تاریخ انتشار : یکشنبه ۲۱ آذر ۱۳۹۵ ساعت ۰۹:۳۲
هرچند اغلب خطاهای پزشکی، حین درمان اتفاق می افتد اما اینکه دو آزمایشگاه سونوگرافی در تشخیص سنگ در کلیه یک کودک جواب متفاوتی دهند از آن دست خطاهایی بوده که پای سلامت بیماران در میان است.
خانواده این کودک بلافاصله بعد از گرفتن جواب این سونوگرافی به بیمارستانی در اردبیل مراجعه می کنند و در آنجا برای اطمینان از وجود سنگ در کلیه کودک، دوباره به سونوگرافی در اردبیل مراجعه کرده و بعد از انجام آزمایش و گرفتن جواب آن مشخص می شود که این کودک خردسال اصلا سنگ کلیه نداشته و موردی هم از وجود سنگ کلیه در جواب آزمایش دیده نشده است.
حال با این وجود، جواب کدامیک از این دو آزمایش قابل قبول است؟ سونوگرافی که در پارس آباد تشخیص بر سنگ کلیه در این کودک خردسال داده یا آزمایشگاهی که در اردبیل از نبود سنگ در کلیه این کودک داده است.
این در حالیست که این دست از خطاها موجب از بین رفتن احساس اعتماد بیمار به سیستم پزشکی و همچنین بروز نگرانی های غیر ضروری برای بیمار و خانواده او می شود و اگر بیماران در نتیجه خطای تشخیص متوجه آسیب جسمی شوند از همان ساعات اولیه می توانند نسبت به آن اعتراض کرده و شکایت خود را تقدیم مراجع ذی ربط کنند.
بامداد – علم دیلی/ دانشمندان آنها را اشباح مینامند، ذراتی که تقریبا هیچ جرمی ندارند، در سرعتی نزدیک به سرعت نور حرکت میکنند و طی سه دهه گذشته از زیر بار تلاشهای دانشمندان برای اثبات وجودشان گریختهاند.
نوترینوهای گریزپا همان اشباحی هستند که دانشمندان امیدوارند بتوانند به دهها پرسش کلیدی درباره جهان هستی، و اینکه چرا مملو از ماده است، پاسخ دهند.
نوترینوها در حین تجزیه عناصر رادیواکتیو ایجاد میشوند. این ذرات از خورشید و دیگر ستارهها و حتی از بدن انسان به بیرون فوران میکنند. همچنین این ذرات میتوانند بدون کوچکترین مشکلی به راحتی از میان حجم انبوهی از ماده عبور کنند.
اکنون این پرسش پیش میآید که چگونه میتوان ذرهای را مطالعه کرد که میتواند بدون توقف از میان تکهای از سرب به بزرگی یک سال نوری عبور کند؟ دانشمندان برای انجام اینکار آزمایشگاههایی عظیم و عجیب در گوشه و کنار جهان ساختهاند.
آزمایشگاه GERDA
آزمایشگاه ردیاب GERmanium،به اختصار GERDA، به واسطه کنترل فعالیتهای الکتریکی درون بلورهای خالص ژرمانیوم که در اعماق کوهی در ایتالیا محبوس شدهاند، به جستجوی نوترینوها میپردازد. دانشمندان امیدوارند بتوانند در این آزمایشگاه زیرزمینی بزرگ تجزیه رادیواکتیوی بسیار کمیابی را شاهد باشند.
دانشمندان میگویند زمانی که انفجار بزرگ رخ داده و جهان درحدود ۱۳٫۷ میلیارد سال پیش متولد شد، باید حجم برابری از ماده و ضد ماده ایجاد میشد و زمانی که ماده و ضد ماده با هم برخورد میکنند، یکدیگر را نابود کرده و چیزی به جز انرژی از خود به جا نمیگذارند. اما اوضاع به این شکل پیش نرفت زیرا در این صورت اکنون درحال خواندن این مطلب نبودید.
درصورتی که دانشمندان بتوانند فرایند تجزیهای که درجستجویش هستند را بیابند، این به آن معنی خواهد بود که نوترینو میتواند همزمان ذره و ضد ذره باشد و این توضیح میدهد که چرا جهان ماده را بر ضد ماده ترجیح داده و ما امروز اینجا حضور داریم.
رصدخانه نوترینوی سادبری
رصدخانه کانادایی نوترینوی سادبری (SNO) تقریبا در عمق ۱٫۶ کیلومتری از زمین دفن شدهاست. این رصدخانه در دهه ۱۹۸۰ساخته شد اما به تازگی با تغییر کاربری به مرکزی برای شکار نوترینو تبدیل شد. این رصدخانه در زمین، خورشید و حتی ابرنواخترها به دنبال نوترینو میگردد. در قلب این مرکز حباب پلاستیکی بزرگی قرار دارد که با ۸۰۰ تن مایع درخشنده پر شدهاست. این حباب توسط لایه ای از آب احاطه شده و توسط طناب در جایی ثابت شدهاست و مجموعهای از ۱۰ هزار ردیاب نوری حساس تحت نظر قرار گرفتهاست.
زمانی که نوترینوها با دیگر ذرات تعامل برقرار میکنند،درون مایع درخشان نور ایجاد میشود و ردیابها این نور را ردیابی میکنند. به لطف این رصدخانه اکنون دانشمندان میدانند که دستکم سه نوع مختلف یا سه طعم مختلف از نوترینوها وجود دارد که با حرکت در فضا به یکدیگر تبدیل میشوند.
