با فرا رسیدن سال نو و افزایش سفرها، رعایت نکات ایمنی و آشنایی به برخی از مسائل امدادی میتواند در کاهش وقع حوادث و تصادف و تسریع در روند امدادرسانی موثر باشد.
۱. شماره ملی ندای امداد ۱۱۲ جمعیت هلال احمر در خدمت حادثه دیدگان نوروزی است.
۲. در صورت بروز هرگونه حادثهای ضمن حفظ خونسردی با شماره ملی ندای امداد ۱۱۲سازمان امداد و نجات تماس حاصل گرفته یا به نزدیکترین پست امدادی مستقر در محل یا جاده مراجعه نمایید.
۳. در صورت رفتن به مسافرت قبل از ترک محل زندگی، درها و پنجرهها را ببندید و کنتور برق و گاز را قطع کنید.
۴. در زمینه ایمنی و عملکرد مناسب سیستمهای آب، برق و گاز ساختمان برای مواقع حادثه و اضطرار اطلاعات لازم را کسب کنید.
۵. پیش از سفر به پیشبینیهای هواشناسی توجه کنید.
۶. قبل از مسافرت اطلاعات کامل را از شرایط آب و هوایی مقصد و مسیر حرکت به دست آورید.
۷. قبل از سفر از برطرف شدن اشکالات فنی خودرو خود مطمئن شوید.
۸. قبل از آغاز سفر، خودروی خود را بررسی نمایید و از کارکرد صحیح قسمتهای مختلف وسیله نقلیه اطمینان حاصل کنید.
۹. فشار باد تایرهای خودرو را کنترل نمایید، اختلاف فشار باد تایرها، کنترل خودرو را تحت تأثیر قرارداده و حتی باعث بروز حادثه میشوند.
۱۰. هنگام مسافرت از داشتن وسایل ایمنی مطمئن شوید.
۱۱. در زمان سفر همراه داشتن نقشه و قطب نما برای موارد اضطراری به شما بسیار کمک میکند.
۱۲. در صورت ضرورت مسافرت در شرایط نامساعد جوی، زمان خروج و مقصد سفر را به اطرافیان اعلام کنید.
۱۳. در صورت ضرورت مسافرت در شرایط نامساعد جوی، جهت جلوگیری از حوادث احتمالی، از وسایل و تجهیزات ایمنی استفاده کنید.
۱۴. در هنگام مسافرت از داشتن وسایل ایمنی اولیه (کیف امدادی) مطمئن شوید.
۱۵. سیستم برق اتومبیل شامل سیم کشیها، مدارهای برقی، فیوز و باطری باید مرتباً بازرسی و کنترل شود تا از سالم بودن کارکرد آنها اطمینان کامل حاصل گردد.
۱۶. هنگام رانندگی به علائم راهنمایی و توصیهها و تذکرات پلیس راه توجه کنید.
۱۷. از سوار کردن کودکان کم سن و سال در صندلی جلو، جداً خودداری نمایید.
۱۸. از خوردن هر نوع نوشیدنی و خوراکی در پشت فرمان و در هنگام حرکت اجتناب نمایید.
۱۹. در موقع سفر به مناطق سردسیر و برفگیر از لاستیک یخشکن استفاده کنید و یا زنجیر چرخ به همراه داشته باشید.
۲۰. هنگام مسافرت، در جادههای اصلی و مسیرهایی که امکان رسیدن امدادگران وجود دارد رانندگی کنید.
۲۱. هنگام رانندگی در مسیرهای شیب دار، از دندههای سنگین استفاده کنید.
۲۲. برای پیشگیری از تصادفات رانندگی، از ترمزهای بیمورد اجتناب کنید.
۲۳. به آرامی رانندگی کنید و مراقب خرابیها و شیبهای تند جاده باشید.
۲۴. در صورت احساس خطر در جاده (باران شدید، خطر ریزش کوه، وقوع سیلاب، بارش برف، خوابآلودگی و …) خود را به اولین کمپ امدادی، استراحتگاه، پایگاه نوروزی و … برسانید و تا عادی شدن وضعیت از حرکت خودداری کنید.
۲۵. اگر به هر علت در جاده به ویژه در بزرگراهها ناچار به توقف میباشید، باقراردادن علائم ایمنی (مثلث شب رنگ) رانندگان دیگررا از حضور خود مطلع نمایید.
۲۶ برای حفظ ایمنی و پیشگیری از بروز حوادث رانندگی همواره با سرعتمطمئنه رانندگی کنید، سرعت غیر مجاز یکی از عوامل اصلی ایجاد حوادث رانندگی و بروز تلفات جبران ناپذیر ناشی از آن است.
۲۷. برای توانایی در مهار و کنترل موقعیتهای خطرناک خودرو، همواره فاصله ایمن را با خودرو مقابل رعایت نمایید.
۲۸. پس از هر دو ساعت رانندگی، از خودرو پیاده شوید و با انجام حرکات نرمشی از بیحس شدن اعضای بدن جلوگیری کنید.
۲۹. هنگام رانندگی حتما کمربند ایمنی را ببندید. زیرا وسیله کارآمدی است که نقش مهم آن در کاهش ضایعات نخاعی و آسیبهای ناشی از حوادث رانندگی، به اثبات رسیده است.
۳۰. قبل از حرکت کمربند ایمنی را به همراهانتان یادآوری نمایید.
۳۱. یک راننده ماهر باید به همه جوانب دید داشته و با کمک همه حواس خود رانندگی کند تا خطای دیدش کم شود.
۳۲. در شرایط بیماری، استرس، نگرانی و عصبانیت و خواب آلودگی، برای حفظجان خود و همراهانتان، به هیچ عنوان رانندگی نکنید.
۳۳. هنگامی که قصد رانندگی دارید از مصرف داروهای آرامبخش و خوابآور خودداری نمایید.
۳۴. برای حفظ ایمنی خود و اعتلای فرهنگ رانندگی، اصول و قوانین رانندگی را بدانیم و به نحو شایسته به آن عمل نماییم.
۳۵. شدت حوادث ناگوار رانندگی و خسارات ناشی از آن رابطه مستقیمی با سرعت غیر مجاز خودرو دارد.
۳۶. سرعت بالای خودرو، حرکات جانبی را تحت تأثیر قرار داده (چرخهای عقب) و سبب غیر قابل کنترل شدن خودرو میگردد.
۳۷. توجه دقیق یک راننده به نکات ایمنی، حافظ جان خود و سرنشینان خودرو است، از انجام رفتارهای پرخطر مثل نقض قوانین، سهلانگاری، خستگی، عدم تمرکز و خوابآلودگی، سبقت بیجا، صحبت و بحث با سرنشینان و پاسخگویی به تلفن همراه خودداری نمایید.
۳۸. رانندگی یک کار پرهیجان، پرمخاطره و غیر قابل پیشبینی است، اگر سابقه بیماری قلبی دارید برای حفظ ایمنی و سلامت خود و دیگر همسفران، از رانندگی خودداری نمایید.
۳۹. قدرت بینایی انسان در شب، یک ششم روز است، از مهمترین اصول اساسی در رانندگی، دقت در صحیح دیدن و دیده شدن است.
۴۰. در صورتی که میخواهید از سرعت خود بکاهید، به آرامی از ترمزها استفاده کنید تا چراغهای ترمز روشن و رانندگان پشت سر، از کم شدن سرعت شما آگاه شوند.
۴۱. در هوای مهآلود، به چراغهای عقب خودرو جلویی، اعتماد کامل نداشته باشید.
۴۲. در صورت مهآلود بودن جاده، چراغهای مهشکن خودرو را روشن و سرعت خود را کم کنید.
۴۳. اگر خودرو شما در برف، قادر به حرکت نبود، گاز ندهید، زیرا باعث عمیقتر شدن محل فرورفتگی چرخها میشود.
۴۴. در هوای برفی و بارانی از ترمز نمودنهای بیموقع و انحراف ناگهانی خودرو، خودداری نمایید.
