جام جم سرا:پوکی استخوان ازجمله بیماریهایی است که به دلیل کاهش جذب کلسیم در بدن ایجاد میشود و میتواند مشکلات زیادی را به وجود بیاورد و مانع از صد ساله شدن افراد شود.
این در حالی است که با داشتن تحرک و انجام ورزشهای روزانه، مصرف نکردن سیگار، تغذیه مناسب و دریافت کافی کلسیم و البته قرار گرفتن در معرض نور خورشید میتوان از بروز پوکی استخوان پیشگیری کرد حتی نتایج بررسیهای اخیر متخصصان که به مناسبت روز جهانی پوکی استخوان منتشر شده است، نشان میدهد مصرف میوه، سبزی و غلات هم در کاهش خطر بروز پوسیدگی و شکستگی استخوان در افراد مسن موثر است و افرادی که روزانه حداقل پنج واحد میوه مصرف میکنند، 30 درصد کمتر از همسن و سالهایشان در دوران میانسالی در معرض پوکی استخوان قرار میگیرند.
چند سالتان است؟
یادتان باشد زمانی که در برنامه غذایی روزانه فرد به اندازه کافی کلسیم وجود نداشته باشد، بدن کمبود آن را از استخوانها جبران میکند و به این ترتیب ذخیره کلسیم در استخوانها کاهش مییابد.
بد نیست بدانید فرآیند پوکی استخوان در آقایان از چهل سالگی و در خانمها از حدود سی سالگی آغاز میشود و پس از یائسگی شدت مییابد بنابراین غنی کردن ذخیره کلسیم استخوانها تا پیش از رسیدن به این سنین ضروری است.
از طرفی مصرف کلسیم و داشتن تحرک روزانه بعد از این دوران هم نقش مهمی در پیشگیری از شکستگیهای استخوان دارد.
چقدر کلسیم بخوریم؟
مصرف روزانه هزار میلیگرم (هر لیوان شیر حدود 300 میلیگرم کلسیم دارد) کلسیم برای خانمها ضروری است، اما افراد بالای 50 سال به 1500 میلیگرم کلسیم در روز نیاز دارند که باید از طریق لبنیات، سبزیجات برگ تیره مثل کاهو و اسفناج، سویا، قارچ، انواع غلات، بادام، ماهی و... تامین شود.
هر چند مهمترین اصل در پوکی استخوان کمبود کلسیم است، اما مواد مغذی دیگری هم هستند که در پیشگیری از این بیماری نقش دارند؛ مهمترین آنها ویتامین D است که باید از طریق نور خورشید یا مکمل دریافت شود تا جذب کلسیم افزایش پیدا کند بنابراین در صورتی که مقدار کلسیم دریافتیتان از طریق مصرف مواد غذایی کافی نیست باید زیر نظر پزشک مکمل ویتامین D و کلسیم استفاده کنید تا در معرض پوکی استخوان قرار نگیرید.
تشخیص پوکی استخوان
بعد از پنجاه سالگی از هر 10 خانم، چهار نفر و از هر ده آقا، دو نفر در مرحلهای از طول عمرشان دچار شکستگی ناشی از پوکی استخوان میشوند که یا منجر به مرگ فرد شده یا تقریبا زندگی طبیعیشان را دچار اختلال میکند.
پوکی استخوان معمولا تا زمانی که شکستگی رخ نداده باشد، فاقد علامت است و به همین دلیل هم بیماری خاموش لقب گرفته و تنها آزمایشی که میتوان برای سنجش پوکی استخوان به کار برد تراکمسنجی (دانسیتومتری) است و باید از چهل و پنج تا پنجاه سالگی و سالی یک بار به منظور پیشگیری و تشخیص زودرس بیماری انجام شود.
جام جم سرا به نقل از سلامت نیوز: در این مطلب با ورزشهایی آشنا میشوید که با افزایش توان حرکتی بازوها و شانه میتوانند روحیه بیمار را پس از عمل جراحی بهبود بخشند.
حرکت شانه کردن موها
آرنج خود را روی میز قرار دهید. سر خود را بالا نگه دارید. ابتدا یک سمت سرتان و بعد به تدریج تمام موهای سرتان را شانه کنید. این حرکات را به دفعات تکرار کنید اما در انجام آن زیادهروی نکنید.
حرکت انداختن
درب یک بطری یا یک کیف کوچک را از دست راست و از بالای شانه راست به دست چپ که در پشت خود گرفتهاید رها کنید. این عمل را ۵ بار تکرار و سپس جهت انجام آن را عوض کنید.
تاب دادن بازوها
بازوی سالم خود را روی صندلی قرار دهید و پیشانیتان را روی آن بگذارید. بازوی دیگرتان را شل و آویزان کنید و آن را از ناحیه شانه به جلو و عقب تاب دهید. سپس با حرکت دایرهوار بازو را بچرخانید. همان طور که دستتان شل است اندازه دایرهها را بزرگتر کنید. حرکت چرخشی را تا زمانی که فشاری به دستتان وارد نشده ادامه دهید.
حرکت خشک کردن
با استفاده از یک حوله حرکات آرامی مشابه خشک کردن پشتتان انجام دهید. این حرکت را در هر دو جهت انجام دهید.
