برلیانت بزرگمهر با اشاره به مضراتی که غذاهای چرب برای سلامتی دارند، گفت: با توجه به این که هضم غذاهای چرب مدت زمان زیادی را طلب میکند افراد پس از مصرف این گونه غذاهای چرب احساس سنگینی در معده میکنند.
وی در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان افزود: همچنین از آنجایی که سرخ کردن مواد غذایی باعث میشود هضم جذب این مواد دچار اختلال شود و اکثر ویتامینها، پروتئینها، مواد معدنی و املاح و کربوهیدراتها به درستی جذب نشده و دفع شدند.
این متخصص تغذیه از اثرات سوئی که غذاهای چرب بر روی سلامتی و اعصاب دارند، گفت: با توجه به این که سرخ کردن مواد غذایی باعث دفع اکثر ویتامینها از جمله ویتامینهای گروه B و ویتامین C میشود و از آنجایی که این ویتامینها بر سلامت اعصاب مؤثرند با از بین رفتن این ویتامینها سلامت اعصاب به خطر میافتد.
بزرگمهر در پایان خاطرنشان کرد: به طور کلی چربی نامطلوب خون، چاقی و دیگر بیماریهای مرتبط با چاقی در افراد میشود.
به گزارش جام جم آنلاین به نقل از تسنیم، آیتالله سیدحسن ضیایی محقق طب اسلامی درباره بیخوابی گفت: بیخوابی به دلایل متعددی رخ میدهد. از عوامل بیخوابی میتوان به تغییر محل زندگی (برای منزل، یا برای کار)، تغییر در شرائط شغلی، اضطراب مزمن، امتحانات آخر تِرم، استرس، افسردگی (نقش بسزایی در بیدارخوابی دارد)، مصرف سیگار، مصرف مواد مخدر، محیط نامناسب در هنگام خواب (شلوغی محل)، دمای داغ یا سرد محیط خواب، استفاده از کامپیوتر، تلویزیون و ...، مالباختگی، شکست مکرّر (استرس آورده)، دیابت، فشارخون، سکتههای قلبی و عروقی، مغزی ناقص،کابوس شبانه (علاوه بر دارودرمانی از روان درمانی نیز استفاده میشود) اشاره کرد.
این محقق طب اسلامی اضافه کرد: وحشت (هیستری) [علاوه بر دارو درمانی از روان درمانی نیز استفاده میشود]، ترشی شدید و ریفلاکس شدید, مصرف کافئین زیاد و نوشابهها (مخصوصاً عصر و شب)، پُرکاری تیروئید، بیماریهای آسم، برونشیت، بیماریهای کلیوی، آلزایمر، سردردهای میگرنی، عصبی و کِلاستِر، تغییرات هورمونی در زمان قاعدگی و زمان یائسگی، داروهای ضد بیماریهای قلبی، ضد آسم، داروهای لاغری (که کافئین زیاد دارد)، کمبود دریافت اکسیژن به خاطر انسداد مسیرهای هوائی, در دوران انتهای بارداری (در دوران بارداری و شیردهی دارو تجویز نمیشود)، ترس از بیخوابی، فعّالیّتهای ورزشیشبانه، طولانیمدت در محلّ خواب بودن و خواب نرفتن نیز از عوامل دیگر بیخوابی است.
ضیایی اضافه کرد: بیخوابی مزمن، بیماریهای گوناگون مانند سکته قلبی، فشارخون، دیابت (در آیندۀ نزدیک یا دور باعث بیخوابی میشود و همچنین عوارض سوء دیگری میآورد)،کاهش توجه، کاهش تمرکز، اختلال در حافظه کوتاه مدت، اضطراب، افسردگی، اختلال در سیستم ایمنی بدن، زود قبول کردن شکست، ناهنجاریهای رفتاری، آسیب به خود و دیگران زدن، برهم خوردن زندگی خوب، از کوره در رفتن، بیحوصلگی، نداشتن ارتباط صحیح با دیگران، داد و بیداد در بیداری و خواب، عدم رعایت الگوی بهداشت خواب (مثلاً هر وقت خوابتان آمد، همان وقت بخوابید).
دکتر خدیجه رحمانی متخصص تغذیه و رژیم درمانی در گفت و گو با جام جم آنلاین بیان کرد : پفک ، از دسته تنقلاتی است که مضراتش برای سلامتی به خوبی در تمامی سنین شناخته شده است .بیماری های قلبی و عروقی و فشار خون سردسته و مهم ترین مشکل این گروه از خوردنی هاست ، لذا این بیماری ها را بیماری های خاموش نام نهاده اند حتما پیشگیری از آن در جامعه باید گسترش یابد همچنین مصرف پفک به دلیل نمک زیاد ، سبب آسیب به کلیه ها، تغییر ذائقه افراد به شورخواری، تجمع آب در بدن و در نتیجه تورم بافتها و افزایش فشار خون و سکتههای قلبی و مغزی میشود.