۴۵. هنگام رانندگی در شب برای حفظ ایمنی خود و خودروهایی که از روبرو میآیند، از نور پایین استفاده نمایید.
۴۶. مراقب باشید، افتادن وسایلی مانند: بطریآب، آچار، قفل فرمان و… زیر پای راننده یا زیر پدال، باعث ازکارافتادن ترمز خودرو نشود.
۴۷. ورود به شانه خاکی جاده با سرعت بالا، مساوی با انحراف و چپ شدن خودرو است.
۴۸. اگر بوی داغشدن لنت ترمزها به مشام رسید، در جای أمنی توقف نمایید تا به آرامی خنک شوند.
۴۹. برای اینکه در سطوح لغزنده زیاد از ترمز استفاده نکنید، با سرعت مطمئنه حرکت نمایید.
۵۰. فاصله مجاز و ایمن خودرو از دیگر وسایل نقلیه هنگام بارندگی، دو برابر فاصله آن در روزهای صاف و آفتابی است.
۵۱. در مسیر حرکت به تابلوهای هشدار دهنده و خطوط وسط و کنار جاده توجه کنید.
۵۲. قبل از هرگونه تغییر مسیر یا سرعت، حتماً از چراغ راهنما استفاده کنید.
۵۳. در هنگام رسیدن به ورودیهای شهر و روستا، همیشه سرعت خودرو را کاهش دهید.
۵۴. به جز در مواقع ضروری، هنگام رانندگی از نور بالا استفاده نکنید، نور بالای خودروی شما به شدت قدرت دید راننده مقابل را کاهش میدهد و سبب تغییر مسیر، انحراف خودرو و برخورد ناگهانی میگردد.
۵۵. بلافاصله علائم هشداردهنده را برای رانندگان عبوری برقرار نمایید و ۱۰۰ متر قبل از محل تصادف، جاده را سنگچین کرده و دیگر رانندگان را از وضعیت موجود مطلع نمائید.
۵۶. اگر خودرو شما لیزخورد، بدون ترمزگرفتن، پدال گاز را رها کنید و با خونسردی فرمان را در جهت حرکت خودرو بچرخانید تا خودرو به طور مستقیم در مسیر صحیح قرارگیرد، تا زمانی که خودرو به حالت مستقیم درنیامده از دندهسنگینتر استفاده نکنید.
۵۷. در شرایط خاص (تغییرات جوی نامناسب و تاریکی جادهها) که شما دید و احاطه کامل به اطراف ندارید، با رعایت ایمنی دیگر خودروها از نور بالا استفاده نمایید.
۵۸. هنگام کولاک و بوران تا حد امکان از رانندگی در نواحی کوهستانی پرهیز کنید.
۵۹. در هنگام رانندگی با تلفن همراه صحبت نکنید.
۶۰. مقررات را رعایت کنید و به قوانین رانندگی احترام بگذارید.
۶۱. برای پیشگیری از تصادفات رانندگی از ترمزهای بیمورد اجتناب کنید.
۶۲. در هنگام سیلاب و باران شدید در سطح جاده، با دندههای سنگین رانندگی کنید.
۶۳. تفاوت زمان رسیدن به مقصد با سرعت غیرمجاز و سرعت ایمن، کمتر از ۱۰ تا ۲۰ دقیقه است، برای این فرصت زمانی ناچیز، حق زندگی را از خود و دیگران نگیریم.
۶۴. نحوه صحیح خروج مصدوم از داخل خودرو را فرا بگیرید و در مواقع حادثه به همان شیوه عمل نمایید.
۶۵. کبریت، فندک و وسایل آتش زا از دسترس کودکان دور نگه دارید.
۶۶. در صورتی که به خودروها یا عابران اخطاری میدهید علایم باید واضح و بهموقع باشد تا وقت کافی برای عکسالعمل مناسب داشته باشند.
۶۷. هنگام بروز تصادفهای شدید، اولین اقدام خروج همه افراد ازداخل خودرو است.
۶۸. هنگام حوادث، از قسمتهای هموار جاده عبور کنید و به محلهایی که امکان فروریختن آنها وجود دارد، نزدیک نشوید.
۶۹. در جادههای خلوت به شگردهایی که سارقین خودرو برای فریب شما به کار میبرند، آگاه باشید.
۷۰. اولین اقدام در برخورد با خودرو تصادفی، خاموشکردن موتور خودرو، سنگ چین چرخها، گذاردن دنده در مخالف جهت شیب، کشیدن ترمز دستی و برداشتن سرباتری خودرو است.
۷۱. چنانچه در سطح جاده بنزین، روغن، گازوئیل و مواد لغزنده ریخته شده با ریختن مقداری خاک یا شن روی جاده، موقعیت تصادف را ایمن کنید.
۷۲. اگر موتور اتومبیل شما آتش گرفت و شما خیلی زود متوجه شدید، موتور را خاموش کنید و با احتیاط کاپوت را به اندازه قراردادن سرشلنگ اطفا حریق باز نموده و با کمک کپسول اطفا حریق آتش را خاموش کنید.
۷۳. به هیچ وجه مصدوم مشکوک به آسیب ستون مهرهها را جابجا نکنید.
۷۴. خونسردی اولین گام مقابله با حوادث است.
۷۵. تلاش کنید در اسرع وقت آموزش کمکهای اولیه را فرا بگیرید.
۷۶ بیایید با پیشگیری بهنگام از حوادث، خطرها و عوارض ناشی از آن را کاهش دهیم.
۷۷. در شعب و مراکز جمعیتهلالاحمر کمکهای اولیه را فرا بگیرید.
۷۸. در هنگام وقوع حوادث، به کودکان، سالخوردگان و افراد ناتوان کمک کنید.
۷۹. همیشه برای برخورد با حوادث آماده باشیم.
۸۰. جمعیت هلال احمر میکوشد تا فرهنگ خود امدادی را در میان تمام افراد جامعه رواج دهد.
۸۱. رعایت دستورالعملهای ایمنی و امدادی در هنگام حوادث، ضامن سلامتی شماست.
۸۲. کاهش خطر در گرو افزایش آگاهی و آمادگی شماست.
۸۳. تدبیر قبل از وقوع از تلخی حادثه میکاهد.
۸۴. با آموزش به موقع، امدادگر خود باشیم.
۸۵. در زمان سوانح حق تقدم درعبور و مرور، همواره با گروههای امدادی است.
۸۶. آرامش خود را در زمان سانحه حفظ کنید.
۸۷. با خود امدادی و فراگیری آموزشهای لازم، خسارات ناشی از حوادث را کاهش دهیم.
۸۸. بیایید با پیشگیری به هنگام از حوادث، خطرها و عوارض ناشی از آن را کاهش دهیم.
۸۹. در زمان کولاک در جادهها و خیابانها مراقب سقوط درختان، تیرها و کابلهای برق باشید.
۹۰. هنگام بروز حادثه، درصورت حضور امدادگران با نیروهای امدادگر هماهنگ و بدون اطلاعات پزشکی و امدادی از انجام هر کاری خودداری کنید.
۹۱. با امدادگران و نیروهای انتظامی در امر کمک رسانی همکاری کنید و مانع فعالیت آنها نشوید.
۹۲. در زمان حوادث، حق تقدم درعبور و مرور، همواره با نیروهای امدادی است.
۹۳. برای آمادگی و حفظ ایمنی خود و عزیزانتان، خودرو خود را مجهز به «جعبه کمکهای اولیه و کپسول اطفاء حریق» نمایید.
۹۴. مراکز امدادرسانی مسیرهای سفر خود را شناسایی کنید.
۹۵. در کنار رودخانه و زیر درختان چادر برپا نکنید.
۹۶. اگر ماشین شما در آبهایی گیر کرده که سطح آنها به سرعت بالا میآید فورا آن را رها کنید و به محل مرتفعی بروید.
۹۷. در زمان رعد و برق شدید از منزل خارج نشوید و به مکانهای مرتفع نروید.