حرکت بالا بردن دستها
در فاصله نزدیکی روبروی دیوار بایستید. برای حفظ تعادل پاهای خود را کمی از هم باز کنید. دستها را به موازات شانه روبروی دیوار قرار دهید و به تدریج آنها را به سمت بالا بکشید. سپس به آرامی دستها را پایین بیاورید. این کار را چند بار در روز تکرار کنید. نقطهای را که دستهایتان به آن میرسد روی دیوار علامتگذاری کنید. سعی کنید هر بار نقطه بالاتری را لمس کنید.
حرکت باز و بسته کردن دستها
در حالی که توپ پلاستیکی یا شیء مشابهی را در دست دارید دست خود را باز و بسته کنید.
حرکت دایرهای با طناب
طنابی را با دستگیره در ببندید. با سر طناب که در دست دارید، دایرههای کوچک در هوا ترسیم کنید. سعی کنید بازوی خود را از ناحیه شانه حرکت دهید. ۵ بار این حرکت را تکرار و بعد جهت ترسیم دایرهها را بزرگتر کنید و تعداد چرخشها را افزایش دهید.
حرکت کشیدن طناب
طناب یا کمربند پارچهای را بالای دری که باز است، بیندازید. طوری بنشینید که در میان پاهای شما قرار گیرد. سر کوتاهتر طناب را در دستی که مورد عمل جراحی قرار گرفته بگیرید و سر دیگر طناب را با دست دیگرتان به آرامی به طرف پایین بکشید. هر بار بازوهای خود را تا جایی که میتوانید بالا بکشید، به گونهای که تا بالاترین حد ممکن بالا برده شود.
اجزای اساسی یک برنامه ورزشی
فرقی نمیکند تازه کار باشید و فقط برای وزن کم کردن ورزش کنید یا حرفهای و عاشق ورزش. برای اینکه از برنامه ورزشیتان نتیجه بهتری بگیرید باید اجزای مشخصی را در آن بگنجانید. این اجزا به قرار زیرند:
۱. ورزشهای هوازی
ورزشهای هوازی یا ایروبیک که به آنها ورزشهای قلبی هم میگویند بخش اصلی اکثر برنامههای ورزشی هستند. این ورزشها باعث میشوند تا شما سریعتر و عمیقتر نفس بکشید و این کار میزان اکسیژن خون شما را بالا میبرد. هر فعالیت فیزیکی که گروه بزرگی از عضلات در انجام آن دخیل باشند، به نوعی ورزش ایروبیک تلقی میشود: پیادهروی، دویدن، شنا و حتی پارو کردن برفها و جاروبرقی کشیدن منزل!
۲. تمرینهای قدرتی
در کنار ورزشهای هوازی، یکی از تمرینهایی که اسمش را معمولا در باشگاههای ورزشی زیاد میشنوید، تمرینهای قدرتی است. انجام ورزشهای قدرتی دستکم دوبار در هفته به استحکام استخوانها و تقویت عضلات کمک میکند. این ورزشها همچنین به شما کمک میکنند تا در حین کاهش وزن، توده عضلانی خود را حفظ کنید. برای انجام ورزشهای قدرتی لازم نیست حتما عضو یک باشگاه ورزشی باشید و با دستگاههای پیشرفته کار کنید. یک شیشه کوچک آب معدنی که با آب یا شن پر شده باشد هم وزنه خوبی برای تمرین در منزل است.
استفاده از کشهای پهن و قوی هم راه خوب دیگری است. حتی وزن بدنتان میتواند وزنه خوبی برای تمرینات قدرتی باشد! حرکت شنا، دراز و نشست و اسکوات پا را امتحان کردهاید؟
۳. ورزشهای مرکزی
عضلات شکم، کمر و لگن که بهعنوان عضلات مرکزی بدن شناخته میشوند و به نگهداری ستون فقرات و هماهنگی حرکات بالا و پایین بدن کمک زیادی میکنند. تقویت این عضلات بخش مهمی از یک برنامه ورزشی خوب را تشکیل میدهد. هر حرکتی که در آن عضلات تنه بدون تکیهگاه مجبور به فعالیت کردن باشند، ورزش مرکزی محسوب میشود. مثال بارز آن دراز و نشست است.
۴. تمرینهای تعادلی
تمرینهای حفظ تعادل بهخصوص در سالمندان بسیار مفیدند. با بالارفتن سن، قدرت حفظ تعادل بدن کاهش مییابد و این موضوع باعث زمین خوردن و شکستگی استخوان در سالمندان میشود، اما همه میتوانند از تمرینات حفظ تعادل سود ببرند چون این ورزشها ثبات عضلات مرکزی را هم افزایش میدهند. کافی است روی یک پا بایستید و سعی کنید هر بار بیشتر از گذشته در این وضعیت بمانید.
۵. حرکات کششی
حرکات کششی یکی از اجزای اصلی برنامههای ورزشی هستند. این حرکات قدرت انعطاف بدن شما را بیشتر میکنند و به شما اجازه میدهند راحتتر ورزش کنید.