وی در ادامه افزود: بحث چربی ها یکی دیگر از مشکلات این دسته از تنقلات است ، اسید های چرب ترانس که عامل اصلی افزایش چربی های بد خون بخصوص کلسترول بد می شود علاوه بر آن مصرف تنقلات همانند چیپس و پفک دارای اثرات جبرانناپذیری است که بسیاری از کارشناسان علوم غذایی در این مورد اتفاق نظر دارند و تحقیقات نشان داده است طی استفاده مکرر از روغن یک ماده سرطان زا بوجود می آید به عبارتی کودکان و حتی بزرگسالانی که در خانواده زمینه سرطان دارند به شدت از مصرف این دسته از تنقلات خودداری کنند همچنین والدین دقت داشته باشند از روی دلسوزی نیز چیپس و پفک دست فرزندانشان ندهند .
تحقیقات نشان میدهد که پفک تا 9 برابر وزن خود آب جذب میکند، بنابراین معده کودکان را پر کرده و منجر به بیاشتهایی آنها به وعدههای غذایی اصلی میشود. همچنین چیپس نیز به دلیل کالری بالای روغن آن منجر به سیری کاذب میشود و میل افراد را به مصرف غذاهای مغذی کاهش میدهد؛ در نتیجه این امر مصرفکننده به بیماریهایی نظیر کمخونی، کوتاهی قد، پوکی استخوان و ریزش و تضعیف مو پس از مصرف مداوم این فرآورده دچار میشود همچنین مصرف رنگ نارنجی در پفک باعث بروز اختلالات رفتاری، اضطراب، تندخویی و آلرژی کودکان میشود.
این متخصص خاطرنشان کرد : سوء تغذیه یکی دیگر از عوارض این گروه از خوراکی های کم ارزش است . در رابطه با افرادی که درگیر سوء تغذیه هستند هشدار داده می شود از این خوردنی ها به هیچ وجه حتی در مقدار کم استفاده نکنند چرا که این گروه از خوراکی ها سیری کاذب در فرد بوجود می آورد و این سیری کاذب احساس بی اشتهایی را در فرد تشدید کرده و دیگر میلی به خوردن غذای اصلی ندارند، این بی اشتهایی تهدیدی جدی برای این افراد است .
علاوه بر آن کودکانی که در سنین رشد هستند نیز در روند تکاملی رشدشان اختلال بزرگی ایجاد می کنند از طرفی به دلیل پرکالری بودن این مواد کم ارزش عامل اصلی چاقی و اضافه وزن هم بشمار می آید ، چاقی به خودی خود زمینه ساز انواع بیماری های متابولیک مانند دیابت ، بیماری های قلبی و عروقی ، انواع سرطان ها و ... است به همین سبب به سالمندان ، کودکان ، مادران باردار و شیرده توصیه می شوند به هیچ عنوان از این خوردنی ها استفاده نکنند علاوه بر آن که مصرف چیپس و پفک در هنگام بارداری باعث افزایش ماده ای به نام آکریلامید در بدن زنان می شود که ممکن است روند رشد جنین را به خطر اندازد و در نهایت باعث تولد نوزادی شود که در مقایسه با نوزدان سالم تر سر کوچک تری دارد.
وی در پاسخ به این سوال که چرا این تنقلات با داشتن این همه عوارض باز هم در حال تولید در انواع اقسام مختلف است گفت : در تمامی دنیا این محصولات کم ارزش تولید و تبلیغ می شوند اما در کنار این تبلیغات آموزش های صحیحی در این زمینه قرار داده اند علاوه بر آن این تبلیغات یک منبع درامد است پس منع آن امکان پذیر نیست از طرفی نیز در تمامی دنیا تولید کنندگان این مواد کم ارزش باید مالیات هایی را برای سلامت مصرف کنندگان بپردازند و اداره بهداشت هر کشور از این پرداخت ها در ساخت برنامه های آموزشی استفاده می کنند و به مردم در رابطه با عوارض این دسته از خوراکی ها هشدار می دهند اما متاسفانه در کشور ما اینگونه نیست.
رئیس انجمن داروسازی بالینی ایران با تشریح چالشهای حوزه آموزش داروسازی کشور به اثرات نامطلوب آن بر حوزه خدمات دارویی در نظام سلامت پرداخت و گفت: مهمترین چالش در حوزه سیاستگذاری دارویی کشور، فقدان یک «سیاست یا سند دارویی ملّی جامع و شفاف» است.
سلامزاده ادامه داد: در سال 1389 نیز "ﻧﻘﺸﻪ ﺟﺎﻣﻊ ﻋلمی ﺳـﻼﻣﺖ ﮐﺸـﻮر" هم راستا با سند چشم انداز 20 ساله کشور، تدوین و ابلاغ شد. با این ترتیب، عملیاتی کردن اهداف عالیه سند چشم انداز 20 ساله و نیز نقشه جامع علمی سلامت کشور، نیازمند شناسایی نقاط ضعف و قوت، و چالشها و فرصتهای پیش رو است تا با تدبیر و تدبّر صحیح در آنها بتوانیم اهداف اسناد بالادستی را به نحو احسن اجرا و عملیاتی کنیم.
وی گفت: مهمترین چالش در حوزه سیاستگذاری دارویی کشور، فقدان یک "سیاست یا سند دارویی ملّی جامع و شفاف" است تا ضمن شناسایی وضعیت موجود نظام دارویی کشور در کلیه حوزههای ذینفع اعم از آموزش، پژوهش، خدمات، صنعت. تولید، واردات، توزیع و قانونگذاری بتواند راهگشای مسیر آینده نظام دارویی کشور باشد.
