هشدار به خانواده‌ها: «ریتالین» در دوز بالا کشنده است

علیرضا آرمانی‌کیا در کارگاه تخصصی «روان‌گردان‌ها، موادمخدر صنعتی و راه‌های پیشگیری» که در مرکز آموزش عالی روزبه زنجان برگزار شد، اظهار کرد: سوق یافتن به مواد و دارو‌ها نگرشی است که در تعدادی از افراد در زمینه سوء مصرف و وابستگی به مواد وجود دارد و بیشتر افراد جهان سوم را تهدید می‌کند. متاسفانه امروزه یکی از مهم‌ترین دریچه‌های گرایش به مواد مخدر سیگار یا قلیان‌های سرطان‌زاست و ژنتیک هم سهمی از این گرایش را بر عهده دارد.

این کار‌شناس ادامه داد: سوء مصرف پلی است که مصرف تفریحی را به وابستگی متصل می‌کند و فرد علایمی از قبیل افزایش تحمل در مصرف، علایم ترک مکرر، افزایش مقدار مصرف و صرف وقت طولانی برای یافتن آن، پرفعالیتی یا تنبلی، ادامه مصرف علی‌رغم آگاهی از عوارض و تلاش‌های ناموفق برای ترک را بروز می‌دهد. همچنین ظهور مشکلات قانونی، مشکلات شغلی، خانوادگی و اجتماعی و به خطر افتادن جسم از علایم سوء مصرف به شمار می‌رود.

وی همچنی درباره مصرف کوکائین گفت: این ماده مشتق آلکالوئید کوکا بوده و برعکس، وابستگی روانی بسیار قوی و وابستگی جسمی ضعیفی ایجاد می‌کند. اثر این ماده مخدر روی مغز احساس هوشیاری، سرخوشی، کاهش گرسنگی و نیاز به خواب، رفع خستگی و بهبود عملکرد جنسی بوده و از طریق استنشاق، داخل وریدی و زیر جلدی مصرف می‌شود. همچنین پارگی آئورت، تشنج با عوارضی از قبیل کوری و کری، خیره گی، عفونت‌های پوستی و مشکلات ریوی از سایر علایم محسوب می‌شود.

آرمانی‌کیا کراک را قوی‌ترین فرم کوکائین عنوان کرد و گفت: بی‌قراری و تحریک پذیری، خود بزرگ بینی، سرخوشی زیاد و افزایش فشار خون، تعریق، استفراغ، توهم و هذیان بینی، اضطراب و بی‌خوابی شدید از علایم مسمومیت این ماده مخدر بوده و پس از مصرف، مردمک چشم بیش از حد باز می‌شود. در واقع کراک یکی از قوی‌ترین اعتیادآوران بوده و کسانی که آن را استفاده می‌کنند معمولا انسان‌های ضد اجتماعی هستند.

این متخصص مغز و اعصاب در رابطه با مشخصه مصرف کنندگان کراک، تصریح کرد: این افراد هر ۳۰ تا ۶۰ دقیقه کارشان را‌‌ رها می‌کنند، مکررا قطره یا اسپری‌های دکونژستانت استفاده کرده و در مدت زمان کوتاه شدیدا لاغر می‌شوند.

این کار‌شناس در ادامه، قرص‌های ال‌اس‌دی را مواد توهم‌زا نامید و افزود: این مواد عوارضی مانند کوکائین بر جای گذاشته و علاوه بر تعریق، تپش قلب، تاری دید، لرزش و نبود تعادل زمینه‌ساز خنده‌های بی‌دلیل، دیدن رنگ‌ها و شنیدن صدا‌ها بیش از دیگران، توهم شنوایی، تلقین پذیر شدن، ماکروسکوپی و میکروسکوپی و گم کردن زمان را منجر می‌شوند.

وی همچنین حشیش را شایع‌ترین مواد غیر قانونی که شبیه گزنه است برشمرد و گفت: این ماده صمغ چسبنده داشته و از برگ‌های خشاش ماری جوآنا استخراج می‌شود. معمولا به روش تدخینی استفاده می‌شود و گیرنده‌ای در مغز ندارد. احساس سرخوشی، افزایش اشت‌ها، خشکی دهان، پررنگ شدن رنگ‌ها، کند شدن زمان، اختلال در مهارت‌های حرکتی و قرمزی چشم از علایم مصرف آن هستند. به علاوه کوچک شدن مغز، تشنج، نقایص جنین، اختلال در عادت ماهیانه و سیستم ایمنی، سرطان ریه و سندرم بی‌انگیزگی از عوارض آن است.

آرمانی کیا در خصوص استروئید‌ها، خاطرنشان کرد: متاسفانه این مواد بیشتر در باشگاه‌های بدن سازی مورد مصرف قرار می‌گیرند و عوارضی نظیر سرخوشی شدید، خشم و پرخاشگری، اضطراب و افسردگی، نازایی، آکنه، کوتاهی قد و افزایش کلسترول برجا می‌گذارد. در برخی تحقیقات نیز به‌عنوان دروازه مصرف افیونی ذکر شده است.