۹۸. پس از وقوع حادثه چنانچه با روشهای امداد و نجات آشنایی ندارید در این زمینه هرگز اقدام نکنید.
۹۹. برای آمادگی در برابر حوادث احتمالی سفر برنامهای برای خانواده خود تهیه کنید.
۱۰۰. برای آموزش و آمادگی کودکان و سالخوردگان در حوادث برنامه ریزی کنید. (مهر)
در استانهای زیبای شمال به دلیل وجود جنگل و پوشش گیاهی و سرسبزی، نوروز رنگ و بوی متفاوتی به خود میگیرد و هنوز سنتهایی هستند (و صدالبته برخی از آنها مشترکاتی با سایر نقاط ایران دارند) که در گوشه و کنار مناطق شمالی بخصوص روستاها زنده نگه داشته شدهاند و همچنان میتوان آنها را دید. بد نیست همراه با هم نگاهی به این سنتها بیندازیم و ببینیم شمالیها در عید چه میکنند.
نمایشهای آیینی نویددهنده آغاز سال نو در استان گیلان
عروس گوله:
از مراسم قبل از حلول سال نو به شمار میرود. این نمایش همراه با آوازهایی با ریتم مشخص دارای مفاهیم اخلاقی و آیینی خاص است. بازیگران این نمایش معمولاً سه نفر هستند که در نقش غول، پیربابو و نازخانم ظاهر میشوند. نازخانم را بیشتر مواقع پسر جوانی که لباس زنانه پوشیده است بازی میکند.
رابرچره:
در این نمایش نمادین که اجرای آن ویژه سال نو و بسیار شبیه به عروسگوله است، شخصیتهایی چون سرخوان، آهو و نوجوانی که پوست بره سیاه میپوشد و مجسمه دست سازی به همراه دارد و آن را میگرداند ایفای نقش میکنند.
گل گل چهارشنبه:
از دیگر مراسمهای کهن ایرانیان در استان گیلان که در غروب آخرین سهشنبه سال درشب چهارشنبه انجام میشود، گل گل چهارشنبه است. به این منظور پشتههایی از کاه و کلش را آتش میزنند و از روی آتش میپرند و هنگام پریدن با خوشحالی میخوانند: گل گل چهارشنبه / به حق پنجشنبه / زردی بیشه / سرخی بایه / نکبت بیشه / دولت بایه. این سنت از روزگار زرتشت برجای مانده است.
فالگوش ایستادن:
از دیگر برنامههای چهارشنبه سوری فالگوش ایستادن است. برای این کار در گذرگاهها میایستند و با شنیدن پنهانی نخستین کلمات عابران، مفهوم آن را بر توفیق یا ناکامیخود در سال آتی میشمارند.
شال اندازی:
درمناطق کوهستانی از رسوم شایع چهارشنبه سوری وگاه سال نو خواستگاری از دختر صاحب خانه است. معمولاً به گوشه شال مقداری شیرینی و آجیل به عنوان هدیه صاحب خانه بسته میشود و شال اندازان بدون مشخص کردن هویت خویش به خانه فرد دیگر میروند. گفتنی است این مراسم قدیمی همچنان در برخی روستاها برگزار میشود.
سرگرمی شبهای عید روستاییان گیلان
در روستاهای استان گیلان مردم شب زنده داری میکنند، دوستان و همسایهها هر شب به خانه همدیگر میروند و دورهم جمع میشوند. رسم است که آنها پس از پذیرایی با چای و شیرینی، به دو دسته تقسیم شده و رو به روی هم مینشینند و چیستان تعریف میکنند و اگر یکی از طرفین نتواند جواب درست را بدهد بازنده است و گروه بازنده بیرون از اتاق میروند و در جای تاریکی میایستند و هر یک هفت بار صدای گربه و هفت بار هم صدای خروس را تقلید میکنند.
نوروزخوانی:
نوروزخوانی از مراسمهای آخر هرسال در استانهای شمالی است. این آیین در شمال کشور نشانه ورود بهار و خیر و برکت به زمین است. برای این کار، گروهی نوروزخوان در کوچه و خیابان به راه میافتند و ترانههای محلی میخوانند و ساز میزنند.
یکی از نوروزخوانان، کوله کش نام دارد. مردم به نوروزخوانان هدایایی مانند پول، شیرینیهای محلی، گردو، نخود و کشمش و یا تخم مرغ میدهند. از معروفترین اشعار ویژه نوروزخوانی در استان گیلان در مدح دوازده امام و همچنین عروس گوله است.
اصولاً نوروز خوانی در مناطق استان گلستان هم نیم نگاهی به منطقه مازندران و شاهرود دارد زیرا گویش آوازخوانان آن بیشتر تحت تأثیر زبان طبری یا همان مازندرانی است. بخصوص آنکه نوروزخوانان بیشتر از روستاهای غرب استرآباد بودند که همه آنها لهجه مازندرانی دارند. علت آن نیز نزدیکی غرب ایالت استرآباد با شرق ایالت مازندران بوده است.
سیزده سال:
آخرین مراسم نوروزی، سیزدهمین روز سال است. در این روز مردم گیلان بیشتر به کنار رودخانهها و در دل جنگلها میروند و به صورت گروهی، آخرین روز نوروز را گرامی میدارند. دختران گیلانی در این روز سبزه گره میزنند و برای آینده زیبایشان آرزو میکنند. این مراسم معمولاً با بندبازی و کشتی گیله مردی و نواختن ساز و نقاره همراه است. در حال حاضر هم در اطراف شهرهایی مانند فومن و صومعهسرا این مراسم به طور کامل برگزار میشود.
مازندران در سال نو
در چهارشنبه آخر سال، آش محلی مخصوصی به نام «هفت ترشی» میپزند و در محل بین همسایهها پخش میکنند. این آش از ترشیهایی مانند آب نارنج، آب لیمو، آب انار، سرکه، گوجه سبز و آب ازگیل تهیه شده است. همچنین در غروب آن روز هم در حالی که برای خود و خانواده و دوستان آرزوی خوشی در سال نو میکنند از روی کاههایی که آتش زدهاند میپرند.
لازم به ذکر است در زمان قدیم که تلویزیون و رادیو وجود نداشت با تیراندازی و یا اذان گفتن آغاز سال نو را نوید میدادند.
مادرمه یا مارمه:
اولین روز هر ماه تبری، مادرمه یا مارمه (mare meh) محسوب میشود. در این روز، مازندرانیها یک فرد خوشقدم را انتخاب میکنند تا پس از تحویل سال نو به عنوان اولین نفر وارد خانه شود و بعد از ورود او افراد دیگر وارد خانه شوند تا به اصطلاح مارمه او را بشکند. در زمانهای قدیم مازندرانیها بشدت به این سنت پایبند و معتقد بودند. به شخصی هم که خوشقدم و مایه خیر و برکت بوده و شایسته شکستن مارمه است، مارمه لینگ میگویند.
در روز اول عید هم هر خانوادهای مارمه لینگ را از میان افراد خانه، همسایه، اقوام نزدیک، کودکان، سادات و یا هر کسی که خوشنام و دارای رفتار برازندهای است، انتخاب میکنند و از قرآن استخاره میگرفتند و اگر نتیجه استخاره خوب آمد به آن فرد خبر میدادند. شخص خوشقدم پس از تحویل سال نو با پای راست وارد خانه و تک تک اتاقها میشود و در آخر از صاحبخانه عیدی میگیرد و همگی دعا میکنند که سال نو سال پر خیر و برکتی باشد.
در استان مازندران، شب سال نو رسم است که همه سبزی پلو با گوشت و یا مرغ سر سفرههایشان داشته باشند. همچنین از قدیم الایام رسم است در اولین شب سال نو ورودی خانهها با شمع و یا چراغ روشن باشد.
نوروز گلستانیها
در استان گلستان در عیدنوروز مراسم ویژهای برگزار میشود. قبل از آغاز سال نوزنان گلستانی نانهای محلی و شیرینی کاک که نوعی شیرینی محلی ویژه استان گلستان است پخت میکنند.