این تمرینات دامنه حرکت مفاصل شما را افزایش داده و باعث میشوند تا وضعیت بدنتان در حالت ایستاده یا نشسته اصلاح شود. انجام منظم حرکات کششی حتی باعث کاهش استرس هم میشود. قبل از انجام حرکات کششی با ۵ یا ۱۰ دقیقه انجام ورزشی که دوست دارید بدنتان را گرم کنید. انجام حرکات کششی بعد از پایان تمرینات ورزشی هم بسیار کمککننده و لذتبخش است. (دکتر احمد باقریمقدم - متخصص پزشکی ورزشی)
جام جم سرا:هر سال با شروع فصل پاییز و بارندگی با حجم بالای ترافیک در سطح شهر روبهرو هستیم، اما باور میکنید ماندن در ترافیک و استرس ناشی از آن به بروز فشارخون بالا و فشارهای عصبی منجر و سبب کوتاهی عمرتان میشود؟
بر اساس پژوهشهای متخصصان یکی از عوارض جدی و خطرناک آلودگی صوتی و خیابانهای پرسروصدا حملههای قلبی و افزایش فشار خون است، به طوری که مواجهه با سروصدایی با شدت 50 دسیبل، تا 40 درصد میتواند احتمال حمله قلبی را بالا ببرد.
این در حالی است که آزمایشهای اندازهگیری شدت صوت نشان داده در ترافیکهای سنگین، میزان سروصدا میتواند تا 80 ، 90 دسیبل بالا برود.
در عین حال، بیماران قلبی در صورتی که روزهای شلوغ هفته به رانندگی بپردازند، بیش از دیگران در خطر ابتلا به سکتههای قلبی و افزایش فشار خون قرار دارند البته تاثیر ترافیک در بروز سکته قلبی ارتباطی با رانندگی کردن بیمار قلبی ندارد و حتی سفر درونشهری با وسایل نقلیه عمومی در روزهای پرترافیک نیز خطر ابتلا به سکته قلبی را افزایش میدهد.
ترافیک فقط سلامت قلب را تحت تاثیر قرار نمیدهد، بلکه تماس با سر و صدای زیاد خیابانهای شلوغ و پرترافیک، خطر بروز سکته مغزی را تشدید میکند به طوری که به گفته محققان آلمانی، در ازای هر ۱۰ دسیبل افزایش صدا، خطر بروز سکته مغزی تا ۱۴ درصد بیشتر میشود. بروز سردردهای طولانی مدت نیز از دیگر تاثیرات مخرب ترافیک است.
هوای اعصابتان را داشته باشید
ترافیک کلانشهرهای بزرگی مثل تهران صدمات روانی زیادی هم برای راننده و هم سرنشینان دارد. راننده به دلیل اینکه دائم با پدال کلاچ، ترمز و گاز درگیر است، دچار فشار زیادی در زانو و کمر میشود و همین فشارهای فیزیکی زمینهساز ناراحتیهای عصبی، پرخاشگری و تنشهای روحی ـ روانی خواهد بود.
ایستادن طولانی مدت در خیابانها میان دیگر خودروها، صدای بوق ممتد و انواع آلودگیهای صوتی، آلودگی هوا، سرما و گرما و... هم دایره تحمل روانی فرد را کوچک و کوچکتر میکند و فرد به راحتی آماده درگیری و تنش میشود و همین موضوع میتواند سلامتش را به خطر بیندازد.
پس باید سعی کنیم در ترافیکهای سنگین حتیالامکان خونسردیمان را حفظ کنیم و این نکته را بدانیم که اطرافیان ما هم شرایطی مشابه ما دارند، پس شرایط ما سختتر از آنها نیست.
برای آرامش بیشتر هم میتوانیم به برنامه رادیویی یا موسیقی مورد علاقهمان گوش دهیم که ترجیحا این موسیقی باید از نوع آرامشبخش باشد. حتی اگر در ماشین افراد دیگری هم حضور داشته باشند شرایط بهتر خواهد بود، چون میتوانیم با آنها در مورد علایق و موضوعات جالب و خاطرات خوبشان حرف بزنیم و متوجه گذر زمان نشویم.
جام جم سرا: عطسه و سرفه میکنید؟ تب و گلودرد دارید؟ استخوان درد امانتان را بریده است؟ احتمالا سرما خوردهاید! البته این تنها مشکل شما نیست چون خیلیها بویژه در پاییز و زمستان دچار این بیماری میشوند، اما افرادی که میخواهند زودتر خوب شوند و آرزوی صدساله شدن هم دارند باید به جای مصرف شربت و قرص و کپسول سراغ درمانهای گیاهی بروند. بر اساس بررسیهای محققان، یکی از مهمترین دلایل طول عمر مردم ژاپن، استفاده از گیاهان برای درمان سرماخوردگی و حتی مشکلات تنفسی است. ژاپنیها معتقدند مصرف آویشن دم کرده باعث تسکین سرفه و بهبود التهاب گلو میشود و مصرف یک استکان عرق آویشن هفتهای دو تا سه بار میتواند از بروز سرماخوردگی پیشگیری کند.