استاد دانشکده داروسازی شهید بهشتی تصریح کرد: البته نخستین و مهمترین چالش در پیش روی همچون میثاق نامه ای، عدم یکصدا شدن تمام حوزهها و ذینفعان حقیقی و حقوقی خواهد بود. متاسفانه تجربه نشان میدهد که مهمترین عامل در شکست برنامههای متعدد تدوین شده توسط خردورزان و اندیشمندان جوامع مختلف، عدم پایبندی مجریان و ذینفعان آنها به اصول برنامهها و عدم اجرای دقیق آنها و به عبارت دیگر برخورد سلیقه ای با مصوبات و اسناد بالادستی بوده است.
اهم چالشهای در پیش روی آموزش داروسازی ایران
سلامزاده چالشهای اصلی که در رابطه با آموزش داروسازی در کشور ما مطرح است را به 4 بخش مورد بررسی قرار داد.
عدم آموزش داروسازی بهصورت جامعه نگر و متناسب با نیازهای حوزههای دارویی کشور
سلام زاده افزود: در حالیکه بخش اعظم محققین، مدرسین و مسئولین نظام دارویی کشور متفق القول هستند که برنامه موجود آموزش داروسازی کشور، منطبق با برنامههای مترقّی در حال اجرا در کشورهای پیشرفته دنیا نبوده و بلکه حتی جوابگوی نیازهای فعلی نظام سلامت و نظام دارویی کشور با حداقل وظایف و نقش تعریف شده برای داروسازان نیز نیست،
وی گفت: همچنان شاهد نقصهای متعدد در این برنامه هستیم که متاسفانه سو گیریها و تعصبات غیرمنطقی در بازنگری آن، بارها پیشقراولان اصلاح نظام آموزش داروسازی را آزرده خاطر کرده و زحمات آنان را به هدر داده است.
سلامزاده عنوان کرد: بی شک، پاسخگویی به نیازهای نظام سلامت کشور در حوزه دارو، نیازمند بازنگری اصولی و ریشه ای برنامه آموزش داروسازی است. در شرایطی که تقریباً 90% فارغ التحصیلان داروسازی، در داروخانههای شهری یا بیمارستانی به ارائه خدمت اشتغال مییابند، عدم توجه به انطباق آموزشها با نقش مشاوره ای داروسازان برای بیماران و اعضای تیم درمان، عملاً آنها را مسلح به سلاح دانش و مهارت لازم برای ایفای نقش شان نخواهد کرد.
وی بیان داشت: اگر چه باید اذعان کرد همین نقیصه در امر ایفای نقش تقریباً 10 درصد داروسازان شاغل در صنعت و مدیریت نظام دارویی نیز صادق است و متاسفانه همین امر به پدیده "آزمون و خطا" و روزمرگی و یکنواختی در برنامههای مربوطه دامن زده است.
عدم آموزش داروسازی بهصورت disease-oriented و patient-centered
سلامزاده بیان داشت: متاسفانه در حال حاضر، دومین چالش پیش رو در حوزه آموزش داروسازی کشور، تاکید بیش از حد و سنّتی بر دارو - محور بودن برنامههای آموزشی در مراکز دانشگاهی ما است. این معضل حتی بر حوزه آموزش علوم دارویی و داروشناسی در دانشکدههای پزشکی نیز سایه انداخته است.
وی ادامه داد: آموزش علوم دارویی به دانشجویان علوم پزشکی میبایست در بستر آموزش بیماریها و بهصورت بیماری-محور و ترجیحاً بر بالین بیمار و یا در شرایط واقعی چهره به چهره با بیمار صورت پذیرد تا با کاربردی کردن آموزشها بر افزایش انگیزیش دانشجویان در یادگیری و بهره مندی از این آموزشها منجر شود. patient-centered یا بیمار-مدار بودن این آموزشها نیز بر ارتقای مهارتهای ارتباطی دانشجویان و نیز بر نحوه درگیر کردن بیمار و اعضای خانواده وی در مدیریت بیماری تاکید داشته و به این ترتیب داروسازان را با نحوه احترام به باورها و ارزشهای بیمار و دخیل کردن آنها در نحوه مدیریت بیماری آشنا میکند. متاسفانه در حال حاضر جای خالی این مهارتها در برنامه آموزش داروسازی کاملاً مشهود است.
آموزش در حوزههای مدیریت و اقتصاد دارو
سلام زاده تصریح کرد: با همان منطق و استدلال گفته شده در موارد فوق، باید اذعان داشت علی رغم نیاز قطعی داروسازان ما به کسب مهارت و دانش در حوزه مدیریت و اقتصاد دارو، برنامه فعلی آموزش داروسازی پاسخگوی این نیاز کاربردی، صنفی و حرفه ای نیست. همین امر چالشهای جدّی را برای داروسازان جوان یا تازه فارغ التحصیل، در عرصه مدیریت بنگاههای اقتصادی کوچک (نظیر داروخانه) و بزرگ (نظیر کارخانجات و شرکتهای توزیع و بازرگانیهای دارویی) ایجاد کرده و شانس بهخطا رفتن آنها در تعامل اقتصادی-مدیریتی با حوزههای مرتبط از جمله سرمایه گذاران بخش خصوصی، تعاملات اقتصادی با شرکتها، بانکها یا موسسات مالی-اعتباری و یا در مدیریت صحیح منابع مالی و انسانی افزایش میدهد. متاسفانه مصادیق متعدد این خطاها مکررا در حوزههای فعالیت داروسازان رخ میدهد.
