ماه رمضان هندوانه بخورید، نه غذاهای چرب و شیرین

دکتر محمد صفریان اظهار کرد: گرسنگی در طول روزه‌داری دلیل مناسبی برای خوردن غذای بیشتر در وعده افطار نیست.

وی با تاکید بر تغذیه سالم در ماه رمضان، عنوان کرد: بیشتر مردم در ماه رمضان افزایش وزن پیدا می‌کنند؛ در صورتی که باید کاهش وزن را شاهد باشیم. یکی از دلایل این افزایش وزن، میزان مصرف بیشتر موادغذایی به خصوص غذاهای چرب است.

صفریان افزود: در فصل تابستان بخصوص در ماه رمضان نیاز به مایعات در همه افراد چه روزه‌دار باشند و چه روزه نگیرند، افزایش می‌یابد؛ بنابراین توصیه می‌شود در این ماه افراد از میوه‌هایی مانند هندوانه که حجم آب بیشتری دارند، استفاده کنند تا جبران مایعات از دست رفته در طول روز باشد.

این متخصص تغذیه خاطرنشان کرد: کسانی که از رژیم خاصی پیروی می‌کنند در طول ماه مبارک رمضان نیز رژیم آنان با وضعیت روزه‌داری تنظیم می‌شود و وعده‌های غذایی آنان در سحر و افطار گنجانده می‌شود.

وی اظهار کرد: غذاهای چرب و شیرین در این ایام نباید استفاده شود. همچنین افراد خانواده باید مراقب تغذیه سالمندان یا کودکانی که روزه نمی‌گیرند نیز باشند تا دچار مشکلات تغذیه‌ای نشوند. (ایسنا)

طرز تهیه ۷ نوع غذای ساده و سریع و آسان برای ماه رمضان

سوپ ماست

مواد لازم: گوشت چرخ کرده: 250 گرم، ماست: 2 لیوان ، جو پرک: یک لیوان، آب به میزان لازم ، نخود پخته: یک لیوان سر خالی، آرد: 2 قاشق غذاخوری ، تخم مرغ: یک عدد ، نمک و فلفل: به میزان لازم ، آب لیمو: 2 قاشق غذا خوری، پیاز: 2 عدد بزرگ ، کره ذوب شده: 2 قاشق غذا خوری ، شوید و نعنا خشک: از هر کدام یک قاشق.

طرز تهیه: ابتدا گوشت چرخ کرده را با یک پیاز رنده شده و نمک و فلفل مخلوط کرده و قلقلی درست کنید و کنار بگذارید. در یک قابلمه مناسب نخود پخته شده و جو پرک را با آب روی حرارت بگذارید .بعد از چند دقیقه جوشیدن، بقیه مواد سوپ را اضافه کنید و بگذارید با هم پخته شده و جا بیفتد . ماست و تخم‌مرغ را باید قبلا زده باشید و بعد به مواد اضافه کنید. قلقلی‌ها را هم سرخ کنید. نعنا و شوید را هم تفت دهید. مقداری از کوفته‌ها و شوید و نعنا را برای تزئین نگه دارید و بقیه را هم به سوپ افزوده و بعد از چند دقیقه زیر سوپ را خاموش کنید و آن را در ظرف مناسب بریزید وبا شوید و نعنای سرخ شده و کوفته قلقلی تزئین کرده و نوش جان کنید.

حلوای گلسرخ با گردو

مواد لازم: آرد: 600 گرم ، روغن جامد: 400 گرم ، پودر گل سرخ: یک لیوان سر خالی ، گردو یا بادام پودر شده: یک لیوان سر خالی، پودر شکر: 3.5 لیوان ، عسل: 100 گرم ، گلاب: نصف لیوان، پودر هل: نصف قاشق چای‌خوری ، پودر پسته: به میزان لازم

طرز تهیه: گل سرخ را حتما پودر کنید. روغن را در یک قابلمه مناسب بریزید و روی حرارت بگذارید. آرد را به روغن اضافه و سرخ کنید و مرتب به هم بزنید تا نسوزد و بوی خامی آن گرفته شود، ولی خیلی رنگ آن تیره نشود. حرارت را خاموش کرده و پودر گل سرخ و عسل و پودر شکر و پودر بادام یا گردو، هل و گلاب را به آن اضافه کنید و خوب مخلوط کرده تا خمیری لطیف حاصل شود. بعد روی یک سطح صاف، خمیر را با وردنه به قطر دو سانتی‌متر، باز کرده وبا یک قالب شکیل، آن را قالب زده ودر دیس بچینید و روی آن را با پودر پسته تزیین نمایید. این حلوا را می‌توانید در ماه رمضان تهیه و با آن افطار کنید .

کلوچه خرمایی

مواد لازم: شیر: یک لیوان ، روغن جامد: یک لیوان، بکینگ‌پودر: یک قاشق مرباخوری ، شکر: یک قاشق غذاخوری، پودر هل: نصف قاشق چای‌خوری و آرد: به اندازه‌ای که خمیر به‌ دست نچسبد.