بزرگترین ردیاب نوترینو در جهان در قطب جنوب واقع شدهاست که در آن ۵۱۶۰ حسگر درون یک میلیارد تن یخ پخش شدهاند تا نوترینوهای پرانرژی که از منابع قدرتمند کیهانی مانند ستارههای درحال انفجار، سیاهچالهها و ستارههای نوترونی ایجاد شدهاند را ردیابی کنند.
زمانی که نوترینو با مولکولهای آب موجود در یخ برخورد میکند،انفجارهایی پرانرژی از ذرات زیراتمی ایجاد میشود که میتوانند تا وسعت زیادی پراکنده شوند. این ذرات به اندازهای سریع حرکت میکنند که مقدار ناچیز نوری مخروطی شکل از خود متصاعد میکنند که به تابش چرنکوف شهرت دارد و این همان چیزی است که IceCube آن را ردیابی میکند. دانشمندان امیدوارند با استفاده از اطلاعات این مرکز بتوانند مسیر حرکت نوترینوها را بازسازی کرده و منبع آنها را شناسایی کنند
این آزمایشگاه که به سه راهروی آزمایشی مجهز است، زیر تپههای دایا بی مدفون شدهاست. ۶ ردیاب استوانهای که هریک حاوی ۲۰ تن مایع درخشنده است، درون راهروهای این مرکز قرار دارند و توسط بیش از هزار ردیاب نوری محاصره شدهاند. کل این سیستم درون استخرهایی از آب زلال قرار گرفتهاند تا هیچنوع تشعشعات اضافی به آنها نرسد.
گروهی ۶ تایی از رآکتورهای هستهای نزدیک به این سازه، در ثانیه میلیونها کوادریلیون الکترون ضد نوترینویی بیخطر را از خود منتشر میکند. این جریان ضدنوترینویی با مایع درخشنده واکنش داده و فلشهای درخشانی از نور ایجاد میشود که این نور را ردیابها شناسایی میکنند.
رصدخانه کامیوکاند در عمق ۹۱۴ کیلومتری کوهستانهای غرب ژاپن واقع شدهاست. این ردیاب بزرگ حاوی ۵۰ هزار تن آب خالص است که نزدیک به ۱۱۲۰۰ ردیاب نوری آن را احاطه کردهاست، که در صورت خرابی مهندسان باید این ردیابها را با کمک قایق تعمیر کنند.
مشابه IceCube، این رصدخانه از تابش چرنکوف استفاده میکند. Super K اولین رصدخانهای است که توانست شواهدی مستحکم از نوسانات نوترینویی و وجود جرم در این ذرات به دست آورد.
نوشته آشنایی با بزرگترین آزمایشگاه های فیزیک دنیا اولین بار در بامداد پدیدار شد.
به همین بهانه پای صحبتهای دکتر داوران مینشینیم؛ استاد ۴۹ ساله تبریزی که زندگیاش را وقف پیشرفت علم و دانش در کشورمان کرده و موفقیتهای زیادی را هم در این زمینه در داخل و خارج از کشور به دست آورده؛ محققی که امیدوار است یک روز جایزه نوبل را نیز به دست بیاورد؛ آرزویی که بعید نیست.
* زن نمونه نخبه سال ۱۳۸۶، انتخاب به عنوان یکی از ۱۰۰ دانشمند نمونه سال ۲۰۰۸ توسط دانشگاه کمبریج، انتخاب به عنوان افراد باهوش قرن ۲۱ توسط مرکز بینالمللی بیوگرافی، ثبت ۱۵ اختراع و ارائه بیش از ۳۵ مقاله ISI در مجلات معتبر بینالمللی و حالا هم مدال کمک به علوم و فناوری نانو از طرف یونسکو؛ کارنامه درخشانی دارید خانم دکتر!
همه اینها را در درجه اول مدیون لطف خداوند هستم و بعد تلاش و علاقه زیادم به کسب علم و همراهی و پشتیبانی خانوادهام.
* این همراهی و تلاش از کی شروع شد؟
از خیلی سال پیش. شاید حتی وقتی مدرسه نمیرفتم. چون پدرم استاد حسین داوران از پایهگذاران رشته شیمی در آذربایجان شرقی بودند، علاقه زیادی به این علم داشتند تا جایی که ما در خانه خودمان یک آزمایشگاه کوچک داشتیم که پدر برای خودش درست کرده بود. اما خیلی وقتها من و خواهرم روزمان را در این آزمایشگاه شب میکردیم.
* پس به خاطر همین شیمی پلیمر را برای تحصیل انتخاب کردید؟
قاعدتاً حضور در آزمایشگاه کوچک پدر تأثیر زیادی در هدایت من به سمت شیمی داشت. من همیشه کنار دست پدرم در آزمایشگاه میایستادم و به کارهایشان نگاه میکردم. پدرم عمدتاً کارهایی را در ارتباط با ترکیبات دارویی و موادی که برای ظهور فیلمهای عکاسی به کار میرفتند و... انجام میداد. من بدقت کارهای ایشان را دنبال میکردم. وقتی میدیدم پدرم وقتی در آزمایشگاه بود و به محصول تازهای میرسید چقدر احساس شعف و شادمانی میکرد، حس میکردم این کارهای تحقیقاتی چقدر میتوانند آرامش دهنده باشند، وقتی میدیدم پدرم جنبههای تازهای از خلقت را در کارهایش کشف میکند این انگیزه در من به وجود میآمد که خودم هم این کار را تجربه کنم. آنجا برای من تبدیل شده بود به یک فضای ناشناخته اما دوست داشتنی.