چالشهای برنامههای آموزش مداوم و جمود نقش داروساز در نظام سلامت
وی گفت: علاوه بر چالشهای زیربنایی در برنامه آموزش داروسازی، فرآیند بروزرسانی دانش و مهارتهای داروسازان در طول خدمات پس از فارغ التحصیلی نیز از نقصانهای جدی رنج میبرد. اگرچه، برنامههای آموزش مداوم داروسازان بهطور منظم و مستمر توسط انجمنهای علمی و یا دانشکدههای ذیربط برگزار میشود ولی متاسفانه بعضاً عدم احساس نیاز به مباحث این برنامهها از سوی داروسازان و نیز در غالب موارد عدم کاربردی بودن موضوعات و مباحث برنامههای بازآموزی، عموماً به حضور بی انگیزه و صوری داروسازان در این دورهها و متاسفانه صرفاً برای تجمیع امتیازات بازآموزی منجر شده است.
سلامزاده اظهار داشت: بی شک اصلی ترین علت این نقیصهها، عدم احساس نیاز داروسازان به استفاده عملی از اطلاعات دریافتی در این دورهها است. در شرایطی که عملاً نظام سلامت ما وظایف و نقش مشخصی را برای ایفای نقش داروسازان در عرصههایی نظیر داروخانههای شهری یا مراکز بیمارستانی و بخشهای بالینی تعریف نکرده است (اگر وظیفهای هم تعریف شده صرفاً در چند مورد محدود برای خدمات تخصصی داروسازی بالینی بوده است) و تعرفههای مربوط به جبران این خدمات را لحاظ نکرده است، طبیعتاً نمیتوان انتظار داشت داروسازان صرفاً با انگیزه افزایش و بروز رسانی اطلاعات قبلی خود در این جلسات و دورهها شرکت فعالانه داشته باشند. بنابراین باید بازتعریف جدّی برای نقش داروساز در تیم درمان و در نظام سلامت صورت پذیرد.
وی گفت: در این رابطه، تعریف و تعرفه گذاری خدماتی نظیر مشارکت در غربالگری بیماریهای مزمن از جمله هیپرتانسیون یا دیابت؛ مشاوره و تجویز داروهای OTC؛ مشاوره و تجویز داروهای نسخه ای با لحاظ کردن اصول تکرار مصرف؛ ارائه مراقبتهای دارویی در منزل بهویژه برای سالمندان و بیماران خاص؛ ارائه مراقبتهای دارویی برای بیماریهای مزمن نظیر آسم، دردهای مزمن، دیابت، هیپرلیپیدمی و آرئریت روماتوئید؛ تهیه گزارشات ارزیابی مصارف دارویی در بیماران با بیماریهای مزمن و ارسال آنها به پزشک مربوطه؛ ارائه برنامهها و توصیههای واکسیناسیون؛ مشارکت در برنامههای ترک دخانیات؛ مشارکت در مدیریت بیماریهای آندمیک و بومی منطقه یا بیماریهای نوپدید؛ تفسیر تستهای آزمایشگاهی بهویژه از منظر ارزیابی اثربخشی درمان و تداخلات دارو با تستهای تشخیصی آزمایشگاهی و ... اجتناب ناپذیر است.
رئیس انجمن داروسازی بالینی ایران تصریح کرد: جان کلام آنکه، ارائه خدمات دارویی موثر توسط داروسازان، علاوه بر اصلاح برنامههای آموزش داروسازی، نیازمند اصلاح جایگاه داروساز در نظام سلامت کشور و تدوین دستورالعملها، آئین نامهها و ضوابط قانونی جدیدی است.
سلام زاده بیان داشت: در این راستا بازتعریف و تعرفه گذاری خدمات جدید داروسازان در تمام سطوح ارائه خدمت اعم از primary care و secondary care، الزامی است. تجربیات سایر کشورها نشان داده است که اطمینان و اتکاء به داروسازان علاوه بر افزایش رضایتمندی شغلی داروسازان و ارتقای رضایتمندی بیماران از خدمات آنان، به کاهش قابل توجه در هزینههای دارویی و مراقبت از بیماریها در سطح کلان منجر شده است.
رئیس انجمن داروسازی بالینی ایران در خاتمه خاطرنشان کرد: با تفاسیر فوق بهنظر میرسد که تنظیم و تدوین «National pharmaceutical policy» یا «نقشه جامع داروسازی کشور» که در آن حوزههای مختلف داروسازی کشور و ارتباط فی مابین این حوزهها، مورد تجزیه و تحلیل مناسب قرار گیرد، ضروری است. در این نقشه قطعاً میبایست برنامههای عملیاتی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت، بدور از هرگونه تعصب و سوگیری، با مشارکت کلیه ذینفعان و تعیین مجری یا مجریان مربوطه، تدوین و اجرایی شود.