مواد میانی: خرما: هسته گرفته شده یک لیوان، هل، دارچین، گلاب: به مقدار لازم ، روغن: کمی ، تخم‌مرغ و کنجد: به میزان لازم برای تزئین روی کلوچه

طرز تهیه: شیر و تخم‌مرغ و روغن و شکر را در ظرفی بریزید و مخلوط کنید. بکینگ‌پودر و آرد را دو بار الک و به مواد اضافه کنید و خوب به هم بزنید. تا جایی آرد اضافه کنید که خمیر به دست نچسبد. این خمیر احتیاج به استراحت ندارد. روغن را در ماهیتابه ریخته و گرم کنید. خرما را در روغن تفت دهید وآن را له کرده و با کمی مغز گردوی خرد شده و هل و دارچین و گلاب مخلوط کنید. بعد از خمیر به اندازه یک نارنگی کوچک بر دارید و کف دست صاف کنید و یک قاشق مربا خوری از مواد میانی را وسط خمیر بگذارید و به آرامی خمیر را ببندید و با یک کارد چند برش روی آنها بدهید و روی کلوچه‌ها را زرده تخم مرغ و کنجد زده مانند کتلت، فرم داده و در روغن داغ سرخ کنید. روغن اضافی آنها را بگیرید و در ظرف مناسب چیده و برای سفره افطار آماده کنید.

کمپوت خانگی

مواد لازم: سیب: یک کیلو ، شکر: 400 گرم، زعفران: 2 قاشق ، گلاب: 4 قاشق غذاخوری‌

طرز تهیه: سیب درختی را پوست بگیرید و برش دهید و حتما هسته آن را در آورید. شکر را روی سیب ریخته و آن‌قدر آب روی آن بریزید که یک‌سوم مواد را بپوشاند. بعد از جوش آمدن زعفران را اضافه کنید و در قابلمه را بسته تا زعفران رنگ باز کند. 15 دقیقه برای پخت کافی است. گلاب را هم بریزید و از روی حرارت بردارید. پس از خنک شدن در شیشه بریزید و محکم در آن را ببندید. یک قابلمه بزرگتر را آب کنید و روی حرارت گذاشته تا جوش آمده، شیشه‌های محتوی کمپوت را وارونه در آن قرار دهید و10 دقیقه هم به این حالت شیشه‌ها را بجوشانید. کمپوت آماده شده را پس از خنک شدن در یخچال بگذارید. گلابی، هلو، زردآلو و گیلاس را هم به همین ترتیب می‌توانید کمپوت کنید .

رنگینک

مواد لازم: خرما: 300 گرم، مغز گردو: نصف لیوان ، آرد: یک لیوان ، خلال پسته: یک قاشق غذاخوری ، پودر دارچین: 2 قاشق غذاخوری ، پودر زیره: یک قاشق چای‌خوری، روغن: به میزان لازم

ابتدا خرما را شسته و هسته آن را در آورده و یک‌چهارم مغز گردو را در خرما بگذارید و در یک ظرف مناسب بچینید. آرد را با روغن یا کره سرخ کنید و دقت کنید، که خیلی کم روغن نباشد و حالت روان داشته باشد. دارچین و زیره را هم افزوده و از روی حرارت برداشته و مایه را روی خرما‌ها بریزید. طوری که تمام سطح خرما را پوشش دهد .در نهایت روی آن را با پودر یا خلال پسته تزئین نمایید و سفره افطار را با آن رنگین کنید.

حلیم خانگی

　مواد لازم: گندم پوست گرفته: نیم کیلو ، گوشت گردن یا گوشت بوقلمون: نیم کیلو ، پیاز: 2 عدد ، آب گوشت: 3 لیوان، نمک و دارچین: به میزان لازم، کره: 100 گرم

طرز تهیه: برای تهیه حلیم، ابتدا گندم را شسته و از یک شب قبل آن را خیس کنید و روز بعد آن را بپزید .سعی کنید آب گندم‌ها تبخیر شود و بعد از روی حرارت بردارید. گوشت را هم با 2 عدد پیاز بپزید .بعد از پخت حدود 3 لیوان از آب آن باقی‌مانده باشد. سپس استخوان‌های گوشت را در آورید و آن را ریش ریش کنید. گندم پخته شده را در مخلوط‌کن ریخته و مقداری از آب گوشت را به آن اضافه کنید و چند دقیقه مخلوط‌کن را روشن کنید تا گندم‌ها نرم و مایه صافی حاصل شود. در این مرحله، گندم نرم شده را کم کم به گوشت اضافه نموده و آب گوشت را همراه نمک به آن بیفزایید و خوب مخلوط کرده، مجددا روی حرارت قرار دهید و با حرارت کم، مرتب به هم زده تا حلیم ته نگیرد و خوب جا افتاده و کشدار شود .میتوانید مقداری از گوشت را برای تزئین نگه دارید . حلیم را در ظرف مناسبی کشیده و کره را ذوب کرده به همراه دارچین و گوشت و در صورت تمایل شکر و خامه و کنجد روی حلیم ریخته و تزئین نمایید .حلیم گزینه مناسب غذایی برای افطارتان است .

شامی پوکه

مواد لازم: گوشت: 500 گرم ، لپه: 3 لیوان، سبزی معطر: شامل ترخون، مرزه و جعفری ، نمک، فلفل و زرد چوبه: به میزان لازم ، پیاز: یک عدد ، روغن: به میزان لازم

طرز تهیه: ابتدا لپه و گوشت را بپزید و سپس دو تا سه‌بار آنها را چرخ کنید. سبزیجات معطر را هم ریز خرد کرده و پیاز را رنده کنید و آب آن را بگیرید و همراه زردچوبه و نمک و فلفل با هم مخلوط کرده و خوب ورز دهید. روغن را در ماهی تابه بریزید و روی حرارت بگذارید. از مواد شامی به اندازه یک نارنگی کوچک بردارید و کف دست آن را صاف و گرد کنید و وسط آن را هم با انگشت سوراخ ایجاد کرده تا هنگام سرخ‌شدن مغز پخت شود .