* پس آن آزمایشگاه کوچک یک جورهایی حکم سرزمین عجایب را برای شما داشت؟
بله دقیقاً. من علاقه زیادی به بودن در آن فضا داشتم. پدرم معمولاً در مراسم چهارشنبه سوری یکسری مواد بیضرر را که تولید صدا و نور میکردند با هم ترکیب و استفاده میکرد. هیچ وقت فراموش نمیکنم یک بار من و خواهرم بدون اطلاع او به آزمایشگاه رفتیم و به خیال خودمان در حال آزمایش و ترکیب مواد مختلف با هم بودیم که این مواد را هم با هم ترکیب کردیم و داخل آزمایشگاه آتش بازی کوچکی راه افتاد... نتیجه این شد که دیگر اجازه نداشتیم تنهایی وارد آزمایشگاه شویم.
* بنا بر این، شما جزو آن دسته از آدمهایی هستید که شغل رؤیایی روزهای کودکیشان با شغل بزرگسالیشان تفاوت زیادی ندارد؟!
بله. خوشبختانه این اتفاق برای من افتاد. زمانی که سن و سال زیادی نداشتم و هنوز ابتدایی بودم همیشه سرگذشت زندگی آدمهایی را که در تاریخ علوم به موفقیتهای زیادی رسیده بودند میخواندم. یکی از افرادی که خیلی زیاد روی من تأثیر گذاشته بود، مادام کوری بود؛ اولین زنی که برنده جایزه نوبل شد. همیشه دوست داشتم روزی از راه برسد که من هم بتوانم کار مؤثری را در علم انجام بدهم و مثل او نامم زنده بماند.
* ...و حالا این موقعیت را دارید.
مسلماً یکی از خصوصیات اخلاقی که دارم این است که همیشه سعی میکنم یک زندگی پویای علمی داشته باشم، ایستا بودن را دوست ندارم و دلم میخواهد همیشه رو به جلو حرکت کنم و به جوایز بالاتری برسم؛ هم به خاطر اینکه خدمتی کرده باشم به کشور خودم و بشریت و هم به خاطر اینکه هنوز آن آرزوی دوران کودکی در ذهنم است و امیدوارم یک روز جایزه نوبل را در رشته خودم دریافت کنم.
* از جایزه یونسکو بیشتر بگویید؛ چطور این جایزه به شما رسید؟
تقریباً اواسط اسفند ۹۳ بود که خبردار شدم برای این جایزه برگزیده شدهام. اصلاً در جریان این انتخاب نبودم و کاری را هم برای مرکزی که در یونسکو این فعالیت را انجام میدهد نفرستاده بودم. این مدال در حقیقت درجهت حمایت از افرادی است که تأثیر چشمگیری در علوم و فنون نانو داشتهاند. کمیته داوری سازمان یونسکو خودش با ارزیابی و مرور مقالات، اختراعات و طرحهایی که دانشمندان مختلف در بیش از ۱۰۰ کشور جهان انجام دادهاند این انتخاب را میکند. من از طریق سفارتمان در فرانسه و کمیسیون ملی یونسکو در ایران اطلاع پیدا کردم که اینجایزه به من تعلق گرفته و لازم است که در مراسم اهدای جایزه حضور داشته باشم.
* ...و خودتان را به مراسم رساندید؟
بله. در روز ۱۰ آوریل ۲۰۱۵ این جایزه را در مقر یونسکو در پاریس همراه با دیپلم افتخار دریافت کردم. خانم ایرینا بوکووا، مدیر کل یونسکو، شخصاً جایزه من را اهدا کردند، بجز من سه برگزیده دیگر هم از کشورهای روسیه، کنیا و امریکا حضور داشتند اما اسم کشور ما یعنی جمهوری اسلامی ایران به عنوان اولین برگزیده خوانده شد که به این معنی بود که کشور ما در صدر این انتخاب قرار گرفته. خانم بوکووا از ایران به عنوان یک کشور پیشرو در نانو تکنولوژی قدردانی کردند، اتفاقی که من را خیلی خوشحال کرد. البته مسأله مهمی که در این مراسم اتفاق افتاد و برای خود من خیلی عزیز بود این بود که آن روز مصادف بود با روز ولادت حضرت فاطمه زهرا (س) و روز زن در ایران که اتفاقاً برگزار کنندگان مراسم از این موضوع خبر داشتند و این مسأله را ذکر کردند که باعث شادی من و همراهانم شد.
* این انتخاب چه بازخوردهایی در مجامع علمی برای شما داشت؟
وقتی در مراسم حضور داشتم، احساس میکردم همه با یک نوع حس احترام به من نگاه میکنند، از واکنشهای افراد حاضر و کامنتهایی که دیگران از گوشه و کنار دنیا برای خبر این مراسم گذاشته بودند، این طور نتیجه گرفتم که دیدگاه آنها درباره جایگاه زن در نظام جمهوری اسلامی ایران بسیار متحول شده؛ یعنی آنها شاید قبلاً چنین تصور میکردند که در کشور ما زنان حرمت و جایگاه خاصی ندارند و فقط در فضای خانه کارشان معنا پیدا میکند، اما در جریان این مراسم متوجه شدند که این طور نیست و زنان ایرانی در کنار وظایف خانوادگی خود، در کنار رسیدگی به همسر و فرزندان میتوانند علائق خودشان را هم دنبال کنند، فعالیتهای اجتماعی داشته باشند و به مدارج بالای علمی برسند.
