تفسیر حکمی- عرفانی قرآن کریم در آثار آیت الله شاه‌آبادی

[ad_1]

چکیده

یکی از ابعاد وجودی عارف بزرگ، مرحوم آیت الله شاه‌آبادی، درک عمیق و برداشت‌های حکمی- عرفانی ایشان از آیات قرآن کریم است. این تفاسیر و استحسان‌های عرفانی از نوع تأویلات صوفیانه نیست؛ بلکه با بهره‌گیری از سایر آیات قرآن کریم و احادیث معصومین (علیهم السلام)، و البته با پیش‌فرض‌های عرفان محی‌الدینی است. قصد ایشان در نوشته‌های به جا مانده اصالتاً تفسیر قرآن نبوده و برای اثبات آرای خود از قرآن بهره برده‌اند؛ اما در این مقاله سعی شده است آرای تفسیری ایشان از لابه‌لای کلامشان استخراج و به گونه‌ای بازنویسی شود که گویی خود به طور مستقل قصد تفسیر این آیات را داشته‌اند. هر یک از فرازهای این مقاله به طور مستقل می‌تواند مبنای پژوهشی مقایسه‌ای با سایر تفاسیر قرار گیرد و نیز از سوی دیگر، تأثیر برداشت‌های قرآنی بر آرای دیگران (بویژه امام خمینی) به طور مستقل بررسی شود. تفسیر سوره قدر که تنها تفسیر یک سوره کامل از ایشان است، در این مقاله به صورت تطبیقی، با سایر تفاسیر حکمی- عرفانی بررسی شده است.
مقاله حاضر نتیجه کنکاش در دو اثر چاپ شده آیت الله شاه‌آبادی یعنی «رشحات البحار» و «شذرات المعارف» است. در ابتدا پس از مطالعه کامل هر دو کتاب، کلیه نکات تفسیری از جای‌جای نوشته‌های ایشان استخراج شده سپس با نظمی جدید چینشی تازه به آنها داده شده است. شاید حاصل کار را بتوان اثری تازه از ایشان در تفسیر آیاتی از قرآن کریم دانست؛ تفسیری حکمی- عرفانی با مبانی عرفان نظری ابن عربی اما در چارچوب ولایی تشیع.

1-1. تفسیر آیه 40 سوه مبارکه روم (آیه فطرت)

فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنِیفًا فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیهَا لَا تَبْدِیلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ذَلِکَ الدِّینُ الْقَیمُ وَلَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یعْلَمُونَ
قسمت اول آیه مشتمل بر شش کمال اصلی انسان است:
1. معرفت انسان به خود (من عرف نفسه فقد عرف ربه).
2. معرفت انسان به وجه خود.
3. معرفت انسان به دین خود.
4. معرفت انسان به اقامه وجه خود به سمت دین.
5. معرفت انسان به علت وجوب اقامه وجه خود به سمت دین.
6. معرفت انسان به حنافت خود. (2)
فطرت، لوازم وجود مدرِک است؛ همان‌طور که به لوازم وجود غیر مدرِک طبیعت می‌گویند. به همین دلیل به صورت فطرت الله به خدا نسبت داده شده است.
مراد از فطرت الهی، علم و عشق است. ذات او صرف کمال است و خود عالِم به آن و عالم به علم خود، و ذات او در نهایت عشق و ابتهاج به خود است؛ زیرا مناط عشق، ادراک کمال است.
فِطْرَةَ اللَّهِ الَّتِی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْهَا: عشق به آثار نیز از آثار عشق به ذات است. از آنجا که گفته‌اند: «خَلَقَ الله‌ُ آدَمَ عَلَی صُورَتِه» (3) می‌توان گفت انسان مفطور است به فطرت الهی که عشق است. شاهد این مطلب این است که انسان خود را عاشق و شایق کمال می‌یابد.
عشق از لوازم وجود انسان است؛ چون در آیه، «علیها» به کار رفته است. اگر عشق جدا از وجود انسان بود و به جعل دیگری جز جعل وجود انسان، انسان شدنش، عاشق شدنش بود، باید می‌فرمود: «فطر الناس معها».
چون این عشق فطرت الهیه است، اکتساب، اختلاف و انقلاب در آن راه ندارد؛ از این رو متصف به صفت عصمت است و احکامش متّبع و ممضی. بنابراین ملتزمات فطرت، دین قیم است؛ همان‌طور که خداوند تعالی می‌فرماید:
ذلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ
از آن جا که فطرت در کشف حقایق حقیق است، از باب اغرا فرموده «فطرتَ الله» یعنی «اِلزَم فطرتَ اللهِ» (4). زیرا ملازمت با فطرت برای کشف کمالات شش‌گانه واجب است. و چون فطرت بر وزن فعله است که در زبان عربی برای هیأت و چگونگی فعل به کار می‌رود، پس فطرت الله یعنی ملازم با کیفیت ایجاد باش، و از آنجایی که ایجاد و وجود، حقیقت واحد است و فرق بین آن دو اعتباری است، به اعتبار اضافه به فاعل، «ایجاد» گفته می‌شود و به اعتبار اضافه به قابل «وجود» نامیده می‌شود. بنابراین فطرت الله یعنی ملازم باش با کیفیت وجود خود و صفات لازم وجود خود برای کشف کمالات سابقه. (5)
لاَ تَبْدِیلَ لِخَلْقِ اللَّهِ: کیفیت ایجاد، دو صفت دارد:
1. تخلفی در آن نیست (یعنی یکی واجد باشد و یکی فاقد)
2. اختلافی در آن نیست (یعنی یکی واجد کثیر باشد و یکی واجد قلیل) به عبارت دیگر این فطرت لازمه‌ی وجود انسان است و لازمه هر چیز در او تخلف و اختلافی نیست.
ذلِکَ الدِّینُ الْقَیِّمُ: از آنجا که فطرت امری ذاتی است و تخلف و اختلافی در آن نیست، پس مجالی برای تصرف قوه، واهمه و خیال در آن نیست. (وگرنه تبدیل و اختلاف در آن ظاهر می‌شد). به علاوه کتاب ذات ما مکتوب به ید رحمانیت و رحیمیت پروردگار است. همان‌طور که خداوند تعالی می‌فرماید:
مَا مَنَعَکَ أَنْ تَسْجُدَ لِمَا خَلَقْتُ بِیَدَیَّ أَسْتَکْبَرْتَ أَمْ کُنْتَ مِنَ الْعَالِینَ‌ (6)
گفت: ‌ای ابلیس، چه چیز مانع تو شد که بر مخلوقی که با قدرت خود او را آفریدم سجده کنی؟ آیا تکبر کردی یا از برترین‌ها بودی؟ (برتر از اینکه فرمان سجود به تو داده شود.)
بنابراین قوه واهمه و خیال را در مکتوب پروردگار مجال تصرف نباشد. مکتوب در لوازم وجود فی الجمله مطابق با کتاب ذات احدیت است، بنابراین می‌فرماید:
خَلَقَ آدَمَ عَلَی صُورَتِه (7)
خداوند آدم را بر صورت خود خلق کرد.
پس فطرت در احکام و مقتضیاتش معصوم از خطا است و از این جهت باید ملتزم و متعبد به احکام و مقتضیات فطرت شد؛ زیرا آنها دین قیم است. (8)

حنیفا:

چون انسان اولا مدرِک ذات و خودبین است، پس معشوق ابتدایی او، خود او است و مانند شیطان خودخواه، معجِب و خودرأی است و مادامی که مبتلا به معشوقه نفس است، به وصال معشوق حقیقی نرسد بنابراین «حنافت» و «اعراض» در آیه شریفه، قید طلب عاشق مقرر شده است. معلوم است مادامی که دل از بیگانگان تخلیه نشود، به مقصد و مقصود نتوان توجه کرد:
مَا جَعَلَ اللَّهُ لِرَجُلٍ مِنْ قَلْبَینِ فِی جَوْفِهِ (9)
و خداوند در درون انسان، دو قلب قرار نداده است.
و بدون حضور قلب و اقامه دل به سوی مقصد، مقصود حاصل نشود. (10)
با رجوع به فطرت می‌یابیم که مناط معشوقیت، کمال است. انسان اگر مجدداً مطالعه کتاب ذات خود بنماید و جهالت خود را در مصالح و مفاسد ببیند، البته دست از استقلال و استبداد بردارد (و خود را حر و آزاد نمی‌بیند). (11) مناط فطری حریت، قدرت بر اجرای مقاصد است؛ بویژه اگر توانایی به مجرد مشیت و اراده بوده باشد. ولی کسی که خود را در جنب قدرت حقیقی خداو نیز انبیا، عاجز می‌بیند، اقرار به عبودیت می‌کند (12):
ععَبْداً مَمْلُوکاً لاَ یَقْدِرُ عَلَى شَیْ‌ءٍ وَ هُوَ کَلٌّ عَلَى مَولاه (13)
بنده مملوکی که بر هیچ چیز توانا نیست و او بر مولای خود تکیه دارد و سنگینی می‌کند.
به سبب ادراک عجز، از تقاضای حریت بیرون (رفته) و به رقیبت و انقیاد، خود را سزاوار داند و به واسطه وجود عشق، خود را از سکونت و راحت‌طلبی خارج (کرده) و در طلب معشوق حقیقی برآید و روی به درگاه او آورد و فرمان «فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ » را اطاعت کند. (14)

دین:

درگاه معشوق کمال انسانی، دین است؛ ولی معلوم شد موجودی که مدرِک است، نمی‌تواند به چیزی جز به آنچه در فطرت و کتاب ذات او نوشته باشد ملتزم شود. پس دین عبارت است از التزام به آنچه در فطرت او است. (15)

وجهک:

مراد از وجه، وجه قلب و روی دل است. چون آنچه به آن توجّه می‌کند، از عالم معانی است که روی ظاهر نمی‌تواند به آن توجه کند. (برخلاف آیه «وَجْهَکَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ» (16)) (17):

فَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ:

سر آن که در آیه امر فرموده که روی دل به دین که درگاه معشوق است نموده شود نه به معشوق حقیقی، آن است که وصول به معشوق به فنای عاشق وابسته است و این امر بالذّات متأخر از ادراک حضوری معشوق است، و ادراک حضوری آن موقوف به ادراک علمی است. پس ابتدا باید اقامه وجه به درگاه معشوق بوده باشد؛ چنانکه در آیه دیگر فرموده است:
ادْعُ إِلَى سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ (18)
با حکمت و اندرز نیکو، به راه پروردگارت دعوت نما.
و معلوم است اعظم سبل، وجود خاتم انبیا است:
أنتم السبیل الأعظم و الصراط الأقوم (19)
یعنی مردم را دعوت کن به معرفت و عبودیت و معدلت خود؛
زیرا نهایت تمامیت دین فطری، به مطابقه دین فطرت سلیمه مستقیمه حضرت احمدی (صلی الله علیه و آله و سلم) است و از اینجا معلوم می‌شود که طریق وصول به حقیقت، شریعت است؛ زیرا در طول واقع است. پس متهاون به شریعت اهل طریقت و حقیقت نشود. (20)

ولکن اکثر الناس لا یعلمون:

اینکه مشاهده می‌شود راحت‌طلبان، راحتی را در ترک فرمان، و حریت را در طغیان حضرت رحمان مقرر داشته‌اند، از فطرت ثانیه و سوء تربیت و عادت است. مراد از فطرت ثانیه، احتجاب فطرت عشق است از معشوق حقیقی به حب شهوات و زخارف و آمال دنیا. گاهی فطرت عشق کمال از باب اشتباه در تطبیق، آنها را مورد توجه قرار می‌دهد و محتجب از معشوق حقیقی گردد؛ چه معلوم است ارتکاب نقص از باب نقص به کمال است و منشأ اشتباهات، احتجاب فطرت است. (21)
در این قسمت از آیه کسانی که عالم به احکام و مقتضیات فطرت نیستند و من را با تن اشتباه کرده‌اند در کتاب فطرت که مکتوب ید قدرت پروردگار است تفکر و تعقل نمی‌کنند و تمیز بین احکام فطرت و طبیعت نمی‌دهند، توبیخ و سرزنش می‌شوند. (22)

1 -2. تفسیر سوره مبارکه قدر

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیلَةِ الْقَدْرِ وَمَا أَدْرَاکَ مَا لَیلَةُ الْقَدْرِ لَیلَةُ الْقَدْرِ خَیرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ تَنَزَّلُ الْمَلَائِکَةُ وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ سَلَامٌ هِی حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ أنزلناه

أنزلناه:

ضمیر «ه‌ُ» اشاره به انزال ذات و هویت مطلقه دارد و انزال او انزال علم است که عین ذات مقدسش است. و خداوند عالم آن را از مقام اشمخ مراتب وجود که واجب الوجود است، انزال فرموده تا رسیده به سرحد انزل مراتب وجود رسیده که آن، وجود لفظی، صوتی، کتبی و نقشی قرآن است.
نخستین منزل نزول قرآن، انسان کامل است و نازل، حقیقت قرآن یعنی علم الله نازل است. این حقیقت که همان حقیقت محمدیه است، با انسان کامل متحد است.

لیله القدر:

و لیله مبارکه (23)، حقیقت احمدی است که از فنایش در ذات احدی به لیله تعبیر شده است. به جهت آنکه در حال فنا نسبت به خود تاریک و بی‌اطلاع است و در عین تاریکی، قدر و مبارک است.
دلایل اینکه لیله القدر، حقیقت قرآن است و با ذات پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) متحد شده عبارت است از:
1. لیل در آیه زمانی نیست؛ زیرا زمان موجودی متصرّم و دارای حکم واحد است. اگر زمانی در آن لحاظ می‌شد، مبارک و قدر نمی‌بود و این برخلاف ظاهر است.
2. لیل زمانی نیست؛ چون علی القاعده ذکر منزل مقدم بر زمان نزول است.
3. لیل زمانی نیست؛ چون در این صورت امتنانی بر حضرت (صلی الله علیه و آله و سلم) در معرفت آن نیست.
4. لیل زمانی نیست؛ چون حمل کلمه «خیر» به طور مطلق بر آن، دلالت بر غیرزمانی بودن آن دارد.
5. لیل زمانی نیست، چون تنزّل «ملائکه و روح» به جهت مجرّد بودن آنها، در زمان ممتنع است. پس باید منظور، قلب انسان کامل باشد؛ آن هم به دلیل آیه:
نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِینُ عَلَى قَلْبِکَ (24)
روح الامین آن را نازل کرده است بر قلب (پاک) تو.
6. بیان جمیع امور برای انسان کامل باید باشد، و اگر منظور از لیل، زمان باشد باید در آیه نبی را مقدّر در کلام فرض کرد.
عبارت «ألف شهر» ظهور در زمان دارد و زمانی بودن لیل را تأیید می‌کند؛ ولی با شش دلیل مذکور بر امتناع زمانی بودن لیل، ألف شهر نیز غیرزمانی است و منظور از آن، نوع بشر است که در این صورت منظور آیه، برتری حقیقت احمدیه از هزار نوع بشر است. بنابراین آیه «وَمَا أَدْرَاکَ مَا لَیلَةُ الْقَدْرِ» امتنانی بر حضرت (صلی الله علیه و آله و سلم) است.

حتّی مطلع الفجر:

این عبارت نیز ظهور در زمانی بودن لیلةالقدر را تأیید می‌کند؛ ولی با دلایل شش‌گانه مذکور مشخص می‌شود که لیله القدر کنایه از فنای حضرت (صلی الله علیه و آله و سلم) در حضرت احدیت و طلوع فجر، کنایه از بقای بعد از فنا است و می‌رساند که طلوع و ظهور شمس حقیقت احدی از افق مشیت احمدی (صلی الله علیه و آله و سلم) محقق شد. بنابراین مراتب قرآن عبارتند از:

مرتبه اول قرآن:

ذات مقدس پروردگار.

مرتبه دوم قرآن:

حقیقت احمدی (صلی الله علیه و آله و سلم).

مرتبه سوم قرآن:

بقای بعد از فنا که تعبیر به سرّ وجودی اطلاقی و مشیه الله می‌شود.

مرتبه چهارم قرآن:

ظهور و بروز آن در عقل بسیط پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم).

مرتبه پنجم قرآن:

ظهور در عقل تفصیلی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم). تنزّل روح بر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در همین مرتبه است.

مرتبه ششم قرآن:

از عقل تفصیلی ایشان ظاهر در واهمه ایشان شود تا آنکه قابل تقدیر صوتی و لفظی در مرتبه خیال آن بزرگوار شود. تنزّل ملائکه بر ایشان در همین مرتبه است.

مرتبه هفتم قرآن:

پس از آن به صورت الفاظ و کلمات درآید و قرآن لغوی بر آن اطلاق شود.
تا اینجا قوس نزول قرآن تمام و بعد از آن، قوس صعود قرآن شروع می‌شود.
لیله القدری را که در اخبار و ادعیه وارد شده، به ظاهرش حمل می‌کنیم و می‌گوییم مراد، لیله القدر زمانی است؛ زیرا سلوک و ارتقا برای سالکان تا حد لقای معشوق و فنا در آن و بعد از آن بقای بعد از فنا، در زمان واقع می‌شود. چون سالک جسمانی است پس افعال او منطبق بر زمان می‌شود. و آن زمان که برای پیغمبری از پیغمبران و ولیای از اولیای خدا، حالت فنا و لقا پیدا شود، آن زمان لیله القدر است و شارع مقدس آن را محترم شمرده و احیای آن را مستحب دانسته و مردم را به آن ترغیب کرده است. شاید متنبه شوند و پیرو انبیا و اولیا حرکت کنند تا آنکه بهره از آن مقام شامخ که مقام قرب به حضرت احدیت است نصیب آنها شود. بنابراین اختلاف اخبار در تعیین لیله القدر صوری است و در حقیقت اختلافی ندارند؛ زیرا جمیع لیالی که در اخبار، لیله القدر شمرده شده، با اختلاف به حسب عدد و زمان گوییم جمیع آنها لیله القدر است و وجهی برای تعیین و تخصیص بعضی از بعضی لیالی نیست.