این متخصص مغز و اعصاب ادامه داد: برای پیشگیری از سوق یافتن به مصرف مواد مخدر فرد باید در وهله اول حس مسوولیت پذیری را ارتقا بخشیده و برای خود ارزش قایل باشد. همچنین ارزش‌ها و اصول بر مبنایی قرار گیرد که منتج به نتایج درست و اصولی و عمل به آنچه از آن آگاهیم شود. به علاوه افراد می‌توانند با حضور مستمر خود در مکان‌هایی که زمینه ساز مولد بودنند میل خود به مصرف مخدر را کاهش دهند. از جمله این مکان‌ها می‌توان مدارس، آموزشگاه‌ها و مکان‌های ورزشی را نام برد.

وی تصریح کرد: افراد نباید بیش از حد نرمال خود را در موقعیت‌های چالش برانگیز قرار دهند و باید سعی کنند موقعیت برد را در مقابل باخت پررنگ‌تر کرده و ذهن را جهت رسیدن به کمال سوق دهند؛ در واقع افرادی که به سوء مصرف مواد روی می‌آورند مهارت حل مسئله نداشته و در برنامه‌ریزی‌های روزمره‌شان پیوستگی به چشم نمی‌خورد. همچنین ۲۱ درصد جامعه ما از نوعی اختلال روانی مانند افسردگی، اضطراب، تپش قلب و مواردی از این دست رنج می‌برند از این رو بهتر است به جای مصرف خودسرانه مواد به درمان ریشه‌ای روی آورند.

آرمانی کیا تاکید کرد: همه افراد در هر سطحی باید برای خود ساعت استراحت و آرامش در نظر گرفته و هدفمند حرکت کنند. به علاوه با یافتن نقش‌های درست و اصولی خود در مسیر زندگی ساعتی را برای تمرکز و چینش برنامه‌های خود درنظر گرفته و از رفتارهای غیر ضروری که موجب به دردسر افتادنشان می‌شود اجتناب کنند، همچنین از وقت‌های اضافه خود استفاده معقولانه و هوشمندانه داشته باشند. (ایسنا)

هشدار وزارت بهداشت درباره روند چاقی ایرانیان

دکتر رسول دیناروند، در جشنواره صبحانه سلامت در پارک ملل ساری اظهار کرد: غذاهایی که به دست مردم می‌رسد باید عاری از آلاینده‌ها، سموم و فلزات سنگین باشد.
معاون وزیر بهداشت با بیان اینکه ۵۰ درصد از مردم ایران افزایش وزن دارند، گفت: چاقی و تغذیه نادرست باعث افزایش بیماری غیرواگیر مانند انواع سرطان، بیماری‌های قلبی - عروقی، تنفسی، اعصاب و روان و دیایت در ایران شده است؛ به طوری که هم اکنون این بیماری‌ها عامل اصلی مرگ و میر در کشور به شمار می‌روند.
وی کم تحرکی و تغذیه نامناسب را از عوامل اصلی چاقی و بروز بیماری‌های غیرواگیر دانست و افزود: مصرف غذاهای پرکالری، چرب، نمک و مواد قندی نباید بیش از حد مجاز باشد، این درحالیست که میزان مصرف نمک و مواد قندی در ایران بیش از میزان توصیه شده است.

دیناروند با اشاره به اینکه با ترویج شیوه زندگی سالم و فرهنگ‌سازی می‌توان ذائقه جامعه را اصلاح و تمایل مردم برای مصرف غذاهای پرکالری را کنترل کرد، گفت: برای داشتن سلامتی، تحرک و رعایت نکات تغذیه‌ای در طول روز و اصلاح شیوه رفتاری روزانه الزامی است. (ایسنا)

هشدار به نوجوانان؛ خوردن نمک زیادی بلوغ را به تأخیر می‌اندازد

پزشکان با تاکید بر اثر نمک بر فرآیند بالغ شدن اظهار داشتند: افزایش نمک در رژیم‌های غذایی می‌تواند پیامدهای جدی بر توان باروری نسل‌های آینده داشته باشد.
پزشکان آمریکایی به بررسی تاثیر میزان‌ نمک موجود در رژیم‌های غذایی بر شروع بلوغ در موش‌ها پرداخته و دریافتند موش‌هایی که از رژیم‌های غذایی حاوی نمک فراوان استفاده می‌کردند در مقایسه با موش‌هایی که میزان نمک مصرفی آن‌ها متعادل بوده دیر‌تر بالغ می‌شدند. از طرفی هم در موش‌هایی که نمک به طور کامل از رژیم غذاییشان حذف شد، بلوغ به تاخیر افتاد.

«دوری پیتینسکی» یکی از متخصصان این مطالعه گفت: مصرف نمک برای شروع بلوغ ضروری است اما میزان بیش از حد آن نیز می‌تواند بر سلامت دستگاه تولیدمثل تاثیر منفی بگذارد. تاخیر افتادن در شروع بلوغ نیز می‌تواند به مشکلات رفتاری، بروز استرس و کاهش قدرت باروری منجر شود.
متخصصان آمریکایی اظهار داشتند: تاکنون مطالعات زیادی در مورد تاثیر چربی موجود در رژیم‌های غذایی بر شروع بلوغ انجام شده اما در رابطه با تاثیر نمک پیش‌تر بررسی صورت نگرفته و در این مطالعه مشخص شد که سطح بالای مصرف چربی یا نمک، تاثیر عکس بر سلامت سیستم باروری دارد.
دوری پیتینسکی افزود: در واقع رژیم‌های غذایی حاوی میزان چربی بالا شروع بلوغ را جلو می‌اندازند اما با این حال در این بررسی مشخص شد که موش‌هایی با رژیم‌های غذایی حاوی نمک زیاد حتی در صورت مصرف چربی بالا، بازهم با تاخیر در بلوغ مواجه می‌شوند و بنابراین تاثیر نمک روی زمان بالغ شدن به مراتب قوی‌تر از چربی است.
به گزارش ساینس دیلی، طبق اعلام سازمان جهانی بهداشت (WHO) مردم سراسر جهان بیش از نیاز بدنشان نمک مصرف می‌کنند. (ایسنا)