* چه تعریف سادهای برای نانوتکنولوژی دارید، رشتهای که به خاطرش یک قدم دیگر به آرزوهایتان نزدیکتر شدهاید؟
نانو تکنولوژی یک رشته گسترده و همه گیر است؛ یک موضوع فرارشتهای است. چیزی نیست که مرز خاصی داشته باشد. اساس کار ما توسعه یکسری حاملین خاص است که میتوانند برای اکثر داروها به کار بروند. در واقع ما یک حامل مناسب را تهیه میکنیم که میتواند داروهای متفاوتی را با خودش حمل کند و به جاهای مختلف بدن برساند در نتیجه هدفهای مختلفی را هم جوابگو هستیم.
* بین تحقیقاتی که انجام میدهید با کدام یک ارتباط بهتری گرفتهاید؟
در تحقیقاتم سه مورد است که خیلی به آنها علاقهمندم؛ یکی فرآوردههایی هستند که در ارتباط با تهیه انسولین خوراکی کار میکنیم؛ چون عده زیادی که از مشکل دیابت رنج میبرند به من زنگ میزنند و از تزریق انسولین گله و شکایت میکنند. مخصوصاً اگر کودک یا پا به سن گذاشته باشند تزریق انسولین برایشان کار دردناکی است. یکی از محصولاتی که وقتی روی آن کار میکنم و جواب خوب میگیرم، احساس شادمانی میکنم و احساس میکنم که به خدا نزدیک میشوم فرآوردههایی است که در ارتباط با تهیه انسولین خوراکی هستند تا به این افراد کمک کنند. یکسری کار هم در ارتباط با ترک مواد مخدر و اعتیاد انجام دادیم یعنی داروهایی ساختیم که به افرادی که درگیر بیماری اعتیاد هستند کمک میکند که ترک کنند و سمت اعتیاد برنگردند. اینها هم جزو ترکیباتی است که من با جان و دل رویشان کار میکنم درواقع موقع کار روی این ترکیبات به فکر خودم نیستم احساس میکنم به خودم تعلق ندارم و این رسالتی است که خدا برعهده من گذاشته. احساس دین میکنم انگار که امانتی بر دوش من است.
* تحقیق سوم هم حتماً پژوهش معروفتان روی سرطان است؟
بله. یکی از مهمترین کارهای تحقیقاتی من، در خصوص طراحی سیستمهای پیشرفته پلیمری برای استفاده در درمان سرطان است. به زبان سادهتر اینها یکسری سیستمهای هوشمندی هستند که میتوانند به صورت انتخابی روی غدد سرطانی قرار بگیرند و با بهره دهی درمانی بالا و عوارض جانبی کم منجر به درمان سرطان شوند. این سیستمها حاوی یک نوع شناساگر بافتی هستند و ساختمان اصلیشان نوع خاصی از کوپلیمرهاست. روی این سیستمهای پلیمری، شناساگرهای خاصی که میتواند به نوع ویژهای از تومورهای سرطانی تمایل نشان بدهد قرار داده شده، این پلیمرها در اصل میتوانند نشانگرهای سطح سلول سرطانی را شناسایی کنند و به صورت انتخابی به آنها وصل شوند. مطالعات ما در سطح آزمایشگاهی نشان داده که وقتی اینها به سطح سلولهای سرطانی وصل میشوند میتوانند به صورت تدریجی دارو را به صورت طولانی مدت آزاد کنند. این کار هم باعث افزایش کاراییشان میشود و هم عوارض جانبی شیمی درمانی را کاهش میدهد. البته ما بیشتر روی سرطان ریه و همین طور سرطانهای مغز تحقیق کردهایم و میخواهیم سیستمهایی را طراحی کنیم که بتوانند از سد خونی - مغزی عبور کنند که مسأله مهمی است. بعضی از داروها قادر نیستند از سدهای بیولوژیک عبور کنند اما این نوع ذرات پلیمری این قابلیت را دارند.
* بجز تحقیق و پژوهش، تدریس هم میکنید؟
در رشتههای داروسازی، نانوتکنولوژی پزشکی و نانوتکنولوژی دارویی تدریس میکنم، اتفاقا چون به تدریس علاقهمندم ساعات تدریسم هم زیاد است. این علاقه هم از پدرم به من رسیده؛ پدرم سالها تدریس کردند، کتابهای زیادی نوشتند و درنهایت در سال ۸۶ در حین سخنرانی در مراسم بزرگداشت خودشان به دلیل ایست قلبی فوت کردند. اتفاقی که ما را خیلی متأثر کرد، اما چون دیدیم که پدر در محراب خودش از دنیا رفته آرامش پیدا کردیم. من مهارت انتقال مفاهیم را هم از پدرم به ارث بردم و به خاطر همین تدریس قسمت اصلی زندگیام را تشکیل میدهد.