باذن ربهم من کل امر:

فرمود ما نازل کردیم علم متحد با ذات مقدس خود را در حقیقت احمدیه (صلی الله علیه و آله و سلم) در حال فنا و توجه تامش به حضرت احدیت. و به تحقیق تو را دانا کرد که حقیقت تو فنا و استتار در حضرت احدیت است و حقیقت تو اشرف انواع بشر است و سر وجودی اطلاقی تو، قرآن نازل است؛ به گونه‌ای که جبروت عقل بسیط و تفصیلی تو، قرآن نازل است؛ چنانچه خداوند فرمود:
تَنَزَّلُ الْمَلَائِکَةُ وَالرُّوحُ
عبارت «بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ» یعنی ظهور و بروز قرآن از عقل بسیط پیغمبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در عقل تفصیلی آن حضرت به اذن خداوند، و نزول جبرئیل در هر قضیه و واقعه محقق شود و ایضا ملکوت وهم تو و مثال خیال تو و برزخ حس مشترک تو و ناسوت صوت تو، همه قرآن نازل است و جملگی همه مراتب وجود تو متحد با قرآن نازل است. و حقیقت احمدیه در حال فنا و لقا در حضرت احدیت و در حال بقا بعد از فنا، سلام و رحمت خاص بر امّت است. کلمه «سلام» در آیه خبر مقدم است و «حتی مطلع الفجر» مبتدای مؤخّر است و «سلام» عبارت است از رحمتی که سبب تسلیم امت شود برای تأثیر فاعل و مؤثر حقیقی در آنها؛ همان‌گونه که در سلسله انبیا و اولیا واقع شد. به عبارت دیگر بعد از آنکه قرآن با حقیقت احمدیه (صلی الله علیه و آله و سلم) متحد شد، امّت او متمکّن از اتحاد با قرآن شوند و این امکان برای بعضی از امّت که خانواده عصمت و طهارت باشند، به نصّ پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در خبر ثقلین به مرحله وقوع رسید. پس از اینجا معلوم شد که مراد از کلمه «سلام» در آیه، سلامت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در سیر الی الله نیست. (25)

1 -3. تفسیر آیه 9 سوره مبارکه حجر

إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّکْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ
البته معلوم است مراد از قرآنی که وعده حفظ آن داده شده است، قرآن عینی و وجودی نیست؛ زیرا قرآن عینی محفوظ است به اعتبار حفظ جمیع عوالم از عالم مشیت تا عالم ناسوت. و در هر عالمی متحد با آن عالم است و در حفظ آن هیچ امتنانی بر عباد نیست. چنان که مقصود قرآن خیالی و صوتی و کتبی نیست؛ زیرا آنها حقیقت قرآن نیستند بلکه حکایت قرآن‌اند و آیه شریفه شامل آنها نمی‌شود و حفظ آنها [به صورت فوق بشری] لازم نیست. چون ممکن است قرآن خیالی هدف نسیان قرار گیرد و از ذهن محو شود؛ همان گونه که ممکن است مکتوب قرآن به واسطه شقی زایل شود و منع از قرائت آن گردد. پس مراد از قرآنی که وعده حفظ آن داده شده قرآن علمی است و آن متحد با انسان کامل یعنی پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و ائمه اطهار (علیهم السلام) است (26) اینان کسانی هستند که خداوند به وسیله ایشان بندگان را روزی دهد و به سبب ایشان گنهکاران را مهلت دهد و تعجیل در عقوبت آنها ننماید. روح القدس از اینان مفارقت نکند و ایشان نیز از روح القدس مفارقت نکنند و مفارقت از قرآن نکنند و قرآن نیز از آنان مفارقت نکند؛ بنابراین تا عترت طاهره در عالم باقی است، قرآن محفوظ است؛ زیرا قرآن متحد به اهل بیت عصمت و طهارت است و چون قرآن تا هنگام انقراض عالم محفوظ است، پس عترت طاهره هم تا انقراض عالم باقی است. خلاصه آنکه قرآن محفوظ است و قرآن علمی متحد با عترت طاهره است؛ از این رو عترت طاهره محفوظ است. (27)

1 -4. تفسیر آیه 45 سوره مبارکه فرقان

أَلَمْ تَرَ إِلَى رَبِّکَ کَیفَ مَدَّ الظِّلَّ
با این آیه به جلوه فعلی و ظهور عینی اشیا که دارای دو وجهه الی الحق و الی الخلق است اشاره شده است. به اعتبار وجهه اول، [شی] ظل الله و مطلق است و حکمی ورای ذات ندارد؛ چون عین ربط است و استقلالی در وجود نخواهد داشت. به اعتبار وجهه دوم، عین جمیع تعینات خواهد بود و حکم غیریت بر او جاری است.
«ظل الله» و «ظل ممدود» همان مشیت خدا یعنی اضافه اشراقیه حق است که به طور ازلی و ابدی متعلّق است به معلومات و معشوقات و مقدورات که اعیان ثابته‌اند می‌باشد. همه آنها خلقا و بعثا به وجود واحد هویدا باشند؛ اگر چه مخلوق و مبعوث تقدم و تأخر دارند. همان‌طور که فرمود:
مَا خَلْقُکُمْ وَلَا بَعْثُکُمْ إِلَّا کَنَفْسٍ وَاحِدَةٍ (28)
آفرینش و برانگیختن (و زندگی دوباره) همه شما (در قیامت) همانند یک فرد بیش نیست.
و بنابراین اشاره فرمود:
وَعِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَیبِ (29)
و این اولین ظهور اشیا است عینا و از این جهت، وقوع در آیه شریفه «إِذَا وَقَعَتِ الْوَاقِعَةُ» (30) محتاج به تأویل و تجوّز نخواهد بود تا گفته شود مستقبل محقق الوقوع در حکم ماضی است؛ بلکه بالحق و بالتحقیق همه چیزها در صفحه مشیت است. (31)

1 -5. تفسیر آیه 59 سوره مبارکه انعام

وَعِنْدَهُ مَفَاتِحُ الْغَیبِ لَا یعْلَمُهَا إِلَّا هُوَ وَیعْلَمُ مَا فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَمَا تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلَّا یعْلَمُهَا وَلَا حَبَّةٍ فِی ظُلُمَاتِ الْأَرْضِ وَلَا رَطْبٍ وَلَا یابِسٍ إِلَّا فِی کِتَابٍ مُبِینٍ
این آیه اشاره به مراتب علم فعلی حق می‌فرماید. البته باید قبل از ذکر این مراتب در توضیح گفته شود علم خدا به مخلوقات بر دو قسم است:
1. علم قبل الایجاد (علم ذاتی)
2. علم بعدالایجاد و به عین الایجاد (علم فعلی)
علم قبل از ایجاد؛ یعنی خدا از ازل همه مخلوقاتش و هرچه از آنها به صورت اختیاری یا اضطراری ظاهر شود، به همان علمِ خودش به ذات خودش می‌داند. و این همان علم اجمالی در عین کشف تفصیلی است.
علم بعد از ایجاد و عین ایجاد؛ یعنی چون ظهور اشیا به عین مشیت او است، و مشیت حق عین ربط به حق و عین حضور است، و حقیقت علم، حضور است و این ظهور، فعلِ حق و حضور او است، پس علم فعلی او است.
«ها» در آیه اشاره به علم ذاتی و ظهور اشیا است در غیب هویت. (32)
مراتب علم فعلی حق عبارت است:
مرتبه اول، ظهور جمیع اشیا در صفحه مشیت من الازل الی الابد است، بنابراین می‌فرماید:
مَا خَلْقُکُمْ وَلَا بَعْثُکُمْ إِلَّا کَنَفْسٍ وَاحِدَةٍ (33)
مخلوق و مبعوث ترتب دارند و مقام عندیت اشاره به مشیت الله دارد.
مرتبه دوم، ظهور اشیا در عالم جبروت است.
مرتبه سوم، ظهور اشیا در عالم ملکوت است.
مرتبه چهارم، ظهور اشیا در عالم مثال است.
سه مرتبه اخیر، مقام «مفاتح الغیب» است. عالم در ظهور اشیا در این عوالم به صورت علماً است. چنان که می‌فرماید:
وَإِذْ أَخَذَ رَبُّکَ مِنْ بَنِی آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّیتَهُمْ (34)
و به (خاطر بیاور) زمانی را که پروردگارت از پشت و صلب فرزندان آدم، ذریه آنها را برگرفت.
مرتبه پنجم، عالم سجل الکون است و به آن با عبارت: «و یعلم ما فی البر و ما فی البحر» تا آخر اشاره شده است.
مرتبه ششم، عالم کون جامع است؛ همان طور که می‌فرماید: «وَ لاَ رَطْبٍ وَ لاَ یَابِسٍ إِلاَّ فِی کِتَابٍ مُبِینٍ»، که مقام ولایت مطلقه و مشیت صاعده است. (35)

1 -6. تفسیر آیه 72 سوره مبارکه احزاب

وَحَمَلَهَا الْإِنْسَانُ إِنَّهُ کَانَ ظَلُومًا جَهُولًا
«ظلومیت» عبارت است از ادبار بر نفس اماره و خروج از اهوا و مهارت‌های او، به حیثی که نفس در مملکت انسان دارای سلطنت و ریاست نباشد؛ بلکه تحت سلطنت عقل و دین باشد. پس مقصود از ظلومیت، شقاوت و اتعاب نفس نیست. به عبارت دیگر تمام ظلم نسبت به نفس امّاره سلب او از عنوان آمریت است و معنون کردن او به عنوان مأمور نسبت به عقل و دین. این معنا به حسب ظاهر، ظلم است ولی در باطن و نفس الامر، تمام عدل است نسبت به نفس.
«جهولیت» عبارت است از آنکه نفس بعد از تحلیه به کمالات حسنه و ملکات پسندیده و تنوّر عقل به معارف الهیه، از معرفت واجب الوجود و صفات او و معرفت نبوت و ولایت و معاد، متوجه معدن و منبع کمالات و معطی و خالق آنها و محب و عاشق پروردگار شود و هرچه معرفت بیشتر گردد، حب و عشق به ذات مقدسش زیادتر شود و التفات عاشق به خود گردد تا آنکه از شدت عشق به جایی رسد که از خود بیخود شود و جاهل به افعال و صفات و ذات خود گردد و تمام توجهش به منعم و خالق خود شود تا جایی رسد که ابصار نکند مگر به رب و خالق خود، و سمع نکند مگر به منعم و مولای خود. (36)

1 -7. تفسیر آیه 172 سوره مبارکه اعراف (آیه ذر)

وَإِذْ أَخَذَ رَبُّکَ مِنْ بَنِی آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّیتَهُمْ وَأَشْهَدَهُمْ عَلَى أَنْفُسِهِمْ أَلَسْتُ بِرَبِّکُمْ قَالُوا بَلَى شَهِدْنَا أَنْ تَقُولُوا یوْمَ الْقِیامَةِ إِنَّا کُنَّا عَنْ هَذَا غَافِلِینَ
عوالم سابقه ‌[ی عالم ملک] از عالم جبروت و ملکوت گرفته تا عالم مثال، مقام ظهور علل موجبه عوالم مادی است و بودنِ ما در عوالم سابقه مثل بودن علوم است در عقل بسیط اجمالی، و بودن در عالم مثال مانند علوم است در مرتبه تفصیل نفس؛ و گرنه ارواح جزئیه متّأخّر است از استعداد مواد برای ظهور نفس. پس ظهور هر چیزی در عوالم سابقه به وجود علمی خواهد بود. بنابراین همه، قبل از ظهور به وجود علمی خود، به انحای وجود علمی، از عالم حق یا جبروت و ملکوت و مثال ظهور داشته‌اند. بنابراین در عالم مثال اقرار به توحید کرده‌اند. ولى چون به وجود عینی خود که متأخّر است از ماده و هزاران شرایط، مختلف خواهند شد و مراد از بطن اَمّ، همین عالم ماده است که به سعادت و شقاوت ظاهر شوند؛ و گر نه مادامی که به وجود علمی موجود بودند و همیشه به همان وجود در همان نشئه ظاهرند موحّد و معترف خواهند بود؛ همان‌طور که «قالوا بلی» در پاسخ به کلام الهی: «ألست بربکم» است. (37)

1 -8. تفسیر «ارضین سبع» و«سماوات سبع»

ارضین سبع:

منتهی نقطه قبض و هیولی (آخرین منزل نزول متراکم)
شروع به حرکت انعطافی کرده و امتداد جسمانی پیدا کند.
طبع عنصری
ترکیب جمادی
نبات
حیوان
انسان

سماوات سبع:

1. نفس 2. عقل 3. قلب 4. روح 5. سر 6. خفی 7. اخفی (همان مقام مشیت الله و جلوه اتم اسما و صفات [است]. خاتم الانبیا (صلی الله علیه و آله و سلم) به این مقام نایل شدند. که این مقام «ثُمَّ دَنَا فَتَدَلَّى فَکَانَ قَابَ قَوْسَینِ أَوْ أَدْنَى (38)» است). (39)
این هفت آسمان در واقع همان مراتب هفت‌گانه انسان است که به واسطه آنها انسان محکوم به احکامی و مخصوص به صفاتی خواهد شد. (40) مشاعر انسان در هر مرتبه ده (عدد) است که عبارتند از: سمع و بصر و شمّ و ذوق و لمس و حس مشترک و خیال و وهم و حفظ و تصرّف، که هر یک عملی مخصوص به خود داشته‌اند و ربطی به دیگری ندارد. (41)
مرتبه اول، مرتبه نفس است که افق آن گاهی افق بهائم و گاهی سباع و گاهی شیاطین خواهد بود، و در این مرتبه محکوم است به مبغوضیت و حقیقتاً در این مرتبه حظی از انسانیت ندارد؛ بلکه صفرالوجود است. (42) مادامی که انسان در این مرتبه است، قوای او از یکدیگر ممتاز خواهند بود و البته در ظهور به نفسانیت، هر قوه به تنهایی و وحدت، ظهور کند؛ بنابراین جرم احدی را بر دیگری حمل نخواهند کرد: «وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى (43)». (44)
مرتبه دوم، مرتبه قلب و خروج از نفس اماره [است] و [انسان در این مرتبه] دارای نفس مطمئنه و وارد در وادی ایمن قلب است. (45) چون از حضیض نفسانیت ترقی و به اوج انسانیت پرواز کند، البته به اولین فَسحه عالم ملکوتِ قلب وارد شود و هریک از قوا و مشاعر او دارای همه قوا و مشاعر خواهد شد. پس نفس رجوع به صفریت نموده و قوا چون به امر قلب حرکت نمود واحدِ مسبوق الصفر نفس است (یعنی یک است که قبل از صفر قرار گرفته = ده) بنابراین وقتی به وسیله هریک از آنها حسنه‌ای ایجاد کند، دلیل است که به اوج انسانیت رسیده و در وادی ایمن قلب وارد شده و در نتیجه به قوای عشره عامل است. پس دارای ده اجر خواهد بود. (46) که به آیه «وَ مَنْ جَاءَ بِالسَّیِّئَةِ فَلاَ یُجْزَى إِلاَّ مِثْلَهَا» (47) اشاره دارد.
چون نسبت هر مرتبه به مرتبه بالاتر، نسبت یک به ده است به واسطه اختفای آن مرتبه در جنب مرتبه عالی‌تر، پس گویی صفری است در جلوی یک. چنانچه قلب در جلوی صفر نفس، ده می‌شود. بنابراین هر مرتبه ده مرتبه ترقی کند تا مقام اخفی و چون به مقام بقا نایل گردد، علم ثواب عمل مخصوص حق است، کما قال تعالی: «فَلَا تَعْلَمُ نَفْسٌ مَا أُخْفِی لَهُمْ مِنْ قُرَّةِ أَعْینٍ (48)» (49) پس اختلاف اخبار در باب ثواب اعمال، به مراتب عاملین بازمی‌گردد. تا بدان جا که در مرتبه «اخفی» ثوابش لایتناهی خواهد بود که مرتبه فنا و فنا در فنا و مقام ثارالله و انادیته (50) و «دَنَا فَتَدَلَّى فَکَانَ قَابَ قَوْسَینِ أَوْ أَدْنَى» می‌باشد. (51)

1 -9. تفسیر آیات 8 و9 سوره مبارکه نجم

ثُمَّ دَنَا فَتَدَلَّى فَکَانَ قَابَ قَوْسَینِ أَوْ أَدْنَى

قاب به معنای قطعه‌ای از دایره است. قوس نیز به معنای قطعه‌ای از دایره است؛ با این تفاوت که نسبت آنها اطلاق و تقیید است. یعنی قاب قطعه معینی از دایره است که واقع است بین مقبض و سیئه (پایین‌ترین نقطه و بالاترین نقطه دایره). ولی قوس اعم از آن است و بر هر قطعه‌ای از دایره اطلاق می‌شود.
دستگاه آفرینش مشتمل بر دو قوس است: (قوس نزول و صعود). پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) قابی از دو قوس دایره وجود است. زیرا قاب عبارت است از نقطه مقبض تا رأس سیئه، پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) از نقطه مقبض دایره وجود که عالم هیولی و ماده باشد، به استفاضه از مقام مشیت و فیض رحمانیت و رحیمیت حرکت کرد، تمام آسمان‌ها و مدارج کمالیه را طی کرده و خود را به قرب مقام ربوبیت که افق مشیت و رأس سیئه (بالاترین نقطه دایره وجود) باشد رسانده است و به نحوی قرب به ذات مقدسش پیدا کرده که بین او و حق ابداً فاصله و واسطه‌ای نیست. پس به وجود پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) تمیم دایره وجود گردید و ختم مقام ولایت کلیه و نبوت مطلقه شد که حضرتش واصل به نقطه مشیت و رأس سیئه گردید و از تمام حدود و تعینات وارسته شد. صحیح است گفته شود حقیقتش تمام دایره وجود ظلی است، دایره وجود از قوس نزول و صعود غیر از مشیت و تعینات وجود او چیز دیگری نیست. (52)

أو أدنی:

چون نایل شدن پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) به نقطه فیض و مشیت مساوق است به حسب حقیقت با مظهریت مقام و احدیت و فنا در آن مقام شامخ، گوییم مقام احدیت که بین عرش هویت و سمای واحدیت است نیز اقتضا، مظهر و مجلایی دارد و کلمه أو أدنی اشاره به فنای پیغمبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) است در مقام احدیت و مظهریت آن مقام عالی. (53)

2. قواعد و ضوابط تفسیری آیت الله شاه‌آبادی

از آنجا که هیچ یک از آثار موجود حکیم شاه‌آبادی اصالتاً به قصد تفسیر قرآن نگاشته نشده است، بنابراین در نگاه نخست نمی‌توان شیوه و قاعده تفسیری مشخصی بر نوشته‌های ایشان حاکم دید. با این وجود در مجموع می‌توان به این موارد اشاره کرد:
1. آیات قرآن به طور مستقیم و غیرمستقیم به عنوان شاهد، در برداشت‌ها و تفسیرهای قرآنی این عارف حکیم استفاده شده است که در متن بالا به راحتی می‌توان آنها را یافت.
2. ایشان به ندرت به روایات اشاره کرده‌اند و درواقع تفسیر ایشان به هیچ وجه شباهتی به تفاسیر اثری و روایی ندارد.
3. تفسیر حکمی عرفانی ایشان از نوع تأویلات عرفانی بعضی صوفیه نیست؛ زیرا ربط مطالب به آیات، معقول و منطقی بوده و با توجه به مبانی عرفانی ایشان کاملاً قابل تحلیل عقلی است و از ظاهر الفاظ آیات عدول مشخصی نداشته‌اند. هر چند در نگاه نخست، ظاهر، چنین ادعایی را نمی‌رساند، به طور جزم می‌توان گفت مخالفت با ظاهر جز در مورد تفسیر «ظلوم و جهول» بودن انسان، در موارد دیگر مشاهده نمی‌شود.