درمان به سبک هندیها
زنجبیل از جمله گیاهانی است که بسیاری از کدبانوها برای از بین بردن بوی نامطبوع مرغ و ماهی از آن کمک میگیرند، اما هندیها میگویند یکی از مهمترین ویژگیهای این گیاه کمک به تقویت سیستم ایمنی بدن، پیشگیری از بیماریهای خطرناک مثل سرطان و البته درمان سرماخوردگی است. برای تهیه این دمنوش باید یک قاشق پودر زنجبیل را در یک لیوان آبجوش حل کرده و بعد از اضافه کردن کمی عسل دو تا سه بار در روز آن را میل کنید.
اسطوخودوس و طول عمر
روستای زولا در استان لیمبورخ هلند از جمله مناطق ده گانه روی کره زمین است که 75 درصد اهالی آن حدود 90 سال عمر میکنند و از هر پنج سالمند یک نفر به سن صد سالگی میرسد. یکی از رازهای طول عمر مردم این روستا استفاده از اسطوخودوس برای پیشگیری و درمان سرماخوردگی و مشکلات تنفسی است. کافی است هفتهای یک تا دو بار پنج تا شش قطره روغن اسطوخودوس داخل یک ظرف آب داغ بریزید و بخور آن را حدود 15دقیقه استنشاق کنید.
چین و دارچین
متخصصان طب چینی براین باورند دارچین از جمله ادویههایی است که هزار و یک خاصیت دارد؛ از کاهش قند خون گرفته تا درمان آرتروز و سرماخوردگی. فقط کافی است مقداری دارچین (چوب دارچین بهتر از پودر آن است) را با دو لیوان آب جوش و مقداری نبات به مدت 20 دقیقه دم کنید و صبح و شب هنگام خواب یک فنجان چای دارچین بنوشید.
دریابید سیر را!
شبه جزیره نیکویا در شمال کاستاریکا واقع شده و یک منطقه دورافتاده و تقریبا ناشناخته در جهان محسوب میشود، اما نکته مهم درباره اهالی این منطقه این است که به طور میانگین 101 سال عمر میکنند. آنها بر این باورند با هر بار سرماخوردن یک سال از طول عمرتان کم میشود و تنها روش پیشگیری از بروز این بیماری مصرف سیر است. افرادی که روزانه یک حبه سیر مصرف میکنند 50 درصد کمتر از افرادی که میانه خوبی با سیر ندارند، سرما میخورند و زمانی هم که دچار سرماخوردگی میشوند علائم سرماخوردگیشان خیلی زود از بین میرود.
جام جم سرا: پیشگیری از سوزش سردل غذاهایی که سوزش سردل را در اغلب افراد تحریک میکنند، شامل شکلات، غذاهای چرب وادویه دار و لبنیات است. پرهیز کردن از خوراکیها و نوشیدنیهایی که علائم سوزش سردل و ترش کردن را در شما به وجود میآورند بسیار مهم است اما شما میتوانید کارهای دیگری هم انجام دهید تا از شروع سوزش سردل جلوگیری کنید.
برای پیشگیری از سوزش سردل به این توصیهها عمل کنید:
▪ اضافهوزن خود را کاهش دهید
چاقی یکی از مهمترین عوامل ابتلا به ریفلاکس است. وزن اضافی، فشار بیشتری را روی معده و دیافراگم اعمال میکند. دیافراگم عضله بزرگی است که قفسه سینه و شکم را از هم جدا میکند. این فشار زیاد موجب باز شدن اسفنگتر تحتانی مری میشود.
▪ از خوردن غذاها و نوشیدنیهای آزاردهنده بپرهیزید
این مواد شامل نوشیدنیهای کافئیندار، شکلات، پیاز و غذاهای ادویهدار است. این غذاها تولید اسید را افزایش داده و اسفنگتر تحتانی مری را شل میکنند. همچنین مصرف مرکبات و گوجهفرنگی و خوراکیهای حاوی سس گوجهفرنگی را محدود کنید. این مواد اسیدی هستند و قادرند مری ملتهب را تحریک کرده و علایم ریفلاکس را بدتر کنند.
▪ سیگار نکشید
دود کردن سیگار تولید اسید را افزایش میدهد و بازگشت اسید را تشدید میکند.
▪ هنگام خواب سرتان را ۱۵ سانتیمتر بالاتر از پاهایتان قرار دهید
هنگامی که میخوابید، با قرار دادن بالشی در زیر سرتان، آن را بالا بیاورید، در نتیجه تنه شما به طرف پایین قرار میگیرد و این کار به عملکرد صحیح مری کمک میکند.
▪ تا دوساعت پس از غذاخوردن دراز نکشید
بهتر است تا دو ساعت بعد از خوردن غذا، دراز نکشید. برای اینکه معده، زمان کافی برای هضم غذا و تخلیه کامل آن داشته باشد.
▪ بلافاصله پس از صرف غذا ورزش نکنید
پس از خوردن و پیش از پرداختن به فعالیتهای سنگین دو تا سه ساعت صبر کنید.