هشدار متخصصان غذایی: ماکارونی را دم نکنید

هرچه موادغذایی طبیعی‌تر مصرف شوند، نمایه گلایسمی‌شان کمتر است و هر چقدر عملیات فرآوری در آنها بیشتر انجام شود، نمایه گلایسمی‌شان افزایش پیدا می‌‌کند. نمایه گلایسمی شامل یک سیستم امتیازبندی از 1 تا 100 است که نسبت جذب هریک از کربوهیدرات‌های غذایی به جریان خون را نشان می‌دهد.

با دم کردن ماکارونی یا حتی برنج، نمایه گلایسمی موادغذایی به میزان قابل‌ملاحظه‌ای بالا می‌رود و با ‌این‌ ضریب هضم غذا بیشتر می‌شود و به‌آسانی قندخون را افزایش می‌دهد. البته ماکارونی جوشیده، نمایه گلایسمی پایینی دارد، اما با دم‌کردن ماکارونی و خوردن آن، قندخون 2 برابر بیش از مصرف ماکارونی آبکش‌شده بالا می‌رود. از نظر تغذیه‌ای، مصرف غذاهای دارای نمایه گلایسمی بالا به دلیل بالابردن قندخون در مدت زمانی کوتاه، مناسب نیست و امکان ابتلا و تشدید بیماری‌هایی مثل فشارخون، بیماری‌های قلبی، دیابت و حتی چاقی را افزایش می‌دهد، بنابراین بهتر است برای پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های یادشده از غذاهای با نمایه گلایسمی پایین در برنامه غذایی استفاده شود. به افراد سالم توصیه می‌شود تا جایی که می‌توانند موادغذایی با‌ نمایه‌گلایسمی‌ بالا استفاده نکنند و به جای آن موادغذایی با نمایه‌گلایسمی‌ متوسط را جایگزین کنند. البته مصرف موادغذایی با نمایه گلایسمی ‌بالا در ورزشکاران حرفه‌ای که پس از تمرین مجبور هستند ذخایر گلیکوژن خود را تامین کنند، اشکالی ندارد.

مصرف این غذاها به بیماران دیابتی هم به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود، چون مصرفشان بشدت قندخون را افزایش می‌‌دهد و آنها نمی‌‌توانند در زمان مشخص آن را ثابت نگه‌دارند. در بیماران قلبی هم افزایش قندخون باعث تولید کلسترول می‌شود که عامل مهمی در وخیم‌تر کردن حال‌ این بیماران است. به همین دلیل بیماران دیابتی و قلبی‌ و عروقی بهتر است موادغذایی با نمایه گلایسمی ‌بالا ‌مصرف نکنند.

ادویه‌ها را جدا مصرف کنید

گاهی به علت زیاده‌روی در ترکیب برخی از ادویه‌ها با هم، ترکیبات نامناسبی به وجود می‌آید که هضم غذا را دچار مشکل می‌کند. برای مثال بررسی‌ها نشان می‌دهند، پودر سیر را نباید در غذاهایی استفاده کرد که در آن پیاز هم وجود دارد، در این صورت تمام فواید هر دو آنها خنثی می‌شود و غذا هم طعم مناسب و خوبی پیدا نمی‌کند.

همچنین ادویه‌های گرم مثل زنجبیل، جوز و دارچین که برای کاهش فشار‌خون بسیار مفیدند، نباید همراه با ادویه‌های سبز رنگ استفاده شود؛ زیرا خاصیت آنتی‌اکسیدانی آنها با هم ترکیب می‌شود و تا حدودی از فواید آنها کم خواهد شد. در طب سنتی هم توصیه می‌شود ادویه‌ها را به طور جداگانه به غذاها اضافه کنند و معتقدند مخلوط ادویه‌ها با هم تاثیر خوبی در غذا ایجاد نمی‌کند.

نتایج مطالعات نشان می‌دهد، رزماری ادویه‌ای است که به حفظ سلامت و کنترل وزن کمک می‌کند و این ادویه فراموش شده می‌تواند تاثیر زیادی در عطر و بوی غذاها داشته باشد.

سیب (ضمیمه سه شنبه روزنامه جام جم)

هشدار یک متخصص: صندل‌های تخت و بدون پاشنه نپوشید

دکتر کامبیز خاموشیان با اشاره به شروع فصل گرما اظهار کرد: در این فصل افراد به استفاده از کفش‌های روباز که اصطلاحا صندل گفته می‌شود، روی می‌آورند.

وی با بیان اینکه همه کفش‌های استاندارد باید دو تا ۲. ۵ سانتی‌متر پاشنه داشته باشند، گفت: متاسفانه بیشتر صندل‌ها بدون پاشنه بوده و کف آن‌ها تخت است که به آن‌ها پاشنه منفی گفته می‌شود و همین امر استفاده از آن‌ها را زیان‌آور کرده است. پاشنه منفی در این نوع کفش‌ها موجب می‌شود تا وزن بدن به جای پاشنه به کف پا وارد شده و از آنجا این فشار مستقیم به زانو و کمر وارد شود.