3. بررسی تطبیقی تفسیرسوره قدر آیت الله شاه‌آبادی با سایر تفاسیر عرفانی

در پایان مقال، تفسیر ایشان از سوره قدر را با سایر تفاسیر، به عنوان نمونه، مقایسه و بررسی قرار می‌دهیم. البته این بررسی نکات شاخص را دربرمی‌گیرد.
ضمیر «ه‌ُ» در «انّا انزلناه» اشاره به انزال ذات و هویت مطلقه دارد و انزال او انزال علم است که عین ذات مقدسش است. و خداوند عالم آن را از مقام اشمخ مراتب وجود که واجب‌الوجود است انزال فرموده تا رسیده به سرحد انزل مراتب وجود که آن وجود لفظی و صوتی و کتبی و نقشی قرآن باشد.
اولین منزل نزول قرآن، انسان کامل است و نازل، حقیقت قرآن یعنی علم الله نازل است. این حقیقت که همان حقیقت محمدیه است، با انسان کامل متحد است.
ایشان مرجع ضمیر «ه» را ذات و هویت مطلقه دانسته که در نگاه اول با اجماع مفسران در اینکه ضمیر «ه» درباره قرآن است (54) مغایر می‌نماید؛ ولی با این توضیح که علم الهی عین ذات او است و این نزول، نزول علم او است که پایین‌ترین مرتبه آن وجود لفظی و صوتی و کتبی و نقشی آن است، مغایرت مرتفع می‌گردد.
شک نیست که قران کلام الهی و از معدن عظمت الوهیت فرود آمده و همان‌طور که «کلام» ما فی الضمیر متکلم را ارائه می‌دهد، قرآن نیز معانی و مطالبی را که از عالم لاهوت به عالم ناسوت ظهور نموده ارائه می‌دهد و همان‌طور که معانی از مرتبه عقل انسانی به مرتبه نفس وی تنزّل می‌یابد و از آنجا به مرتبه خیال و از مرتبه خیال به مرتبه حسّ مشترک و ذهن و از آنجا به صورت الفاظ در خارج بروز و ظهور می‌نماید، همین‌طور قرآن که در وصف آن فرموده: «إِنَّهُ لَقُرْآنٌ کَرِیمٌ فِی کِتَابٍ مَکْنُونٍ لَا یمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ تَنْزِیلٌ مِنْ رَبِّ الْعَالَمِینَ» (55)، از مرتبه علم لدنی و دفتر آفرینش تنزل نموده و در عالم قضا که شاید آنچه در احادیث تعبیر به مشیت شده اشاره به همین مرتبه دارد که خدا همه چیز را به مشیت خلق کرده و مشیت را به چیز دیگری خلق ننموده و از مرتبه قضا تنزّل کرده و در لوح محفوظ ثبت گردیده و در عالم مُجرّدات و در مرتبه عقل کل که مظهر تام و تمام او حقیقت محمّدیه است ظهور یافته و از آن مرتبه نیز تنزّل کرده و در مرتبه نفس کلی عالم که مظهر تام و تمام آن، نفس شریف محمدی (صلی الله علیه و آله و سلم) و قلب مبارک وی است فرود آمده و نیز از آن مرتبه تنزّل نموده و در عالم طبیعت فرود آمده و به صورت الفاظ بروز و ظهور نموده است. (56)
مقصود از «مس» در آیه کریمه فوق، مطلق ارتباط و تماس معنوی است و مطهّران را خداوند در آیه کریمه دیگری چنین معرّفی می‌کند:
إِنَّمَا یرِیدُ اللَّهُ لِیذْهِبَ عَنْکُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیتِ وَیطَهِّرَکُمْ تَطْهِیرًا (57)
خدا چنین می‌خواهد که رجس هر آلایش را از شما خانواده نبوّت ببرد و شما را از هر عیب پاک و منزه گرداند.
اهل بیت عصمت و طهارت و عترت پاک و مطهر رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) همان مطهّران هستند و به آن مرحله‌ی عالیه راه دارند، به مقام لدن بار یافته و حقیقت قرآن را دریافته‌اند. (58)
این همان مراتب وجودی قرآن است که ایشان به این صورت بدان‌ها اشاره دارند:

مرتبه اول قرآن:

ذات مقدس پروردگار

مرتبه دوم قرآن:

حقیقت احمدی (صلی الله علیه و آله و سلم)

مرتبه سوم قرآن:

بقا بعد از فنا که تعبیر به سرّ وجودی اطلاقی و مشیه الله شود.

مرتبه چهارم قرآن:

ظهور و بروز آن در عقل بسیط پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم).

مرتبه پنجم قرآن:

ظهور در عقل تفصیلی پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم). تنزّل روح بر پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در همین مرتبه است.

مرتبه ششم قرآن:

از عقل تفصیلی ایشان ظاهر در واهمه ایشان شود تا آنکه قابل تقدیر صوتی و لفظی در مرتبه خیال آن بزرگوار شود. تنزّل ملائکه بر ایشان در همین مرتبه است.

مرتبه هفتم قرآن:

پس از آن به صورت الفاظ و کلمات درآید و قرآن لغوی بر آن اطلاق شود.
تا اینجا قوس نزول قرآن تمام شود و بعد از آن قوس صعود قرآن شروع می‌شود.
درباره اینکه چرا ظرف این نزول لیل است و نه روز، کمتر کسی تحلیلی ارائه کرده و از میان آنها کمتر تحلیلی متقاعد کننده است. به نظر می‌رسد مرحوم شاه‌آبادی در این مورد تفسیری کامل و منحصر به فرد ارائه کرده است. ایشان می‌فرماید:
لیله القدر و لیله مبارکه (59)، حقیقت احمدی است که از فنایش در ذات احدی تعبیر به لیله شده است؛ به جهت آنکه در حال فنا، نسبت به خود تاریک و بی‌اطلاع است، و در عین تاریکی، قدر و مبارک است.
دلایل شش‌گانه ایشان در این باب بسیار قابل توجه است.
البته نباید انکار کرد که این تفسیر نغز، ریشه در تفسیر محی الدین عربی دارد؛ با این تفاوت بزرگ که او فقط به صورت اجمال می‌گوید:
لیله القدر همان حقیقت محمدیه (صلی الله علیه و آله و سلم) است در حال احتجاب ایشان در مقام قلب بعد از شهود ذاتی. زیرا انزال ممکن نیست مگر در این حقیقت در این حالت. و قدر همان ارزش و شرافت ایشان (صلی الله علیه و آله و سلم) است چون قدر و ارزش ایشان ظاهر و شناخته نمی‌شود مگر در آن (فیها) شب. (60)
درجات نهایی شب قدر تعیین نشده است بلکه فقط افضل بودن آن از هزار ماه بیان شده است: «لَیلَةُ الْقَدْرِ خَیرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ»، و خداوند آن را برتر از هزار ماه قرار داد نه برابر آن و مقدار برتری آن را هم روشن نفرمود. چون اساس سلوک، همانا سیر در منازل نفس است بنابراین حقیقت ماه، مخصوصاً ماه مبارک رمضان که آغاز سال سالکان است، بالاخص شب قدر که همانند جهش در امتداد سیر ظهور می‌کند، بیرون از حقیقت نفس متکامل نیست. (61) چون انسان کامل حایز جمیع مراتب کمالات و خلیفه الله است که هم فاعل در فاعلیت تام است و هم قابل در قابلیت، پس اولین مرتبه نزول قرآن باید با انسان کامل متحد باشد و آن حقیقت محمدیه (صلی الله علیه و آله و سلم) است.
سایر مفسران از زاویه دیگری فقط این مسئله را پاسخ داده‌اند که: بنا بر بیان قرآن کریم، بخش مهمی از فیوضات معنوی و الهی در شب افاضه شده است و بسیاری از برکات الهی در شب نازل می‌شود؛ زیرا شب، برای رابطه عبد با خداوند و نزول برکات از سوی خداوند بر عبد، زمینه مناسبی است. و نشئه زنده‌داری شب و مناجات و دعا با خضوع و خشوع و مناجات و ذکر روز فرق دارد؛ چنانکه فرموده: « إِنَّ نَاشِئَةَ اللَّیلِ هِی أَشَدُّ وَطْئًا وَأَقْوَمُ قِیلًا» (62)، از این رو نزول قرآن کریم در شب پر برکت و مبارک قدر بوده است. همچنین معراج انسان کامل حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) نیز در شب است:
سُبْحَانَ الَّذِی أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَیلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِی بَارَکْنَا حَوْلَهُ (63)
از اینرو سالکان کوی حق مشتاق فرارسیدن شب هستند و انسان بیشتر فیض‌ها را شب می‌گیرد نه روز، زیرا روز سرگرم تلاش و سعی فراوان است:
إِنَّ لَکَ فِی النَّهَارِ سَبْحًا طَوِیلًا (64)
او در شب اشتغال را رها کرده و به ابتهال می‌پردازد. بنابراین برکات را بهتر درک می‌کند؛ در حالی که نزد خداوند فیاض، لیل و نهاری نیست. (65)
درباره معنا «سَلاَمٌ هِیَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ» نیز آیت الله شاه‌آبادی کلامی متمایز از سایر مفسران آورده است:
«سلام» عبارت است از رحمتی که سبب تسلیم امت شود برای تأثیر فاعل و مؤثّر حقیقی در آنها چنانچه در سلسله انبیا و اولیا واقع شد و به عبارت دیگر بعد از آن که قرآن متحد با حقیقت احمدیه (صلی الله علیه و آله و سلم) شد. امّت او متمکّن از اتحاد با قرآن شوند و این امکان برای بعضی از امّت که خانواده عصمت و طهارت باشند به نصّ پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) در خبر ثقلین به مرحله وقوع رسید، پس از اینجا معلوم شد که مراد از کلمه «سلام» در آیه سلامت پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) در سیر الی الله نیست. (66)
در کشف الاسرار آمده است:
سَلاَمٌ هِیَ یعنی لیله القدر، «سلام» همه آن شب خیر و برکت است و آن شبی است که از هر حادثه‌ای و شر شیطانی ایمن و سلامت است.
در مخزن العرفان آمده است:
ملائکه و روح سلام و درود می‌فرستند بر حقیقت روح و جسم و طبیعت محمدی (صلی الله علیه و آله و سلم) مادامی که طبیعت باقی است و تا وقتی که روح شریفش از عالم طبیعت به عالم نور و طلوع فجر پیوند گردد. (67)
علامه طباطبایی نیز در این باره می‌گوید:
«سلامٌ هی» اشاره است به اینکه عنایت الهی تعلق گرفته به این که رحمت او شامل همه آن بندگانی که به سوی او رو می‌آورند بشود و نیز در این شب با عظمت باب عذابش بسته باشد؛ یعنی عذابی جدید نفرستد و لازمه‌اش این است که طبعاً در آن شب کید شیطان هم مؤثر واقع نشود. (68)
امام خمینی نیز درباره این آیه می‌گوید:
از آن جایی که سوره قدر اشاره به مقام نبوّت و ولایت است و سوره اهل بیت است شاید آیه شریفه «سَلاَمٌ هِیَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ» اشاره باشد به سلامت مطلقه که از برای ولی مطلق است از اوّل ورود در لیله احتجابات خلقیه که از برای ولی مطلق، لیله القدر است، تا طلوع فجر مطلق که رجوع ولی کامل است به مقام «قاب قوسین أو أدنی» که ترک حجب است. (69)
با مقایسه این آرا تأثیر کامل مبانی عرفانی این عارف حکیم بر تفسیرشان کاملاً مشهود است. البته (که در این مقاله به تبیین و توضیح این مبانی پرداخته نشده و آنها مفروض گرفته شده است.)

پی‌نوشت‌ها

1- استادیار دانشکده الهیات، دانشگاه آزاداسلامی واحد کرج.
2- رشحات البحار، کتاب الانسان والفطره، ص3.
3- بحارالانوار، ج4، ص11، ح1، باب 2و ج4، ص13، ح15، باب2 و کتاب التوحید، ص153، رقم11؛ به نقل از امام رضا (علیه السلام) از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم).
4- شذرات المعارف ص127-130.
5- رشحات البحار، کتاب الانسان الفطره، ص4.
6- ص/ 75.
7- بحارالانوار، ج4، ص11، ح1.
8- رشحات البحار، کتاب الانسان و الفطره، ص 5.
9- احزاب/4.
10- شذرات المعارف، ص131-132.
11- همان، ص133.
12- شذرات المعارف، ص 135.
13- نحل/ 75.
14- شذرات المعارف، ص138.
15- همان.
16- بقره/ 150، 149، 144. (پس روی خود به سوی مسجد الحرام کن.)
17- شذرات المعارف، ص 139.
18- نحل/ 125.
19- عیون اخبار الرضا (علیه السلام)، ج2، ص274.
20- شذرات المعارف، ص144.
21- همان، ص149.
22- رشحات البحار، کتاب الانسان و الفطره، ص6.
23- دخان/ 3.
24- شعرا/ 193-194.
25- رشحات البحار، ص13-26.
26- همان، ص30.
27- همان، ص32.
28- لقمان/28.
29- انعام/59.
30- واقعه/1.
31- شذرات المعارف، معرفه100، ص77-78.
32- همان، معرفه114، ص84.
33- لقمان/28 .
34- اعراف/172.
35- شذرات المعارف، معرفه 115، ص85-86.
36- رشحات البحار، ص46.
37- شذرات المعارف، معرفه214، ص151-152.
38- نجم/ 8 و 9.
39- رشحات البحار، ص196-197.
40- شذرات المعارف، معرفه73، ص61.
41- همان، معرفه74، ص62.
42- همان، معرفه73، ص61.
43- انعام/164.
44- شذرات، معرفه 75.
45- همان، معرفه73.
46- همان، معرفه 76.
47- انعام/160.
48- سجده/17.
49- شذرات، معرفه 78.
50- همان، معرفه82.
51- رشحات، ص197.
52- رشحات البحار، کتاب انسان و الفطره، ص197-198.
53- همان، ص201.
54- روح المعانی، ج1، ص339.
55- واقعه/ 77-80. این قرآن بسیار گرامی است در لوح محفوظ سر حقّ که جز دست پاکان بدان نرسد، تنزیلی از پروردگار عالم است.
56- بیگم، سیده نصرت: «مخزن العرفان»، ج15، ص207.
57- الاحزاب/33.
58- جوادی آملی، عبدالله: «تفسیر موضوعی قرآن کریم»، ج1، ص38-39.
59- دخان/3.
60- ابن عربی، محی الدین: «تأویلات القرآن»، ج2، ص447.
61- فتوحات مکیه ج1، ص 658.
62- مزمل/1.
63- بنی اسرائیل/1.
64- مزمل/7.
65- حسن‌زاده آملی، حسن: «هزار و یک نکته»، ص139.
66- رشحات البحار، ص13-26.
67- مخزن العرفان، ج15، ص209.
68- المیزان، ج20، ص333.
69- خمینی، روح الله: «شرح حدیث جنود عقل و جهل»، ص275.