گلستانیها در این ماه حتماً خودشان برای سفره هفت سین سمنو میپزند.
در زمانهای قدیم قبل از تحویل سال نو، خانمها در مطبخ یا همان آشپرخانه خودمان، دهانه کیسه برنج، آرد و ظروف چند خوراکی پرمصرف خانه را بازمیگذاشتند، زیرا باور داشتند که از این طریق رزق و روزی در سال جدید زیاد میشود.
باور دیگر گلستانیها که تعریف کردن آن خالی از لطف نیست این است که ساعتی قبل از تحویل سال نو، ظرفی حاوی آب را گرم میکردند تا دقیقاً بعد از تحویل سال نو رشته در آن ریخته و برای ناهار روز اول عید غذا درست میکردند، با این باور که رشته طول عمر را زیاد میکند. بعد از تحویل سال نو، مردم استان گلستان، دختران دم بخت را به طور نمادین از خانه بیرون میبرند تا با پادرمیانی یکی از زنان خوشبخت همسایه به خانه برگردانده شوند، با این باور که در سال جدید ازدواج میکنند.
همچنین در استان گلستان رسم است در روز اول عید ابتدا باید نوعروس به خانه پدری خود برای دست بوسی و عیددیدنی برود.
همچنین گلستانیهای قدیمی داخل یک سینی مسی را با آب زعفران دعای «یا مقلب القلوب...» نوشته و سر سفره هفت سین میگذارند تا اولین ناهار سال جدید را روی آن ریخته و صرف کنند. به عقیده آنها این کار برکت سفرهشان را زیاد کرده و برای خانواده در سال نو سلامتی به ارمغان میآورد.
قاشق زنی:
این رسم در شب چهارشنبه سوری توسط جوانان و بیشتر دختران با رفتن به در خانه همسایههای محلات انجام میشود. آنها با پنهان کردن روی خود زیر یک چادر و بدون آشنایی خواستار هدیه و خوراکیهای ویژه عید نوروز میشوند. نقل و نبات و تنقلات از عمدهترین چیزهایی است که درکاسه قاشق زنان جای میگیرد.
نوروز امسال را در گیلان متفاوتتر خواهید دید
امسال در ساحل منطقه آزاد انزلی، هفت سین متفاوتی برپا خواهد شد. هفت لوتکا (قایق پارویی) که هر کدام با رنگهای شاد رنگآمیزی شدهاند در کنار ساحل دریا قرار داده میشوند و داخل هر یک از این قایقهای پارویی قرار است گلهای زیبای بهاری که یک سین از هفت سین سفره در ابعاد بزرگ را احاطه کردهاند قرار داده شوند. امسال حضور این قایقها در ساحل دریای بندرانزلی رنگ و بویی دیگر به عید نوروز میبخشد. همچنین حرکت و گشت و گذار و استقبال مهمانان نوروزی توسط بزرگ عروسکهای ۴ متری «کاس خانم و کاس آقا» که نماد یک زن و مرد روستایی هستند در این ساحل، دیدنی است. در کنار حرکت عروسکهای ۴ متری و هفت سین متفاوت و زیبا در ساحل دریا، اجراهای خیابانی و نمایشهای آیینی شاد و مفرح برای گردشگران در این منطقه پیشبینی شده است. (مهسا قوی قلب/ ایران نوروز)
در برخی مناطق آذربایجان، نوروز با دهها رسم و سنت قدیمیاش همچنان حفظ شده و مردم این مناطق این رسوم را هر سال برپا میدارند. آذربایجانیها از این عید با عناوینی چون «نوروز بایرامی» و «ایل بایرامی» یاد میکنند.
غبارروبی منازل
مردم آذربایجان ماه اسفند را بایرام آیئی یا «ماه عید» میخوانند و از اواسط اسفندماه، با شور و اشتیاق گرد و غبار منازل را که در منطقه به «هیس آلماق» (به معنای تحت اللفظی گرفتن غبار) یا خانه تکانی مرسوم است از رخسار خانهها میزدایند و با مراسمهای خاصی مثل شستن فرشها، حلاجی کردن و شستن پشم رختخوابها و ناز بالشها و کارهایی از این قبیل، به استقبال و پیشواز سال نو و بهار میروند.
آماده کردن سبزه
آماده کردن سبزه نوروزی نیز همچون بسیاری از دیگر جاهای ایران عزیز از دیگر رسومی است که در آذربایجان رایج است. سبزه رویاندن که معمولاً از گندم، عدس، جو و سایر روییدنیها صورت میگیرد، یکی دو هفته مانده به عید به وسیله زنان خانواده مهیا میشود و این سبزه در خانه به عنوان مظهر رویش و سرسبزی باقی میماند و در سیزدهم نوروز به دامان طبیعت برده و در
آب روان رها میشود.
«چرشنبه بایرامی»
در «چرشنبه بایرامی» گذشته از آنچه در همه جا رایج است، کدبانوی خانه به تعداد اعضای خانوار، تخم مرغ رنگ میکند و با برشته کردن دانههای گندم، نوعی آجیل گرم به نام «قورقا» درست کرده و در پیالههای چینی میریزد و به همراه آجیلهای دیگری مثل مغزپسته، گردو، نخودچی، کشمش، بادام و تخم کدو، بر سر سفره قرار میدهد. علاوه بر تنقلات ذکر شده، در سفره این شب، عناصر دیگری همچون شمع روشن، شاخه سبزی موسوم به «همیشه جوان»، نمک، آب، نان، شاخه نبات و یک جلد قرآن مجید نیز به چشم میخورد.
مراسم سایا
مراسم سنتی «سایا» از جمله زیباترین رسمهای مردمان خطه آذربایجان به مناسبت روزهای پایانی سال و آغاز سال نو است که از چند ده روز مانده به عید نوروز در شهرها و روستاهای مختلف آذربایجان برگزار میشود. برپاکننده این مراسم شخصی به نام سایاچی است. وی در روزهای پایانی هر سال خانه به خانه میگردد و با خواندن شعرهایی مخصوص برای اهالی هر خانه، سالی پربرکت را آرزو میکند. او همچنین روزهای مانده به عید را شمارش میکند و به این دلیل میتوان گفت به احتمال زیاد، واژه سایا از مصدر ترکی سایماق به معنای شمردن گرفته شده است.
شال اندازی
یکی دیگر از مراسمهای این شب، شالاندازی است، گرچه امروز حضور آن در زندگی مردم شهری در این دیارکمرنگ شده، ولی هنوز در بیشتر مناطق روستایی آذربایجان معمول است. در برخی مناطق، نوجوانان با حضور در پشت بام خانه همسایهها و آویزان کردن «شال» یا «قورشاق» به داخل خانه، طلب انعام و عیدی میکنند و کدبانوی خانه نیز به «شال» آویزان شده، تخم مرغ رنگین و مقداری تنقلات میریزد. این رسم به «قورشاق سال لاماخ» و در برخی مناطق نیز به «شال سال لاماخ» معروف است.
تخممرغ شکستن
از دیگر مراسم رایج در این مناطق تخممرغ شکنی است. معمولاً در روز چهارشنبه آخر سال تخممرغها را در پوست پیاز میپزنند تا رنگ بگیرد و آنها را بین کودکان، نوجوانان و جوانان به عنوان سوغاتی چهارشنبه توزیع میکنند. جوانان در این شب و فردای آن، به انجام نوعی بازی موسوم به «یومورتا چاقیشدیرما» یا تخم مرغ بازی میپردازند که طی آن هر دو طرف بازی تخم مرغهای خود را با فنی خاص، به هم میزنند و هر کس که سر و ته تخم مرغش بشکند، بازنده بازی است و تخم مرغاش را باید به برنده بدهد.