خاموشیان اظهار کرد: علاوه بر پاشنه، بسیاری از صندل‌ها پوشش مناسبی در قسمت بالای خود ندارند و تنها چند بند مختصر بر روی کفه کفش به هم متصل شده است و همین امر موجب شده این نوع صندل‌ها خاصیت کفش مناسب که پوشندگی و محافظت از پا است را نداشته باشند.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه اظهار کرد: نبود محافظ مناسب بر روی پا به هنگام استفاده از صندل، موجب خشکی و آسیب پا و نیز تغییر فرم ناخن‌ها می‌شود. همچنین به دلیل نداشتن پوشش بالایی مناسب در این کفش‌ها، افراد به هنگام راه رفتن با آن‌ها محتاط‌تر گام برداشته و قدم‌هایشان کوتاه می‌شود که همین امر موجب خستگی زودرس و افزایش فشار بر انتهای لگن می‌شود.

وی توصیه کرد: افراد به جای صندل از کفش‌هایی که حداقل دو سانتی‌م‌تر پاشنه داشته و پوشش مناسب در قسمت بالای خود دارند استفاده کنند و سعی کنند کفش آن‌ها دارای تهویه باشد، به نحوی که قسمت‌های کوچکی از کفش آن‌ها دارای منافذ باشد. (ایسنا)

هشدار متخصصان: حواستان باشد بعد از ناهار نخوابید

سید محمدرضا صفایی گفت: بعد از مصرف غذا گردش خون در بدن زیاد‌تر می‌شود و با توجه به افزایش گردش خون باید فاصله بین صرف نهار و استراحت حداقل نیم ساعت باشد. اگر این فاصله نیم ساعتی رعایت نشود روند جذب غذا مختل شده، در نتیجه موجب بروز مشکلاتی چون سنگینی معده، سوءهاضمه، اسیدی شدن معده و یبوست در فرد می‌شود.

وی با اشاره به اهمیت مصرف آب در تابستان افزود: با توجه به گرم شدن هوا در این فصل هر فرد عادی باید روزانه هشت لیوان آب مصرف کند. افرادی که به دلیل شرایط شغلی در معرض تابش نور آفتاب قرار دارند طبیعتا باید مصرف آب را افزایش دهند. کمک به هضم غذا، شادابی پوست، کاهش استرس، کاهش غلظت خون، پائین آوردن ضریب سکته‌های قلبی و مغزی، از بین بردن یبوست، جلوگیری از گرمازدگی و... گوشه‌ای از فواید و مزایای مصرف آب است.
این متخصص دستگاه گوارش با اشاره به یک باور نادرست دیگر اضافه کرد: عموم مردم بر این باورند که مصرف آب صرفا به تابستان محدود می‌شود، اما باید بگویم چنین نیست و بدن افراد در فصول دیگر نیز نیازمند آب است.
وی همچنین درباره خواص مواد غذایی و اثراتش بر معده و دستگاه گوارش گفت: گاهی مصرف سبزی باعث یبوست می‌شود. مصرف نوشیدنی‌های گازدار از جمله دوغ گازدار، دلستر، نوشابه، غذاهای پر ادویه و... نیز اسید معده را افزایش می‌دهند و بهتر است مواد اخیر در سبد غذایی افراد قرار نگیرند. (ایسنا)

هشدار: هنگام خرید دقت کنید؛ تزریق رنگ به هندوانه و پرتقال!

پدر علم کویرشناسی با بیان اینکه برخی رنگ هندوانه‌ها تزریقی است، گفت: هندوانه مکعبی شکل جنوب را بخرید چراکه هندوانه‌های جنوب طبیعی است.

کردوانی درباره تزریق رنگ به برخی میوه‌ها از جمله هندوانه و پرتقال، اظهار داشت: البته به دلیل هزینه بسیاری که مربوط به تزریق رنگ است این اتفاق نمی‌افتد ولی نمی‌توانیم بگوییم چنین چیزی وجود ندارد چراکه برخی رنگ میوه‌های فوق تزریقی است.

وی با بیان اینکه در سواحل جنوب بهترین نوع هندوانه به شکل طبیعی (مکعبی شکل) یافت می‌شود، گفت: در جنوب کاشان در نزدیکی تپه ماسه‌ای با کود حیوانی هندوانه‌هایی با رنگ‌های متفاوت عمل می‌آورند که رنگ این هندوانه‌ها کاملاً طبیعی است.

وی افزود: تزریق رنگ به میوه ضرر دارد ولی کشنده نیست. حتی ما شاهدیم که به پوست سیب پارافین می‌زنند که این خود بسیار مضر محسوب می‌شود.

کردوانی ادامه داد: در منطقه چابهار میوه‌های بدون آبیاری را می‌توان کاشت و از نتیجه آن بهره برد. به طور مثال یک درخت موز در چابهار ۱۷۰۰ موز می‌دهد. منطقه چابهار مورد غفلت قرار گرفته است، در حالی که تابستان‌ها این منطقه به عنوان خنک‌ترین شهر ساحلی و در زمستان گرم‌ترین منطقه محسوب می‌شود. همچنین باید بگویم هیچ‌ گیاهی در چابهار خزان ندارد.