با این همه مشغله و پژوهش و تدریس و... وقتی هم برای خانوادهتان میماند؟
قطعاً میماند. من سعی میکنم اکثر کارهایم را در زمانی که در دانشگاه یا در آزمایشگاه هستم انجام دهم. حتی نوشتن مقالهها و گزارشها. سعی میکنم در محل کارم از همه فرصتها استفاده کنم و کمترکارهای مربوط به شغلم را به خانه بیاورم تا وقتی که در فضا و محیط خانه هستم کنار خانوادهام باشم. مخصوصاً در سالهای اخیر که پسرم دوره دبیرستان را میگذراند و باید در کنکور شرکت میکرد همیشه این مسأله را رعایت میکردم تا زمان بیشتری را کنارش باشم. بشدت معتقدم که زندگی فقط بعد شغلی و حرفهای نیست. به خاطر همین در مسائل خانه داری، آشپزی، هنری، فرهنگی و... من همیشه فعالم و سعی میکنم کم نگذارم. البته بعضی زمانهایم محدود شده که کارم را به خانه بیاورم، اما سعی میکنم وقتی تنها هستم یا در ساعات آخرشب آن را انجام بدهم و زمانی که با همسرم و پسرم هستم فقط وقتم را با آنها بگذرانم. به همه بانوان سرزمینم هم توصیه میکنم وظیفه خود را به عنوان یک مادر و همسر همیشه مدنظر و اولویت قرار بدهند؛ اما به سایر فعالیتهای هنری، ورزشی، علمی و... که علاقه و استعداد بالاتری در آنها دارند هم بپردازند. با پشتکار مسیرشان را دنبال کنند تا به شکوفایی برسند. مسلماً یک زن مجرب و ماهر و باسواد که از اسلام الگو گرفته میتواند مادر موفق و همسر موفقتری هم باشد. (مینا مولایی/ بانو)
سری اول از نحوه خواندن برگ آزمایش
WBC
این سه حرف مخفف «سلولهای سفیدخون» و نشاندهنده گلبولهای سفید است.
اندازهگیری مقدار گلبولهای سفید خون یکی از روشهای اصلی تعیین وجود عفونت در بدن است چون این سلولها که جزو سیستم دفاعی بدن هستند در شرایط بیماریهای عفونی و غیرعفونی واکنشهای مختلفی از خود نشان میدهند.
شمارش WBCها دو جزء دارد. یکی مقدار کلی گلبولهای سفید در یک میلیلیتر خون و جزء دیگر شمارش جزء به جزء این سلولها چون گلبول سفید خود متشکل از پنج نوع مختلف است که کم و زیاد شدن هر کدام از این انواع معنی خاص خود را دارد. کلمه «diff» که در جلوی CBC به معنی آزمایش خون نوشته میشود درخواست برای شمارش همین انواع مختلف گلبولسفید است.
مقادیر طبیعی: در بزرگسالان و بچههای بالاتر از ۲ سال مقدار گلبولسفید بین ۵ تا ۱۰ هزار در هر میلیلیتر خون طبیعی است.
محدوده خطر: WBC کمتر از ۲۵۰۰ و بیشتر از ۳۰۰۰۰ هر کدام نشاندهنده بیماریهایی هستند که میتوانند گاهی خطرناک باشند.
نکته:عمل اصلی گلبولسفید مبارزه با عفونت و حذف عوامل خارجی و مزاحم است و در مواقع آلرژیها هم این سلولها مسوول بروز واکنش هستند.
تغییر هر کدام از انواع WBC معنی خاص خود را دارد و ممکن است نشاندهنده عفونت با میکروب، ویروس و یا حتی استرس باشد.
فعالیت شدید بدنی و ورزش سنگین هم برای مدتی باعث بالا رفتن تعداد WBC در خون میشود. بارداری و زایمان هم این مقدار را افزایش میدهند.
Hgb
در برگههای آزمایش مختلف ممکن است به صورتهای مختلف HGB،Hg، یا Hgb نوشته شود.
هم اینها مخفف کلمه هموگلوبین، یکی از عناصر اصلی تشکیل دهنده گلبول قرمز است.
این ماده که در آن آهن به کار رفته خود از اسید آمینه تشکیل شده و جایگاههای مختلفی برای ترکیب با اکسیژن دارد.
هموگلوبین در جایی که اکسیژن زیاد وجود دارد با آن ترکیب میشود و در محیط کم اکسیژن آن را آزاد میکند.
اندازهگیری مقدارکلی هموگلوبین در واقع نوعی نشانهنده تعداد گلبولهای قرمز است.
مقادیر اصلی: مقدار طبیعی برای آقایان بین ۱۴ تا ۱۸ گرم در هر دسیلیتر است و برای خانمها مقادیر بین ۱۲ تا ۱۶ گرم در هر دسیلیتر طبیعی محسوب میشود.
محدوده خطر: هموگلوبین زیر ۵ و بالای ۲۰ مقادیر بحرانی به حساب میآیند و حتما نیازمند رسیدگی فوری هستند.
نکته:مقدار Hgb در بارداری کاهش مییابد چون با اینکه خونسازی کمی بیشتر شده است اما حجم مایع بدن و خون بالا رفته و مقدارکلی هموگلوبین در هر دسیلیتر آن کاهش مییابد.
زندگی در ارتفاع هم به خاطر نیاز بیشتر بدن به اکسیژن و کمبود اکسیژن محیط باعث تولید بیشتر هموگلوبین میشود.
در طحال اغلب سلولهای پیرخون تخریب میشوند. بزرگ شدن طحال یعنی تخریب بیشتر سلولها و به همین دلیل به دنبال آن کاهش RBC و Hgb رخ میدهد.