منابع تحقیق :
* قرآن کریم
- ابن عربی، محی الدین، تأویلات القرآن (تفسیر ابن عربی)، دار احیاء التراث العربی، 1422.
- همان، فتوحات مکیه، دار صادر، بیروت، بی‌تا.
- آلوسی بغدادی، سیدمحمود، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، دارالفکر، بیروت، بی‌تا.
- بیگم، سیده نصرت (بانو امین اصفهانی)، مخزن العرفان فی تفسیر القرآن، نهضت زنان مسلمان، تهران، 1361.
- جوادی آملی، عبدالله، تفسیر موضوعی قرآن کریم، مرکز نشر اسراء، قم، 1382.
- حسن‌زاده آملی، حسن، هزار و یک نکته، مرکز نشر فرهنگی رجاء، تهران، 1377.
- خمینی، روح الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، تهران، چاپ دوم، 1377.
- شاه‌آبادی، محمدعلی، رشحات البحار، نهضت زنان مسلمان، تهران، 1360.
- همان، شذرات المعارف، تصحیح بنیاد علوم و معارف اسلامی دانش‌پژوهان، ستاد بزرگداشت مقام عرفان و شهادت، تهران، 1380.
- طباطبایی، سیدمحمّدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه سیدمحمّدباقر موسوی همدانی، دفتر انتشارات اسلامی، قم، 1374.
- گنابادی، سلطان محمّد، تفسیر بیان السعاده، مؤسسه الاعلمی المطبوعات، بیروت، 1408.
- میبدی، ابوالفضل رشیدالدین، کشف الاسرار و عده‌الابرار، انتشارات امیرکبیر، تهران، 1376.
منبع

عبارات مرتبط با این موضوع
تجسم اعمال در آراء آیت الله شاه‌آبادیمقالاتدینیاللهآبادیآیاتی از قرآن کریم تاملّی در آثار آیت الله شاه‌آبادی و با صبغه عرفانی آن در آثار تفسیر عرفانی دانشنامه‌ی اسلامیتفسیرعرفانی قرآن کریم را تفسیر و در بیان معانی قرآن کریم تفسیر عرفانی، آیت الله تفسیر قرآن کریم تفسیرقرآنکریم و نشر آثار و اندیشه های آیت الله ها تفسیر قرآن کریم آثار اخلاقی، عرفانی بوستــــــان ادب و عرفــان قـــــــرآنبسم الله الرحمن وظایف دینی و فرهنگی ، به تفسیر ادبی عرفانی قرآن در این آیت برکات و آثار قرآن کریم به روایت آیت الله بهجت مطالبی در برکات و آثار قرآن کریم به که خداوند در قرآن قرآن کریم به روایت آیت الله تفسیر ادبی و عرفانی قرآن مجید اثر خواجه …تفسیر ادبی و عرفانی قرآن مومنان در این آیت در تألیفات دینی و آثار قرآن آنلاین آیت الله مکارم قرآن ترجمه تفسیر کریم منصوری آیت الله محمد علی شاه آبادی استاد کریم منصوری تفسیر رساله آیت الله مکارم امام خامنه ای در جبهه حزب الله دانلود آثار آیت‌الله العظمی شاه‌آبادی قرآنیان العظمی محمدعلی شاه‌آبادی رضوان الله قرآن در کلام علامه آثار آیت الله شاه آبادیآرای آیت الله شاه‌آبادی در آثار حضرت امام خمینیآرایآیتاللهشاه‌آبادیدر محمدعلی شاه‌آبادی در آثار امام آیت الله شاه‌آبادی در در قرآن مجید در فروشگاه کتاب شاپ خرید آنلاین و اینترنتی کتاب خرید و فروش آنلاین نرم افزاری فلش کارت مذهبی مدیریتی روانشناسی دیوان اشعار تربیت فرزندان سید روح‌الله خمینی ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد روح‌الله در سال ۱۳۰۸ هجری خورشیدی با خدیجه ثقفی دختر میرزا محمد ثقفی تهرانی ازدواج کرد

چاپ نفیس قرآن کریم همراه با ۴ ترجمه کهن رونمایی شد

[ad_1]

چاپ نفیسی از قرآن کریم با چهار ترجمه کهن طی مراسمی با حضور اصحاب اندیشه و قرآن‌پژوهان و نیز اهالی فرهنگ در موزه هنرهای دینی امام علی(ع) رونمایی شد.

تبیان به نقل از گزارش خبرگزاری مهر، به نقل از  روابط عمومی و اطلاع رسانی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی مراسم رونمایی از چاپ نفیس قرآن کریم با چهار ترجمه کهن فارسی ۲۵ آذرماه طی مراسمی با حضور حجت‌الاسلام محمدی دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور و غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در محل موزه هنرهای دینی امام علی(علیه السلام) در تهران برگزار شد.

این کتاب نفیس که توسط انتشارات نشر نو به چاپ رسیده است، نخستین قرآن با چهار ترجمه متفاوت از قرون چهارم و ششم هجری (طبری، سورآبادی، میبدی و ابوالفتوح رازی) است.

غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در مراسم رونمایی از چاپ نفیس قرآن کریم با چهار ترجمه کهن، ضمن گرامیداشت هفته وحدت و همچنین میلاد پیامبر اسلام(صلی الله و علیه وآله) و امام جعفر صادق(علیه السلام)، انتشار این ترجمه از قرآن را در این ایام به فال نیک گرفت و ابراز امیدواری کرد که این اثر که از سوی انتشارات نشر نو به مدیریت محمدرضا جعفری منتشر شده است، رحمتی باشد به روح پدر ایشان زنده‌یاد عبدالرحیم جعفری.

وی با بیان اینکه این چنین ترجمه‌های قرآن، گنجینه ارزشمندی برای زبان فارسی هستند، گفت: فایده آنها در درجه اول از جهت اتباع آنها به واژگان کهن فارسی است؛ این ترجمه‌ها آنقدر از لحاظ واژگانی اهمیت دارند، از لحاظ نحوی اهمیت ندارند، چون مترجمان در نحو، آزادی عمل را آگاهانه از خودشان سلب کرده بودند و از ساختار عبارات قرآنی متابعت می‌کردند. آنها بر واژگان اصرار داشتند تا حتی‌الامکان آنها را به فارسی برگردانند.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی افزود: علاقه مترجمان کهن به برگرداندن کلمه به کلمه به زبان فارسی یقیناً بیش از علاقه امثال بنده و شما بوده است؛ علتش این است که آن‌ها از زمانی شروع به کار ترجمه قرآن کردند که هنوز آمیزش زبان فارسی و عربی به صورت امروزی اتفاق نیفتاده است.

حدادعادل تصریح کرد: وقتی نوح‌ ابن منصور سامانی می‌خواست در ماوراءالنهر قرآن را به فارسی برگرداند، اول استفتاء کرد و اجازه گرفت که آیا می‌شود قرآن را به فارسی ترجمه کرد یا نه؟ صرف‌نظر از مَشرب وفقهی که این کار را جایز بداند یا نداند، علت این احتیاط این بود که او (و همچنین آنها) نگران بودند که قرآن در ترجمه تبدیل به کتاب دیگری شود و از عظمت کلام خدا کاسته شود. این احتیاط در روز اول دغدغه‌ای برای مترجم ایجاد می‌کرد که بداند مختصر بی‌توجهی در ترجمه قرآن و یا کم و زیاد کردن کلمه‌ای در ترجمه، درواقع کم و زیاد کردن سعادت دنیوی و اُخروی مسلمانان است.

یکی از وظایف ما در حوزه زبان و ادبیات فارسی، امروزه توجه به گنجینه‌های قدیمی است که به برکت ترجمه قرآن برای ما به یادگار مانده‌اند؛ قبل از انقلاب کارهایی در این زمینه صورت گرفت و حتی در دوره قاجار، تفسیری مانند ابوالفتوح رازی یک سال قبل از درگذشت مظفرالدین شاه به چاپ رسید. استادانی در دانشگاه و بزرگانی از علمای دین به ترجمه پرداختند، اما شاهد بودیم که توجه به ترجمه‌های قرآن در دانشکده‌های ادبیات و محافل ادبی از حیث تولید پایان‌نامه‌های علمی، در حاشیه بود.

رئیس بنیاد سعدی سپس گفت: ما کجا سراغ داریم متن مفصلی مثل قرآن که شامل انواع مسائل معنوی یا الهیاتی، توحیدی، سیاسی، فقهی، احکامی و همچنین داستان‌های انبیاء؟ اما این متن مفصل ۱۱۰۰ سال پیش در کشور ما با دقت و انضباط مثال‌زدنی به فارسی برگردانده شد. مجموع این احتیاط‌ها و احترام‌ها سبب شد که امروزه زبان فارسی به گنجینه‌ای از واژگان کهن دسترسی داشته باشد آن هم به برکت ترجمه‌های قرآن. این سرمایه بزرگی برای ماست تا زبان فارسی را توسعه دهیم و آن را تازه نگه داریم.

حدادعادل خاطرنشان کرد: نظر به احتیاطی که مترجمان آن دوره در برگرداندن قرآن به زبان فارسی انجام می‌دادند، ترجمه طبری تبدیل به الگوی ماندگار ترجمه در زبان فارسی شد و این اولین ترجمه، سرمشق همه مترجمان بعدی شد و آنها هنرشان را تنها در اصلاح برخی واژگان و رفع ابهام از برخی اصطلاحات به کار می‌بردند.

وی افزود: تنها در صد سال اخیر است که با تحولی که در زبان فارسی و همچنین تحولی که در نگاه به دین پدید آمد، ترجمه فارسی هم دچار تحول بنیادین شد و رشد سریعی پیدا کرد. هر چه ما از ترجمه‌های کهن جلوتر آمده‌ایم، درصد واژه‌های عربی در ترجمه قرآن بیشتر شده است؛ در ترجمه طبری ۹۵ درصد واژه‌ها فارسی است در حالی که در ترجمه‌های امروزی شاید تنها ۵۰ درصد فارسی باشند و ۵۰ درصد مابقی، عربی هستند. اما از جهت دیگر ما از تسلط ساختار نحوی زبان عربی به فارسی، هر چه از قدیم به سمت امروز حرکت کردیم، نحو، فارسی و واژگان هم آمیخته‌ای از فارسی و عربی شدند.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی سپس گفت: یکی از وظایف ما در حوزه زبان و ادبیات فارسی، امروزه توجه به گنجینه‌های قدیمی است که به برکت ترجمه قرآن برای ما به یادگار مانده‌اند؛ قبل از انقلاب کارهایی در این زمینه صورت گرفت و حتی در دوره قاجار، تفسیری مانند ابوالفتوح رازی یک سال قبل از درگذشت مظفرالدین شاه به چاپ رسید. استادانی در دانشگاه و بزرگانی از علمای دین به ترجمه پرداختند، اما شاهد بودیم که توجه به ترجمه‌های قرآن در دانشکده‌های ادبیات و محافل ادبی از حیث تولید پایان‌نامه‌های علمی، در حاشیه بود.

حدادعادل با ارزیابی وضعیت ترجمه‌های قرآن بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تأکید کرد: بعد از انقلاب و به اقتضای اینکه حکومت، جمهوری اسلامی شد، قرآن در متن توجه قرار گرفت و ترجمه‌های قرآن و قرآن‌پژوهی، میراث گسترده‌ای پیدا کرد. گمان می‌کنم در چهار دهه اخیر حدود هزار پایان‌نامه قرآنی در مقاطع ارشد و دکتری تهیه و دفاع شد و اساساً یکی از تحولات شگرف در این سال‌ها، روی‌آوری به ترجمه قرآن و روزافزون شدن آن بوده است.

وی که با مؤسسه ترجمان وحی هم که کارش ترجمه قرآن به زبان‌های مختلف جهان است، همکاری دارد، گفت: این مؤسسه در سال ۱۳۷۳ تأسیس شد، آمار ترجمان وحی به ما می‌گوید که ۲۱۰ ترجمه از قرآن کریم به زبان اردو صورت گرفته است و مقام دوم با ۱۷۵ ترجمه در اختیار زبان فارسی است، اما فارسی این امتیاز را دارد که اولین زبانی است که قرآن به آن زبان ترجمه شده است. بر اساس این آمارها، ۱۵۷ ترجمه از قرآن به انگلیسی و ۱۱۵ ترجمه هم از آن به ترکی استانبولی صورت گرفته است.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی به اشتیاق ایرانی‌ها به فراگیری قرآن اشاره کرد و یادآور شد: از بین کشورهای غیر عرب‌زبان، این ایران و ایرانی‌ها بودند که هر وقت خواسته‌اند و بخواهند به عربی صحبت کنند و یا شعر بسرایند، از همه گویشوران زبان‌های دیگر موفق‌تر بوده‌اند.

حداد عادل با بیان اینکه از میان ۱۷۵ ترجمه صورت گرفته از قرآن به فارسی، تنها ۱۰۰ ترجمه کامل بوده و مابقی جزءهایی از قرآن را شامل می‌شوند، تأکید کرد: می‌شود حدس زد که ۵۰ ترجمه از این ۱۰۰ ترجمه مربوط به ۷۰ سال اخیر بوده است و همچنین می‌شود گفت ۴۰ ترجمه از این ۱۰۰ ترجمه مربوط به چهار دهه اخیر یعنی بعد از انقلاب اسلامی بوده است و این نشانه روی‌آوری به قرآن در بعد از انقلاب است.

وی همچنین با اظهار تأسف از اینکه هنوز هم که هنوز است زمانی که قرآن در مجالس و محافل خوانده می‌شود، ترجمه آن خوانده نمی‌شود، گفت: من همیشه در آرزو و حسرت این بوده‌ام که هر جا که قرآن خوانده می‌شود، ترجمه قرآن هم خوانده شود؛ البته زمانی که مسئولیت ریاست مجلس را بر عهده داشتم، سعی کردم در جلسات مجلس زمانی که قرآن خوانده می‌شود، حتماً ترجمه آن هم تلاوت شد.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی یادآور شد: بسیاری از بی‌اعتقادی‌ها، بدفهمی‌ها، خرافات و افراط و تفریط‌ها در کار دین، ناشی از آن است که ما با متن قرآن ارتباط نداریم. اگر گفتمان‌ حاکم بر فضاهای مذهبی ما قرآنی شود، بسیاری از مشکلات دینی ما اصلاح می‌شود، چون قرآن، نور و حقیقتی است که خودش، برهان خودش است.

وی در پایان با بیان اینکه واژگان قرآنی که در ترجمه‌ها آمده است، آنقدر وسیع و پراهمیت بوده که ما هم‌اکنون چندین فرهنگ لغت مربوط به این حوزه در زبان فارسی داریم، به قرائت آیه «اللهٌ نور السماواتِ والارض و...» پرداخت و در ادامه ترجمه طبری از این آیه و سپس ترجمه خود از همین آیه را برای حاضران در این مراسم خواند و در عین حال به بزرگانی مانند طبری و سایر مترجمان، ادای دِین و احترام کرد و گفت: اگر آن ترجمه‌ها نبود، یقیناً ترجمه‌های قرآن به زبان امروزی هم پدید نمی‌آمد.

در پایان این مراسم و پس از سخنرانی جمعی دیگر از حاضران، چاپ نفیس قرآن کریم با چهار ترجمه کهن که از سوی انتشارات نشر نو به چاپ رسیده است، رونمایی شد.

بنابراعلام این خبر، چاپ نفیسی از قرآن کریم با چهار ترجمه کهن با همکاری سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران، موزه هنرهای دینی امام علی (علیه السلام)، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، بنیاد بین‌المللی قرآن کریم، فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مجمع جهانی اهل بیت (علیهم السلام) منتشر شده است.

---

منبع:

خبرگزاری مهر

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع
کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی …کتابخانه،موزهوبرای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است لطفاً با توجه به شیوهٔ ویکی بافران بافرانبافران اِخ دهی است از بخش حومه ٔ شهرستان نائین که در هزارگزی جنوب خاور نایین متصل کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی ویکی‌پدیا کتابخانه،موزه برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است لطفاً با توجه به شیوهٔ ویکی‌پدیا بافران بافران استفاده مطالب با ذکر نام منبع سایت جامعه مجازی بافرانیان موجب امتنان است é é é

بررسی وحیانی بودن الفاظ قرآن کریم با تأکید بر خطبه‌ی 186 نهج‌البلاغه

[ad_1]

نبوت و اوصاف پیامبر (ص) در شرح ابن‌میثم بحرانی

در بحث نبوت و اوصاف پیامبر در نهج‌البلاغه عناوینی همچون گزینش پیامبران، بعثت و اهداف، بازتاب بعثت، اوصاف ادامه ...

پیوند توحید با زندگی سالم در نهج‌البلاغه

یکی از شاخصه‌های مهم زندگی سالم در نهج‌البلاغه، توجه دادن به مهمترین رکن دین اسلام، یعنی اصل توحید است. ادامه ...

بررسی وحیانی بودن الفاظ قرآن کریم با تأکید بر خطبه‌ی 186 نهج‌البلاغه

قرآن کریم منشور بی‌بدیل آسمانی است که در پرتو تبیین عترت، کمال و سعادت را برای انسان به ارمغان خواهد ادامه ...

فرابشری بودن ادراک خداوند در نهج‌البلاغه

در این مقاله براساس منابع منقول و به طور خاص کلام علی (علیه‌السلام) و با استفاده‌ی از آن به تبیین و تنقیح ادامه ...

معناشناسی توحید در نهج‌البلاغه

«توحید» به معنای «واحد» دانستن خداوند است. «واحد» در زبان عرب متحمل معانی گوناگون می‌باشد. در کلمات امیرمؤمنان ادامه ...

پژوهشی در کتاب «الهیات در نهج‌البلاغه»

یکی از کتاب‌هایی که موضوع الهیات را در نهج‌البلاغه مورد بررسی همه جانبه قرار داده، کتاب «الهیات در نهج‌البلاغه» ادامه ...

مفهوم تجلی الهی در نهج‌البلاغه

شناخت منحصر به دین نیست. شناخت حقیقی توسط عقل و اندیشه بدست می‌آید. شناخت خداوند نیز از راه عقل و اندیشه ادامه ...

حقیقت‌گویی به قدرت

در اواسط دهه‌ی 1960 ، درست کمی قبل از اینکه مخالفت با جنگ ویتنام کاملاً پر طنین و فراگیر شود، با دانشجوی ادامه ...

روشنفکر در تعبید: طرد شد‌گان و در حاشیه قرار گرفتگان

تبعید یکی از غم‌انگیزترین سرنوشت‌هاست. تبعید، قبل از دوران مدرن مجازات وحشتناکی به شمار می‌رفت، زیرا ادامه ...