تحقیقات نشان میدهد خواب کمتر از ۳ ساعت و نیم و بیشتر از ۸ ساعت و نیم، احتمال مرگ و میر را تا ۱۵ درصد افزایش می دهد. بنابراین کم خوابی و پرخوابی هر دو می توانند خطرساز باشند. در این میان خواب زیاد اگرچه بیماری نیست، ولی می تواند نشانه بیماری باشد به طوری که افرادی که بیش از حد می خوابند نسبت به سایر افراد، بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری هایی نظیر دیابت و چاقی قرار دارند.
هر چه افراد بیشتر بخوابند، بیشتر مستعد اضافه وزن می گردند
در اینجا ۶ عارضه جسمی و روانی ناشی از خواب زیاد در شبانه روز معرفی شده است:
خستگی تمام وقت: ساعت بیولوژیکی بدن نیاز به برنامه ثابتی دارد. اگر خواب و بیداری تان زمان مشخصی ندارد، کارایی تان را نیز از دست می دهید.درست است که آخر هفته ها و روزهای تعطیل برنامه خواب همه به هم می ریزد اما با این حال باید سعی کنید زمان خواب و بیداری تان را تنظیم کنید. نتایج پژوهش های اخیر نشان می دهند افرادی که ساعت مشخصی برای خواب و بیداری ندارند حتی اگر زیاد هم خوابیده باشند، باز هم احساس خستگی می کنند.
خطر ابتلا به بیماری های قلبی: بیماری های قلبی در حال حاضر علت اصلی مرگ و میر در ایالات متحده است و در این میان خواب بیش از ۹ ساعت در شبانه روی شانس ابتلا به این بیماری ها را تا ۳۴ درصد افزایش می دهد. در این میان شانس ابتلای زنان به بیماری های قلبی ناشی از خواب زیاد، نسبت به مردان بیشتر است.
افزایش وزن: تحقیقات نشان می دهد کم خوابی به میزان ۲۷ درصد و خواب زیاد به میزان ۲۵ درصد خطر ابتلا به چاقی را افزایش می دهد. مسلما زمانی که شما بیشتر می خوابید، کمتر تحرک دارید و در نتیجه کالری کمتری هم می سوزانید.
خطر ابتلا به دیابت: هر چه افراد بیشتر بخوابند، بیشتر مستعد اضافه وزن می گردند و اضافه وزن مقاومت به انسولین را افزایش می دهد که نتیجه آن نیز افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع دو است. خواب بیش از حد اختلالاتی را در متابولیسم گلوکز به وجود می آورد و حساسیت به انسولین را کاهش می دهد.
کاهش تمرکز: بر اساس تحقیقات انجمن طب سالمندان آمریکا، خواب مزمن و طولانی مدت می تواند تاثیرات منفی بر روی تمرکز در انجام کارهای روزمره داشته باشد.
مرگ زودرس: مطالعات اپیدمیولوژیک در مقیاس بزرگ نشان داده اند که خواب طولانی مدت با مرگ زودرس ارتباط دارد. البته هنوز علت دقیق این ارتباط مشخص نیست ولی ظاهرا التهاب در این میان نقش جدی دارد. افزایش خواب و به تبع آن ابتلا به اضافه وزن و چاقی، التهاب در بدن را افزایش داده و خود عامل خطری برای ابتلا به بیماری های قلبی، دیابت و در نهایت مرگ زودرس است.
افسردگی: خواب زیاد و افسردگی می توانند علت و معلول هم باشند به این معنی که هم افسردگی منجر به خواب طولانی مدت می شود و هم خواب بیش از حد، خطر ابتلا به افسردگی را افزایش می دهد. افراد مبتلا به پرخوابی دو برابر بیش از سایرین در معرض خطر افسردگی هستند.
منبع:salamatnews.com
نوشته بلاهایی که خوابیدن زیاد سر بدن می آورد؟ اولین بار در بامداد پدیدار شد.
دکتر خدیجه رحمانی متخصص تغذیه و رژیم درمانی در گفت و گو با جام جم آنلاین بیان کرد : پفک ، از دسته تنقلاتی است که مضراتش برای سلامتی به خوبی در تمامی سنین شناخته شده است .بیماری های قلبی و عروقی و فشار خون سردسته و مهم ترین مشکل این گروه از خوردنی هاست ، لذا این بیماری ها را بیماری های خاموش نام نهاده اند حتما پیشگیری از آن در جامعه باید گسترش یابد همچنین مصرف پفک به دلیل نمک زیاد ، سبب آسیب به کلیه ها، تغییر ذائقه افراد به شورخواری، تجمع آب در بدن و در نتیجه تورم بافتها و افزایش فشار خون و سکتههای قلبی و مغزی میشود.