عیدی فرستادن
از دیگر رسوم این شب، فرستادن خنچه یا به گویش محلی خنچا (دوری بزرگی پر از تحفه) از منزل داماد به منزل نو عروس است. در این خنچه معمولاً میوه، شیرینی، گلدانهای پرگل، ماهی و پارچهای برای خانواده عروس و خود نوعروس گذارده میشود. همچنین در چنین روزی، بزرگ خانواده به دختران شوهر کرده خود هدیهای به نام «بایرام لیق» یا عیدی میفرستد که ممکن است لباس یا پارچهای نفیس و یا پول نقد باشد که به همراه بستهای از انواع تنقلات و شیرینی پیشکش کرده و ضمن بازدید و تحویل هدایا به او، فرا رسیدن چهارشنبه یا «چرشنبه بایرامی» و سال نو را تبریک میگوید.
بخت گشایی
یکی دیگر از مراسم بسیار قدیمی آخرین چهارشنبه سال در آذربایجان، مراسم بخت گشایی است. مراسم بخت گشایی شامل گره زدن دستمال یا چارقد بود، بدین ترتیب که دختران دم بخت، گرهی به دستمال یا چارقد خود میزدند و از اولین رهگذر میخواستند تا به امید باز شدن گره از کارشان،
گره را بگشاید. البته این رسم امروزه از رونق افتاده است.
همچنین بیرون رفتن از خانه در صبح روز چهارشنبه آخر سال و پرکردن کوزه آب از دیگر مراسمهای مرسوم بختگشایی بود. در چنین شبی دختران دم بخت دور یکی از تازه عروسان فامیل جمع شده و هر یک از آنها انگشتری خود را در داخل تشت آبی که در مقابلشان بود انداخته و روی آن را با یک روسری میپوشاندند و ضمن اینکه به خواندن ترانه و رقص و پایکوبی میپرداختند، تازه عروس حاضر در جمع نیز از زیر روسری دست در تشت آب کرده و با خواندن شعر محلی یکی از آن انگشتریها را
بیرون میآورد.
آن انگشتر به هر کدام از دختران که تعلق داشت، باور بر این بود که بخت آن دختر در سال جدید باز میشود و او در سال جدید به خانه بخت میرود.
علاوه بر موارد مذکور، در برخی از روستاهای آذربایجان و در صبح فردای چهارشنبه سوری، دختران دم بخت کوزههای آب به دوش کشیده و به سمت چشمهسارها حرکت میکنند و ضمن شستوشوی دست و صورت خود و نوشیدن از آب چشمه، کوزههای خود را هم پر کرده و به خانه برمیگردند، و اعتقاد دارند که خوردن آب چشمه در این روز خاص باعث برآورده شدن آرزوهای آنها میشود.
همچنین آق بیرچک (یکی از زنان که سنی از او گذشته و درمیان فامیل از احترام خاصی برخوردار است) قیچی به دست همراه دختران دم بخت به محل چشمهسارها میرفت و هر یک از دختران نیتی کرده و از زن سالمند میخواستند برایش سبزه بچیند و آن زن برای برآورده شدن نیت دختر مذکور با قیچی از سبزههای روییده در کنار چشمهسار سبزه میچید و در آب روان میانداخت و برای برآورده شدن آرزوی آن دختر دعا میکرد.
گرفتن عیدی
مردم آذربایجان، در زمان عید و هنگام دید و بازدید آیینهای دینی و مذهبی را فراموش نمیکنند، هنوز در جای جای این دیار رسم گرفتن اولین دریافتی(عیدی)، به عنوان برکت سال از بین صفحات قرآن کریم رایج است.
قبل از تحویل سال نو، پدر و یا بزرگ خانه به تعداد افراد خانواده اسکناسهایی را در صفحات قرآن مجید قرار میدهد و با تحویل سال و خواندن دعای تحویل سال افراد خانه اولین دریافت نقدی خود را در سال جدید از قرآن کریم میگیرند و اعتقاد دارند این پول به کارشان در سال جدید برکت میدهد.
در گذشته نه چندان دور برای این روز مردم لباسهای نوی خود را به تن میکردند و کوزهای که در بین اقلام خرید چهارشنبه قرار داشت را پر آب تازه میکردند و گاهی چای صبحانه روز چهارشنبهشان را از همان آب تهیه میکردند.
این رسم که بیشتر از سوی زنان خانه انجام میگرفت بدین صورت بود آنها در مکانی که دیده نشوند میایستادند و کلیدی زیر پای خود نهاده و به سخنان رهگذران گوش میدادند و تفال میزدند.
زیارت اهل قبور
در آیینهای نوروزی مردم آذربایجان، درگذشتگان نیز جای خود را دارند. مردم آخرین پنجشنبه سال، نخست به قبرستانها میروند و بعد از تحویل سال به دیدن کسانی میروند که عزیزی را به تازگی از دست داده و عزادارند. افرادی که عزیزی را از دست دادهاند عید نوروز برای آنها قره بایرام (یا عید سیاه) است.
سفره هفت سین
تزیین سفره هفت سین نیز از دیگر رسومی است که در سرتاسر ایران و ازجمله آذربایجان همچنان رایج است. پس از تحویل سال، سفره عید در خانهها پهن میشود و افرادی که برای عیددیدنی به خانهها میآیند در کنار سفره مینشینند و پذیرایی میشوند. در بیشتر مناطق به ویژه در گذشته، در سفره نوروز خوراکیهایی چون ماست دست نزده، برنج سفید پخته و گاه خام، گوشت و اساساً غذاهایی میگذاشتند که نشانی از برکت و محصول خوب باشد. همچنین در کنار این غذاها، نمادهایی مانند آینه، تخم مرغ، سمنو، سبزه، شیرینی، و آب چهل یاسین میگذارند، یعنی ترکیبی از برکت و باروری.
دید و بازدید
بعد از تحویل سال نو، دید و بازدید از بزرگان خانواده و اعضای فامیل آغاز میشود که معمولاً کوچکترها به دیدار بزرگترها میروند، عید را تبریک میگویند و از آنها عیدی میگیرند. همچنین دید و بازدیدها تا روز سیزدهم به طول میانجامد.
آیین سیزده به در
مراسم عید نوروز در آذربایجان با آیین سیزده به در پایان مییابد. در این روز، همه به صحرا میروند و در دامن طبیعت به جشن و شادی میپردازند. همچنین در این روز همه سبزهها به آب انداخته میشود. دخترها نیز در کنار سبزهها در آرزوی بخت خوب، سبزهای گره میزنند.(رحمان احمدی/ ایران نوروز)
یاشا شایان با بیان اینکه برنامهتان را با پدر و مادرتان در میان بگذارید، گفت: بگویید کجاها را با آنها هستید و کجاها را نیستید. این جوری پدر و مادرتان حس میکنند که احترامشان را حفظ کردهاید.
شایان افزود: از مهمانیها به عنوان یک فضای مهارتهای اجتماعی استفاده کنید. رابطه برقرار کردن با فامیل، حتی به صورت موقت و سطحی در مهمانیها، میتواند تمرینی برای دستیابی به مهارتهای اجتماعی - که در محیط کار و تحصیل به کارتان میآید - باشد. از جمله این مهارتها به گوش دادن، همدلی و حتی نه گفتن میتوان اشاره کرد.
این روانشناس گفت: میتوانید در میان افراد حاضر در مهمانیهای نوروزی همسن و سالهای خودتان را پیدا کنید و ببینید واقعاً با شخصیت و علایق کدامشان بیشتر سازگارید. با این شیوه در این دید و بازدیدها حداقل یک نفر هست که شما منتظر آمدن یا مشتاق دیدنش باشید. (ایسنا)
233
جمعه 7 فروردین 1394 ساعت 11:33
جام جم سرا- بندر عباس در جنوب ایران این روزها پر از مسافرانی شده است که تعطیلات عید را فرصتی مناسب برای گشت و گذار دیدهاند.
شرط اول
هرگز به پوشیدن کت و دامنهای یکدست و یکرنگ فکر نکنید! کتودامن انتخابی است با حال و هوایی بغایت رسمی و دقیقاً به همین دلیل اگر سراغ کتودامنهای یکدست و یکرنگ بروید ظاهرتان بیشتر از آنکه مناسب دید و بازدیدهای دوستانه نوروزی باشد مناسب یک میهمانی رسمی شام میشود. پس شرط اول اینکه کتودامن نوروزیتان را از دو رنگ و حتی دو جنس مختلف که در عین حال باهم همخوانی هم دارند انتخاب کنید.