▪ با صلاحدید پزشک، داروی آنتیاسید مصرف کنید
برای درمان سوزش سردل، مصرف داروهای آنتی اسید مانند «آلومینیومام جی» مفید میباشند. اما اگر سوزش سردل بیشتر از دو هفته طول بکشد و زندگی طبیعی شما را دچار اختلال کند و شبها نتوانید بخوابید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
همچنین ممکن است شما نیز جزو بیماران مبتلا به ریفلاکس (برگشت اسید معده به مری) باشید. این بیماران نباید غذاهای اسیدی مثل مرکبات را مصرف کنند. بهتر است قبل از استفاده از هر نوع دارویی با پزشک مشورت کنید. (پزشکان بدون مرز)
گاهی خشونت به معلمان نه از طرف دانشآموزان بلکه از جانب والدین آنها صورت میگیرد. خشونت در هر شکلی، رفتاری ناسازگارانه است اما بههرحال بخشی از واقعیت انسانی ماست و باید آن را مانند هر واقعیت دیگری پذیرفت و بهترین راه پیشگیری یا کاهش آن را پیدا کرد.
خشونتهای درونمدرسهای واقعیتی است که با چشمپوشی حل نمیشود و به بررسی دقیق و ریشهیابی کارشناسانه با چشمانی باز و واقعبین نیاز دارد. رابطه دانشآموز- معلم مانند هر رابطه دیگر انسانی باید تعریفشده باشد و حدود آن مشخص شود.
هیچ شکی در این واقعیت وجود ندارد که معلمی شغلی مقدس است اما این موضوع بههیچوجه دلیل نمیشود که حقوق انسانی دانشآموزان نادیده گرفته شود. از طرف دیگر دانشآموزان هم آیندهسازان این کشور هستند که برای به دست آوردن دانش و حفظ حرمت و کرامت فرهنگی این مرزوبوم مشغول تحصیل هستند اما بههیچوجه حق ندارند هتکحرمت کنند و به شکلهای مختلف احترام معلم را زیر پا بگذارند.
در مورد تنبیه بدنی دانشآموزان و خشونتهایی که از جانب معلمان به دانشآموزان وارد میشود، صحبتهای زیادی شده است اما خشونت به معلمان مشکلی فراموششده است؛ در حالی که این مشکل شیوع کمی ندارد.
با توجه به اینکه مطالعه جامعی در مورد «معلمآزاری» در کشور خودمان صورت نگرفته، استفاده از تجربه کشورهای دیگر کمککننده است. بهعنوان مثال در کشورهای اسلواکی و تایوان بیش از ٧٠درصد معلمان گزارش کردهاند در طول دوره تدریس حداقل یکبار مورد خشونت فیزیکی یا کلامی از جانب دانشآموزان یا والدین آنها قرار گرفتهاند.
به نظر میرسد این مشکل با مدرنشدن جامعه و کمرنگشدن مساله احترام به بزرگترها و معلمان، در حال رشد باشد و اگر بهموقع فکری برای آن نشود، پیامدهای وخیمتری را در آینده خواهد داشت. گاهی پدران و مادران ناآگاهانه خشونت فرزندانشان را به معلمان بهصورت ضمنی تایید میکنند. رابطه معلم- دانشآموز یکی از تاثیرگذارترین رابطههای بین فردی است و به برخورد کارشناسانه و آموزش نیاز دارد. معلمان، دانشآموزان و والدین آنها باید گروه هدف این مداخلههای آموزشی قرار گیرند. برای حل هر مشکل اجتماعی ابتدا باید وارد حوزه روانشناسی شد و انگیزههای روانی آن رفتار را پیدا کرد. این کار به مطالعه همهجانبهنگر و دقیق نیاز دارد و باید توسط مشاوران مدرسهها صورت گیرد. باید با دانشآموزان در مقاطع مختلف مصاحبههای جامع صورت گیرد و انگیزه آنها از خشونت به معلمان مشخص شود.
بدون دانستن آنچه در ذهن دانشآموزان میگذرد، هر مداخلهای که صورت گیرد ناکارآمد است.
گاهی دانشآموزان برای حمایت از دوستانشان و گرفتن حق آنها به معلم خشونت نشان میدهند. گاهی انگیزه آنها صرفا مورد توجه همکلاسیها قرار گرفتن است. گاهی هم فقط میخواهند جسارتمندی خود را آزمایش کنند و ببینند تا کجا میتوانند پیش بروند. این انگیزه بیشتر در رابطه با معلمانی که مهارت کمتری در مدیریت کلاس دارند، دیده میشود. گاهی هم این انگیزهها توسط معلمان تشدید میشود، مثل خشونتی که در پاسخ به تنبیه معلم یا رفتارهای ناعادلانه و تبعیضآمیز یا انتظارهای غیرمنطقی او صورت میگیرد.
با توجه به اینکه بیشترین گروه سنیای که به معلمان خشونت نشان میدهند، دانشآموزان کلاس هشتم تا دهم هستند و شیوع آن در پسران بیشتر است، بهتر است این گروه در اولویت مشاوره قرار گیرند.
انتظار مردم از وزارت آموزشوپرورش، همکاری بینسازمانی هرچهبیشتر با وزارت بهداشت در جهت بهبود سلامت روان جامعه است. بهجای اینکه بگوییم برای سلامت روان جامعه هیچ کاری نمیشود انجام داد، باید برنامههای ارتقای سلامت روان را از دوران مدرسه آغاز کنیم. (حافظ باجغلی - روانپزشک و استاد دانشگاه ماهیدول تایلند/شرق)
شاید به همین دلیل است که خیلیها محمدعلی کاردان را با یک عنوان اختصاصی میشناسند: «آقای ایده!» رفتگر ساده مشهدی که همین چند وقت پیش عنوان ایدهپرداز ویژه جشنواره «ایدههای برتر در مقوله پیشگیری از آسیبهای مواد مخدر» را از آن خود کرد؛ رفتگری که با زبان و ادبیات مخصوص خودش با 50 ایده ساده، جدید و البته کاربردی در این جشنواره شرکت کرد و باعث تعجب خیلیها شد!