Plt
پلاکتها، اجزای کوچک دیسک شکلی هستند که در خون وجود دارند و از بقیه سلولهای خونی بسیار کوچکترند. این ساختارها حاوی آنزیمهایی هستند که باعث انعقاد خون میشوند و وظیفه اصلی آنها جلوگیری از خونریزی و خارج شدن گلبولقرمز از داخل رگ است.
Plt نشاندهنده تعداد پلاکتها در هر میلیلیتر مکعب خون است و عدد مربوط به آن معمولا بزرگترین عدد برگه آزمایش خون است.
به غیر از کنترل سیستم انعقادی خون، از میزان پلاکت برای بررسی روند بهبود نارسایی مغز استخوان و بیماریهای خونی هم استفاده میشود.
مقادیر طبیعی: پلاکت بین ۱۵۰ هزار تا ۴۰۰ هزار در هر میلیمترمکعب خون برای بزرگسالان طبیعی است. در نوزادان این مقدار کمی بیشتر است.
محدوده خطر: پلاکت زیر ۵۰ هزار یا بیشتر از یک میلیون کاملا غیرطبیعی است و نیازمند توجه ویژه است.
نکته: ورزش شدید و قدرتی باعث افزایش میزان پلاکت میشود. در هنگام قاعدگی مقدار پلاکت کمی کاهش پیدا میکند.
قرص های ضدبارداری باعث بالا رفتن مقدار پلاکت میشوند. در حالی که استامینوفن پلاکت را کاهش میدهد.
منبع : بیتوته
از زمان راه اندازی و استفاده گسترده از شتاب دهنده بزرگ هادرون در آزمایشگاه سرن برای شناسایی ذرات ناشناخته، استفاده از فناوری های نوظهور نیز در آن متداول بوده است.
به گزارش انگجت، شتاب دهنده مذکور دارای دو ابزار بازرسی است که عملکرد مناسب آن را تضمین می کنند.
حال با به روزشدن این بازرس های رباتیک و مجهز شدن آنها به فناوری های رباتیک می توان از آنها برای پیشبرد امور متنوع تری استفاده کرد. بررسی ساختار تونل ها، درصد اکسیژن موجود در آنها، دما و پهنای باند ارتباطات به طور انی از جمله وظایفی است که TIM قادر به انجام آنهاست.
تهیه تصاویر عادی و مادون قرمز از تونل های این شتاب دهنده که به هیچ عنوان برای انسان ممکن است نیز با استفاده از قابلیت های رباتیک صورت می گیرد. محققان امیدوارند از این طریق از وارد شدن هرگونه آسیب و مشکل ناگهانی به این شتاب دهنده گران قیمت جلوگیری شود.
منبع : فارس
محققان کشور به دانش فنی تشخیص جریان سیالات در لولههای انتقال نفت دست یافتند و این محققان توانستند با حمایت صندوق حمایت از پژوهشگران فناوران اقدام به احداث آزمایشگاه تست اثرات تغییرات الگوی جریان چندفازی با لحاظ کردن اثرات شیب کردند.
به گزارش ایسنا محققان الگوهای جریان در لولههای انتقال نفت را به جریان لایهای، جریان لختهای، جریان حبابی و جریان حلقوی دسته بندی میکنند. از آنجایی که پارامترهای مهم سیالات چون ضریب اصطکاک و ضریب انتقال حرارت تابعی از الگوی جریان است، از این رو هر الگوی جریان بیان کننده شرایط همان سیال است.
دربرخی از صنایع بعضی از الگوهای جریان سیال مطلوب و برخی دیگر از صنایع نامطلوب است و بر این اساس تشخیص الگوی جریان ضروری است. مثلاً در بویلرها سعی بر این است که از حلقوی شدن جریان جلوگیری شود؛ چراکه جریان حلقوی سیال موجب خشک شدن لوله و سوختن آن میشود و در رآکتورهای هستهای سعی بر این است جریان حبابی باشد چون کمترین افت فشار را دارد.
بنابراین بررسی الگوهای جریان و رفتار دینامیک جریانهای چندفازی اهمیت ویژهای دارد. از طرفی روش های شبیه سازی عددی در این جریانها به دلیل غیرخطی بودن رفتار این جریانهای چندفازی با خطای بسیار زیادی همراه است.
با توجه به گستردگی شبکه خطوط انتقال نفت در کشور و قرارگیری خطوط در بسترهای افقی و دارای شیب، با پشتیبانی صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران اقدام به احداث آزمایشگاه تست اثرات تغییرات الگوی جریان چندفازی با لحاظ کردن اثرات شیب شد.
طرح «طراحی و ساخت یک دستگاه آزمایش رفتار دینامیک جریان چند فازی در لولههای افقی و شیبدار» پس از انجام طراحی مفهومی، طراحی پایه و تفصیلی یک آزمایشگاه تست جریان چندفازی صورت گرفت و در ادامه با استخراج نقشههایی چون ساخت و تامین، ساخت و راه اندازی و کالیبراسیون این تست استند، نتایج تجربی آزمونهای مختلف در دسترس قرار خواهد گرفت.
این طرح علاوه بر کاربردی بودن جهت توسعه دانش بنیادی در زمینه شناخت رفتارهای غیرخطی جریان های چندفازی نیز بسیار کارا است
هدف از اجرای این طرح ارتقای دانش پایه و کاربردی در حوزه جریانهای چند فازی در صنایع مختلف و به طور خاص صنعت نفت است. در خطوط انتقال نفت جریانها عموما سه فازی یا دو فازی هستند و این خطوط انتقال دارای خمها و شیبهای مختلف در طی مسیر انتقال هستند.