این شامی زیاد روغن مصرف نمی‌کند. ترجیحا با روغن زیتون و روی حرارت بسیار ملایم آن را سرخ و در ظرف مناسب چیده و اطراف آن را با سبزیجات بخار پز و چند برش لیمو ترش، تزئین نمایید.

شامی پوکه یک افطاری مغذی و کم چرب است که در وعده سحری هم می‌توانید آن را نوش جان نمایید .ضمنا برای این‌که کمتر احساس تشنگی کنید، چند قطره آب لیمو را در لیوان آب ریخته و میل کنید .

چاردیواری (ضمیمه دوشنبه روزنامه جام جم)

روش‌های خوراکی برای «پیشگیری از تشنگی» در ماه رمضان

کارشناسان بهداشت می گویند: استفاده از غذاهای آب پز و خورش‌های آبدار و کم نمک از دیگر مواردی است که برای کمتر تشنه شدن در ایام ماه مبارک رمضان توصیه شده است. همچنین بهتر است در برنامه غذایی سحری از خوردن غذاهایی مانند انواع کوکو، بادمجان، سوسیس و کالباس، سس مایونز، سیر و پیاز و همچنین غذاهای چرب و پرنمک که سبب تشنگی زیاد در طول روز می‌شود پرهیز کنید.

خوردن مواد شیرین مانند زولبیا و بامیه هنگام سحر موجب افت سریع قند خون و احساس گرسنگی در طول روز می‌شود.

برای تشنگی کمتر، بعد از خوردن سحری، بهتر است هنگام مسواک زدن برای کاهش تشنگی و خشکی دهان از حجم کمتری خمیر دندان استفاده کرد.

بهتر است در ماه رمضان میوه‌های آبدار و سبزی‌های بیشتری مصرف شود تا در طول روز دچار تشنگی نشویم.

همچنین بهتر است هنگام افطار از مخلوط آبلیموی تازه با آب یا چای کمرنگ یا شربت خاکشیر به جای قهوه و چای پر رنگ استفاده شود.

این کارشناسان عقیده دارند: نوشیدن ۸ تا ۱۲ لیوان آب از افطار تا هنگام سحر موجب می‌شود تا شما در طول روز کمتر دچار تشنگی شوید.

متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند با توجه به اینکه فرد در طول روز، مدت زمان زیادی تشنه است، روزه داران از مواد غذایی که مدر (ادرارآور) نباشد در وعده سحری استفاده کنند. به طور مثال مصرف چای به دلیل مدر بودن در وعده سحری باعث کم آبی بدن فرد روزه دار در طول روز می‌شود.

مصرف بعضی از میوه‌ها مانند هلو و سبزی‌ها مانند کاهو، کم آبی بدن فرد روزه دار را جبران می‌کند.

از جمله کارشناسان بهداشتی آرزو چراغی کارشناس مسوول بهبود تغذیه است که به روزه داران توصیه می‌کند برای تشنگی کمتر در طول روز، از مصرف نوشیدنی‌های کولا و گازدار و مصرف غذاهای شور و پر نمک و غذاهای کنسرو، هنگام سحر خودداری کنند.

وی می‌افزاید: همچنین برای پیشگیری از تشنگی از مصرف غذاهای گوشتی و پر پروتئین هنگام سحر باید پرهیز شود و در فاصله افطار تا سحر به میزان کافی هم آب بنوشید؛ ضمن اینکه هرگز افطار خود را با مصرف مقدار زیاد آب باز نکنید.

به گفته چراغی، هنگام سحر از میوه، مغزهای گیاهی، پنیر، سبزی، گردو، نان، گوجه‌فرنگی، خیار و میزان مناسب چای یا آب ولرم استفاده شود و نباید مصرف میوه در وعده سحر به جهت کاهش احساس تشنگی در طول روز، فراموش شود.

جایگزین کردن نان‌های سبوس دار با نان‌های سفید، اجتناب از نوشیدن چای و قهوه در سحر از دیگر توصیه‌های کارشناسان بهداشتی است.

نوشیدنی‌هایی مانند یک لیوان شیر داغ همراه سه قاشق بادام پوست کنده و خرد شده ترکیب مناسبی از پروتئین‌های مورد نیاز شما را هنگام سحر تأمین می‌کند. همچنین مصرف سالادهای پخته و خام همراه روغن زیتون و آبلیموی تازه برای سحر مناسب است.

مصرف انواع سبزی و چند عدد میوه بعد از شام، به علاوه استفاده از یک میوه و کمی سالاد در سحر سبب خواهد شد که در طول روز دیرتر احساس گرسنگی و تشنگی داشته باشید.

کلم بروکلی، کدو، نخود فرنگی، لوبیا سبز، گوجه‌فرنگی، هویج، کلم فندوقی، فلفل دلمه ای اسفناج، تره فرنگی، جعفری، گشنیز، کرفس و بامیه از انواع سبزی‌هایی به شمار می‌آیند که می‌توانند به عنوان یک منبع ذخیره آب در طول روزتلقی شوند.

کارشناسان بهداشتی توصیه می‌کنند؛ از مصرف غذاهای سرخ شده و پرچرب در طول دوران روزه‌داری پرهیز شود.

با توجه به همزمانی ماه مبارک رمضان با فصل گرما، بیماران کلیوی سنگساز تا حد امکان باید طی روزه‌داری از انجام فعالیت‌های سنگین پرهیز کنند و در طول شب مایعات فراوان بنوشند.