شاید همه آقایان دوست نداشته باشند ریش بگذارند، اما این کار به سلامتشان کمک میکند. به گزارش دیلی میل، بنا بر نتیجه پژوهشی که این گروه استرالیایی انجام داده، ریش گذاشتن خطرات ابتلا به سرطان و پیری زودرس پوست را کاهش میدهد. همه میدانند ریش بخش عمدهای از صورت را از پرتوهای خورشید حفظ میکند، اما دانشمندان دانشگاه کینسلند از این هم فراتر رفتهاند؛ آنها به کمک یک دزیمتر تابشی (دستگاهی که پرتوهای فرابنفشی را که از ریش میگذرد، اندازه میگیرد) محاسبه کردهاند که ریش 90 تا 95 درصد از فرابنفش را فیلتر میکند. بیشترین محافظت ویژه کسانی است که در معرض تابش نور آفتاب قرار دارند؛ حتی اگر دانشمندان اصرار داشته باشند ریش نباید جایگزین کرمهای ضدآفتاب شود.
عایقی بسیار قوی
به عقیده برخی متخصصان پوست، فایده دیگر ریش بهتاخیرانداختن روند پیری پوست است. ریش با گرفتن آب باعث میشود اپیدرم مدت طولانیتری باقی بماند. وجود فولیکولها و غدههای چربی پوست را زمخت میکند و این سبب مقاومترشدن پوست خواهد شد. از سوی دیگر، ریش و سبیل محافظهای طبیعی در مقابل گرد و غبار است.
موها ذرات موجود در هوا را جذب و حبس میکند. در نتیجه فرد گرد و غبار را استنشاق نمیکند و به این ترتیب از بروز آسم پیشگیری میشود.
از سوی دیگر، وجود مو و پرز، دمای پشت گردن را افزایش میدهد و از سرماخوردگی جلوگیری میکند. کارول واکر از پژوهشگران این مطالعه میگوید: «ریش، یک عایق بسیار قوی است. ریشهای بلند و ضخیم جلوی سرمای هوا را میگیرد و کمک بسیار بزرگی برای زمانی محسوب میشود که هوا ثبات ندارد.»
البته زمانی این فواید آشکار میشود که بهداشت بدرستی رعایت شده و ریشها بهطور مرتب اصلاح و شسته شود.(سیب، ضمیمه سه شنبه روزنامه جام جم)
درواقع در بیماریهای خودایمن، سیستم ایمنی بدن به نحوی مسیر طبیعی خود را گم میکند و آموزشی که در دوران جنینی و اوایل نوزادی دیده تا بر ضد خود بدن وارد عمل نشود، به یاد نمیآورد و اجرا نمیکند به همین دلیل شرایط بخصوص با فعال بودن ژنها، برای بروز بیماریهای خود ایمنی (اتوایمیون) فراهم میشود. در واقع بیماریهای خودایمنی ناشی از ضعف سیستم ایمنی نیست و ربطی به این موضوع ندارد.
دکتر علیرضا سالکمقدم، ایمونولوژیست بالینی در گفتوگو با جامجم توضیح میدهد: بهطور طبیعی در بدن همه انسانها واکنش به خود در حد مختصر وجود دارد؛ یعنی در بدن افراد کاملا سالم هم ممکن است مثلا بر ضد نسج تیروئیدشان موادی ساخته شود، ولی در حد مختصر که نمیتواند به تیروئید صدمه بزند. گاهی هم این اتفاق در مورد پوست، بافت خون یا مفاصل و... میافتد، اما چه زمانی این واکنشها دردسرساز میشود؟ این ایمونولوژیست بالینی در پاسخ به این پرسش میگوید: گاهی بدن بر ضد ساختار خود موادی را میسازد یا واکنشی نشان میدهد که به طور معمول نباید اتفاق بیفتد. در برخی افراد این واکنشها میتوانند سلولی باشند، یعنی برخی سلولهای ایمنی این واکنش ایمنی را بر ضد اعضا و به ساختار و نسج خودی نشان میدهند یا مواد مترشحه از برخی سلولهای ایمنی مسبب آن هستند، بیش از اندازه شدید است و بر ساختار هدف آسیب میرساند. در این شرایط فرد دچار بیماری اتوایمیون یا بیماری خودایمنی میشود. به گفته این استاد دانشگاه، خودایمنی ممکن است در همه افراد به مقدار اندک وجود داشته باشد ولی اگر زیاد شود، عوارض و علائمی ایجاد میکند که باعث بروز بیماری میشود که به آنها بیماریهای خودایمنی میگویند؛ این واکنش میتواند بر ضد مفاصل باشد و باعث بروز برخی از انواع روماتیسم شود، بر ضد تیروئید باشد و برخی از انواع پرکاری یا کمکاری تیروئید را در پی داشته باشد یا بر ضد پوست باشد و بیماریهای تاولدار پوستی را به دنبال داشته باشد و حتی برضد کلیه، دستگاه گوارش، تنفس، تناسلی و... هم بروز کند.