برآورد دقیق اثر این شیبها بر روی تغییرات الگوی جریان و افت فشار در طول خط میتواند در انتخاب صحیح و در عین حال اقتصادی الکتروپمپها و توربوپمپهای مورد استفاده راهگشا باشد. از طرفی دیگر جریانها دوفازی مایع- گاز یا به ویژه مایع-بخار در صنایع نیروگاهی و هوافضا کاربردهای کلیدی دارد و با احداث این آزمایشگاه بخشی از نیاز این صنایع نیز قابل پوشش است.
با توجه به اهمیت امنیت و اطمینان از انتقال صحیح نفت در خطوط انتقال (Reliability) و از طرفی دیگر اهمیت انتخاب درست و توجیه پذیر اقتصادی پمپها و لولههای انتقال نفت با توجه به آمایش سرزمینی کشور، دستیابی به دانش مهندسی طراحی خطوط انتقال نفت از نیازهای اصلی کشور به عنوان یکی از دارندگان اصلی ذخایر بزرگ نفتی در جهان است.
بیرجند - ایرنا - تفاهم نامه تاسیس مجموعه آزمایشگاه دانشکده برق و کامپیوتر دانشگاه بیرجند با نیت خیرخواهانه توسط یک حامی واحد تولیدی با حضور رئیس دانشگاه و رئیس هیئت مدیره بنیاد حامیان دانشگاه بیرجند امضا شد.
** واحد تولیدی کاشی فرزاد پنج میلیارد ریال به دانشگاه بیرجند کمک کرد
مدیرعامل کارخانه کاشی فرزاد بیرجند افزود: برای تاسیس مجموعه آزمایشگاهی دانشکده برق و کامپیوتر دانشگاه بیرجند 5 میلیارد ریال اعتبار کارخانه کاشی فرزاد در اختیار دانشگاه بیرجند قرار گرفت.
علی اکبر فلاحی گفت: همه فرزندانی که از مقاطع پایین دانشگاه در این سرمایه گذاری ها پا می گذاشته و آموزش می بینند همه ماندگار بوده و نوعی باقیات و صالحات محسوب می شود.
وی یادآور شد: با امضای این تفاهم نامه، امید است قدم مؤثری برای بهره گیری و ارتقای هر چه بیشتر سطح علمی و دانشگاهی استان برداشته شود.
برای دریافت لحظه به لحظه اخبار خراسان جنوبی به کانال تلگرامی irnabirjand@ ملحق شوید.
*7557*2047*خبرنگار- رقیه محمدی * انتشار- عباسقلی اشکورجیری*
براساس گزارش کوارتز، برخلاف جایگزینهای کنونی لبنیات مانند شیر سویا و شیر بادام،این محصول جدید همچنان از پروتئینهای شیر طبیعی تولید میشود، اما به جای اینکه مستقیم از بدن گاوها به دست بیاید، پروتئینها توسط مخمر عمل خواهد آمد در نتیجه شیری که از آن ایجاد میشود غیرحیوانی و بدون لاکتوز است.
شرکت تولید مواد غذایی پرفکت دی که پروژه تولید شیرهای غیرحیوانی را به عهده دارد میگوید فواید این محصولات تنها برای مصرفکننده نیست، با حذف گاوها از چرخه تولید لبنیات از میزان انتشار کربن از این صنعت 48 درصد کاسته خواهد شد.
این پروژه از سال 2014 در مرحله تصفیه باقی ماندهاست و شرکت پرفکت دی امیدوار است به زودی بتواند براساس این محصول جدید خطی از تولیدات پنیر، ماست و شیر را راهاندازی کند.
برای تولید شیر بدون حضور گاو، محققان مخمر GM را بهبود بخشیدند تا بتواند قند را به پروتئین کاسئین شیر تبدیل کند، فرایندی که به گفته محققان بسیار پاکتر و کمهزینهتر از دامداری است. پروتئینهای شیری تولید شده از مخمر به ترکیبی از چربی و قندهای گیاهی افزوده میشوند و در نهایت نیز تمامی ویتامینها و مواد معدنی مورد نیاز بدن به آنها افزوده خواهدشد.
این شرکت به تازگی نتیجه آزمایشهای خود را از محققان دانشگاه غرب انگلستان و مرکز مشترک مطالعاتی اتحادیه اروپا دریافت کردهاست و این نتایج به نظر امیدوارکننده هستند. گفته میشود این فرایند تولید 98 درصد از میزان مصرف آب و 91 درصد از میزان نیاز به زمین میکاهد و نسبت به شیوه سنتی دامداری 84 درصد کربن کمتری تولید میکند. هدف تولید تجاری این شیر بدون حیوان تا سال 2017 است.
۵۴۵۴
خبرگزاری آریا - بدون شک پیوند اعضا یکی از سخت ترین انواع جراحی هایی است که پزشکان انجام می دهند. چیزی که این جراحی ها را پیچیده تر می کند، این است که معمولا تعداد اهدا کنندگان کم است و از طرفی خطر زیادی مبنی بر پس زدن عضو پیوندی توسط دستگاه ایمنی بدن وجود دارد. در واقع واکنش دستگاه ایمنی به پیوند عضو جدید از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. یکی از سخت ترین و پر خطر ترین جراحی های پیوند عضو، جراحی مربوط به پیوند قلب است.