وی در ادامه افزود: بحث چربی ها یکی دیگر از مشکلات این دسته از تنقلات است ، اسید های چرب ترانس که عامل اصلی افزایش چربی های بد خون بخصوص کلسترول بد می شود علاوه بر آن مصرف تنقلات همانند چیپس و پفک دارای اثرات جبرانناپذیری است که بسیاری از کارشناسان علوم غذایی در این مورد اتفاق نظر دارند و تحقیقات نشان داده است طی استفاده مکرر از روغن یک ماده سرطان زا بوجود می آید به عبارتی کودکان و حتی بزرگسالانی که در خانواده زمینه سرطان دارند به شدت از مصرف این دسته از تنقلات خودداری کنند همچنین والدین دقت داشته باشند از روی دلسوزی نیز چیپس و پفک دست فرزندانشان ندهند .
تحقیقات نشان میدهد که پفک تا 9 برابر وزن خود آب جذب میکند، بنابراین معده کودکان را پر کرده و منجر به بیاشتهایی آنها به وعدههای غذایی اصلی میشود. همچنین چیپس نیز به دلیل کالری بالای روغن آن منجر به سیری کاذب میشود و میل افراد را به مصرف غذاهای مغذی کاهش میدهد؛ در نتیجه این امر مصرفکننده به بیماریهایی نظیر کمخونی، کوتاهی قد، پوکی استخوان و ریزش و تضعیف مو پس از مصرف مداوم این فرآورده دچار میشود همچنین مصرف رنگ نارنجی در پفک باعث بروز اختلالات رفتاری، اضطراب، تندخویی و آلرژی کودکان میشود.
این متخصص خاطرنشان کرد : سوء تغذیه یکی دیگر از عوارض این گروه از خوراکی های کم ارزش است . در رابطه با افرادی که درگیر سوء تغذیه هستند هشدار داده می شود از این خوردنی ها به هیچ وجه حتی در مقدار کم استفاده نکنند چرا که این گروه از خوراکی ها سیری کاذب در فرد بوجود می آورد و این سیری کاذب احساس بی اشتهایی را در فرد تشدید کرده و دیگر میلی به خوردن غذای اصلی ندارند، این بی اشتهایی تهدیدی جدی برای این افراد است .
علاوه بر آن کودکانی که در سنین رشد هستند نیز در روند تکاملی رشدشان اختلال بزرگی ایجاد می کنند از طرفی به دلیل پرکالری بودن این مواد کم ارزش عامل اصلی چاقی و اضافه وزن هم بشمار می آید ، چاقی به خودی خود زمینه ساز انواع بیماری های متابولیک مانند دیابت ، بیماری های قلبی و عروقی ، انواع سرطان ها و ... است به همین سبب به سالمندان ، کودکان ، مادران باردار و شیرده توصیه می شوند به هیچ عنوان از این خوردنی ها استفاده نکنند علاوه بر آن که مصرف چیپس و پفک در هنگام بارداری باعث افزایش ماده ای به نام آکریلامید در بدن زنان می شود که ممکن است روند رشد جنین را به خطر اندازد و در نهایت باعث تولد نوزادی شود که در مقایسه با نوزدان سالم تر سر کوچک تری دارد.
وی در پاسخ به این سوال که چرا این تنقلات با داشتن این همه عوارض باز هم در حال تولید در انواع اقسام مختلف است گفت : در تمامی دنیا این محصولات کم ارزش تولید و تبلیغ می شوند اما در کنار این تبلیغات آموزش های صحیحی در این زمینه قرار داده اند علاوه بر آن این تبلیغات یک منبع درامد است پس منع آن امکان پذیر نیست از طرفی نیز در تمامی دنیا تولید کنندگان این مواد کم ارزش باید مالیات هایی را برای سلامت مصرف کنندگان بپردازند و اداره بهداشت هر کشور از این پرداخت ها در ساخت برنامه های آموزشی استفاده می کنند و به مردم در رابطه با عوارض این دسته از خوراکی ها هشدار می دهند اما متاسفانه در کشور ما اینگونه نیست.
رئیس انجمن داروسازی بالینی ایران با تشریح چالشهای حوزه آموزش داروسازی کشور به اثرات نامطلوب آن بر حوزه خدمات دارویی در نظام سلامت پرداخت و گفت: مهمترین چالش در حوزه سیاستگذاری دارویی کشور، فقدان یک «سیاست یا سند دارویی ملّی جامع و شفاف» است.
سلامزاده ادامه داد: در سال 1389 نیز "ﻧﻘﺸﻪ ﺟﺎﻣﻊ ﻋلمی ﺳـﻼﻣﺖ ﮐﺸـﻮر" هم راستا با سند چشم انداز 20 ساله کشور، تدوین و ابلاغ شد. با این ترتیب، عملیاتی کردن اهداف عالیه سند چشم انداز 20 ساله و نیز نقشه جامع علمی سلامت کشور، نیازمند شناسایی نقاط ضعف و قوت، و چالشها و فرصتهای پیش رو است تا با تدبیر و تدبّر صحیح در آنها بتوانیم اهداف اسناد بالادستی را به نحو احسن اجرا و عملیاتی کنیم.
وی گفت: مهمترین چالش در حوزه سیاستگذاری دارویی کشور، فقدان یک "سیاست یا سند دارویی ملّی جامع و شفاف" است تا ضمن شناسایی وضعیت موجود نظام دارویی کشور در کلیه حوزههای ذینفع اعم از آموزش، پژوهش، خدمات، صنعت. تولید، واردات، توزیع و قانونگذاری بتواند راهگشای مسیر آینده نظام دارویی کشور باشد.