شرط دوم
حالا نوبت به انتخاب رنگ میرسد. گفتیم که باید پوشیدن کتودامنهای یک رنگ را فراموش کنید و در عوض به ترکیب رنگ در ظاهرتان فکر کنید؛ اما مراقب ترکیب درست رنگها باشید؛ شما مختارید هر رنگی را که دوست دارید انتخاب کنید. اما ما پیشنهاد میکنیم به جای انتخاب رنگهایی از یک خانواده سراغ رنگهای متضاد بروید.
این اختلاف رنگ علاوه بر به رخ کشیدن سلیقهتان به شما اجازه میدهد اختلاف سایز احتمالی اندامتان را هم درست و حسابی بپوشانید. مثلاً اگر بالاتنه ظریفی دارید رنگهای روشن را به کتتان اختصاص بدهید و برای پوشاندن اختلاف سایز بیشتر پایینتنه، رنگهای تیره را برای دامنتان در نظر بگیرید.
حتماً باید برای انتخاب رنگ روسریتان وقت بگذارید! وقتی شما با ترکیب رنگها کار میکنید باید سخت مراقب انتخابهایتان باشید؛ چرا که در این شرایط حضور هر رنگ اضافی در پوشش نه تنها جلوه انتخاب اصلیتان را میگیرد بلکه آن را نازیبا هم نشان میدهد. پس بهتر است در انتخاب روسریتان درست و حسابی دقت کنید و فراموش نکنید که روسری انتخابی شما حتماً باید طرح و رنگی هماهنگ با ترکیب رنگ کتودامن انتخابیتان داشته باشد.
در دید و بازدیدهای زنانه هم میتوانید به انتخاب یک دستمال گردن فکر کنید. البته دستمال گردنی که بر اساس همان قاعدهای که گفته شد ترکیبی از همان رنگهای انتخابی کتودامنتان باشد!
شرط چهارم
حواستان به انتخاب کفش هم باشد! وقتی نوبت به انتخاب کفش میرسد باید دو اصل مهم را در نظر بگیرید:
اصل اول رنگ است؛ این اصل به شما میگوید که رنگ کفشتان باید با رنگ کتتان یکی باشد. دلیلش هم کاملاً واضح است؛ شما باید در ظاهرتان نوعی هارمونی رنگی برقرار کنید. این هارمونی رنگی هم ایجاب میکند که کفش را به رنگ کتتان انتخاب کنید.
اصل دوم کفش است! بر اساس این اصل باید بروید سراغ کفشهایی با پاشنههای سه یا دست کم پنج سانتی؛ چرا که پاشنههایی بلندتر از این، باعث میشود ظاهر شما بیشتر از آنکه با حالوهوای صمیمانه یک عیددیدنی کوتاه جور در بیاید برای یک میهمانی رسمی مناسب باشد.
اگر جزو آن دسته از بانوانی هستید که میانهای با کفشهای پاشنهدار ندارند نگران نباشید؛ ما برای شما هم یک پیشنهاد ویژه داریم: در این شرایط بهترین گزینه برای شما انتخاب کالج است. البته نه یک کالج معمولی، بهتر است کالج انتخابی شما براق یا همان ورنی خودمان باشد. این ویژگی ساده ظاهر رسمیتری به کفش راحت شما میدهد. (آزاده تنها/ ایران بانو)
سه شنبه 11 فروردین 1394 ساعت 10:38
جام جم سرا- تندیسها و سازههای نوروزی چندی است که به مناسبت فرا رسیدن سال نو از سوی سازمان زیباسازی شهر تهران در سطح شهر نصب شده است. برخی از این تصاویر را در ادامه ببینید.
اضافه وزن در تعطیلات به ویژه در مناسبتهایی مانند نوروز یکی از معضلات اکثر افراد به شمار میآید. این موضوع آنقدر مهم است که برخی افراد به دلیل ترس از چاقی، از تعطیلات لذت نمیبرند و مدام استرس دارند. از طرفی بر اساس گزارش موسسه ملی بهداشت آمریکا، اضافه وزن ایجاد شده در تعطیلات، یکی از مهمترین دلایل چاقی مزمن است؛ چراکه افراد به امید اینکه بعد از تعطیلات رژیم غذایی خود را اصلاح میکنند، در خوردن افراط میکنند و این درحالی است که معمولا به ندرت اقدامی برای کاهش وزن پس از تعطیلات انجام میشود.
در این گزارش دستورالعملها و راهکارهایی برای جلوگیری از ایجاد اضافه وزن افراد ارائه شده است.
یکی از مهمترین توصیه کارشناسان تغذیه این است که قبل از شرکت در مهمانی، یک میان وعده سبک و سالم، مانند دسر میوه یا سالاد میل کنید تا معده خالی نباشد. خالی بودن معده باعث میشود که در خوردن افراط کنید و علاوه بر اینکه حجم معده را افزایش میدهید، به دلیل احساس سنگینی از مهمانی لذت نبرید. چنانچه قبل از رفتن به مهمانی امکان صرف میان وعده سبک نبود، پس از نشستن پشت میز غذا، اولین اقدامتان نوشیدن یک لیوان آب باشد.
به میهمانی به چشم غذا و خوراکی نگاه نکنید
تلاش کنید که حواس خود را در مهمانی بر روی مکالمه با افراد متمرکز کنید. این کار باعث میشود که توجه کمتری به غذا داشته باشید و غذای کمتری بخورید.
با سرعت کمتری غذا بخورید
هر چه سرعت غذا خوردن شما بیشتر باشد، در مدت زمان محدود غذای بیشتری وارد معده میشود، پس سعی کنید غذا را بیشتر بجوید و سرعت غذا خوردن را کاهش دهید و در صورت امکان از چنگال به جای قاشق استفاده کنید.
از خوردن خوراکیهای شیرین پرهیز کنید
مصرف شیرینی و دسر یکی از مهمترین عوامل چاقی محسوب میشود. در مصرف شیرینی بسیار حساس باشید و اگر نتوانستید خود را کنترل کنید، فقط بخش کوچکی از شیرینی و یا تنقلات را در مهمانیها مصرف کنید.
از شبنشینی پرهیز کنید
شبنشینی یکی از مهمترین دلایل اضافه وزن است؛ چراکه معمولا در ساعات پایانی شب و نیمه شب، افراد از تنقلات و خوراکیهای پرکالری و چرب استفاده میکنند؛ از طرفی کم خوابی یکی از مهمترین دلایل دیابت و افزایش اشتهاست. بدن افرادی که دیر به رختخواب میروند، حساسیت خود را نسبت به انسولین از دست میدهد و فرد به دیابت و بیماریهای قلبی مبتلا میشود.
با یکی از اعضای خانواده برنامه غذایی بریزید
پیش از شروع تعطیلات، با یکی از اعضای خانواده قرار بگذارید که مراقب رژیم غذایی یکدیگر باشید، برای اولین قدم وزن خود را اندازه بگیرید و قول دهید که در پایان تعطیلات نیز ترازو همان عدد را نشان دهد.
وعدههای غذایی را بیشتر اما حجم آن را کم کنید
خوردن غذای زیاد در وعدههای کم کار اشتباهی است؛ سعی کنید در روز بین چهار تا پنج وعده غذا میل کنید؛ البته هر وعده باید حدود سه تا چهار قاشق باشد. این کار علاوه بر اینکه حجم معده را کاهش میدهد، باعث بهبود خلق و خو نیز میشود.
در وعدههای غذایی از فیبر زیاد استفاده شود
غذاهای فیبر دارد علاوه بر بهبود سیستم گوارش و سلامت رودهها، باعث احساس سیری برای مدت طولانی میشوند. حبوبات، نان سبوسدار، خرما، آلو، نارگیل، گردو، بادام، غلات، نخود سبز، اسفناج، ذرت، بروکلی و سیب زمینی منابع خوبی برای تامین فیبر هستند.