کردوانی همچنین درباره ماهی و میگوی چابهار گفت: ۵ نوع میگو در این منطقه وجود دارد که هر کدام مزایای بسیاری دارد. همچنین باید بگویم برخی ماهی‌ها در چابهار در حال انقراض است که باید فکری اساسی برای آن کرد. (تسنیم)

---

*انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه‌های داخلی و خارجی در «جام جم سرا» لزوماً به معنای تایید یا رد محتوای آن نیست و صرفاً به قصد اطلاع کاربران بازنشر می‌شود.

هشدار یک متخصص: با کباب، ماست و دوغ نخورید

«کم‌خونی انواع مختلفی دارد اما در همه آن‌ها ما با کاهش میزان هموگلوبین خون مواجه هستیم که البته این مشکل باعث کاهش میزان اکسیژن‌رسانی به مغز و سایر اندام‌های بدن می‌شود. البته ما بیشتر با ۳ نوع شایع از کم‌خونی‌ها، یعنی کم‌خونی ناشی از فقر آهن، کمبود اسیدفولیک و کمبود ویتامین B12 سروکار داریم.»

این‌ها را دکتر محمدحسن انتظاری، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان درباره انواع کم‌خونی‌ها گفت و باب مصاحبه را باز کرد:

* تفاوت کم‌خونی ناشی از فقر آهن با سایر کم‌خونی‌ها چیست؟

در کم‌خونی ناشی از فقر آهن، علاوه بر کاهش سطح هموگلوبین خون با کوچک‌تر شدن سلول‌های خونی، مخصوصاً گلبول‌های قرمز خون هم مواجه هستیم. به همین دلیل گاهی برای معرفی این نوع کم‌خونی از واژه «میکروسیتیک» هم استفاده می‌شود.

* درباره کم‌خونی‌های ناشی از کمبود ویتامین B12 و اسیدفولیک برایمان می‌گویید؟

بله، در این دو نوع خاص از کم‌خونی، هموگلوبین خون پایین می‌آید اما سلول‌های خونی بزرگ می‌شوند. به همین دلیل از واژه «ماکروسیتیک» برای معرفی این نوع کم‌خونی استفاده می‌کنند. تشخیص کم‌خونی ناشی از فقر آهن با این دو نوع کم‌خونی، با یک آزمایش ساده امکان‌پذیر است اما راه تشخیص کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 از کم‌خونی ناشی از کمبود اسیدفولیک، کمی سخت‌تر است و به آزمایش‌های دقیق‌تری در آزمایشگاه‌های مجهز نیاز است تا بتوان سطح ویتامین B12 یا اسیدفولیک موجود در سرم خون را اندازه‌گیری کرد و متوجه شد که فرد، به کدام‌یک از این دو نوع کم‌خونی مبتلا شده است.

* علائم ظاهری این ۳ نوع کم‌خونی با یکدیگر متفاوت هستند؟

نه، معمولاً تمام این کم‌خونی‌ها با علائمی مانند رنگ‌پریدگی، خستگی زودهنگام و زیاد در طول روز همراه هستند. البته در کم‌خونی ناشی از فقر آهن، بیماران کمی دچار کاهش قدرت حافظه کوتاه‌مدت هم می‌شوند.

* رژیم‌درمانی این کم‌خونی‌ها چگونه است؟

از آنجا که ما نمی‌توانیم مصرف مداوم و مادام‌العمر داروهای مربوط به انواع کم‌خونی را توصیه کنیم، مصرف کوتاه‌مدت داروها را برای رفع کم‌خونی شدید و علامت‌دار توصیه می‌شود و پس از اینکه کم‌خونی فرد تا حد قابل‌قبولی برطرف شد، پیروی از یک رژیم غذایی اصولی و مناسب لازم است. کم‌خونی ناشی از فقر آهن جزو شایع‌ترین انواع کم‌خونی در ایران و جهان است و بهترین توصیه تغذیه‌ای به این گروه از بیماران، مخصوصاً خانم‌ها، مصرف ۳-۲ وعده از گروه گوشت‌ها در طول روز است. گوشت‌ها در بین منابع غذایی مختلف، دارای بهترین کیفیت و کمیت جذب آهن هستند. خانم‌ها باید پیش از دوران یائسگی، حتماً انواع گوشت‌ها به‌خصوص گوشت قرمز و شترمرغ را برای پیشگیری از کم‌خونی در برنامه غذایی‌شان بگنجانند.

* در مورد کم‌خونی ناشی از کمبود اسیدفولیک چطور؟

بیماران مبتلا به کم‌خونی ناشی از کمبود اسیدفولیک هم باید روزی یک یا دو وعده سبزی تازه (به‌خصوص سبزی‌های برگ سبز تیره) را در رژیم غذایی‌شان داشته باشند. این سبزی‌ها می‌توانند شامل سبزی خوردن، کاهو، کلم بروکلی، اسفناج و حتی مرکبات باشند.

* در صورت تشخیص کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 هم باید تغییری در رژیم غذایی داد؟

بله، معمولاً احتمال کمبود ویتامین B12 در سنین جوانی، صفر و در دوران سالمندی یا در بین افراد گیاهخوار زیاد است. البته بدن ما می‌تواند تا سال‌ها، ویتامین B12 را ذخیره کند اما این ویتامین در منابع گیاهی پیدا نمی‌شود. از این رو به افراد گیاه‌خوار و سالمندان توصیه می‌شود که حتماً منابع غذایی حیوانی مانند شیر، لبنیات یا تخم‌مرغ را در برنامه غذایی خود بگنجانند. البته توجه داشته باشید که داروهای آنتی‌ریفلاکس مانند سایمتیدین یا رانیتیدین که اسید معده را خنثی می‌کنند هم می‌توانند باعث کاهش سطح ویتامین B12 شوند بنابراین مصرف‌کنندگان این داروها هم باید برای پیشگیری از ابتلا به کم‌خونی، با پزشک خود درباره دوز و نحوه مصرف داروهایشان مشورت کنند.