کم کردن حجم غذای دریافتی و مصرف غذای سبک و آب فراوان هنگام سحر و پرهیز از غذاهای حاوی املاح سنگساز مانند نوشابه‌های گازدار و غذاهای با منشاء حیوانی و کاکائو، چای پر رنگ، آجیل، اسفناج، کلم، ریواس، گوجه‌فرنگی و کدو از دیگرمواردی است که متخصصان تغذیه برای کاهش احساس تشنگی توصیه می‌کنند. (ایرنا)

باید و نبایدهای تغذیه‌ای برای روزه‌داران در ماه رمضان

کمی درباره وعده سحری و اهمیت آن بگویید. این وعده چقدر اهمیت دارد و بهتر است چه چیزهایی در این وعده خورده شود؟
از آنجایی که روزه‌داران ساعت‌ها بعد از این وعده نمی‌توانند چیزی بخورند، این وعده از اهمیت بالایی برخوردار است و باید غذاها و موادی در آن گنجانده شود که از نظر ویتامین، پروتئین و انواع مواد معدنی و مایعات کامل بوده و نیاز بدن را در طول روز تامین کند.
وعده سحری یک صبحانه کامل است که باید از تنوع برخوردار باشد و از انواع مواد لبنی کم‌چرب، سوپ تهیه شده با آب مرغ، آب‌ گوشت بدون چربی، سالادهایی که حبوبات پخته مثل لوبیا، کنجد، زیتون و تخم‌مرغ دارند، استفاده شود تا انرژی لازم در بدن ذخیره شود. غذاهای سرشار از پروتئین و ‌چرب در وعده سحری توصیه نمی‌شود، چراکه زود هضم می‌شود و فرد سریع‌تر احساس گرسنگی می‌کند. در این میان، ماکارونی به شرط کم‌چرب بودن گزینه مناسبی برای وعده سحری است. همچنین انواع سبزیجات با جذب آب در بدن، به صورت ژل درآمده و آب را در بدن نگه می‌دارد و مانع از دفع سریع مایعات از بدن و تشنگی می‌شود. حذف سحری از وعده غذایی روزه‌داران تبعات خوبی به دنبال ندارد و علاوه بر ایجاد ضعف و ناتوانی، ممکن است باعث سرگیجه، حالت تهوع و نداشتن تمرکز شود.
در سحری باید غذاهایی مثل غلات و حبوبات نیز میل شود که در زمان طولانی‌تری هضم می‌شوند و کمتر فرد را گرسنه می‌کنند. همچنین توجه به این نکته مهم است که در وعده سحر فقط باید یک واحد میوه مصرف شود، چراکه باتوجه به مواد قندی موجود، ترشح انسولین را بیشتر می‌کند و به مرور در طول روز باعث افت قند خون می‌شود.
در وعده سحری باید غذاهای دیرهضم مثل نان‌های سبوس‌دار و حلیم‌های خانگی مصرف کرد تا به مرور در طول روز مقدار انرژی مورد نیاز بدن را تامین کند.

‌چه مایعاتی بهتر است مصرف شود؟

چای پررنگ، قهوه و نوشابه به دلیل ادرارآور بودن، باعث از دست رفتن آب بدن در طول روز و در نتیجه تشدید تشنگی فرد روزه‌دار می‌شود، بنابراین مصرف آنها در سحری توصیه نمی‌شود.
بهترین نوع مایعات مصرفی در سحری شربت آبلیمو است و بهتر است افراد سعی کنند آن را تا حد امکان کم‌شیرین تهیه کنند، زیرا شکر ترشح انسولین را به دنبال دارد و این هورمون، مواد قندی را در بدن کاهش می‌دهد و در میانه روز قند خون را پایین می‌آورد و باعث ضعف می‌شود.

برای رفع تشنگی در روز چه باید کرد؟

مصرف آب فقط آب از دست رفته بدن را بر اثر تعریق جبران می‌کند، ولی نمی‌تواند الکترولیت‌های ضروری بدن را برطرف کند و این مواد ‌‌از طریق سایر مایعات از قبیل آبمیوه‌های طبیعی، لیموترش و نارنج تامین می‌شود. در این میان، دوغ به‌عنوان یک نوشیدنی سنتی ایرانی گزینه مناسبی است. این نوشیدنی سرشار از سدیم، پتاسیم و کلسیم است و بخوبی الکترولیت‌های از دست رفته بدن را جبران می‌کند. شربت خاکشیر بهترین انتخاب در فصل گرماست، چراکه علاوه بر رفع تشنگی، الکترولیت‌ها را هم جبران ‌کرده و با تنظیم فعالیت روده، بدن را سم‌زدایی می‌کند.
همچنین به حداقل رساندن مصرف نوشیدنی‌های کافئین‌دار مثل چای، قهوه و نوشابه‌های گازدار به دلیل ادرارآور بودن آنها، می‌تواند تا حدی عطش افراد را در طول روز کاهش دهد.
‌‌برای تشنگی کمتر در طول روز، افراد باید از مقدار بالایی سبزیجات پخته، خام یا حبوبات و فیبرهای مختلف استفاده کنند که با ذخیره آب، بتدریج آن را در بدن آزاد می‌کنند و مانع از کم‌آبی بدن می‌شوند.

خیلی از روزه‌داران در طول روز دچار سردرد می‌شوند. دلیل این سردردها چیست؟

بسیاری از روزه‌داران از سردردهای خفیف یا شدید در طول این ماه شکایت دارند و بسیاری علت اصلی آن را گرسنگی و ضعف می‌دانند، ولی علت اصلی این سردردها این است که خیلی از افراد به مصرف مداوم چای، قهوه، نوشیدنی‌های کافئین‌دار و کشیدن سیگار در طول روز عادت کرده‌اند و مصرف نکردن آنها باعث بروز این سردردها می‌شود. برای خلاص شدن از این سردردها در طول ماه رمضان باید در روزهای باقی‌مانده این ماه، مقدار مصرف مواد کافئین‌دار را کاهش دهند تا از این طریق بدن بتواند هر چه سریع‌تر با شرایط سازگار شود.