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع
بررسی وحیانی بودن الفاظ قرآن کریم با تأکید بر خطبه‌ی بودن الفاظ قرآن کریم با بررسی وحیانی بودن الفاظ قرآن کریم با تأکید بر خطبه‌ی بررسی موضوعات اقتصادی از منظر قرآن کارآفرینی …قرآن کریم نهج البلاغه کارآفرینی در منظر وحیانی قرآن کریم قرآن کریم با تأکید بر کنگره بین المللی نهج البلاغه با محوریت عهدنامه …دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم وحیانی إسراء قلم با تأکید بر نهج البلاغه توسط فهرست خطبه ها و حکمت های نهج البلاغهاستاد کریم نهج البلاغه تماس با ما خطبه هاى نهج البلاغه شگفتیهای ریاضی قرآناز آن جایی که این مقاله با تأکید بر الفاظ قرآن بر چه قرآن کریم ۲ نهج البلاغه دانلود رایگان کتاب نهج البلاغهدانلودرایگاندانلود رایگان کتاب نهج البلاغه تفسیر آیه به آیه قرآن کریم این کتاب مشتمل بر شگفتیهای ریاضی قرآن نهج البلاغه می‌توان وحیانی بودن این با تأکید بر بحث قرآن کریم ۲ نهج البلاغه ۳ روش تحقیق موضوعات اخذ شده در رشته تفسیر وعلوم قرآن … وحیانی بودن الفاظ قرآن از منظر قرآن و عهدین با تأکید بر قرآن در نهج البلاغهمتن نهج البلاغه با ترجمه استاد حسین انصاریان سنیقرآن کریم قرآن قرآن کریم نهج البلاغه مردم با آن جناب بر پایگاه تخصصی نهج البلاغه نهج البلاغهاخلاق علوی با تأکید بر نهج البلاغه و بررسی تبرّی در قرآن کریم، نهج البلاغه و بررسی وحیانی بودن الفاظ قرآن کریم با تأکید بر خطبه‌ی نهج‌البلاغه

فرمایش قرآن کریم از مقامات رسول خدا(ص) !

[ad_1]

فرآوری: زهرا اجلال- بخش قرآن تبیان

در قرآن آیات بسیاری درباره ی اخلاق فردی، اجتماعی، خانوادگی و همچنین آداب زندگی رسول اکرم (صلی الله و علیه وآله) وجوددارد که ما در این بخش به یاری خداوند متعال به بررسی تعدادی از این آیات می پردازیم.
خداوند متعال در آیات قرآن کریم گاهی به طور صریح و زمانی به گونه ضمنی به مقامات پیامبرخاتم صلی الله علیه و آله اشاره فرموده است که در این بخش به برخی از این آیات اشاره می کنیم.

مقام خاتمیت

قرآن کریم درباره مقام خاتمیت می فرماید: «ما کانَ مُحمَّدٌ أَبا أَحَدٌ مِنْ رِجالِکُمْ وَ لکِنْ رَسولُ اْللّهُ وَ خاتَمِ اْلْنَبیّینْ»
مقصود از خاتمیت، هم تأخر و خاتمیت زمانی و هم خاتمیت رتبی در قوس صعود است؛ خاتم یعنی«مهر» که در پایان نوشته ها قرار می گیرد. خداوند سبحان با فرستادن پیامبران، برای جامعه های بشری پیام می فرستد و پس از پایان گفتار و کلماتش، سلسله نبوتشان را با فرستادن پیامبر اکرم    صلی الله علیه و آله ختم، و صحیفه رسالت آنان را با وجود مبارک خاتم المرسلین مهر کرده است؛ پس هرگز جا برای نبوت و رسالت دیگری نیست.

اسوة حسنه

در قرآن کریم آیاتی است که رسول خدا صلی الله علیه و آله را اسوه و الگوی جهانیان معرفی می کند و می فرماید: « لقد کان فی رسول الله اسوة حسنة»

از آیه سوره انعام و سایر آیاتی که می گوید: پیامبر صلی الله علیه و آله جز از وحی تبعیت نمی کند: «اِنْ اَتَّبِعُ اِلاّ ما یوحی اِلَیَّ» می توان به خوبی استظهار کرد که سیره رسول خدا چه در گفتار و رفتار و چه در املا هیچ گاه بدون اذن وحی نیست و در ابلاغ وحی نیز هرگز بخل نمی ورزد.

خلق عظیم

خداوند، پیامبر خود را به عظمت اخلاقی داشتن می ستاید: «وَ اُنَّکَ لَعلَی خُلِقٍ عَظیمٍ»
«ای پیامبر! تو واجد همه ملکات نفسانی در حد أعلی هستی.»

مقام «رأفت و رحمت» خدا

خداوند برای خود رحمتی عامه و رحمتی خاصه قایل است و این دو خصوصیت را برای قرآن و پیامبر نیز بیان داشته است؛ از طرفی می فرماید: من رحمت عامه ای دارم: «رَحْمَتی وَسِعَتْ کُلَّ شَی ءْ» یعنی هر چه مصداق شیء است مشمول رحمت من است، و از طرف دیگر می فرماید: متقیان، از رحمت ویژه ام برخوردارند. «فَسَأَکْتَبَها الَّذینَ یَتَّقون» و در مورد پیامبر صلی الله علیه و آله می فرماید: تو مظهر رحمت مطلق من هستی زیرا «وَ ما اَرْسَلْناکَ اِلاّ رَحْمَةً لِلْعالَمین» و نسبت به مومنان، رحمت خاص داری: «بِالْمُومِنینَ رَئُوفٌ رَحیمٌ»

کلامش جز وحی نیست

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله که کلام و سکوتش مظهر کلام و سکوت خداست، هر چه می گوید وحی است: «وَ ما یَنْطِقُ عَنِ الْهوی اِنْ هُوَ اِلاّ وَحْیٌ یُوحی»
یعنی آنچه را که به عنوان سنت و سیرت و گفتار دینی از او می شنوید، وحی است.
از آیه سوره انعام و سایر آیاتی که می گوید: پیامبر صلی الله علیه و آله جز از وحی تبعیت نمی کند: «اِنْ اَتَّبِعُ اِلاّ ما یوحی اِلَیَّ» می توان به خوبی استظهار کرد که سیره رسول خدا چه در گفتار و رفتار و چه در املا هیچ گاه بدون اذن وحی نیست و در ابلاغ وحی نیز هرگز بخل نمی ورزد.

عالم به غیب است

از مقام های منیع رسالت، اطلاع بر غیب است. خدای سبحان می فرماید: «قُلِ اْعْمَلوُا فَسَیَرَیْ اللّهُ عَمَلُکُمْ وَ رَسوُلُهُ وَ الْمُوْمِنون: به مردم بگو هر کاری می کنید خدا، پیامبر و مومنان می بینند.»
در جای دیگر می فرماید:«عالِمُ الْغَیْبِ فَلایَظْهَرُ عَلی غِیْبِهِ اِلاّ مَنِ ارْتَضی مِنْ رَسولٍ: خداوند عالم غیب است و غیب را بر احدی آشکار نمی کند مگر بر رسولی که مرتضی باشد.»
یعنی دینش مرضی خدای سبحان باشد و رسول اکرم صلی الله علیه و آله به یقین مرتضای خدا و دین او به یقین خداپسندانه بود. از این آیه استفاده می شود که رسول اکرم صلی الله علیه و آله عالم غیب است.

شرح صدر دارد

خداوند سبحان به رسول اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید:«ما برای این که تو را به مکتب لدی اللهی برسانیم و از ام الکتاب برخوردارت کنیم. ظرف دلت را باز کردیم تا گنجایش این علوم را داشته باشی.»
«اَلَمْ نَشْرَحْ لَکَ صَدْرَکْ * اَلَّذی اَنْقَضَ ظَهْرَک»
«آن بار توان فرسا را از دوش تو برداشتیم و سینه ات را گشودیم، مانعی از درون و فشاری از بیرون نداری، می توانی اسرار را بنگری و سختی ها را تحمل کنی.»

خدا و ملائکه بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله درود می فرستند

مقام پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله آن قدر والاست که آفریدگار هستی و تمامی فرشتگان بر او درود می فرستند و خداوند به همه مومنان دستور می دهد که آنها هم بر پیامبر صلی الله علیه و آله درود بفرستند: «اِنَّ اللّهَ وَ مَلائِکَتَهُ یُصَلُّونَ عَلَی النَّبی یا اَیُّهاَ الَّذینَ آمَنوُا صَلُّوا عَلَیْهِ وَ سَلِّموُا تَسْلیماً»
«خداوند و فرشتگانش بر پیامبر درود می فرستند، ای کسانی که ایمان آورده اید! بر او درود بفرستید و سلام گویید و تسلیم فرمانش باشید.»

---

منابع:
سایت حوزه
سایت شهر خدا
 

6 معیار مهم برای بهره مندی از رحمت خداوند!

عاملی برای جذب رحمت خداوند!

چگونه می توان لایق دریافت رحمت خدا شد؟

بندگان ویژه خدا اینگونه اند

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع
کشف و مشاهده از نگاه قرآن و عرفانمسئله مکاشفه از قرآن آغاز می‏شود و در سده دوم به حدیث کشانده شددر قرن سوم موضوع لقاء اعجاز سوره یس در روایات آمده است که روزی پیامبرص، در خانه خویش حضور داشتند که ناگهان، همهمه و سر و حجاب وعفاف حجاب از منظر قرآن و روایاتحجاب وعفاف حجاب از منظر قرآن و روایات جوانی از انصار، در مدینه با زنی برخورد کردرمز خواندن سوره یس لطفا بعد از واردشدن در جیمیل و کلیک بر آیکن گوگل گفتگوی قرآنی را در جستجوی گوگل خانواده و روابطِ همسران از دیدگاه حضرت امام رضاعخانواده و روابطِ همسران از دیدگاه حضرت امام رضاع تشکیل خانواده در اسلام، مسئله ای آیات قرآن که درباره امام زمانعج است، کدام هاست؟ …آیات بسیاری درباره امام زمان عج در قرآن وجود دارد و بعضی تا ۲۵۰ آیه از آیات قرآن را تاریخی فرهنگی قرآنی آموزه های امام عسکری ع خدایی …سایت جدید تاریخی فرهنگی قرآنی صفات شیعیان از نظر امام حسن عسکری عامام حسن نقش عقل در استنباط احکام و ادراک حسن و قبح افعالچکیده یکی از مهم‌ترین وجه امتیاز انسان بر سایر موجودات، عاقل بودن انسان است؛ زیرا در اصلا نگران نباشید، همه انسانها به بهشت می …تبلیغ دین، بیش از هر چیز نیازمند فهم صحیح دین است اگر تبلیغ بر اساس برداشتهای خطا و یا خداوند ارحم الراحمین است یعنی چیبا سلام ارحم و راحم از ریشه رحم گرفته شده اند ارحم افعل تفضیل است به معنای مهربانترین کشف و مشاهده از نگاه قرآن و عرفان مسئله مکاشفه از قرآن آغاز می‏شود و در سده دوم به حدیث کشانده شددر قرن سوم موضوع لقاء الله حجاب وعفاف حجاب از منظر قرآن و روایات حجاب وعفاف حجاب از منظر قرآن و روایات جوانی از انصار، در مدینه با زنی برخورد کرد اعجاز سوره یس در روایات آمده است که روزی پیامبرص، در خانه خویش حضور داشتند که ناگهان، همهمه و سر و صدایی رمز خواندن سوره یس لطفا بعد از واردشدن در جیمیل و کلیک بر آیکن گوگل گفتگوی قرآنی را در جستجوی گوگل ارتقاء تاریخی فرهنگی قرآنی آموزه های امام عسکری ع خدایی شدن سبک سایت جدید تاریخی فرهنگی قرآنی صفات شیعیان از نظر امام حسن عسکری عامام حسن عسگری خانواده و روابطِ همسران از دیدگاه حضرت امام رضاع خانواده و روابطِ همسران از دیدگاه حضرت امام رضاع تشکیل خانواده در اسلام، مسئله ای حیاتی و آیات قرآن که درباره امام زمانعج است، کدام هاست؟ شهر سوال آیات بسیاری درباره امام زمان عج در قرآن وجود دارد و بعضی تا ۲۵۰ آیه از آیات قرآن را مرتبط نقش عقل در استنباط احکام و ادراک حسن و قبح افعال چکیده یکی از مهم‌ترین وجه امتیاز انسان بر سایر موجودات، عاقل بودن انسان است؛ زیرا در اصلا نگران نباشید، همه انسانها به بهشت می روندآقامیری عذاب خداوند راست می گوید منظور شیخ برای کسانی است که اگر از کار بد دست بکشند پس از مجازات عمل خود خداوند ارحم الراحمین است یعنی چی با سلام ارحم و راحم از ریشه رحم گرفته شده اند ارحم افعل تفضیل است به معنای مهربانترین و راحم

قرآن کریم و هر آنچه باید درباره اش بدانیم

[ad_1]

قرآن کریم کتاب آسمانی مسلمانان جهان است. قرآن کریم طی 23 سال بر پیامبر (ص) نازل شده و پیامبر آیات قرآن کریم را بر کاتبان وحی می خوانده است.

قرآن، کتاب آسمانی مسلمانان است که به عین الفاظ توسط فرشته وحی، جبرئیل، از جانب خداوند و از لوح محفوظ، بر قلب و زبان پیامبر اسلام (ص) در مدت ۲۳ سال نازل شده و حضرت محمد (ص) آن را بر گروهی از اصحاب خود خوانده و کاتبان وحی آن را با نظارت مستقیم و مستمر پیامبر نوشته‌اند. حافظان بسیاری از میان اصحاب، قرآن را حفظ و به تواتر نقل کرده‌اند. این کتاب، در عصر پیامبر نگاشته شده ولی مدون نبوده است. قرآن کریم، در عصر عثمان با نظارت او طی چند سال، منتهی به حدود سال ۲۸ق.، به صورت بین الدفتین، از سوره فاتحه تا سوره ناس، در ۱۱۴ سوره، مدون می‌گردد و به اعتقاد مسلمانان متن آن مقدس و متواتر و قطعی الصدور و تلاوت آن مستحب مؤکد است.

واژه قرآن به چه معناست؟

«قرآن» عَلَم شخصی است برای همین کتاب الهی که با اوصاف خاصش شناخته می‌شود. درباره ریشه شناسی و تلفظ و معنای آن میان علمای اسلام و اسلام شناسان اختلاف نظر است. برخی از اقوال در ذیل می‌آید؛

شافعی آن را نه مشتق می‌داند و نه مهموز، بلکه عَلَمی می‌داند که به «وضع ارتجالی» بر کلام الله اطلاق شده است.

فرّاء آن را مشتق از قرائن (جمع قرینه) می‌داند.

اشعری و پیروانش آن را مشتق از «قرن الشیء بالشیء» (پیوند زدن و افزودن چیزی بر چیزی) می‌داند. زیرا سوره‌ها و آیات بر هم افزوده شده است.

عبدالله بن عباس (درگذشته ۶۸ق.)، آن را از مصدر قَرَءَ یقرء به معنی خواندن دانسته است. به عبارت دیگر، اسمی است برای آنچه خوانده می‌شود.

قتاده (درگذشته ۱۱۸ق.)، آن را مصدر یا صفتی برای قَرَءَ به معنی جمع کردن دانسته است. زیرا حروف و کلمات و آیات و سوره‌ها همه در آن جمع شده است یا اینکه چون حقایق و احکام و معارف و تعالیم عالیه دینی که در کتب پیشین پراکنده بوده، در این یک جمع شده، قرآن را بدین نام نامیده‌اند.

لحیانی (درگذشته ۲۱۵ق)، و برخی دیگر گفته‌اند: واژه قرآن، مصدری مهموز و مشتق از قرء به معنی تلا یعنی خواند. و کتابی که خوانده می‌شود بدین اسم (مصدر) نامیده می‌شود. چنانکه مفعول را به نام مصدرش می‌خوانند. مثلاً مکتوب که نوشته شده است، «کتاب» خوانده می‌شود. در اینجا هم «مقروء» که خوانده می‌شود، «قرآن» نامیده شده است.

رامیار، نظر اخیر را ترجیح می‌دهد و واژه قرآن را اسم فعل یا مصدری به معنای اسم مفعول (از باب اطلاق مصدر بر مفعولش) می‌داند به معنی خوانده یا خواندنی.

اسامی و اوصاف قرآن کریم

از بین نام های مختلف قرآن، «فُرقان»، «ذِکر»، «تَنزیل»، «اَلکتاب»، «کلام الله» از اسامی مشهور قرآن کریم هستند. ضمناً قرآن با صفات دیگر نیز یاد شده است: «القرآن المجید»، «القرآن العظیم»، «القرآن الحکیم»، «القرآن الکریم»، «قرآن مبین». گروهى از قرآن‏‌پژوهان تصریح کرده اند که قرآن، یک تا پنج نام بیشتر ندارد و آنچه دیگران بر این افزوده‏‌اند، وصف قرآن است، نه نام آن. مثلاً کلمه «کریم» که با الهام از آیه «إِنَّهُ لَقُرْءَانٌ کَرِیمٌ» از نام‏هاى قرآن به شمار آمده، وصف کلمه «قرآن» است و نمى‏‌توان آن را «نام» و «عَلَمِ» قرآن به حساب آورد. همچنین است کلمه «مبارک» که با استناد به آیه «وَ هَذَا ذِکْرٌ مُّبَارَکٌ أَنزَلْنَهُ» نام قرآن شمرده شده است.

میزان محتوای قرآن کریم

قرآن در مقایسه با سایر کتابها متوسط الحجم است و می‌توان گفت حجم آن برابر است با عهد جدید (اناجیل اربعه و رسالات وابسته به آن). طبق دقیق ترین آمار، تعداد کلمات قرآن ۷۷۸۰۷ کلمه است. قرآن دارای ۱۱۴ سوره و ۳۰ جزء است. هر جزء ۴ (یا ۲) حزب است. همچنین هر ۵ آیه را خُمس [= خ] و هر ۱۰ آیه را عُشر [=ع، و این عمل را تعشیر] نامیده‌اند.

تقسیم درونی و تفصیلی دیگر قرآن، تقسیم آن به «رکوعات» است. منظور از رکوع، بخش و گروهی از آیات است که در یک موضوع آمده و اتحاد مضمونی دارند که با شروع آن موضوع، رکوع آغاز می‌گردد و با تغییر و تحول کلام به موضوعی دیگر، ختم می‌شود. وجه تسمیه رکوع را می‌توان از آنجا دانست که در نمازهای شبانه روزی، پس از خواندن سوره حمد در رکعت اول و دوم، می‌توان به خواندن سوره‌های دیگر، یا به عقیده برخی لااقل چند آیه اکتفا کرد و سپس به رکوع رفت. عدد رکوعات قرآن طبق مشهور ۵۴۰ رکوع است.