استاد دانشکده داروسازی شهید بهشتی تصریح کرد: البته نخستین و مهمترین چالش در پیش روی همچون میثاق نامه ای، عدم یکصدا شدن تمام حوزهها و ذینفعان حقیقی و حقوقی خواهد بود. متاسفانه تجربه نشان میدهد که مهمترین عامل در شکست برنامههای متعدد تدوین شده توسط خردورزان و اندیشمندان جوامع مختلف، عدم پایبندی مجریان و ذینفعان آنها به اصول برنامهها و عدم اجرای دقیق آنها و به عبارت دیگر برخورد سلیقه ای با مصوبات و اسناد بالادستی بوده است.
اهم چالشهای در پیش روی آموزش داروسازی ایران
سلامزاده چالشهای اصلی که در رابطه با آموزش داروسازی در کشور ما مطرح است را به 4 بخش مورد بررسی قرار داد.
عدم آموزش داروسازی بهصورت جامعه نگر و متناسب با نیازهای حوزههای دارویی کشور
سلام زاده افزود: در حالیکه بخش اعظم محققین، مدرسین و مسئولین نظام دارویی کشور متفق القول هستند که برنامه موجود آموزش داروسازی کشور، منطبق با برنامههای مترقّی در حال اجرا در کشورهای پیشرفته دنیا نبوده و بلکه حتی جوابگوی نیازهای فعلی نظام سلامت و نظام دارویی کشور با حداقل وظایف و نقش تعریف شده برای داروسازان نیز نیست،
وی گفت: همچنان شاهد نقصهای متعدد در این برنامه هستیم که متاسفانه سو گیریها و تعصبات غیرمنطقی در بازنگری آن، بارها پیشقراولان اصلاح نظام آموزش داروسازی را آزرده خاطر کرده و زحمات آنان را به هدر داده است.
سلامزاده عنوان کرد: بی شک، پاسخگویی به نیازهای نظام سلامت کشور در حوزه دارو، نیازمند بازنگری اصولی و ریشه ای برنامه آموزش داروسازی است. در شرایطی که تقریباً 90% فارغ التحصیلان داروسازی، در داروخانههای شهری یا بیمارستانی به ارائه خدمت اشتغال مییابند، عدم توجه به انطباق آموزشها با نقش مشاوره ای داروسازان برای بیماران و اعضای تیم درمان، عملاً آنها را مسلح به سلاح دانش و مهارت لازم برای ایفای نقش شان نخواهد کرد.
وی بیان داشت: اگر چه باید اذعان کرد همین نقیصه در امر ایفای نقش تقریباً 10 درصد داروسازان شاغل در صنعت و مدیریت نظام دارویی نیز صادق است و متاسفانه همین امر به پدیده "آزمون و خطا" و روزمرگی و یکنواختی در برنامههای مربوطه دامن زده است.
عدم آموزش داروسازی بهصورت disease-oriented و patient-centered
سلامزاده بیان داشت: متاسفانه در حال حاضر، دومین چالش پیش رو در حوزه آموزش داروسازی کشور، تاکید بیش از حد و سنّتی بر دارو - محور بودن برنامههای آموزشی در مراکز دانشگاهی ما است. این معضل حتی بر حوزه آموزش علوم دارویی و داروشناسی در دانشکدههای پزشکی نیز سایه انداخته است.
وی ادامه داد: آموزش علوم دارویی به دانشجویان علوم پزشکی میبایست در بستر آموزش بیماریها و بهصورت بیماری-محور و ترجیحاً بر بالین بیمار و یا در شرایط واقعی چهره به چهره با بیمار صورت پذیرد تا با کاربردی کردن آموزشها بر افزایش انگیزیش دانشجویان در یادگیری و بهره مندی از این آموزشها منجر شود. patient-centered یا بیمار-مدار بودن این آموزشها نیز بر ارتقای مهارتهای ارتباطی دانشجویان و نیز بر نحوه درگیر کردن بیمار و اعضای خانواده وی در مدیریت بیماری تاکید داشته و به این ترتیب داروسازان را با نحوه احترام به باورها و ارزشهای بیمار و دخیل کردن آنها در نحوه مدیریت بیماری آشنا میکند. متاسفانه در حال حاضر جای خالی این مهارتها در برنامه آموزش داروسازی کاملاً مشهود است.
آموزش در حوزههای مدیریت و اقتصاد دارو
سلام زاده تصریح کرد: با همان منطق و استدلال گفته شده در موارد فوق، باید اذعان داشت علی رغم نیاز قطعی داروسازان ما به کسب مهارت و دانش در حوزه مدیریت و اقتصاد دارو، برنامه فعلی آموزش داروسازی پاسخگوی این نیاز کاربردی، صنفی و حرفه ای نیست. همین امر چالشهای جدّی را برای داروسازان جوان یا تازه فارغ التحصیل، در عرصه مدیریت بنگاههای اقتصادی کوچک (نظیر داروخانه) و بزرگ (نظیر کارخانجات و شرکتهای توزیع و بازرگانیهای دارویی) ایجاد کرده و شانس بهخطا رفتن آنها در تعامل اقتصادی-مدیریتی با حوزههای مرتبط از جمله سرمایه گذاران بخش خصوصی، تعاملات اقتصادی با شرکتها، بانکها یا موسسات مالی-اعتباری و یا در مدیریت صحیح منابع مالی و انسانی افزایش میدهد. متاسفانه مصادیق متعدد این خطاها مکررا در حوزههای فعالیت داروسازان رخ میدهد.