*آیا درست است که می‌گویند مصرف گوشت‌ها به همراه ویتامین C باعث افزایش جذب آهن موجود در آن‌ها می‌شود؟

واقعیت این است که جذب آهن موجود در گوشت‌ها در هر شرایطی خوب و بالاست. ویتامین C می‌تواند جذب آهن موجود در منابع غیر گوشتی مانند حبوبات، غلات، میوه‌های خشک یا سبزی‌های برگ سبز تیره را تا حدود ۳ برابر افزایش دهد. تنها موردی که باعث ایجاد اختلال در جذب آهن می‌شود، مصرف لبنیات همراه با خوراکی‌های حاوی آهن است. به همین دلیل هم به افراد مبتلا به کم‌خونی ناشی از فقر آهن توصیه می‌شود که منابع غذایی حاوی آهن را با لبنیات مصرف نکنند مثلاً کباب را با ماست یا دوغ نخورند.

* به‌عنوان سؤال آخر در چه صورتی باید مکمل مصرف کرد؟

ابتدا باید نوع کم‌خونی افراد مبتلا به کم‌خونی به وسیله متخصص تغذیه مشخص شود سپس در صورت نیاز، مکمل‌های غذایی متناسب با کم‌خونی در برنامه روزانه‌شان قرار بگیرد. البته مدت زمان مصرف این مکمل‌ها، بشدت کم‌خونی فرد بستگی دارد. ممکن است فردی مجبور شود ۶ ماه یا ۱ سال مکمل مصرف کند و کم‌خونی شدید فرد دیگری با یکی ۲ ماه مصرف مکمل آهن، اسیدفولیک یا ویتامین B12، برطرف شود. ضمن اینکه دوز و تعداد مصرف این مکمل‌ها هم به میزان کم‌خونی بیمار بستگی دارد. برخی بیماران، مجبورند از مکمل‌های تزریقی استفاده کنند و برخی دیگر لازم است به مصرف قرص‌های مکمل اکتفا کنند. نکته مهم اینکه دوز، میزان، شکل دارویی و طول دوره مصرف، باید با نظر و تجویز پزشک باشد و نمی‌توان تجویز یکسانی برای تمام بیماران داشت. بهتر است بیماران مبتلا به کم‌خونی ناشی از فقر آهن، قرص آهن را بین دو وعده غذایی یا آخر شب مصرف کنند در حالی که مکمل‌های اسیدفولیک و ویتامین B12 را می‌توان با معده خالی یا با وعده‌های غذایی نیز خورد. البته هر چقدر قرص آهن با معده خالی‌تری مصرف شود، جذب بالاتری هم خواهد داشت.

آگاهی‌های مرتبط با خون و کم‌خونی

* آزمایش خون نرمال:

هموگلوبین Hgb:

۱۴ تا ۱۸ گرم در دسی‌لیتر در مردان و ۱۲ تا ۱۶ گرم در دسی‌لیتر در زنان

میانگین هموگلوبین در سلول MCH:

۲۷ تا ۳۳ پیکوگرم

میانگین غلظت هموگلوبین در سلول MCHC:

۳۳ تا ۳۶ پیکوگرم

تعداد گلبول قرمز خون RBC:

۶/۱ تا ۴/۷ میلیون در میکرولیتر

هماتوکریت HCT :

۴۱ تا ۵۱ درصد در مردان و ۳۶ تا ۴۵ درصد در زنان

* آزمایش برای تشخیص کم‌خونی

از آنجا که برخی کم‌خونی‌های دیگر مانند کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین A یا کم‌خونی‌های داسی‌شکل هم می‌توانند باعث کاهش سطح هموگلوبین خون شوند و ریز شدن سلول‌های خونی را در پی داشته باشند، انجام آزمایش‌های دقیق‌تری با مشاهده علائم توصیه می‌شود تا بتوان کم‌خونی ناشی از فقر آهن را به شکل واضحی تشخیص داد. معمولاً در این‌گونه موارد، آزمایش اندازه‌گیری سطح «فریتین» خون انجام می‌شود. با انجام این آزمایش، می‌توانیم متوجه شویم که فرد مبتلا به کم‌خونی ناشی از فقر آهن است یا نه و اینکه آیا ذخیره آهن در بدنش دارد یا ندارد.

اشتباه گرفتن این دو نوع کم‌خونی و درمان‌های نادرست می‌تواند سلامت بیمار را بشدت تهدید کند. مثلاً اگر فردی با کمبود B12 مواجه باشد و به او فولیک اسید بدهیم، وضعیت کم‌خونی او کمی بهبود می‌یابد اما سیستم عصبی‌اش دچار اختلال می‌شود پس حتماً در صورت مواجهه با بزرگی سلول‌های خونی، باید آزمایش‌های تخصصی مربوط به افتراق این دو نوع کم‌خونی برای بیمار تجویز شود. (ندا احمدلو/ سلامت)

هشدار: ۴ مشخصه مضر کولرها در به خطر افتادن سلامتی

۳۰ دقیقه بعد از خنک شدن به وسیله قرار گردفتن در معرض باد کولر طی این شرایط، آنچه رخ می‌دهد شروع لرز، درد استخوان، گلو و سردرد است که احتمالاً تا ساعت‌ها بعد هم ادامه پیدا می‌کند.