به گزارش خبرگزاری آریا، دانشمندان تاکنون تحقیقات و مطالعات زیادی در زمینه جراحی قلب انجام داده اند که هرکدام توانسته است راه گشای بخشی از معضلات مربوط به جراحی این عضو حیاتی در بدن انسان باشد. اخیراً گروهی از دانشمندان بیمارستان عمومی ماساچوست و دانشکده پزشکی دانشگاه هاروارد راه حل جالبی برای غلبه بر مشکلات ناشی از پیوند قلب یافته اند. آن ها از پوست بدن افراد بزرگسال برای احیا بافت قلب انسان که به خوبی می تواند کار کند استفاده کرده اند. این مطالعه که نتایج آن در ژورنال ها و مجلات معتبر چاپ شده است نشان داده است که دانشمندان در پروش قلب زنده انسان موفق عمل کرده اند. دانشمندان امیدوارند که به زودی یک قلب املا زنده و جدید را از بافت بدن بیماری پروش دهند.
به عقیده بسیاری از دانشمندان اعضا بدن انسان دارای ساختار پیچیده ای است که کپی برداری از این ساختار بسیار سخت است. اما تولید بافتی که سلول های قابلیت رشد را دارند در آزمایشگاه بسیار ساده و راحت است. در این روش دانشمندان سلول های ارگان شخص دهنده را که می تواند با سیستم ایمنی بدن مطابقت داشته باشد را می گیرند. این تحقیق ابتدا بر روی موش های آزمایشگاهی انجام شده است و بعد از آن همان روش برای قلب انسان انجام شده است. این مطالعه بر روی قلب 73 اهدا کننده انجام شده است. دانشمندان از سلول های پوست افراد بزرگسال و تکنیک RNA برای تبدیل این سلول ها به پرتوان بنیادی استفاده کرده اند. این سلول ها دو نوع سلول پایه قلبی را تشکیل می دهند.
به محض اینکه بستر آماده شد دانشمندان باید مطمئن شوند که این بستر قابلیت تبدیل شدن به سلول های جدید را دارد. این سلول های تشکیل شده قلبی بر روی بستر قرار داده می شود. در طول هفته قلب با تزریق نوعی محلول غذایی تغذیه می شود و تحت موقعیت های بخصوص و خاص که قلب ممکن است در طول چرخه حیات خود با آن ها مواجه شود قرار داده می شود. بعد از گذشت این دو هفته بافت قلب به منظور سالم بودن بافت آن و شباهت آن به قلب کامل انسان مورد بررسی قرار می گیرد. در صورت سالم بودن قلب و طی شدن روند به درستی قلب پرورش یافته به محض دریافت شوک الکتریکی شروع به تپیدن می کند.
شاید جالب باشد که بدانید این اولین باری نیست که دانشمندان اقدام به پرورش و رشد قلب تپنده در آزمایشگاه کرده اند. اما می توان گفت در هیچ یک از اقداماتی که تاکنون انجام شده است، هرگز دانشمندان تا این موفق نبوده اند. البته دانشمندان بر این باورند که هنوز تا رسیدن به نتیجه نهایی راه زیادی وجود دارد. به عقیده اعضای این گروه تحقیقاتی هنوز باید مطالعات بیشتری در خصوص بالابردن مدت زمان چرخه حیات این قلب پرورش یافته و از طرفی بالاتر بردن سرعت رشد سلول ها در آن انجام شود.
دانش > پزشکی - ایرنا نوشت: محققان موفق شدند بخش دیگری از بافت معده انسان را در آزمایشگاه بسازند.
محققان مرکز درمانی بیمارستان کودکان سینسیناتی توانستند بافت ناحیه فوندوس واقع در پتری دیش را بسازند. این بخش از معده قابلیت تولید اسیدها و آنزیمها را دارد. پیش از این نیز محققان بافت ناحیه آنتروم معده را که وظیفه تولید هورمونها را بر عهده دارد، با موفقیت تولید کردند.
هدف اصلی این تحقیقات، مطالعه چگونگی شکلگیری اندامهایی مانند معده و پانکراس از طریق رشد سلول های بنیادی است. نتایج این تحقیقات برای توسعه روشهای درمانی بیماریهای سرطانگونه مانند دیابت مونومریک کاربرد دارد.
این گروه محققان سالها در مورد تولید بافتهای انسان در لابراتوار کار کردهاند و پیش از این توانستند بافت روده انسان را به همراه سیستم عصبی مربوطه و با قابلیت جذب مواد مغذی از محیط بسازند. محققان با استفاده از این بافت توانستند عملکرد روده را در حرکت دادن مواد غذایی در سیستم گوارش انسان شبیه سازی کنند.
گام بعدی این تحقیقات بررسی امکان مدلسازی اثر سرطانها بر بافتهای معده از طریق پیوند این بافتها به بدن موشهای آزمایشگاهی است.
تولید بافت معده انسان در لابراتوار امکان مطالعه بیماری ها، مدلسازی درمانهای جدید و درک بهتر رشد انسان را بهگونهای فراهم میکند که پیش از این هرگز امکان پذیر نبوده است.
تنها در آمریکا میلیونها نفر به بیماریهای معده مبتلا هستند و سرطان معده، سومین عامل اصلی مرگ و میر در اثر سرطان در سراسر جهان است.
۵۴۵۴