محتوای قرآن کریم

مضامین و معانی قرآن بسیار متعدد و متنوع و درهم‌تنیده و «سرشار از طراوت تکرار» است. مضامین اصلی قرآن عبارت است از:

• اشاره به وقایع تاریخی (غزوات، هجرت رسول الله(ص) و نظایر آن)

• قصص انبیاء و حکایات دیگر

• اندیشه توحیدی و دعوت به ایمان و اسلام

• نهی از شرک و نفاق

• معادشناسی (توصیف عوالم اخروی و حیات پس از مرگ)

• فرشته شناسی (نیز شامل بحث درباره شیطان و شیاطین و جن)

• احکام اخلاقی (اعم از وعظ و ارشاد و انواع امر به معروف و نهی از منکر)

• توجه دادن به آیات الهی و شگفتی‌های آفاق و انفس (که شباهت به برهان نظم یا اتقان صنع دارد)

• اشاره به ادیان پیشین و کتاب‌ها و صحایف آسمانی

• داستان آفرینش و خلقت انسان، و انسان شناسی روانشناسانه

آیه کوچکترین واحد قرآن کریم

واحد کوچک قرآن کریم، آیه است. در بیشتر موارد هر آیه یک جمله است. ولی گاه آیاتی هست که متشکل از چند جمله و یک پاراگراف است (نظیر آیة الکرسی یا آیه نور) و گاه حتی به ‌اندازه چند پاراگراف است. گاه هست که آیه نه فقط از یک جمله کمتر است، بلکه فقط یک کلمه است مانند «مدهامّتان» (الرحمن، ۶۴)، یا از آن هم کمتر مانند اغلب حروف مقطعه یا فواتح سور نظیر «طه»، «یس»، یا «الم». شناخت حد آیه «توقیفی» و از سوی خداوند است. طبق معتبرترین قول که ابوعبدالرحمن بن حبیب سُلَمی از امیرالمؤمنین علی (ع) نقل کرده و امام شاطبی آن را در ناظمة الزهر آورده است، تعداد کل آیات قرآن، ۶۲۳۶ آیه است.

سوره های قرآن کریم

واحد بزرگ قرآن کریم، سوره است. سوره در لغت یعنی «بریده شده» و در اصطلاح گروهی مستقل از آیات قرآن که مطلع و مقطعی دارد. کلمه سوره به همین معنی در خود قرآن هم به کار رفته است. قرآن کریم، کلاً ۱۱۴ سوره دارد که کمابیش به ترتیب بلندی طول مرتب شده‌اند. بلندترین سوره قرآن سوره بقره است (۲۸۶ آیه، برابر با ۴۸ صفحه در کتابت عثمان طه= مصحف المدینة) و کوتاه ترین سوره، کوثر است (دارای ۳ آیه).

درباره اینکه ترتیب و توالی سوره‌های قرآن که آغاز آن ها، فاتحة الکتاب و پایان آن ها، سوره ناس است، توقیفی است یا اجتهادی (اجتهاد صحابه) و به رأی و نظر گردآورندگان باز می‌گردد، اختلاف نظر است.

تحریف‌ناپذیری قرآن کریم

افراد اندکی بر این گمان بوده‌اند که برخی مطالب از قرآن حذف شده است اما اجماع مسلمین بر این است که متن کنونی رایج این کتاب به صورت متواتر در میان نسل های مسلمانان نقل شده است و هیچ گونه کمی یا زیادتی در آن راه نیافته است.

برخی از مجتهدان و مراجع تقلید معاصر شیعه در پاسخ به استفتاهای صورت گرفته از آنها درباره تحریف قرآن کریم به صراحت قرآن را مصون از تحریف معرفی کرده‌اند.

سوره های مکی و مدنی قرآن کریم

قرآن پژوهان اعم از شیعه و اهل سنت برای شناخت سوره‌ها (و آیات) مکی و مدنی، سه قاعده یا معیار نهاده‌اند؛

• قاعده مکانی: آنچه در مکه (و پیرامون آن) نازل شده، ولو بعد از هجرت، مکی است و آنچه در مدینه (و پیرامون) آن نازل شده، مدنی است.

• قاعده ناظر به انسان ها: آنچه خطاب به اهل مکه باشد (غالباً با «یا ایها الناس» یا «یا بنی آدم») مکی است و آنچه خطاب به اهل مدینه باشد (غالباً با خطاب «یا ایها الذین آمنوا») مدنی است.

• قاعده زمانی: که محققان آن را جامع و مانع تر شمرده‌اند، این است که آیات و سوره‌هایی که پیش از هجرت نازل شده است، مکی است و آیات و سوره‌هایی که پس از هجرت فرود آمده است، مدنی است. چه در مکه نازل شده باشد، چه در مدینه یا در سفرها و غزوات.

گردآوری: مجله اینترنتی ستاره

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع
قرآن کریم اسلام کوئست مرجعی برای پاسخگویی …آیا در خواندن قرآن برای أموات، آیات و سوره‌های خاصی سفارش شده است؟مبانی و شیوه‌های تربیت اخلاقی در قرآن کریم از …مبانی و شیوه‌های تربیت اخلاقی در قرآن کریم از دیدگاه علامه طباطباییآنچه درباره سید مجتبی خامنه ای باید بدانیم …رهبر انقلاب حضرت آیت الله خامنه‌ای هم اکنون دارای فرزند هستند نام دخترانشان بشری و موسیقی از دیدگاه قرآن کریمباید تحقیق کنیم آیا مرادِ روایات از لفظ غنا معناى لغوىِ آن است یا نه و اگر جواب منفى بلاغت قرآن کریم مرکز فرهنگ و گفتار بلیغ آنست که به مقتضای حال و مناسب مقام گفته شود ، و رعایت مقتضای حال در واقع القرآن الکریم کدام آیه قرآن درباره حجاب است؟ شهر سوالدو آیه قرآن به صورت صریح بحث حجاب را مطرح کرده اند آیه ۳۱ سوره نور و آیه ۵۹ سوره احزاب آیات قرآن که درباره امام زمانعج است، کدام هاست؟ …آیات بسیاری درباره امام زمان عج در قرآن وجود دارد و بعضی تا ۲۵۰ آیه از آیات قرآن را سایت موسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان نکته درباره صراط مستقیم اولین فاتح صراط مستقیم کیست و چرا اهل آن، بر سایر مردمان همه چیز درباره ی جنو جنیانال چیست؟؟از جن در قرآن و احادیث در میان انسانها بر سر خلقت نظام عالم دو دیدگاه کلی وجود دارد، عده القرآن الکریم قرآن کریم اسلام کوئست مرجعی برای پاسخگویی به سوالات دینی آیا در خواندن قرآن برای أموات، آیات و سوره‌های خاصی سفارش شده است؟ مبانی و شیوه‌های تربیت اخلاقی در قرآن کریم از دیدگاه علامه مبانی و شیوه‌های تربیت اخلاقی در قرآن کریم از دیدگاه علامه طباطبایی آنچه درباره سید مجتبی خامنه ای باید بدانیم ساندیس خور رهبر انقلاب حضرت آیت الله خامنه‌ای هم اکنون دارای فرزند هستند نام دخترانشان بشری و هدی، و موسیقی از دیدگاه قرآن کریم موسیقى در زبان فارسى به کسر قاف و سکون یاء و در زبان عربى به فتح قاف و الف مقصور تلفظ مى‏شود بلاغت قرآن کریم مرکز فرهنگ و گفتار بلیغ آنست که به مقتضای حال و مناسب مقام گفته شود ، و رعایت مقتضای حال در واقع میزانی کدام آیه قرآن درباره حجاب است؟ شهر سوال دو آیه قرآن به صورت صریح بحث حجاب را مطرح کرده اند آیه ۳۱ سوره نور و آیه ۵۹ سوره احزاب به طور آیات قرآن که درباره امام زمانعج است، کدام هاست؟ شهر سوال آیات بسیاری درباره امام زمان عج در قرآن وجود دارد و بعضی تا ۲۵۰ آیه از آیات قرآن را مرتبط سایت موسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان نکته درباره صراط مستقیم اولین فاتح صراط مستقیم کیست و چرا اهل آن، بر سایر مردمان برتری همه چیز درباره ی جنو جنیانال چیست؟؟از دست جن در قرآن و احادیث در میان انسانها بر سر خلقت نظام عالم دو دیدگاه کلی وجود دارد، عده ای که

ارگ کریم خان زند، یادگاری بی‌نظیر از سلسله زندیه

[ad_1]

ارگ کریم خان زند در شیراز قرار دارد.ارگ کریم خان زند متعلق به سلسله زند بوده و با معماری زیبایی بنا گردیده و دارای دژ‌های محکم آجری می‌باشد.

مطمعناً برای سفر در داخل ایران لیست بلندی از جاذبه‌های گردشگری و مناظر دیدنی و بناهای تاریخی در مقابل خود خواهید داشت. در میان این لیست شهر باستانی شیراز در شرایط خوبی قرار دارد و دارای اماکن تاریخی و تفریحی بسیار زیبایی می‌باشد. یکی از معروف‌ترین بناهای تاریخی این شهر ارگ کریم خان زند می‌باشد که یکی از سازه‌های برجسته باقی مانده از سلسله زند است.

ارگ کریمخانی (ارگ کریم خان زند)

این بنا در مرکز شهر و در کنار میدان شهرداری نزدیک بازار شیراز واقع شده است. ساختمان ارگ به طور کامل از آجر ساخته شده و دارای اتاق‌های مسکونی می‌باشد. ساخت و ساز ارگ کریم خان به قرن 18 میلادی بر می‌گردد زمانی که کریم خان زند و خاندان زند حکومت بر ایران را در دست گرفتند و شیراز را به عنوان پایتخت حکومت و همچنین محل زندگی خود برگزیدند.

معماری ارگ کریم خان زند

ساختار این ارگ شما را به یاد ساختمان‌های ساخته شده‌ی ساده آجری در قرن 11 و 12 میلادی زمانی که سلجوقیان در ایران حکومت می‌کرند، می‌اندازد. دژهای چهار گوشه ارگ 15 متر ارتفاع دارند که بسیار مستحکم و از جنس آجر می‌باشند ولی یکی از این دژها در سال‌های اخیر همانند برج پیزا در ایتالیا منحرف و کج شده است که روند توقف کج‌شدگی این برج به لحاظ فنی و مهندسی مورد اهمیت قرار دارد. در داخل ساختمان می‌توان ظرافت برخی از جزئیات و هنرهای  معماری ایرانی را بدون کاووش و دقت مشاهده کرد و این اشاره به اهمیت معماری بی‌نظیر سنتی در قرن‌های گذشته دارد.

در بالای دروازه ورودی ارگ کاشی کاری قابل توجهی از نبرد رستم در برابر شیطان قرار دارد. همانطور که میدانید رستم شخصیت قهرمان شاهنامه که کتاب شعر حماسی فردوسی، شاعر شناخته شده‌ قرن 10 و 11 میلادی است، می‌باشد. پس از ورود به هشتی، راهروی جلویتان شما را به حیاط بزرگ با باغ پرتغال شگفت‌آور راهنمایی می‌کند.

اتاق‌های اصلی ارگ کریم خان

همانطور که وارد حیاط می‌شوید در مقابل شما در آن طرف حیاط، زیر بادگیر بزرگ اتاق‌ زیبایی قرار دارد که چشم شما را به خود خیره می‌کنند. در داخل اتاق به زیبایی تزئین شده و مجسمه جذاب موم کریم خان و بزرگان در داخل اتاق وجود دارد که نشان می‌دهد کریم خان در دادگاه با مقامات ملاقات می‌کرده است و به شیوه‌ای زیبا تاریخ در این ارگ را به صورت بصری به ما القا می‌کند.

نقاشی‌های متعددی بر دیوار‌ و سقف‌ شن و ماسه‌ای اتاق‌ها‌ کشیده شده و این هنر حیات بخشیدن به ساختمان‌های رسمی و غیر رسمی در دوران زند بوده است. ترکیبی از برگ‌ها با رنگ طلایی و قرمز نسبتا تیره در دیواره‌های داخلی ساختمان‌های سلطنتی مورد استفاده قرار می‌گرفت. در یکی از اتاق‌ها برای ترویج فرهنگ و هنر ایرانی یک زن و شوهر با پوشیدن لباس‌های رنگارنگ محلی این فرهنگ و پوشش محلی را به گردشگران نشان می‌دهند. البته فقط در این ارگ این پوشش محلی را نمی‌بینید بلکه در بیشتر نقاط ایران با این پوشش‌های محلی آن منطقه روبرو خواهید شد.

حمام ارگ کریم خان

در جنوب شرقی حیاط ارگ یک درب وجود دارد که شما را به حمام کریم خان می‌رساند. دکوراسیون گچ ساده در عین حال دوست داشتنی این حمام، حاکی از اهمیت گل و طبیعت است که هنرمندان شیرازی به خوبی از آن الهام گرفته‌اند. قسمت اول ورود به حمام سربینه آن می‌باشد. در این سربینه چهار سکو جهت نشستن و لباس کندن وحود دارد و در وسط این قسمت حوض هشت گوشی وجود دارد. در گوشه‌ای از سربینه محلی برای گرم کردن فضا توسط آتش و درست کردن چای و قلیان کشیدن تعبیه شده و در زیر سکوهای سربینه محل گذاشتن کفش و بسته لباس بوده است. کف حمام از جنس مرمر و حمام دارای لوله‌های ساخته شده از خاک رس برای گرم کردن کف حمام و همچنین انتقال آب و... است. در داخل حمام پس از صحبت کردن به دلیل بسته بودن میحط و طراحی و معماری خاص آن با انعکاس صدای خود مواجه می‌شوید.

ترجمه و گردآوری: مجله اینترنتی ستاره

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع
اصفهانبه گزارش ایمنا، پس از اینکه بارندگی های پاییز و زمستان سال گذشته به اندازه ای نبود که نرگس آبادهاز همان سال که با نام حاج اسدالله لاجوردی و قاطعیت و شجاعتش در برابر عملیات وحشیانه اصفهان خیلی وقته که می خوام در خصوص محله قینان اطلاعاتی را ارائه کنم که خدا را شکر امروز بخشی از نرگس آباده گلعلی پرچم روی آن یکی را نیز کنار می زند این چهره اش کامل تر است نیمه بالایی بدن و یک دستش هم

گشت پاییزی در زادگاه کریم خان زند +عکس

[ad_1]

سرویس گردشگری خبرایرانی، «تپه پری» محوطه ای باستانی در روستای پیروز (پری) است که علی رغم گنجینه ای که دردل خود دارد، امروزه فراموش شده و از آن استفاده ای به منظور گردشگری و باستان شناسی نمی شود. این روستا و «قلعه پری» (قلعه بلنده) آن زادگاه کریم خان زند بوده است.

متاسفانه این تپه علی رغم قدمت تاریخی و ارزش فوق العاده آثار باستانی به دست آمده از آن، هنوز ثبت ملی نشده است. با وجود این، نحوه تدفین اجسادی که در گورستان های مکشوفه آن یافت شده، اطلاعات گران قیمتی راجع به اعتقادات اقوام کهن در اختیار ما قرار می دهد.

موقعیت روستا وقلعه کریم خان

روستای پیروز (پری) در جاده اراک-ملایر و در فاصله 27 کیلومتری جنوب شرقی ملایر، از توابع بخش زند دهستان کمازان این شهرستان  قرار دارد.ارتفاع تپه پری 15 متر است و در 200 متری جاده آسفالته اراک-ملایر واقع شده است.

قلعه باستانی و تاریخی «پری» (بلنده) در مرکز روستا واقع شده است. بنای اولیه آن به قرن چهارم پیش از میلاد نسبت داده می‏شود. بر فراز خرابه‏های این قلعه، قلعة منسوب به کریم‏خان زند قرار دارد که محل تجمع و سازماندهی لشکریانش بوده است. البته به غیر از قلعه بلنده ، 5 قلعه دیگر هم در این روستا وجود دارد. 

قلعه باستانی و تاریخی «پری» (بلنده) در مرکز روستا واقع شده است

 
وجه تسمیه
«پری» به معنای گرداگرد و پیرامون و همچنین نام دختر کریم خان زند بوده است.

کاوش های انجام شده و کشفیات
در کاوش هایی که برای اولین بار توسط مهندس حکیمی در سال 1349 در این محل به عمل آمد، قدمت این قلعه را مربوط به دور های زندیه، ساسانی و مادها دانسته اند و قبوری متعلق به هزاره اول میلادی نیز در آن کشف شده است.اما با کاوش های مجدد در سال 1384 به سرپرستی جواد باباپیری قدمت قلعه و روستا را به دوره قبل از عصر مفرغ و آهن دانسته اند. به طور کلی در تپه پری 150 قبر شناسایی و مورد مطالعه قرار گرفته است. اکثر سنگ قبرها از جنس سنگ آذرین و مستطیل شکل هستند. بر روی قبور زنان سلسله زندیه معمولا نقش مُهر و تسبیح، شانه دوطرفه، آئینه و جانماز حکّاکی شده و بر روی قبور مردان نیز تصویر مُهر و تسبیح، قلیان، خنجر، تفنگ برنو و گاهی نیزاسب دیده می شود. بالای قبر خان‌ها و بزرگان ایل نیز یک سنگ ایستاده قرار گرفته است. روی این سنگ معمولا صحنه‌های آوردن قلیان و چای برای خان یا بزرگ ایل به تصویر کشیده‌ شده ‌است.

قبر مادر کریم خان نیز در بررسی های باستان شناسان در همین تپه یافت شده است. سنگ قبر مادر کریم خان پس از کشف توسط اهالی روستا به حمام انتقال داده شده و با توجه به حساسیتی که اهالی به کریم خان داشتند ، محافظت از آن را خود به عهده گرفته و معمولا سنگ قبر را به هرکسی نشان نمی دادند.