چالشهای برنامههای آموزش مداوم و جمود نقش داروساز در نظام سلامت
وی گفت: علاوه بر چالشهای زیربنایی در برنامه آموزش داروسازی، فرآیند بروزرسانی دانش و مهارتهای داروسازان در طول خدمات پس از فارغ التحصیلی نیز از نقصانهای جدی رنج میبرد. اگرچه، برنامههای آموزش مداوم داروسازان بهطور منظم و مستمر توسط انجمنهای علمی و یا دانشکدههای ذیربط برگزار میشود ولی متاسفانه بعضاً عدم احساس نیاز به مباحث این برنامهها از سوی داروسازان و نیز در غالب موارد عدم کاربردی بودن موضوعات و مباحث برنامههای بازآموزی، عموماً به حضور بی انگیزه و صوری داروسازان در این دورهها و متاسفانه صرفاً برای تجمیع امتیازات بازآموزی منجر شده است.
سلامزاده اظهار داشت: بی شک اصلی ترین علت این نقیصهها، عدم احساس نیاز داروسازان به استفاده عملی از اطلاعات دریافتی در این دورهها است. در شرایطی که عملاً نظام سلامت ما وظایف و نقش مشخصی را برای ایفای نقش داروسازان در عرصههایی نظیر داروخانههای شهری یا مراکز بیمارستانی و بخشهای بالینی تعریف نکرده است (اگر وظیفهای هم تعریف شده صرفاً در چند مورد محدود برای خدمات تخصصی داروسازی بالینی بوده است) و تعرفههای مربوط به جبران این خدمات را لحاظ نکرده است، طبیعتاً نمیتوان انتظار داشت داروسازان صرفاً با انگیزه افزایش و بروز رسانی اطلاعات قبلی خود در این جلسات و دورهها شرکت فعالانه داشته باشند. بنابراین باید بازتعریف جدّی برای نقش داروساز در تیم درمان و در نظام سلامت صورت پذیرد.
وی گفت: در این رابطه، تعریف و تعرفه گذاری خدماتی نظیر مشارکت در غربالگری بیماریهای مزمن از جمله هیپرتانسیون یا دیابت؛ مشاوره و تجویز داروهای OTC؛ مشاوره و تجویز داروهای نسخه ای با لحاظ کردن اصول تکرار مصرف؛ ارائه مراقبتهای دارویی در منزل بهویژه برای سالمندان و بیماران خاص؛ ارائه مراقبتهای دارویی برای بیماریهای مزمن نظیر آسم، دردهای مزمن، دیابت، هیپرلیپیدمی و آرئریت روماتوئید؛ تهیه گزارشات ارزیابی مصارف دارویی در بیماران با بیماریهای مزمن و ارسال آنها به پزشک مربوطه؛ ارائه برنامهها و توصیههای واکسیناسیون؛ مشارکت در برنامههای ترک دخانیات؛ مشارکت در مدیریت بیماریهای آندمیک و بومی منطقه یا بیماریهای نوپدید؛ تفسیر تستهای آزمایشگاهی بهویژه از منظر ارزیابی اثربخشی درمان و تداخلات دارو با تستهای تشخیصی آزمایشگاهی و ... اجتناب ناپذیر است.
رئیس انجمن داروسازی بالینی ایران تصریح کرد: جان کلام آنکه، ارائه خدمات دارویی موثر توسط داروسازان، علاوه بر اصلاح برنامههای آموزش داروسازی، نیازمند اصلاح جایگاه داروساز در نظام سلامت کشور و تدوین دستورالعملها، آئین نامهها و ضوابط قانونی جدیدی است.
سلام زاده بیان داشت: در این راستا بازتعریف و تعرفه گذاری خدمات جدید داروسازان در تمام سطوح ارائه خدمت اعم از primary care و secondary care، الزامی است. تجربیات سایر کشورها نشان داده است که اطمینان و اتکاء به داروسازان علاوه بر افزایش رضایتمندی شغلی داروسازان و ارتقای رضایتمندی بیماران از خدمات آنان، به کاهش قابل توجه در هزینههای دارویی و مراقبت از بیماریها در سطح کلان منجر شده است.
رئیس انجمن داروسازی بالینی ایران در خاتمه خاطرنشان کرد: با تفاسیر فوق بهنظر میرسد که تنظیم و تدوین «National pharmaceutical policy» یا «نقشه جامع داروسازی کشور» که در آن حوزههای مختلف داروسازی کشور و ارتباط فی مابین این حوزهها، مورد تجزیه و تحلیل مناسب قرار گیرد، ضروری است. در این نقشه قطعاً میبایست برنامههای عملیاتی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت، بدور از هرگونه تعصب و سوگیری، با مشارکت کلیه ذینفعان و تعیین مجری یا مجریان مربوطه، تدوین و اجرایی شود.