بیماریهای خودایمنی دلایل متعددی دارد
این بیماریها بهدلایل مختلفی بروز میکند و مکانیسمهای مختلفی باعث ابتلا به آن میشود. دکتر سالکمقدم با بیان این مطلب تاکید میکند: سیستم ایمنی ما ساختمان بدن خود ما را خوب میشناسد و آن را از بیگانه تشخیص میدهد. به همین دلیل این سیستم ممکن است به ساختار یا بافتی واکنش نشان دهد، ولی این واکنش شدید نیست بهطوری که تعداد بیماران مبتلا به بیماریهای خودایمنی در جوامع بسیار کم است. او میافزاید: اگر کار به مرحله بیماری برسد، ژنها در آن نقش دارند و برخی ژنها شرایط و استعداد را برای بروز واکنش خودایمنی بیمارگونه فراهم میکنند. پس بسیاری از انواع این بیماری با بعضی ژنهای بدن ارتباط معنادار دارند. علاوه بر این، گاهی کسانی که تحتتاثیر عفونتها قرار میگیرند، بخصوص اگر عفونتشان ویروسی باشد، در معرض ابتلا به بیماریهای خودایمنی قرار میگیرند. گاهی هم ابتلا به این بیماریها خود به خودی است و علتش مشخص نیست. در مواردی هم برخی تروماها، ضربهها و آسیبهایی که به بدن میرسد، میتواند فرد را مستعد ابتلا به گونهای از بیماریهای خودایمنی کند. به گفته دکتر سالکمقدم، زمینه ژنتیکی برای ابتلا نیاز است ولی عوامل محیطی هم در این زمینه تاثیر دارند.
خانمها بیشتر مبتلا میشوند
دکتر سالکمقدم با اشاره به اینکه برحسب نوع بیماری خودایمن، ممکن است افراد در سنین و جنسیتهای مختلف به آن دچار شوند، میگوید: مثلا بیماریهای خودایمنی در خانمها بیشتر دیده میشود تا آقایان بنابراین میتوان گفت هورمونها هم در دچار شدن به این بیماریها نقش دارند. مثلا نسبت مبتلایان زن به مرد بیماری معروفی به نام لوپوس سیستمیک که میتواند پوست، مفاصل، حتی کلیه و بسیاری از قسمتهای دیگر بدن را تحتتاثیر قرار دهد، 9 به یک است؛ یعنی در خانمها 9 برابر آقایان دیده میشود. علاوه بر این، بیماری آرتریت روماتوئید (نوعی از بیماری روماتیسم) هم همینگونه است و در خانمها سه برابر مردان بروز میکند. او میافزاید: البته مبتلایان به برخی بیماریهای خودایمن مثل آنکیلوزاسپوندیلیت که ستون مهره را درگیر میکند، بیشتر آقایان هستند.
این ایمونولوژیست تاکید میکند: مساله سن هم در این مورد مطرح است؛ مثلا درست است که دیابت یک بیماری متابولیک است، اما بیماری خودایمنی هم محسوب میشود. نوع یک این بیماری هم معمولا در سنین کودکی بیشتر دیده میشود. برخی انواع روماتیسم هم مخصوص جوانان است و در این گروه سنی بیشتر بروز میکند، اما برخی بیماریهای اتوایمیون ممکن است در سنین بالا به وجود آید؛ مثلا برخی بیماریهای خودایمنی پوست مانند «پمفیگویید» که البته این بیماریها نادر هستند.
چطور به بیماری خودایمنی پی میبرند؟
دکتر سالکمقدم در پاسخ به این پرسش میگوید: درست است که چکاپهای دورهای برای افراد باید انجام شود ولی بیماریهای خودایمن تا قبل از شروع تظاهرات بیماری، معمولا در چکاپها خود را نشان نمیدهند، اما وقتی فرد علائم داشته باشد، مثلا نشانههایی در پوست صورت یا بدنش باشد، مفاصلش دچار درد و ورم باشد یا اختلال در ادرار، مشکلاتی در تیروئید و.. ایجاد شود، به پزشک مراجعه میکند و پزشک با توجه به شرححالی که میگیرد، آزمایشهای تخصصی درخواست میکند که نتایج آنها به علاوه علائم بیمار، به او در تشخیص بیماری خودایمنی کمک میکند. به هر حال خود بیمار نمیتواند به نوع بیماریاش پی ببرد.