از سوی دیگر، طولانی بودن روز و مدت زمان روزه‌داری افت قند و فشار خون را به دنبال دارد و افراد به دلیل مصرف مواد قندی زود هضم، به سرعت دچار کاهش قند خون می‌شوند و بدن با ضعف و گرسنگی شدید و در نتیجه سردرد و بی‌حالی مواجه می‌شود.

بنابراین مصرف کربوهیدرات‌های مرکب و سبزیجات پخته و خام، نان‌های سبوس‌دار، انواع مغزها و آجیل به مقدار کم، شیر و پنیر و ماست، سالاد حاوی روغن زیتون و آبلیموی تازه و گردو، حلیم و سینه مرغ، سوپ و آش‌هایی که حبوبات زیادی دارند، مانع از افت سریع قند و گرسنگی در طول روز می‌شود.

آیا روزه با رژیم‌های لاغری سازگاری دارد؟

بسیاری از افراد در طول سال برای لاغر شدن و حفظ تناسب اندام ‌شان رژیم‌هایی را در پیش می‌گیرند ولی برخی معتقدند باوجود روزه گرفتن نمی‌توان این رژیم‌ها را دنبال کرد و حتی عده‌ای بعد از این ماه دچار اضافه وزن می‌شوند، اما حتی باوجود روزه‌داری هم می‌توان برنامه غذایی خاصی را در پیش گرفت. از آنجایی که اصل روزه‌داری براساس یک رژیم مشخص و به منظور استراحت دادن به سیستم گوارش بدن برنامه‌ریزی شده، افراد می‌توانند با حرکت در مسیر صحیح موفق شوند.

کسانی که به‌دنبال رژیم‌های غذایی هستند، چنانچه بر مبنای اصول درست تغذیه‌ای عمل کنند و‌ ریزمغذی‌های لازم برای بدن را در دستور غذایی روزانه خود بگنجانند و انواع ویتامین‌ها و پروتئین‌ها را باوجود روزه‌داری مصرف کنند، می‌توانند رژیم غذایی مناسب خود را در طول این ماه ‌‌دنبال کنند.
به طور کلی، افراد در طول هر روز از روزهای ماه رمضان بین 500 تا 600 کالری کم می‌کنند و با این شرط، افرادی که به طور اصولی این روند را طی کرده باشند، در انتهای ماه رمضان 2 کیلوگرم وزن
کم می‌کنند.

بسیاری از مردم از بیماری رنج می‌برند، اما باز هم خود را ملزم به گرفتن روزه می‌دانند. برای مثال ‌‌بیماران دیابتی و مبتلایان به قند خون آیا می‌توانند روزه بگیرند؟

هورمون انسولین در بدن افراد دیابتی به اندازه کافی ترشح نمی‌شود یا اثر آن خیلی ناچیز است و ذخیره‌سازی قندها در بدن آنها دچار مشکل می‌شود، بنابراین در افرادی که سال‌ها از دیابت نوع یک و دو رنج می‌برند این مساله خیلی مهم است و هنگام گرسنگی می‌تواند باعث افت شدید قند و بروز اختلال در سلول‌های مغزی شود. نبود انسولین کافی در بدن تولید کتون‌ها را بیشتر می‌کند. کتون‌ها موادی هستند که در نبود مواد قندی در کبد تولید می‌شوند و جایگزین قند در بدن هستند.
زمانی که مقدار این مواد در خون بالا می‌رود، فرد دچار تهوع، بی‌حالی و سردرد می‌شود. روند تولید این مواد در بدن مبتلایان به دیابت بیشتر از بقیه افراد است و با روزه گرفتن ممکن است این وضعیت تشدید شود. در این افراد تولید هورمون‌های تولیدکننده قند خون هنگام گرسنگی دچار اختلال می‌شود و در نتیجه در روزه‌داری احتمال افت قند خون در افراد دیابتی بسیار بالاتر است و حتی ممکن است فرد بعد از چند ساعت گرسنگی هوشیاری خود را از دست بدهد.

مبتلایان به دیابت خفیف با شرط مصرف منظم داروهایشان موقع سحر و افطار و ‌با نظر پزشک معالج می‌توانند روزه بگیرند. ولی در دیابتی‌هایی که سن آنها بالاست و به طور همزمان مبتلا به فشار خون یا بیماری‌های قلبی و ریوی هستند، خطر روزه‌داری بالاست و روزه گرفتن برای آنها توصیه نمی‌شود.

در افرادی که دیابت آنها تحت کنترل نیست و میزان قند خون آنها بین 150 تا 300 است، خطر بسیار بالاست و به هیچ عنوان نباید روزه بگیرند. همچنین بیمارانی که انسولین یا «گلی بن‌‌کلامید» مصرف می‌کنند هنگامی که روزه هستند در معرض خطر افت شدید قند خون قرار دارند که ممکن است آسیب‌های مغزی به آنها وارد شود.

از سوی دیگر، زنان بارداری که از دیابت حاملگی رنج می‌برند، دیابتی‌هایی که در طول روز کارهای سخت انجام می‌دهند، دیابتی‌هایی که تحت دیالیز قرار می‌گیرند، همز‌مانی ابتلا به دیابت و بیماری‌های حاد و افت شدید قند خون در ماه‌های اخیر خطراتی است که مبتلایان به دیابت را تهدید می‌کند و نباید روزه بگیرند.

