این سبک از زندگی را تغییر دهند.
نخستین گام برای اجرای این سیاستها این است که به جای مصرف غذاهای پرنمک و پرچرب، غذاهای سالم جایگزین شود از این رو با افزایش مصرف انواع میوهها و سبزیها باید این سیاست را در پیش گرفت و از این طریق به زندگی سالمتر و مؤثرتری دست پیدا کرد.
متأسفانه سبک نادرست زندگی به نسل جدید انتقال داده شده است و در آینده احتمال اینکه بیماریهای مختلف مانند دیابت، بیماریهای قلبی، سرطان و... افزایش یابد، زیاد است.
اطلاعرسانی و آگاهی افراد یکی دیگر از گامهای این سیاستگذاریها به شمار میرود و سیاستهای کلی غذا و تغذیه در کل کشور به عنوان یکی از عوامل پیشگیری بیماری محسوب میشود و نظارت ویژه بر مراکزی که غذاهای آماده را تهیه میکنند نیز مانع از گسترش برخی بیماریهای مربوط به سبک زندگی میشود. با کاهش مصرف نمک، میان وعدهها، اسنکها و غذاهای آماده طبخ ، به سلامت و تندرستی دست خواهیم یافت.
در برخی از کشورها اجرای این سیاستها تا حدی جلوی پیشرفت عوارض ناشی از بیماریها را گرفته و آنها را کنترل کرده است. از این رو نیاز است تا این نظارت بویژه بر آنچه افراد در سفره غذایی خود قرار میدهند، بیشتر شود یا حداقل آگاهی و اطلاعرسانی در این زمینه بیشتر صورت گیرد.
شواهد علمی نشان دهنده این است که کاهش مصرف نمک، قندهای ساده و چربیهای مضر در سلامت جامعه نقش بسزایی ایفا میکند و اینها عواملی است که الگوی دریافت مواد غذایی را به سمت الگوی سالم و شیوه زندگی بهتر سوق میدهد. در کنار این عوامل ذکر شده افراد باید به فعالیتهای بدنی، ورزش و... توجه جدیتری داشته باشند و شاخصهای مرتبط با کنترل وزن را همواره مورد توجه قرار دهند. (دکتر محمدجواد حسینزاده - متخصص تغذیه و مدرس دانشگاه/روزنامه ایران)
692