پیشگیری ممکن نیست
دکتر سالکمقدم میگوید: نمیتوان از ابتلا به بیماریهای خودایمنی پیشگیری کرد مگر اینکه در خانواده فرد، شخص دچار بیماری خودایمنی وجود داشته باشد، این فرد به پزشک مراجعه کند و از نظر ابتلا به آن بیماری بررسی و مشخص شود مثلا زمینه و استعداد ابتلا در او هم وجود دارد یا نه، اما بهطور روتین، مخصوصا اگر کسی در اقوام و خانواده به نوعی از بیماری خودایمنی مبتلا نباشد، بررسیای انجام نمیشود که بتوان پیشگیری کرد. او میافزاید: حتی اگر مادر بارداری به بیماری خودایمنی مبتلا باشد، ممکن است جنینش به این بیماری مبتلا باشد و ممکن است نباشد و به بارداری هم به این دلیل پایان نمیدهند مگر اینکه بیماری خیلی شدید و به درمانهای خطرناک برای جنین نیاز باشد. در این صورت امکان دارد به علت خودبیماری یا درمان آن، جنین آسیب ببیند. این استاد دانشگاه تاکید میکند: کسانی که میخواهند دچار این نوع بیماریها نشوند، با اینکه نمیتوان نقش ژنها را نادیده گرفت، باید مراقب باشند کمتر به عفونتهای ویروسی یا باکتریایی مبتلا شوند چون همانطور که گفتم زمینه بروز این بیماریها را فراهم میکند یا از آسیب رساندن بیش از اندازه به بافت مخاطی خودداری کنند؛ مثلا سیگار، آلودگی هوا و... میتوانند در ابتلا به این بیماریها نقش داشته باشد. در کسانی هم که بیش از اندازه از یک عضو خود استفاده میکنند، مثلا بیش از حد از مفاصل استفاده میکنند، امکان دارد زمینه بروز تظاهرات ژنتیکی فراهم شود. علاوه بر اینها، در معرض آفتاب قرار گرفتن به مدت طولانی هم احتمال ابتلا به برخی بیماریهای خودایمنی پوست را افزایش میدهد بنابراین میتوان گفت یکسری عوامل شیمیایی، فیزیکی و بیولوژیکی نقش محیطی در بروز بیماریهای خودایمن دارند، اما نقش اصلی را ژنها دارند که در برخی فعال هستند و در برخی فعال نیستند، بنابراین ممکن است در شرایط یکسان دو آدم زمینه ابتلا به بیماریهای خودایمنی را داشته باشند ولی آن که بیمار شده، ژنهایش فعال شود و بیماری اتوایمیون در او تظاهر پیدا کند.
زهرا سادات صفوی سهی /جامجم
پاسخ مشاور: با توجه به نکات قابل تاملی که ذکر کردهاید، امیدوارم راهکارهایی که ارائه میکنم برای رفع مشکل شما موثر واقع شود.
کمتر درخانه بمانید
سعی کنید زمانی را که میخواهید در کنار همسرتان وقت بگذرانید و با یکدیگر باشید، کمتر در منزل پدر خانمتان بمانید و بیشتر وقت با هم بودنتان را به بودن در خارج از منزل یا در فضایی غیر از منزل پدر همسرتان که به نظر میرسد تنش در آنجا بالاست، سپری کنید. از آنجا که دلیل تندخوییهای خواهر همسرتان مشخص نیست، این راه حل به شما کمک میکند تا در شرایط فعلی که هر ۲ خواهر در عقدند، با مشکلات کمتری مواجه شوید.
هر دو، سکوت کنید
در یک فرصت مناسب، لازم است با همسر خود در این باره به طور جدی صحبت کنید. در فضایی صمیمانه و غیر قضاوتی تلاش کنید برای همسرتان توضیح دهید که او را دوست دارید، نگران زندگیتان هستید و در نهایت، او را مجاب کنید که برای پیشگیری از دخالت دیگران بخصوص خواهرش بهتر است در برابر اظهار نظرهای ناخواسته اطرافیان، هر دوی شما سکوت اختیار کنید و صحبت بر سر مواردی را که اختلاف نظر دارید در زمانهایی انجام دهید که با همسرتان تنها هستید.
اینکه در جمعهای خانوادگی به بررسی مشکلاتتان بپردازید، نتیجهای به غیر از دخالت آنها و سختتر شدن تصمیم گیریهایتان نخواهد داشت.
با باجناق و خواهر همسرتان رقابت نکنید
اشتباه بزرگتر از اشتباه خواهر خانم شما که ظاهرا در امور شخصی مربوط به شما و همسرتان اظهار نظر و دخالت میکند، آن است که شما هم به رفتارهای غلط او واکنش نشان دهید. این واکنش البته هم میتواند مثبت باشد و هم منفی. انتظار میرود اگر در صدد کاهش مشکل هستید تحت تاثیر این اظهار نظرها با آنها رقابت نکنید چرا که اشتباهترین کار آن است که بخواهید به دیگران ثابت کنید رفتارهایشان اشتباه است. توجه داشته باشید که این امر نه تنها مشکلی را برطرف نمیکند بلکه طرف مقابل را به رقابتی پرشورتر و اشتباهتر فرا میخواند.
علاقهتان را به همسرتان ثابت کنید
علاقه و حسن نیت خود را به همسرتان ثابت کنید. شما برای بهتر شدن اوضاع باید به همسرتان نشان دهید که او را دوست دارید و تمام تلاشتان را میکنید که زندگیتان از هم نپاشد. میتوانید برای او هدیه بخرید، به او بگویید دوستش دارید و به طور کلی در گفتار و عمل این عشقتان را به او ثابت کنید. (پریسا غفوریان، دانشجوی دکترای روانشناسی/ خراسان)
476