آیا روزه برای زنان باردار و جنین خطرناک است؟

روزه‌داری بویژه در روزهای بلند و طاقت‌فرسای تابستان برای بسیاری از افراد دشوار است، ولی این شرایط برای مادران بارداری که جنینی را درون خود می‌پرورانند، سختی زیادی دارد چراکه علاوه بر اهمیت دادن به سلامت خود، باید به فکر سلامت موجود دیگری هم باشند. زنان باردار در سه‌ ماه‌ اول و سه ماه‌ آخر بارداری باید با احتیاط خیلی زیادی روزه بگیرند و به‌طور قطع ‌‌زنان باردار اگر قصد روزه دارند باید تحت نظر پزشک معالج باشند.

در این بین، وضعیت زنان بارداری که به خصوص در سه ماه‌ اول دچار کمبود وزن هستند اهمیت زیادی دارد، چراکه این دوران نقش موثری در رشد سیستم‌های عصبی جنین دارد و کوچک‌ترین نقصی در این بین می‌تواند مشکلات جبران‌ناپذیری را برای جنین به همراه داشته باشد.

به طور کلی روزه گرفتن برای چه کسانی ممنوع است؟

بسیاری از بیماران گروه‌های مختلف طبق نظر پزشک و مصرف داروهایشان موقع افطار و سحر می‌توانند روزه بگیرند، ولی بعضی دیگر از بیماران باتوجه به شرایطی که دارند نمی‌توانند روزه بگیرند. در این بین، افراد مبتلا به میگرن‌های شدید و مبتلایان به بیماری‌های قلبی ـ عروقی که باید برای کنترل چربی و فشار خون دارو مصرف کنند، مجاز به روزه گرفتن نیستند.
همچنین‌ بیماران کلیوی و بیمارانی که کلیه آنها مستعد سنگ‌سازی است، به‌دلیل کم‌آب شدن بدن در طول روز و گرمای هوا نمی‌توانند روزه بگیرند.
همان‌طور که ‌ اشاره شد، مبتلایان به دیابت که از انسولین استفاده می‌کنند و دچار افت شدید قند خون می‌شوند، مجوز روزه گرفتن ندارند.
ولی از اینها گذشته، روزه‌داری تاثیر شگرفی در تنظیم فشار خون، کنترل دیابت، از بین رفتن چربی‌های اضافه بدن و کاهش وزن و ترمیم بافت‌ها و سلول‌های بدن و درمان بعضی از بیماری‌های
روحی ـ روانی دارد.

‌ روزه‌داران باید چگونه افطار را شروع کنند و چه بخورند؟

روزه‌داران بهتر است روزه ‌شان را در وعده افطار با نمک و آب جوش باز کنند تا بدن آماده دریافت مواد غذایی شود.
به دلیل خالی بودن معده، مصرف مایعات گرم در ابتدای افطار معده را برای پذیرش مواد غذایی بعدی آماده می‌کند.
شیر با خرما، عسل یا کشمش که مواد قندی طبیعی دارند، به آرامی قند خون فرد را بالا می‌برد. ولی مصرف انواع شیرینی‌ها و قندهای مصنوعی مثل زولبیا و بامیه توصیه نمی‌شود. دنبال کردن چنین رژیم نادرستی در طول یک ماه، خطراتی مثل افزایش قند خون و اوره را برای افراد به همراه دارد. مصرف آبمیوه‌های تازه، سوپ رقیق جو ‌همراه سبزیجات، غلات که در کنار آب مرغ یا آب گوشت خورده شود، شیربرنج یا فرنی همراه میوه‌های خشک و خلال بادام و همچنین نان سنگک و پنیر و گردو، گزینه‌های مناسبی برای وعده افطار است، اما باید به خاطر داشت که مصرف نوشیدنی‌های خیلی سرد مثل نوشابه‌های گازدار و چای داغ عطش فرد روزه‌دار را تشدید می‌کند.
مصرف آبلیمو و روغن زیتون همراه سالاد و سبزیجات مواد مغذی ضروری شادابی روزه‌داران را تأمین می‌کند.
درواقع، در وعده افطار باید غذاهای زود جذب و اسیدآمینه‌ها مصرف شود؛ به عبارتی، افطار باید حکم یک صبحانه ساده را داشته باشد.
اما باید این نکته را در نظر داشت که افراد در این مدت نباید وعده شام را حذف کنند، بلکه افطار را سبک بخورند و مدت کوتاهی بعد از آن حدود 30 تا 45 دقیقه، شام میل کنند، به طوری که بیشترین انرژی دریافتی در طول روز را داشته باشند. البته روزه‌داران باید به خاطر داشته باشند، بین ساعت صرف شام و زمان خواب 2 تا 3 ساعت فاصله بیندازند تا خوردن این مقدار از مواد غذایی، باعث ایجاد نفخ و مشکلات بیشتر نشود.
هر چه مقدار مصرف مواد قندی بیشتر شود، تولید انسولین در بدن بیشتر می‌شود و فرد روزه‌دار مدام احساس گرسنگی و ضعف می‌کند. تکرار چنین روندی افت فشار خون و ضعف عمومی بدن را به دنبال دارد و فرد ممکن است دچار اضافه وزن شود. بهترین زمان مصرف میان‌وعده‌هایی مانند دانه‌های خوراکی و میوه‌ها هم در فاصله شام تا زمان خوابیدن است تا بدن بتواند توان از دست رفته‌اش را به دست آورد.