در مورد قبور قدیمی تر طرز قرار گرفتن اسکلت ها درون قبور بر روی بازوی راست یا چپ است که بسته به موقعیت خورشید در آسمان متفاوت بوده است و سعی شده است صورت مردگان رو به خورشید قرار بگیرد. زانوها نیز خم و دست ها روی سینه قرار گرفته است.ظروف و تزئیناتی از قبیل گردنبند، انگشتر و دست بند که در زمان حیات مورد استفاده متوفی بوده را نیزهمراه وی دفن کرده اند.

بنای اولیه قلعه باستانی و تاریخی «پری» به قرن چهارم پیش از میلاد نسبت داده می‏شود

 
سیستم آبرسانی قلعه زندیه نیز شباهت بسیار زیادی با حمام فین کاشان دارد. در این سیستم لوله های سفالی مارپیچ از رودخانه به سمت قلعه کشیده شده اند ، تا بتوانند آب را با فشار به داخل قلعه مذکور برسانند. کشف دو قطعه لوله سفالی (تن پوشه) با حدود 45 سانتی متر طول و 15 سانتی متر قطر که اطراف آن با ساروج و نخاله های خشت پخته پوشانده شده است ، باستان شناسان را متوجه سیستم آبرسانی تپه پری کرد که مقصد آبرسانی آن قلعه زندیه بوده است.

در اطراف و داخل رودخانه تعداد شش تپة باستانی وجود دارد که در آن‏ها سفالینه و سکه‏های قدیمی پیدا شده است. قدمت این تپه‏ها به دوران ماد می‏رسد.خرابه‏های حمام قدیمی و امامزاده دو خواهران از دیگر آثار این روستاست.

حمام پری معروف یه حمام کریمخانی ، از جمله بناهای دوره زندیه است که توسط کریم خان زند در این روستا بنا شده است. تمام مصالح مصرف شده در این حمام با ملات ساده کار شده است. این حمام زیر زمین احداث شده است و سطح آن هم کف با سطح زمین است روشنایی های این حمام دارای 5 نور گیر قدیمی است . بازسازی این حمام قدیمی در 130 سال قبل انجام شده و سنگ قدیمی آن در میراث فرهگی شهرستان ملایر نگهداری می شود.

طبیعت روستای «پری»
باغ‌های انبوه، سواحل رودخانه خروشان، قنات‌های قدیمی‌، طبیعت جذاب و گیاهان دارویی و آثار تاریخی ارزشمند ،فضای گردشگری مناسبی برای گردشگران فراهم آورده است.منطقۀ حفاظت شدۀ «لشکردر» نیز با وسعتی معادل 1600 هکتار زیستگاه حیات وحش این روستاست. 

سیستم آبرسانی قلعه زندیه نیز شباهت بسیار زیادی با حمام فین کاشان دارد.

 
سوغات و غذاهای محلی
انواع قالی و گلیم مهم‏ترین صنایع دستی و کشمش، شیره انگور، گردو و بادام سوغات این روستا است.ترخینه، کاچی، آش جو با سیرابی، آش رشته ترش، آش خیار و اشکنه نیز غذاهای رایج روستای پری هستند.

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع
جایی شبیه رویا در ایران عکسسوباتان دارای جمعیت کمی است که در اواخر ماه اول تابستان از روستاهایی چون قلعه‌بین در پاییز درجنگل ابر جلوه‌ای زیبا ازطبیعتعکسجنگل ابرعکس جنگل ابرجنگلآب و هوای جنگل ابرابرعکسهای جنگل ابرجنگل ابر شاهرودجنگل رابطه عاشقانه لیلا حاتمی و همسرش عکسلیلا حاتمی به تازگی در گفت‌وگویی مشترک با هانیه توسلی که در تازه‌ترین شماره ماهنامه دانلود آهنگ جدید پرشین سانگدانلود آهنگ جدید ساسی مانکن به نام بد سلیقه دانلود آهنگ جدید پازل باند به نام نگم برات سفر به یزد بیا تا برویمسفربهیزدیزدآبان برای پیدا کردن آب انبار شش بادیگیری یزد باید در کوچه پس کوچه هایش راه بروید سفرهای یک روزه بیا تا برویمسفرهاییکروزهبیا تا برویم دکتر گلبن که عمری را در راه بهار شناسی طی کرده و چون فرزند خوانده شاعر جایی شبیه رویا در ایران عکس سوباتان دارای جمعیت کمی است که در اواخر ماه اول تابستان از روستاهایی چون قلعه‌بین در این پاییز در«جنگل ابر» جلوه‌ای زیبا ازطبیعتعکس یک کشتی عظیم‌الجثه در سواحل نیلگون کیش جا خوش کرده که به کشتی یونانی معروف است در غرب جزیره رابطه عاشقانه لیلا حاتمی و همسرش عکس آن حس‌ها همه‌اش واقعی است خیلی‌ها معتقدند رابطه عاشقانه شخصیت‌های فیلم لیلا با توجه به دانلود آهنگ جدید پرشین سانگ دانلود آهنگ جدید ساسی مانکن به نام بد سلیقه دانلود آهنگ جدید پازل باند به نام نگم برات سفر به یزد بیا تا برویم سفربهیزد یزدآبان برای پیدا کردن آب انبار شش بادیگیری یزد باید در کوچه پس کوچه هایش راه بروید و سر ارمنی‌های ایران ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد اوانس اوگانیانس اولین کارگردان سینمای ایران و همچنین بانی اولین مدرسهٔ بازیگری در ایران سفرهای یک روزه بیا تا برویم سفرهاییکروزه بیا تا برویم دکتر گلبن که عمری را در راه بهار شناسی طی کرده و چون فرزند خوانده شاعر به

قرآن کریم را چه کسی جمع آوری کرده است؟

[ad_1]

بامداد-قرآن در زمان خود پیامبر توسط افرادی که ایشان مأمور کرده و به “کاتبان وحی” مشهورند، نوشته می شد و غیر از آنها افراد دیگر هم سوره ها و آیات را برای خودشان می نوشتند از این رو تمام قرآن در الواح و تکه های پوست و پارچه های ابریشمی و دیگر نوشت افزارهای معمول آن روز نوشته شده و در همیانی پشت منبر پیامبر نگهداری می شد و افرادی هم که سوره ها و آیات را برای خود می نوشتند، تمام یا قسمتی از قرآن را برای خود نوشته بودند از این رو است که افرادی صاحب مصحف بودند مانند ابن مسعود و ابی بن کعب و …

چون نزول وحی تا آخر عمر پیامبر ادامه داشت، طبیعی بود که قرآن به صورت یک کتاب تمام شده که بین دو جلد باشد، نوشته نشد و با نزدیک شدن وفات پیامبر ایشان به امام علی وصیت کرد تمام قرآن را با شرح و تفسیر و بیان شأن نزول و … نوشته و به جامعه ارائه دهد که امام علی این کار را کرد گر چه حاکمان محصول کار امام را نپذیرفتند (اصابه، ابن عبد ربه اندلسی، ج۵، ص۱۳؛ استیعاب، ابن عبد البر (در ترجمه ابی بکر عبد الله بن ابی قحافه)؛ تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۱۴ ؛ الاتقان،سیوطی، ج۱، ص۹۹ و…) و خود مطابق دستور پیامبر که جایگاه سوره ها و آیات را معین کرده بود، قرآن را جمع آوری کردند.

کسانی هم که می گویند قرآن بعد از پیامبر جمع آوری شده مراد چینش سوره هاست نه آیه ها. چینش آیات بر اساس ترتیب رسول خداست

جمع آوری قرآن هم مدت کمی بعد از وفات پیامبر بعد از جنگ یمامه صورت گرفت و چون علاوه بر قرآن جمع آوری شده، افراد دیگر هم دارای مصحف بودند و اختلاف های جزیی در مصحف ها بود. (زیرا نویسندگان مصحف ها کلماتی از جانب خود یا با شنیدن از پیامبر در بیان آیات در ضمن آیه نوشته بودند تا در آینده مقصود آیه را درست بفهمند و بعد این کلمات به اشتباه توسط خود آنان یا دیگران جزو وحی حساب شد و عثمان و صحابه احتمال دادند این اختلاف های جزیی کم کم زیاد شود و به تحریف خطرناک بینجامد و برای جلوگیری از این اتفاق، عثمان (با نظارت حضرت علی) دستور داد همه مصحف های دیگر را جمع آوری کرده و از بین ببرند و مصحف جمع آوری شده در زمان ابوبکر را تکثیر کرد و به کل جهان اسلام فرستاد.

بنابراین قرآن علاوه بر این که در قلب هزاران مسلمان حفظ می شد، توسط کاتبان وحی و دیگران در زمان خود پیامبر نوشته شد و اولین تنظیم و جمع آوری قرآن پس از پیامبر در زمان خلیفه اول (توسط اصحاب پیامبر با نظارت حضرت علی) بود و عثمان فقط مصحف جمع آوری شده در زمان خلیفه اول را تکثیر کرد و به همه جهان اسلام فرستاد و دیگر مصحف ها را معدوم کرد.

امام علی (علیه السلام) و گردآوری قرآن کریم

در راس کسانی که قرآن را گردآوری کرده بودند، علی(علیه السلام) بود. از خود امام علی(علیه السلام) نقل شده است که هر آیه ای که نازل می شد، رسول الله(صلی الله و علیه وآله) به من یاد می داد و من آن را به خط خود می نوشتم.

سید مرتضی(ره) که یکی از دانشمندان بزرگ شیعی است معتقد بود قرآن همزمان با حیات رسول خدا(صلی الله و علیه وآله) به ترتیب که اکنون در اختیار ما است، جمع آوری و مرتب گردید. به این دلیل که قرآن را در زمان حضرت تدریس می کردند و به مردم تعلیم می دادند و عده ای از اصحاب پیامبر (صلی الله و علیه وآله) آن را حفظ کردند

رسول خدا(صلی الله و علیه وآله) تفسیر آیات و تاویل آنها و ناسخ و منسوخ و نیز محکم و متشابه آنها را به من یاد می داد (التمهیدفی علوم القرآن، ج ۱، ۲۲۹) بنابراین در میان صحابه، مطلع ترین شخص به قرآن مجید، علی بن ابی طالب(علیه السلام) بود.

البته این جمع آوری پراکندگی داشت و نسخه ها در دست اشخاص مختلف، و از همه کامل تر در اختیار امیرالمومنین علی(علیه السلام) بود. بعد از رحلت رسول خدا(صلی الله و علیه وآله) علی(علیه السلام) آن قرآن را آورد و خواست که به خلیفه وقت و صحابه ای که اطراف او بودند تحویل بدهد، آنها قبول نکردند و گفتند: ما نیازی به این نداریم، حضرت فرمود: بعد از این دیگر آن را نخواهید دید. (همان، ص ۲۳۲)

کلام آخر

جمع آوری قرآن که عثمان در زمان خود به کمک گروهی از صحابه انجام داد در حقیقت جمع آوری قرآن نبود بلکه «توحید المصاحف» بود، یعنی مصحف های مختلفی در اختیار اصحاب بود، تعدادی از صحابه مثل «عبدالله بن مسعود»، «ابی بن کعبی» «مقداد بن عمرو» و «زیدبن ثابت» که هرکدام برای خود قرآنی داشتند (التمهید فی علوم القرآن، ج ۱، ص ۲۴۶)

اختلاف قرائت و اختلاف اسلوب و ترتیب پیش آمده بود، و برخی از صحابه رسول خدا(صلی الله و علیه وآله) اظهار نگرانی می کردند که این اختلاف قرائت باعث ایجاد مشکل می شود. به دستور عثمان کمیته ای متشکل از چند نفر شکل گرفت و از میان نسخ قرآن، یک نسخه ملاک عمل شد و بقیه نسخه ها را از بین بردند. (همان، ص ۲۸۰)

بنابراین آنچه که در واقع در زمان عثمان صورت گرفت، جمع آوری قرآن به معنای واقعی کلمه نبود، بلکه همسان سازی رسم الخط و از بین بردن اختلاف قرائت بود. چرا که دلایل و شواهد فراوانی نشان می دهد که قرآن مجید، در زمان رسول خدا(صلی الله و علیه وآله) جمع آوری شده بود.

منابع:
سایت پاسخگو
سایت حوزه

نوشته قرآن کریم را چه کسی جمع آوری کرده است؟ اولین بار در بامداد پدیدار شد.

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع
قرآن در چه زمانی جمع آوری شده است؟ شهر سوالبحث از تاریخ قرآن کریم و کیفیت گردآوری و زمان آن، بحثی دامنه دار است و در این موضوع صناعات ادبی در قرآن کریم نوشته های ادبینوشته های ادبی سالها پیش در مشهد مقدس ضمن قرائت کتاب محکم خدا کم و بیش و در حدود مراحل پیدایش و تکامل جنین در قرآن کریم مجمع البیان، ج، ص منابع و مراجع قرآن کریم طباطبائی، محمد حسین، المیزان مهندسی قرآن معجزات قرآنمعرفی کتاب قرآن، علم، اعجاز این کتاب از سه بخش تشکیل شده که در بخش اول به اعجاز و شگفتی پایگاه صوت درگاه آموزش قرآن کشور صفحه نخست آزمون های قرآن کریم ثبت نام کارکنان دولت گزارش مشکل آزمون کارکنان دولتمبانی و شیوه‌های تربیت اخلاقی در قرآن کریم از …مبانی و شیوه‌های تربیت اخلاقی در قرآن کریم از دیدگاه علامه طباطبایی۞۞ کلاس مجازی حفظ قرآن کریم ۞۞برنامه حفظ و دوره محفوظات به صورت هفتگی در اختیار قرآن آموزان قرار خواهد گرفت که پیامبران زنده در اسلام و قرآن چه کسانی هستند؟برخی پیامبران زنده را چهارتن میدانند حضرت عیسی، خضر، الیاس و ادریسعلیهم‏السلامجدیدترین آراء مستشرقان درباره قرآن پرسمان قرآننمایش نسخه چاپی میزگرد بررسی جدیدترین آراء مستشرقان پیرامون قرآن اشاره همزمان با اعجاز رنگ‌ها در قرآنموضوع رنگ‌ها یکی از شگفتی‌های مطرح شده در قرآن می‌باشد قرآن‌کریم علاوه بر کاربرد قرآن در چه زمانی جمع آوری شده است؟ شهر سوال بحث از تاریخ قرآن کریم و کیفیت گردآوری و زمان آن، بحثی دامنه دار است و در این موضوع، کتاب ها صناعات ادبی در قرآن کریم نوشته های ادبی نوشته های ادبی سالها پیش در مشهد مقدس ضمن قرائت کتاب «محکم خدا» کم و بیش و در حدود برداشت مهندسی قرآن معجزات قرآن معرفی کتاب قرآن، علم، اعجاز این کتاب از سه بخش تشکیل شده که در بخش اول به اعجاز و شگفتی های مراحل پیدایش و تکامل جنین در قرآن کریم مجمع البیان، ج، ص منابع و مراجع قرآن کریم طباطبائی، محمد حسین، المیزان فی پایگاه صوت درگاه آموزش قرآن کشور صفحه نخست آزمون های قرآن کریم ثبت نام کارکنان دولت گزارش مشکل آزمون کارکنان دولت مبانی و شیوه‌های تربیت اخلاقی در قرآن کریم از دیدگاه علامه مبانی و شیوه‌های تربیت اخلاقی در قرآن کریم از دیدگاه علامه طباطبایی ۞۞ کلاس مجازی حفظ قرآن کریم ۞۞ برنامه حفظ و دوره محفوظات به صورت هفتگی در اختیار قرآن آموزان قرار خواهد گرفت که براساس قرآن و سبک زندگی سلام و عرض ادب بلاخره پس از چند ماه تلاشبرنامه نویسی،گرافیک،جمع آوری مطالب و… نرم افزار پیامبران زنده در اسلام و قرآن چه کسانی هستند؟ برخی پیامبران زنده را چهارتن میدانند حضرت عیسی، خضر، الیاس و ادریسعلیهم‏السلام جدیدترین آراء مستشرقان درباره قرآن پرسمان قرآن نمایش نسخه چاپی میزگرد بررسی جدیدترین آراء مستشرقان پیرامون قرآن اشاره همزمان با برپایی

جمع آوری قرآن کریم توسط چه کسی صورت گرفته است؟

[ad_1]

قرآن در زمان خود پیامبر توسط افرادی که ایشان مأمور کرده و به "کاتبان وحی" مشهورند، نوشته می شد و غیر از آنها افراد دیگر هم سوره ها و آیات را برای خودشان می نوشتند از این رو تمام قرآن در الواح و تکه های پوست و پارچه های ابریشمی و دیگر نوشت افزارهای معمول آن روز نوشته شده و در همیانی پشت منبر پیامبر نگهداری می شد و افرادی هم که سوره ها و آیات را برای خود می نوشتند، تمام یا قسمتی از قرآن را برای خود نوشته بودند از این رو است که افرادی صاحب مصحف بودند مانند ابن مسعود و ابی بن کعب و ...

فرآوری: زهرا اجلال- بخش قرآن تبیان

چون نزول وحی تا آخر عمر پیامبر ادامه داشت، طبیعی بود که قرآن به صورت یک کتاب تمام شده که بین دو جلد باشد، نوشته نشد و با نزدیک شدن وفات پیامبر ایشان به امام علی وصیت کرد تمام قرآن را با شرح و تفسیر و بیان شأن نزول و ... نوشته و به جامعه ارائه دهد که امام علی این کار را کرد گر چه حاکمان محصول کار امام را نپذیرفتند (اصابه، ابن عبد ربه اندلسی، ج5، ص13؛ استیعاب، ابن عبد البر (در ترجمه ابی بکر عبد الله بن ابی قحافه)؛ تاریخ یعقوبی، ج2، ص114 ؛ الاتقان،سیوطی، ج1، ص99 و...) و خود مطابق دستور پیامبر که جایگاه سوره ها و آیات را معین کرده بود، قرآن را جمع آوری کردند.