استفاده از کولر با اینکه گرما را دور می‌کند و احساس طراوت و سر حال شدن به فرد می‌دهد، اما پشت این مزایای گول‌زننده کولر عواقب منفی پنهان شده است. سایت «هافینگتون پست» گزارشی را با عنوان «آیا کولر شما را بیمار می‌کند؟» منتشر کرده که طی آن همه چیز را درباره تهویه مطبوع پیش روی خوانندگان قرار داده است.

دستگاه‌های تهویه مطبوع برای آن دسته از افرادی که آسم و آلرژی دارند، مناسب نیست، زیرا ورود گرد و غبار از طریق سیستم فیلتر برای مبتلایان به آلرژی رنج‌آور است.

سیستم تهویه مطبوع با خشک کردن رطوبت و جریان هوای خنک از گردش هوای گرم در فضای داخلی جلوگیری می‌کند، از این رو اجازه نمی‌دهد گرمای بیش از حد روزهای بهار و تابستان را تحمل کنیم اما با این حال کولرها مشکلاتی هم دارند.

این سیستم‌ها لازم است پیش از استفاده به لحاظ آلاینده‌ها و تجمع فضولات پرندگان کنترل شوند تا آلودگی‌های احتمالی جمع‌شده روی فیلتر، از بین بروند؛ در غیر این صورت کولر وسیله‌ای خواهد بود که به ایجاد مشکلات تنفسی و عفونت‌ها منجر خواهد شد و بیش از آنکه دمای اتاق را خنک نگه دارد پیامدهای منفی ایجاد خواهد کرد.

برخی عواقب مضر کولر از نظر بهداشتی:

۱- مشکلات تنفسی:

هنگامی که سیستم تهویه مطبوع کاملاً تمیز نشود و فیلتر آن تغییر نکند، یک زمین پرورش تمام‌عیار برای رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها ایجاد می‌شود. باکتری‌ها و قارچ‌ها در مجاری سیستم تهویه هوا به دام افتاده و هنگامی که جریان هوای سرد از داخل آن عبور می‌کند. این میکروارگانیزم‌ها در هوا پراکنده شده و بیماری‌های تنفسی از جمله ذات‌الریه عفونی، بیماری لژیون ناشی از باکتری «لژیونلاپنوموفیلا» بروز می‌کند. برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری‌های عفونی لازم است سیستم تهویه مطبوع را به طور منظم تمیز کنید و فیلتر آن را هر چند ماه یک بار تغییر دهید.

۲- خستگی، سردرد و احساس بیماری:

بسیاری از کارمندانی که زیر باد کولر کار می‌کنند بعد از آنکه محل کارشان را ترک می‌کنند اغلب احساس خستگی بیش از حد معمول، سردرد و احساس ضعف عمومی را تجربه می‌کنند که این نشانه‌های بیماری، بعد از ترک ساختمان و هوای آزاد از بین می‌رود. این علائم «سندرم ساختمان بیمار» نامیده می‌شود که تهویه هوا علت اصلی این سندرم عنوان می‌شود.

در تحقیقی که سال ۲۰۰۴ در مجله بین‌المللی اپیدمیولوژی منتشر شده است، محققان ادعا می‌کنند افرادی که در ساختمان‌های اداری با تهویه مطبوع مرکزی فعالیت می‌کنند نسبت به کسانی که در محل کارشان سیستم تهویه مطبوع مرکزی وجود ندارد، بیشتر احساس بیماری می‌کنند. این محققان توصیه می‌کنند برای جلوگیری از سندرم ساختمان بیمار، لازم است کارمندان هر چند ساعت یک بار داخل محوطه ساختمان را ترک کنند و با تنفس هوای تازه، دمای درجه حرارت بدنشان را متعادل نگه دارند.

۳- انتقال آلودگی هوا به داخل خانه:

آژانس بین‌المللی حفاظت از محیط زیست هشدار می‌دهد، زمانی که خانواده‌ها از کولر استفاده می‌کنند بیشتر در معرض آلاینده‌ها قرار می‌گیرند زیرا تهویه مطبوع مرکزی، هوای تازه را وارد خانه نمی‌کند بلکه هوای قدیمی داخل آن در گردش است؛ بنابراین چنانچه محفظه کولر محتوی گردوغبار، شوره بدن حیوانات، ویروس‌ها و عفونت‌های پراکنده در هوا باشد، افراد بیشتر مستعد ابتلا به بیماری‌ها خواهند شد.

۴- پوست خشک:

افرادی که زمان بیشتری را در هوای سرد و خشک به سر می‌برند پوستشان اغلب زبر و خشک می‌شود چراکه هوای خشک و سرد منجر به از دست دادن رطوبت پوست می‌شود. این ویژگی کولر، حتی روی خشکی و شکنندگی موها نیز تأثیر منفی می‌گذارد. برای جلوگیری از این عارضه پوستی، استفاده از لوسیون های مرطوب‌کننده را فراموش نکنید.