ندا اظهری / سیب (ضمیمه سه شنبه روزنامه جام جم)

طرز تهیه «آش بلغور» ویژه افطاری‌های ماه رمضان

مواد لازم:

لوبیاسفید: ........................................... نصف پیمانه
لوبیا قرمز: ............................................ یک پیمانه
نخود:................................................... نصف پیمانه
عدس:................................................. یک پیمانه
بلغور جو: .............................................. ۵ /۱ پیمانه
بلغور گندم:............................................ ۵ /۱ پیمانه
پیاز: .................................................... ۲ عدد
سیر: ................................................... ۱۰ حبه
سبزی آش: .......................................... یک و نیم کیلو
نعنا خشک: ......................................... یک قاشق غذاخوری
نمک، فلفل و زردچوبه: ........................... به میزان لازم
کشک:................................................ به میزان لازم
روغن:.................................................. به میزان لازم

طرز تهیه:

ابتدا حبوبات را به مدت ۱۲ ساعت خیس کرده سپس بپزید. وقتی کمی پخته شد بلغورها را به آن اضافه کنید و وقتی کاملاً پخته شد، سبزی و یک پیاز رنده و سرخ شده را به آن اضافه کنید. سپس سیر رنده شده و نعنا را تفت داده و بیفزایید (وقتی آش جا افتاد) نمک و فلفل را اضافه کرده و (سیر، پیاز و نعنا را با زردچوبه سرخ می‌کنیم) در صورت تمایل می‌توانید کشک را هم در آش ریخته و بگذارید چند جوش بزند. این آش اگر تند باشد خوشمزه‌تر است. (ایران)

مواظب باشید؛ حمله‌های صرع در ماه رمضان افزایش می‌یابد

محسن خوش نیت گفت: مطالعات انجام شده درباره ارتباط صرع و روزه‌داری نشان می‌دهد که به دلیل عدم رعایت برخی نکات، میزان بروز حملات صرع در ماه رمضان افزایش می‌یابد.
وی درباره عواملی که بروز حملات صرع را افزایش می‌دهد، گفت: این عوامل عبارت‌اند از تغییر زمان مصرف دارو در شبانه روز،-تغییر مقدار دور دارو مصرفی، تغییر نوع غذای مصرفی، افت قند خون، تغییر فاصله زمانی بین وعده‌های غذایی روزانه، کاهش مصرف مایعات، خواب ناکافی، استرس و خستگی.
خوش نیت به تغییر زمان مصرف داروهای صرع در طول ماه رمضان اشاره کرد و گفت: تغییر زمان مصرف دارو در طول ماه رمضان می‌تواند بر غلظت دارو بر بدن بیمار، اثر بخشی دارو و میزان تحمل آن توسط بیمار اثر بگذارد.
وی اظهار داشت: میزان تداخل اثر داروهای صرع با مواد دیگر، افزایش و یا کاهش جذب آن به عوامل گوناگونی مانند خصوصیات فیزیکی و شیمیایی دارو، نوع غذا، فاصلهٔ زمانی بین مصرف غذا و دریافت دارو و دوز مصرفی دارو بستگی دارد. از آن جا که در ماه رمضان، زمان مصرف غذا، نوع غذا، فاصلهٔ زمان بین مصرف غذا و دریافت دارو تغییر می‌کند، این عوامل می‌تواند در بروز حملات صرع تأثیر گذار باشد.
او گفت: در طول ماه مبارک رمضان با روزه داری و تغییر زمان‌بندی خواب و بیداری و تغییر عادات اجتماعی، ترشح هورمون‌های بدن تغییر می‌کند که این تغییرات می‌توانند بر خواص داروها و همچنین سوخت و ساز آن‌ها اثر بگذارند و میزان حملات صرع را افزایش دهد. (سلامانه)

تدابیر رفع سردرد در ماه رمضان

سید جواد علوی درباره سردرد در ماه رمضان گفت: سردرد یکی از مشکلات شایع در میان روزه داران است که با رعایت تدابیر خاص به رفع سردرد می‌توان کمک کرد.

سردرد به چند دسته تقسیم می‌شود که از مهمترین آن می‌توان به سردرد میگرنی و کلاهخودی, سردرد ناشی از کم خونی و سردرد سینوزیتی اشاره کرد.

معمولاً درد شقیقه نشان از سردردهای میگرنی است که برای رفع آن بهتر است که یک قاشق عسل را با آب جوش مخلوط کرده و لیموترش به آن اضافه کنند و یک بار بعد از سحری و یک بار قبل از خواب مصرف کنند که خود به بهبود آن کمک می‌کند.

به گفته وی، آب جوش و عسل خود به پاکسازی بدن از مواد زاید نیز کمک می‌کند.

برای رفع سردردهای ناشی از کم‌خونی عسل با آب جوش بدون لیموترش استفاده شود به این صورت که مخلوط آب و عسل را یک بار قبل از خواب و یک بار بعد از مصرف سحری مصرف کنند.

این کارشناس طب سنتی اظهار کرد: برای رفع سردردهای سینوزیتی بهتر است که با بُخور به پاکسازی مغز و تخلیه سینوس‌ها بپردازند به این نحو که بهتر است هر شب قبل از خواب از مخلوط چند گیاه مانند آویش، پونه، نعناع، استخودوس، مرزنجوش بُخور دهند.