کسانی هم که می گویند قرآن بعد از پیامبر جمع آوری شده مراد چینش سوره هاست نه آیه ها. چینش آیات بر اساس ترتیب رسول خداست

جمع آوری قرآن هم مدت کمی بعد از وفات پیامبر بعد از جنگ یمامه صورت گرفت و چون علاوه بر قرآن جمع آوری شده، افراد دیگر هم دارای مصحف بودند و اختلاف های جزیی در مصحف ها بود. (زیرا نویسندگان مصحف ها کلماتی از جانب خود یا با شنیدن از پیامبر در بیان آیات در ضمن آیه نوشته بودند تا در آینده مقصود آیه را درست بفهمند و بعد این کلمات به اشتباه توسط خود آنان یا دیگران جزو وحی حساب شد و عثمان و صحابه احتمال دادند این اختلاف های جزیی کم کم زیاد شود و به تحریف خطرناک بینجامد و برای جلوگیری از این اتفاق، عثمان (با نظارت حضرت علی) دستور داد همه مصحف های دیگر را جمع آوری کرده و از بین ببرند و مصحف جمع آوری شده در زمان ابوبکر را تکثیر کرد و به کل جهان اسلام فرستاد.

بنابراین قرآن علاوه بر این که در قلب هزاران مسلمان حفظ می شد، توسط کاتبان وحی و دیگران در زمان خود پیامبر نوشته شد و اولین تنظیم و جمع آوری قرآن پس از پیامبر در زمان خلیفه اول (توسط اصحاب پیامبر با نظارت حضرت علی) بود و عثمان فقط مصحف جمع آوری شده در زمان خلیفه اول را تکثیر کرد و به همه جهان اسلام فرستاد و دیگر مصحف ها را معدوم کرد.

امام علی (علیه السلام) و گردآوری قرآن کریم

در راس کسانی که قرآن را گردآوری کرده بودند، علی(علیه السلام) بود. از خود امام علی(علیه السلام) نقل شده است که هر آیه ای که نازل می شد، رسول الله(صلی الله و علیه وآله) به من یاد می داد و من آن را به خط خود می نوشتم.

سید مرتضی(ره) که یکی از دانشمندان بزرگ شیعی است معتقد بود قرآن همزمان با حیات رسول خدا(صلی الله و علیه وآله) به ترتیب که اکنون در اختیار ما است، جمع آوری و مرتب گردید. به این دلیل که قرآن را در زمان حضرت تدریس می کردند و به مردم تعلیم می دادند و عده ای از اصحاب پیامبر (صلی الله و علیه وآله) آن را حفظ کردند

رسول خدا(صلی الله و علیه وآله) تفسیر آیات و تاویل آنها و ناسخ و منسوخ و نیز محکم و متشابه آنها را به من یاد می داد (التمهیدفی علوم القرآن، ج 1، 229) بنابراین در میان صحابه، مطلع ترین شخص به قرآن مجید، علی بن ابی طالب(علیه السلام) بود.

البته این جمع آوری پراکندگی داشت و نسخه ها در دست اشخاص مختلف، و از همه کامل تر در اختیار امیرالمومنین علی(علیه السلام) بود. بعد از رحلت رسول خدا(صلی الله و علیه وآله) علی(علیه السلام) آن قرآن را آورد و خواست که به خلیفه وقت و صحابه ای که اطراف او بودند تحویل بدهد، آنها قبول نکردند و گفتند: ما نیازی به این نداریم، حضرت فرمود: بعد از این دیگر آن را نخواهید دید. (همان، ص 232)

کلام آخر

جمع آوری قرآن که عثمان در زمان خود به کمک گروهی از صحابه انجام داد در حقیقت جمع آوری قرآن نبود بلکه «توحید المصاحف» بود، یعنی مصحف های مختلفی در اختیار اصحاب بود، تعدادی از صحابه مثل «عبدالله بن مسعود»، «ابی بن کعبی» «مقداد بن عمرو» و «زیدبن ثابت» که هرکدام برای خود قرآنی داشتند (التمهید فی علوم القرآن، ج 1، ص 246)

اختلاف قرائت و اختلاف اسلوب و ترتیب پیش آمده بود، و برخی از صحابه رسول خدا(صلی الله و علیه وآله) اظهار نگرانی می کردند که این اختلاف قرائت باعث ایجاد مشکل می شود. به دستور عثمان کمیته ای متشکل از چند نفر شکل گرفت و از میان نسخ قرآن، یک نسخه ملاک عمل شد و بقیه نسخه ها را از بین بردند. (همان، ص 280)

بنابراین آنچه که در واقع در زمان عثمان صورت گرفت، جمع آوری قرآن به معنای واقعی کلمه نبود، بلکه همسان سازی رسم الخط و از بین بردن اختلاف قرائت بود. چرا که دلایل و شواهد فراوانی نشان می دهد که قرآن مجید، در زمان رسول خدا(صلی الله و علیه وآله) جمع آوری شده بود.

---

منابع:
سایت پاسخگو
سایت حوزه

جمع‌آوری قرآن در چه زمان صورت گرفت؟

جمع آوری قرآن در چه زمانی صورت گرفته است؟

هفتاد هزار فرشته برای یک سوره

نویسنده وحی مهدور الدم شد

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع
قرآن در چه زمانی جمع آوری شده است؟ شهر سوالبحث از تاریخ قرآن کریم و کیفیت گردآوری و زمان آن، بحثی دامنه دار است و در این موضوع پایگاه جامع حفظ قرآن کریم حفظ قرآن کریم همیشه و همه وقت در نگاه بزرگان و رهبران دینی ما جایگاه والا و ویژه ای مبانی و شیوه‌های تربیت اخلاقی در قرآن کریم از …مبانی و شیوه‌های تربیت اخلاقی در قرآن کریم از دیدگاه علامه طباطباییمهندسی قرآن معجزات قرآنمعرفی کتاب قرآن، علم، اعجاز این کتاب از سه بخش تشکیل شده که در بخش اول به اعجاز و شگفتی قرآن شیطان کارش همین است روی هر آنچه گنداب و تعفن است، روکش قرمز و سبز و آبی می کشد و با پایگاه صوت درگاه آموزش قرآن کشور صفحه نخست آزمون های قرآن کریم ثبت نام کارکنان دولت گزارش مشکل آزمون کارکنان دولتقرآن و سبک زندگیسلام و عرض ادب بلاخره پس از چند ماه تلاشبرنامه نویسی،گرافیک،جمع آوری مطالب و… نرم انتخاب اسم فرزند از روی قرآن کریم مؤسسه جهانى …هرچند که ممکن است این فعالیت صورت گرفته نقص هایی هم داشته باشد ولی در مجموع به عنوان پیامبران زنده در اسلام و قرآن چه کسانی هستند؟برخی پیامبران زنده را چهارتن میدانند حضرت عیسی، خضر، الیاس و ادریسعلیهم‏السلامجدیدترین آراء مستشرقان درباره قرآن پرسمان قرآننمایش نسخه چاپی میزگرد بررسی جدیدترین آراء مستشرقان پیرامون قرآن اشاره همزمان با قرآن در چه زمانی جمع آوری شده است؟ شهر سوال بحث از تاریخ قرآن کریم و کیفیت گردآوری و زمان آن، بحثی دامنه دار است و در این موضوع، کتاب ها پایگاه جامع حفظ قرآن کریم حفظ قرآن کریم همیشه و همه وقت در نگاه بزرگان و رهبران دینی ما جایگاه والا و ویژه ای داشته است مهندسی قرآن معجزات قرآن معرفی کتاب قرآن، علم، اعجاز این کتاب از سه بخش تشکیل شده که در بخش اول به اعجاز و شگفتی های مبانی و شیوه‌های تربیت اخلاقی در قرآن کریم از دیدگاه علامه مبانی و شیوه‌های تربیت اخلاقی در قرآن کریم از دیدگاه علامه طباطبایی قرآن و سبک زندگی سلام و عرض ادب بلاخره پس از چند ماه تلاشبرنامه نویسی،گرافیک،جمع آوری مطالب و… نرم افزار قرآن شیطان کارش همین است روی هر آنچه گنداب و تعفن است، روکش قرمز و سبز و آبی می کشد و با هزار ادا و پایگاه صوت درگاه آموزش قرآن کشور صفحه نخست آزمون های قرآن کریم ثبت نام کارکنان دولت گزارش مشکل آزمون کارکنان دولت انتخاب اسم فرزند از روی قرآن کریم مؤسسه جهانى سبطین ع هرچند که ممکن است این فعالیت صورت گرفته نقص هایی هم داشته باشد ولی در مجموع به عنوان اقدامی پیامبران زنده در اسلام و قرآن چه کسانی هستند؟ برخی پیامبران زنده را چهارتن میدانند حضرت عیسی، خضر، الیاس و ادریسعلیهم‏السلام جدیدترین آراء مستشرقان درباره قرآن پرسمان قرآن نمایش نسخه چاپی میزگرد بررسی جدیدترین آراء مستشرقان پیرامون قرآن اشاره همزمان با برپایی

نسیمی از فضائل کریم اهل بیت علیهم السلام

[ad_1]

هنگامی که امام حسن مجتبی علیه السّلام برای نماز آماده می شد، بهترین لباسهای خود را می پوشید. از آن حضرت پرسیدند: چرا بهترین لباسهای خود را می پوشید؟ امام علیه السّلام در پاسخ فرمود: همانا خداوند زیباست و زیبایی را دوست می دارد، پس من نیز لباس زیبا برای راز و نیاز با پروردگارم می پوشم.

فرآوری: آمنه اسفندیاری ـ بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان

 راه های شناخت عظمت و برتری یک انسان این است که محبوب انسان های برتر و با فضیلت باشد. در عالم هستی برتر از خاتم پیامبران صلی الله علیه و آله نداریم و حسن بن علی علیهما السلام سخت محبوب پیغمبر گرامی اسلام بود و این محبت و دوستی را در گفتار و کردار خویش ظاهر، و به اصحاب خود می فهماند .
ما در این نوشتار به بیان برخی از فضائل این محبوب عزیز پیامبر صلی الله علیه و آله می پردازیم:

خوش برخوردی

امام حسن علیه السلام دوستی شوخ طبع داشت. روزی به خدمت او رسید. امام علیه السلام فرمود: شب را چگونه صبح کردی؟ او در جواب گفت : یابن رسول اللّه ! شب را بر خلاف رضای خود و خدا و شیطان به صبح آوردم . امام علیه السلام خندید و فرمود چگونه ؟ عرض کرد: خدای عزوجل دوست دارد که او را اطاعت کنم و مرتکب معصیت او نشوم و من چنین نیستم و شیطان دوست دارد معصیت خدا کنم و او را اطاعت نکنم و این چنین هم نیستم و خودم دوست دارم هرگز نمیرم و این گونه نمی باشم . از این داستان استفاده می شود که امام علیه السلام با همه ابهت و بزرگی که داشتند به گونه ای با دیگران برخورد می کردند که آنها براحتی در محضر او بلکه با خود او شوخی می کردند و حضرت گوش می دادند و می خندیدند.

امام مجتبی علیه السلام فرمودند: به تحقیق خداوند روزی شما را بر عهده گرفته است، و شما را برای بندگی فراغت بخشیده و به شکرگزاری تشویق نموده است و نماز را بر شما واجب فرموده و به پرهیزکاری توصیه فرموده است. (تحف العقول، ص 234)

لباس زیبا برای نماز

گویند هنگامی که امام حسن مجتبی علیه السّلام برای نماز آماده می شد، بهترین لباسهای خود را می پوشید. از آن حضرت پرسیدند: چرا بهترین لباسهای خود را می پوشید؟ امام علیه السّلام در پاسخ فرمود: انّ اللّه جمیل و یحب الجمال ، فاتحمل لربّی و هو یقول : خذو زینتکم عند کل مسجد. همانا خداوند زیباست و زیبایی را دوست می دارد، پس من نیز لباس زیبا برای راز و نیاز با پروردگارم می پوشم و هم او فرمود: به هنگام رفتن در مسجد خود را به زینت دربرگیرید. بر همین اصل ، طبق روایات مستحب است که انسان ، برای نماز نیکوترین جامه خود را بپوشد، خود رامعطّر کند و با رعایت نظافت و در کمال طهارت به نماز و راز و نیاز با خدای بزرگ بپردازد.

ترحم بر حیوانات

نجیح گوید: حسن بن علی علیه السلام را دیدم که مشغول خوردن غذا بود و سگی روبروی او قرار گرفته بود، هر لقمه ای که می خورد یک لقمه هم به آن سگ می داد. عرض کردم: یابن رسول اللّه ! این سگ را از خود دور نمی کنی؟ حضرت فرمود: رهایش کن زیرا من از خداوند حیا می کنم که جانداری به من نگاه کند و من بخورم و به او نخورانم .

شیعه حقیقی

مردی به امام حسن علیه السلام گفت: من از شیعیان شما هستم. امام علیه السلام فرمود: ای بنده خدا اگر مطیع امر و نهی ما هستی راست می گوئی و اگر این گونه نیستی با ادعای مقام بلند تشیع که از آن بهره مند نیستی برگناهان خود نیفزا و به نگو من از شیعیان شما هستم . بلکه بگو من از دوستداران شما و دشمن دشمنان شما هستم و تو در نیکی و بسوی نیکی هستی .

امام علیه السلام فرمودند: «ای بندگان خدا» بدانید که خداوند شما را بیهوده نیافریده است، و بحال خود رها ننموده، مدت عمرتان را نوشته، و روزی شما را بینتان قسمت کرده تا هر خردمندی قدر و ارزش خود را بداند و بفهمد جز آنچه مقدر شده هرگز به او نمی رسد. (تحف العقول، ص 234)

شفاعت دو کودک

عصر رسول خدا (صلی الله علیه و آله) بود، حسن و حسین (علیهما السلام) کودک بودند شخصی گناهی کرد و از شرم آن گناه ، مدتی مخفی شد و نزد رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نمی آمد تا اینکه آن شخص ، حسن و حسین (علیهما السلام) را دید، آن دو را بر دوش  خود سوار کرد و با همان حال به حضور رسول خدا (صلی الله علیه و آله) آمد و عرض کرد: من گنهکارم ، در پناه خدا، و این دو آقازاده به حضور شما آمده ام تا مرا ببخشید رسول خدا (صلی الله علیه و اله) وقتی که آن منظره را دید، آنچنان خندید که دستش را بر دهانش گذاشت ، سپس به آن مرد گنهکار فرمود: برو جانم تو آزاد هستی آنگاه به حسن و حسین فرمود: آن شخص در مورد عفو گناه خود، شما را شفیع قرار داد، در این هنگام آیه 64 سوره نساء نازل شد: ... ولو انهم اذ ظلموا انفسهم جائوک فاستغفروالله واستغفر لهم الرسول لوجدوا الله توابا رحیما: و اگر گنهکاران که بر اثر گناه به خود ستم کردند، به نزد تو (ای پیامبر) می آمدند و از خدا طلب آمرزش می کردند و پیامبر هم برای آن ها استغفار می کرد، خدا را توبه پذیر و مهربان می یافتند.

دو روایت زیبا از امام حسن مجتبی علیه السلام:

امام علیه السلام فرمودند: «ای بندگان خدا» بدانید که خداوند شما را بیهوده نیافریده است، و بحال خود رها ننموده، مدت عمرتان را نوشته، و روزی شما را بینتان قسمت کرده تا هر خردمندی قدر و ارزش خود را بداند و بفهمد جز آنچه مقدر شده هرگز به او نمی رسد. (تحف العقول، ص 234)
و نیز فرمودند: به تحقیق خداوند روزی شما را بر عهده گرفته است، و شما را برای بندگی فراغت بخشیده و به شکرگزاری تشویق نموده است و نماز را بر شما واجب فرموده و به پرهیزکاری توصیه فرموده است. (تحف العقول، ص 234)
   

---

منابع:
سایت اندیشه قم
قصه های تربیتی چهارده معصوم (علیهم السلام) / محمد رضا اکبری
داستانهای شنیدنی از چهارده معصوم(علیهم السلام)/ محمد محمدی اشتهاردی
                                             

اصول معاشرت صحیح بر اساس روایات

رموز موفقیت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله)

نمی از دریای فضائل امام حسن مجتبی علیه السلام

سه حکایت جالب از «شیخ مفید»

[ad_2]
لینک منبع
بازنشر: مفیدستان

عبارات مرتبط با این موضوع
آثار و برکات دوستی با اهل بیتعلیهم السلامآیا بهتر از اهل بیت دوستی را سراغ دارید که در دنیا به فریاد انسان برسد و او را لحظه ای بهترین حرز و محافظ ما ابن منذر گوید خدمت حضرت صادق علیه السلام از وحشت ترس و اندوه از تنهائى یاد آور شدم پیامک ولادت مؤسسه جهانى سبطین عشب قدر رمضان گرچه بسی پر قدر است دارد این ماه ولیکن سحری بهتر از این چونکه در نیمه چرا اهل تسنن دست بسته نماز می خوانند شهر سوالبا عرض سلام در پاسخ به اینکه حضرت علی ع و اهل بیت ع متعلق به تمام جهان هستند، باید آثار و برکات دوستی با اهل بیتعلیهم السلام آیا بهتر از اهل بیت دوستی را سراغ دارید که در دنیا به فریاد انسان برسد و او را لحظه ای فراموش بهترین حرز و محافظ ما ابن منذر گوید خدمت حضرت صادق علیه السلام از وحشت ترس و اندوه از تنهائى یاد آور شدم فرمود پیامک ولادت مؤسسه جهانى سبطین ع شب قدر رمضان گرچه بسی پر قدر است دارد این ماه ولیکن سحری بهتر از این چونکه در نیمه این مه چرا اهل تسنن دست بسته نماز می خوانند شهر سوال با عرض سلام در پاسخ به اینکه حضرت علی ع و اهل بیت ع متعلق به تمام جهان هستند، باید عرض بکنم