مطالعات نشان داده است همزمان با راه‌اندازی کولرها در منازل و ادارات میزان استفاده از خدمات مراقبت‌های بهداشتی نیز افزایش می‌یابد. تجزیه و تحلیل بررسی‌ها نشان می‌دهد بیشترین مراجعه بیماران به خاطر مشکلات مربوط به گوش، بینی، ناراحتی گلو، دستگاه تنفسی و مشکلات پوستی است. (فریبا خان احمدی/ ایران)

زنان این هشدار جدی را حتما بخوانند

کیوان خاصی با اشاره به وجود برخی ترکیبات شیمیایی از جمله مواد پارابن (Parables) و فتالات (Phetalates) در مواد و لوازم آرایشی، اظهار کرد: پژوهش‌های مختلف نشان داده این مواد به کار برده شده در تولید مواد و لوازم آرایشی ارتباط مستقیمی با رشد تومورهای سرطانی و به ویژه تومورهای سرطان سینه دارند.

وی افزود: تحقیقات اخیر در تعدادی از کشورهای پیشرفته جهان نشان می‌دهد که "پارابن‌ها" در برخی از تومورهای سرطان سینه کشف شده‌اند و همچنین نمونه برداری از تومورهای بیماران مبتلا به سرطان سینه نشان داده زنانی که بیشتر از مواد آرایشی استفاده می‌کرده‌اند، سرطان پیشرفته‌تر و طول عمر کم‌تری داشته‌اند.

کارشناس مسئول ثبت سرطان استان کرمانشاه اظهار کرد: برخی از متخصصین پزشکی معتقدند مواد آرایشی چون بر روی پوست مالیده می‌شوند می‌توانند خیلی سریع‌تر جذب و تاثیرگذار باشند و در همین راستا باید دقت شود انتخاب مواد آرایشی صورت بسیار مهم است، زیرا این مواد برای مدت طولانی در تماس مستقیم با پوست هستند.

به گفته خاصی، بر ‌اساس بررسی‌های انجام شده، کاهش سن مصرف ‌کنندگان و افزایش علاقه به مواد آرایشی از عواملی است که باعث بروز مشکلات بسیاری در زمینه سلامت انسان‌ها در دهه‌های اخیر شده است.

این مسئول به تاثیر افزایش استفاده از مواد آرایشی در زنان ایرانی بر افزایش آمار سرطان سینه در کشور اشاره کرد و افزود: اگر چه به صورت مستند در این زمینه مدارکی در دست نیست، اما این افزایش مصرف مواد آرایشی می‌تواند یکی از عوامل خطر برای افزایش موارد سرطان سینه در زنان باشد.

کارشناس مسئول ثبت سرطان استان کرمانشاه گفت: در حال حاضر سرطان سینه شایع‌ترین نوع سرطان در بین زنان ایرانی است و اکثر بیماران مبتلا به این نوع سرطان، دارای سنین پایین و میانسال هستند.

خاصی با بیان اینکه بسیاری از محصولات آرایشی حاوی ترکیباتی از مواد مصنوعی هستند، افزود: این مسئله موجب بروز عوارض و مشکلات بهداشتی و بیماری‌هایی چون سرطان، اختلالات هورمونی، مشکلات ناباروری، آسم، آلرژی، دیابت و حتی نواقص مادرزادی شده است.به همین دلیل توصیه می‌شود افراد تا حد توان مصرف این محصولات را کاهش داده و در انتخاب این مواد دقت بیشتری داشته باشند.

کارشناس مسئول ثبت سرطان استان کرمانشاه اظهار کرد: امروزه هیچ کس نمی‌تواند به طور مستقیم بگوید فلان محصول آرایشی خاص باعث ابتلا به سرطان یا دیابت می‌شود، اما آنچه مسلم است اینکه مطالعات زیادی انجام گرفته که تایید می‌کند افزایش تماس با مقادیر زیادی از این مواد شیمیایی، روی سلامتی انسان تأثیر سوء دارد.

خاصی افزود: وقتی در کنار استفاده از لوازم و مواد آرایشی متعدد، هر روز با حجم بالایی از مواد شیمیایی از طریق محصولات شوینده و پاک کننده، آفت‌کش‌هاو .... در تماس هستیم، این نگرانی پیش می‌آید که بیش از پیش سلامتی انسان در معرض خطر است.

وی با یادآوری اینکه پوست بدن یک سد غیر قابل نفوذ نیست، گفت: این عضو مهم و حیاتی می‌تواند مقادیر قابل توجهی از مواد فوق را جذب کند و از این طریق ترکیبات شیمیایی وارد جریان خون می‌شوند و می‌توانند در بدن ذخیره شده و در نهایت نتیجه تجمع آن‌ها در بدن، پیامدهای مضری به همراه خواهد داشت.

این مسئول با اشاره به استفاده بی‌رویه از مواد آرایشی در جامعه اظهار کرد: متاسفانه خیلی از این مواد آرایشی بصورت غیرمجاز وارد کشور می‌شود و در برخی مواقع تقلبی و غیراستاندارد است که این مسئله خود تهدیدی جدی است که در طولانی‌ مدت با تاثیر ترکیبات این مواد بروی انسان در تغییرات ژنتیکی در نسل‌های آینده ایجاد مشکلات زیادی برای جامعه خواهد داشت که با صرف هزینه‌های سرسام‌آور هم جبران آسیب‌های وارده امکان‌پذیر نیست.(ایسنا)