نا امید نشوید
در صورتی که در وعدهای پرخوری کردید و نتوانستید به برنامه غذایی خود عمل کنید، نا امید نشوید و به پرخوری ادامه ندهید، بلکه رژیم غذایی خود را از نو آغاز کنید.
از استرس دوری کنید
مطالعات محققان دانشگاه ییل نشان میدهد که ترشح هومون استرس در بدن باعث افزایش اشتها، به ویژه در زنان میشود.
آدامس بجوید
جویدن آدامش در بین وعدههای غذایی، میل به غذاهای شیرین و شور را در بین وعدههای غذایی کاهش میدهد.
با خود قرار بگذارید که در صورت عمل کردن به برنامه غذایی، به خود هدیه میدهید. این موضوع در افزایش اراده در رژیم بسیار موثر است.
چند توصیه دیگر
از خوردن برنج در وعده شام پرهیز کنید
از ریختن کره در غذا بپرهیزید
پیادهروی روزانه حداقل 30 دقیقه فراموش نشود
بجای سس مایونز، از آبلیمو و روغن زیتون برای سالاد استفاده شود
قبل از وعده غذایی، از پنج واحد میوه کم کالری استفاده کنید
بشقاب خود را کوچک کنید
زود از سر میز غذا بلند شوید
با افراد پرخور غذا نخورید
با نوشابه خداحافظی کنید و آن را با آبمیوههای طبیعی بدون شکر جایگزین کنید
از پروتئینهای گیاهی استفاده کنید
مصرف نمک و روغن را به حداقل کاهش دهید
از لبنیات پرچرب استفاده نکنید (همشهری)
583
دکتر نازلی نمازی، متخصص تغذیه و پژوهشگر طب سنتی به جامجم میگوید: بیشتر مغزهای آجیلی همچون پسته، گردو، بادام زمینی و بادام هندی دارای مزاج گرم و خشک هستند و فقط تخمه کدو و هندوانه مزاج سرد دارند. شیرینیها نیز بسته به مواد تشکیلدهنده و چاشنیهایی که در آنها استفاده میشود، مزاجهای متفاوتی دارند. شیرینی گردویی و حلواهای تهیه شده از مغزها و شیرینیهای زنجبیلی، مزاج گرمتری نسبت به سایر شیرینیها دارند و لازم است بدانید، نوع چاشنیهای مورد استفاده (دارچین، کاکائو و زنجبیل) درجات مختلف گرمی را ایجاد میکند. مصرف تنقلات با مزاج گرم در زمستان مناسب است، اما با شروع فصل بهار و گرمتر شدن هوا مصرف این خوراکیها توصیه نمیشود و استمرار مصرف آنها برای افرادی که دارای مزاج گرم و بخصوص خشک هستند، بیشترین مشکلات را ایجاد میکند. جوشهای پوستی، خارش و خشکی پوست، سردرد کششی، تحریکپذیری و یبوست از این جملهاند.
تنقلات را جایگزین نکنید
آیا میتوان در ایام نوروز از حجم وعدههای غذایی کاست و بر میزان مصرف تنقلات نوروزی افزود، این متخصص پاسخ میدهد: تنقلات نوروزی کالری بالایی دارند. برای مثال، هر صد گرم آجیل، حدود 700 ـ 600 کیلوکالری انرژی دارد و با وجودی که ارزش غذایی بالایی دارد، به هیچ عنوان جایگزین مناسب وعدههای غذایی نیست. شیرینیها هم از نظر مواد مغذی فقیرند و به هر حال، مهمترین اصل در مصرف تنقلات نوروزی اعتدال، پرهیز از پرخوری و درهمخوری است.
تلخ یا شیرین؛ کاکائو کالری دارد
شیرینی خشک نسبت به شیرینیتر و شیرینی مربایی و شربتی ازجمله باقلوا کالری کمتری دارد. درخصوص شکلات تلخ، دکتر نمازی میافزاید: بسیاری از مردم فکر میکنند، شکلات تلخ به دلیل این که شیرینی کمتری دارد، سبب افزایش وزن نمیشود در صورتی که این شکلات مانند سایر شکلاتهای کاکائویی دارای چربی اشباع است و از نظر کالری، تفاوت چندانی بین شکلات کاکائویی شیرین و تلخ وجود ندارد.
این متخصص، ضمن اشاره به این که شیرینی و شکلاتهایی که با قند مصنوعی تهیه میشوند، به شیرینیهای رژیمی یا بدون قند معروف هستند، میگوید: این قبیل شیرینیها بهتر از شیرینیهای تهیهشده با قند و شکرند، اما باید بدانید برخی از این قندها ازجمله قند تهیه شده از گیاه استویا و سوکرالوز با وجود این که روی بستهبندی محصول، عنوان بدون قند نوشته میشود، تقریبا نصف قند و شکر قدرت کالریزایی دارند و مشکل دیگر این قندها افزایش اشتها و تحریک افراد به پرخوری است.
سوهان و گز، بمب کالری!
این متخصص در پاسخ این سوال که آیا میتوان سوهان و گز را در گروه شیرینیهای کمضرر قرار داد، میگوید: برای تهیه سوهان از جوانه گندم استفاده میشود، اما در تهیه این محصول کره یا روغن جامد زیاد ـ که حاوی اسیدهای چرب ترانس است ـ و همین طور شکر به کار میرود که هر دو برای سلامت مضر است. گز نیز کالری بالا و ارزش غذایی کم دارد. هر صد گرم سوهان، حدود 500 تا 600 کیلوکالری و هر صد گرم گز، حدود 450 تا 400 کیلوکالری انرژی دارد.
حلواهای پذیرایی چطور؟
اخیرا در اغلب نمایشگاههای شیرینی و شکلات که قبل از شروع عید به عرضه تنقلات نوروزی میپردازند، انواع حلواهای مخصوص که ترکیبی از چند نوع مغز آجیلی یا شامل حلوای پسته، گردو یا هویج به فروش میرسد که به گفته دکتر نمازی این دسته حلواها در مقایسه با دیگر شیرینیهای صنعتی بخصوص برای کودکان گزینه بهتری هستند، اما به دلیل کالری بالایی که این نوع حلواها دارند، مصرف آن را باید به حداقل رساند. از سوی دیگر، این حلواها اغلب به دندان میچسبد و اگر بلافاصله مسواک زده نشود، سبب پوسیدگی دندان میشود، ضمن این که توصیه میشود برای پذیرایی از مهمانان کمتر از باقلوا، نقل، باسلق و راحتالحلقوم استفاده شود.
سمنو، سالمترین شیرینی
دکتر نمازی در پاسخ این پرسش که سالمترین شیرینی کدام است، میگوید به جای مصرف شیرینیهای صنعتی دست به کار شوید و در منزل شیرینی تهیه کنید. بهجای روغن جامد و کره و روغنهای قنادی که ترانس بالایی دارند از روغن مایع استفاده کنید و به کیکهایتان، هویج یا اسفناج بیفزایید تا بر فیبر محصول افزوده شود. برای سالمتر کردن شیرینیها میتوانید از آرد سبوسدار، شیر کمچرب، تخممرغ غنی شده با امگا ـ 3 و قندهای مصنوعی استفاده و شیرینیها را در اندازه کوچکتر تهیه کنید.
این متخصص، سمنو را سالمترین شیرینی معرفی میکند چون حاوی جوانه گندم و غنی از ویتامینهای گروه ب است و شیرینی آن بدون استفاده از شکر تامین میشود. از طرفی دارای آرد سبوسدار است و مجموعه این ویژگیها آن را به یک خوراکی سالم تبدیل میکند. سمنو برای کودکان، سالمندان و کسانی که دچار ضعف عمومی بدنی هستند، مناسب است.