می‌توان از هر کدام از گیاهان یاد شده تهیه کنند و 3 قاشق غذاخوری از مخلوط آن در آب جوش ریخته و به مدت 20 دقیقه بُخور دهند و پس از اتمام بُخور سر و صورت خود را پوشانده سپس با روغن سیاهدانه یا کنجد پیشانی، پشت گوش و روی گونه‌ها و بینی را ماساژ دهند، این کار به پاکسازی سینوس‌ها کمک می‌کند.(مهر)

طرز تهیه «قیمه نثار» ویژه افطاری های ماه رمضان

طرز تهیه: برای تهیه این غذا، ابتدا پیاز را رنده کنید و آن را با مقداری روغن تفت دهید و بعد گوشت را به قطعه‌های منظم خرد کرده و به آن اضافه کنید و خوب تفت دهید. سپس دو لیوان آب روی آن بریزید و با حرارت کم بپزید. خلال‌ها را نیم ساعت در گلاب خیس کنید و بعد از نرم شدن در روغن تفت دهید و در انتهای پخت به گوشت اضافه کنید. پودر هل و دارچین و ‌ گل محمدی و نمک و ادویه را هم اضافه کنید و بگذارید، خورش‌ جا بیفتد. رب را هم سرخ کنید و با زعفران روی مواد بریزید. زرشک را جدا تفت دهید و با شکر و کمی زعفران مخلوط کنید. پلو را آبکش نمایید و بعد از گذاشتن ته‌دیگ، پلو را دم بگذارید. پس از آماده شدن برنج را در دیس بکشید و با قیمه و خلال‌ها و زرشک تزئین و میل کنید.

(چاردیواری-ضمیمه دوشنبه روزنامه جام جم)

چرا در ماه رمضان دهان تلخ می‌شود؟

مریم شیرمستی با اشاره به مشکلات گوارشی شایعی که در ماه رمضان وجود دارد، گفت: ریفلاکس معده از مهم‌ترین این مشکلات است و خصوصا در افرادی رخ می‌دهد که بلافاصله بعد از صرف غذا آن هم در وعده سحر می‌خوابند.

وی معتقد است: برای کنترل این شرایط باید از مصرف آب و مایعات فراوان همراه غذا خودداری کرد و از خوابیدن بلافاصله بعد از غذا و با معده پر پرهیز شود.

این کارشناس تغذیه تلخی دهان را از دیگر مشکلات شایع در ماه رمضان دانست که دلیل آن غلبه طبع صفرا است. در این صورت افراد باید بیشتر از غذاهای خنک استفاده کنند. همچنین مصرف عرق کاسنی دو مرتبه در روز و هر مرتبه یک نصف استکان مفید است. مصرف خاکشیر هم می‌تواند موثر باشد و از تلخی دهان در طول روز بکاهد.

وی افزود: ورم معده از دیگر مشکلات گوارشی شایع در ماه رمضان است که در افراد مبتلا به زخم معده بیشتر دیده می‌شود. در این شرایط افراد باید از غذاهایی بین افطار و سحر استفاده کنند که فشار کمتری به دستگاه گوارش آنها وارد کند.

شیرمستی خاطرنشان کرد: سبزیجات فراوان، نوشابه‌های گازدار، قهوه و چای غلیظ از جمله مواد غذایی است که باعث فشار به معده می‌شود.

وی به افرادی که دچار این مشکل هستند توصیه کرد: بین وعده افطار تا سحر دو فنجان عرق نعناع مصرف کنند.

این کارشناس تغذیه با اشاره به خاصیت ضد التهابی ماهی، مصرف ماهی در وعده افطار را نیز برای افراد مبتلا به ورم معده مفید خواند.

(مهر)

در ماه رمضان این ۶ نوشیدنی سنتی را دریابید

روزه‌داری در فصل گرما بدن فرد روزه‌دار را دچار کم‌آبی می‌کند و آب بدن مهم‌ترین عاملی است که می‌تواند برای روزه‌داران مشکلات بسیاری به وجود آورد، پس استفاده از نوشیدنی‌های مناسب و کافی در این ماه بسیار حائز اهمیت است.

پیام فرهبخش، متخصص تغذیه گفت: فاصله بین افطار تا سحر بهترین زمان برای رساندن آب کافی به بدن است و می‌توان گفت شربت‌های سنتی از جمله تخم شربتی، شربت خاکشیر، کاسنی، شربت سکنجبین و شربت نعناع به علت دارا بودن طبیعت سرد به خنک شدن بدن و کاهش احساس تشنگی کمک می‌کند.

وی افزود: خاکشیر و سکنجبین آب را درون خود نگه می‌دارند و به مرور آن را در بدن آزاد می‌کنند و در نتیجه نیاز بدن به آب را برای مدت طولانی تأمین می‌کنند.

فرهبخش گفت: تخم شربتی علاوه بر این که آب بدن را تأمین می‌کند، دانه‌های ژلاتینی آن تا مدت‌ها فرد را سیر نگه می‌دارد، پس مصرف آن در ماه رمضان بسیار توصیه می‌شود.

وی ادامه داد: عرق کاسنی و همچنین شربت سکنجبین خاصیت خنک‌کنندگی فراوانی دارند، پس توصیه می‌شود در وعده سحر و یا افطار از این دو نوشیدنی برای کاهش تشنگی استفاده شود.

این متخصص تغذیه اظهار داشت: مصرف عرق نعناع و افزودن مقداری آب لیموترش به آن نیز در رفع عطش و تشنگی تأثیر بسزایی دارد.

فرهبخش خاطرنشان کرد: با توجه به ساعات طولانی روزه‌داری در فصل گرما و نیاز بدن به آب کافی توصیه اکید متخصصین تغذیه این است که با رعایت موارد ذکر شده، سلامت بدن را تضمین کنند.بهتر است خانواده‌ها این نوشیدنی‌ها را در منزل تهیه کرده تا با رعایت اصول بهداشتی سلامت اعضای خانواده تضمین شود.

(باشگاه خبرنگاران)