مقایسه مزاجی چند نوع آجیل
برخی کارشناسان بر این عقیدهاند که آجیل سویا یا ترکیبی از گندمک و برنجک و عدسک یا دانههای کنجد و کتان بهتر از آجیل مغزهاست. دکتر نمازی میگوید: هر کدام از موارد گفته شده ویژگیهای تغذیهای مختص خود را دارد و اگر در مصرفش زیادهروی نشود، مناسب است. از نظر طب سنتی، برنج و عدس مزاج سرد دارند که در نتیجه بو دادن، رطوبت خود را از دست میدهند و دانه کنجد و بذر کتان دارای مزاج گرمند و گرم مزاجان و سرد مزاجان باید آجیل سازگار با مزاج خود مصرف کنند.
راه فوری علاج چیست؟
با توجه به طبع گرم خوراکیهای نوروز و ازدیاد مواد زائد در بدن، برای پاکسازی و سمزدایی بدن پس از خوردن تنقلات، مصرف چه خوردنیها، نوشیدنیها و میوههایی پیشنهاد میشود، دکتر نمازی میگوید استفاده از ماءالشعیر طبی بسیار مفید است. جو را 24 ساعت بخیسانید و با 20 ـ 15 برابر آن آب، روی حرارت قرار دهید. به محض شکفته شدن جو، آن را از روی حرارت بردارید و بلافاصله آب روی آن را صاف کنید. کاهو با شربت سکنجبین و مرکبات با توجه به این که دارای مزاج سرد و ترند، گزینه مناسبی برای رفع فوری گرمی ناشی از مصرف تنقلات نوروزی هستند. برای پاکسازی بدن نیز افزایش دریافت مایعات، استفاده از غذاهای آبکی مانند انواع سوپ و آش بخصوص انواعی که با سبزیجات تازه محلی هر منطقه و آلو تهیه شده باشد و مصرف برگهها، لواشک ترش و کمنمک خانگی و انجیر برای لینت مزاج و خروج سموم مفید است.
فاخره بهبهانی
به گزارش جام جم سرا ، در این میان بسیاری از خانوادهها برنامه یک سفر شاد و لذتبخش را طرح میکنند تا به این ترتیب از فرصت تعطیلاتی که در سال فقط یکبار برایشان پیش میآید نهایت بهره را ببرند و از این ایام خاص خاطراتی به یادماندنی بر جای بگذارند.
با این حال مسافرت هم هزینههای خود را دارد و فشار این مساله هنگام عید که خانوادهها مخارج هنگفتی را متقبل میشوند، سنگینتر خواهد بود. بنابراین هر خانوادهای باید به یکسری اصول اقتصادی توجه داشته باشد تا این نوع سفر برای آنها قابل تکرار شود. اگر میخواهید سفری ارزان داشته باشید و آخر تعطیلات پولهایتان ته نکشد، به این نکات توجه داشته باشید:
1- سفر دستهجمعی: یک خانواده سه نفره را درنظر بگیرید که از تهران به شیراز میروند و در آنجا خانهای برای یک هفته اجاره میکنند. اگر آنها دو خانواده بودند بازهم هزینه اجاره آن خانه به همان مقدار بود یعنی چیزی حدود نصف هزینه اجاره به خانوادهها تحمیل میشد. پس اگر قصد دارید به شهری سفر کرده و در آنجا خانهای اجاره کنید حتماً در فکر بردن چند همسفر که خلق و خویشان با شما سازگار است باشید. هم بیشتر خوش میگذرد و هم هزینه سنگینی نپرداختهاید.
2- استفاده از امکانات و مزایای کارمندی: بیشتر ادارهها برای کارمندان رسمی خود مزایای مسافرتی قائل هستند. آموزش و پرورش، ارتش و سایر ادارهها امکاناتی مانند تخفیف 50 درصدی، ارائه هتلهای مناسب، کاهش هزینه حمل و نقل و مانند اینها را به کارمندان خویش ارائه میدهند. اگر کارمند هستید حتماً اطلاعاتتان را در این زمینه تکمیل کنید و از این امکانات بهره ببرید.
3- تهیه برخی مواد غذایی: تا حدامکان مواد اولیه غذایی مانند برنج، حبوبات، بیسکویت، کیک، رب، روغن و سایر مواد ماندگار را از داشتههای خود در منزل به همراه ببرید تا مجبور به غذاخوردن در رستورانهای گرانقیمت و گهگاه بیکیفیت میان راه و داخل شهر و روستای مقصدتان نباشید. خوردن یک وعده غذای ساده مثل املت و نیمرو یا حتی نان و پنیر و خیار در سفر بازهم لطف و لذت خود را خواهدداشت و نیازی به خوردن گرانترین غذاها در لوکسترین رستورانها نیست.
4- به همراه داشتن وسایل ضروری: تنها چیزی که در مسافرت احتیاج دارید خوراکی نیست. مواد بهداشتی مانند شامپو، صابون، دستمال کاغذی و سایر وسایل مثل دارو یا حتی چادر مسافرتی را همراه خود ببرید تا مجبور نباشید در سفر بابت چیزی که در منزل دارید دوباره هزینه کنید.
5- کارت شناسایی: کارت دانشجویی، کارمندی یا بازنشستگی همواره کارتهایی طلایی محسوب میشود، زیرا شما را برای رفتن به سینما، موزه یا بسیاری از دیگر اماکن شامل تخفیفات ویژه میکند. احتمالاً شما در سفر قصد بازدید از این مناطق را هم دارید. بنابراین حتماً کارت شناساییتان را همراه داشته باشید.
6- مدیریت خرید سوغاتی: آوردن سوغات برای خیلیها به هیولایی تبدیل شده است. سوغاتی هم باید مانند هرچیز دیگر در زندگی معقول باشد و افراط در آن کاری صددرصد اشتباه است. فقط برای نزدیکانتان آن هم درصورت لزوم ره آورد تهیه کنید. از این گذشته هرگز سراغ سوغاتیهای گران نروید. هر شهری سوغاتیهای ارزان و گران دارد. ارزانقیمتها را شناسایی کنید تا تهیه آنها فشار خاصی به شما وارد نیاورد. به قول معروف: «دوست مرا یاد کند، حتی به یک هل پوک». مهم این است که شما با خرید یک سوغاتی ارزان به عزیزانتان یادآوری کردهاید به یادشان بودهاید و دوستشان دارید.
7- تعمیر وسایل: پیش از شروع سفر از درست کارکردن تمام وسایل از خودرو گرفته تا چایساز و... مطمئن شوید. اگر وسیلهای میان راه خراب شود هزینه تعمیر آن درمیان مسافرت بودجهبندی شما را به هم میریزد. با وسایل سالم سفرکنید تا مشکلی نداشته باشید.
8 - سفر کوتاه: طبیعی است هرچه مسافرت طولانیتر باشد هزینه آن هم بیشتر خواهد بود. هدف شما از سفر تنوع دادن به حال و هوای درونیتان است و این که بتوانید با جانی دوباره در سال جدید مشغول به کارشوید. پس همان مسافرت کوتاه هم میتواند جوابگوی نیازهای روحی شما باشد.
9- تورهای ارزان: این تصور برای بسیاری ایجاد شده که تورهای مسافرتی، گران و تجملاتی هستند. این طرزفکر درست نیست و تورها به دلیل حرفهای بودن درمورد مقوله سفر براحتی میتوانند هزینه سفر را تا حد چشمگیری کاهش بدهند. شما با کمی تحقیق میتوانید تورهای ارزانقیمت را پیداکنید بخصوص اگر همیشه چمدانی بسته برای تورهای لحظه آخری داشته باشید.
10- دفترچه بیمه: جزولاینفک مسافرت خانواده است. واقعیت آن است که بیماری خبر نمیکند و ممکن است شما یا سایر اعضای خانواده به دلیل شهربه شهر شدن احتیاج به دکتر پیداکنید. پس دفترچه بیمه را همراه داشته باشید تا اگر خدای نکرده سرما خوردید یا بیمار شدید، هزینهها به حداقل برسد.
سپیده انصاریان - چاردیواری