نشانه‌های افسردگی کودک را بشناسید

جام جم سرا: دکتر امیرحسین جلالی در گفت‌وگو با جام‌جم با تاکید بر این که برخی از نشانه‌های افسردگی در کودکان و بزرگسالان مشترک است، افزود: همچنین افسردگی در کودک ممکن است با نشانه‌هایی مانند انزوا، بی‌علاقگی به انجام فعالیت‌های اجتماعی و بازی با همسالان بروز پیدا کند. از سوی دیگر بروز ترس‌های جدید مثل ترس از تاریکی‌، تنهایی یا از دست دادن والدین نیز باید شک والدین نسبت به بروز افسردگی در کودک را برانگیزد.

وی تاکید کرد: معمولا روش درمان افسردگی در کودکان و بزرگسالان مشترک است. یعنی دارو درمانی نیز با در نظر گرفتن نوع و میزان دارو برای کودک صورت می‌گیرد.

۲ دزد، کودک و خودروی مسروقه را بازگرداندند

جام جم سرا: ساکنان خیابان دهم شهرک اوج کرج شامگاه سه‌شنبه با فریادهای یک مادر به خیابان ریختند و دور مادر سراسیمه حلقه زدند، مادر فریاد می‌زد و از مردم کمک می‌خواست که برخی ساکنان با خودروهای شخصی به تعقیب و گریز دزدان پرداختند و برخی با تماس تلفنی از پلیس کمک خواستند.
همه نگران سرنوشت ستایش بودند، در این حال حدود نیم ساعت از سرقت پراید سفید رنگ گذشته بود که پلیس خود را به محل رساند و مشغول جمع‌آوری اطلاعات شد.
با به صدا درآمدن زنگ تلفن خانه خانواده کودک، بلافاصله جمعیت به دنبال مادر به سوی خیابان شانزدهم شهرک اوج به حرکت درآمد. جوش و خروشی در خیابان‌های این شهرک به وجود آمد که ناگهان اهالی با کمال ناباوری کودک گریان و خودروی‌‌ رها شده را در خیابان شانزدهم شهرک اوج یافتند و مادر اشک‌ریزان کودکش را در آغوش کشید.
«مرضیه امینی» مادر ستایش که همچنان متحیر مانده بود، گفت: از محل کار به خانه برگشتم که پس از پیاده شدن از خودرو مشغول بازکردن در پارکینگ بودم، ناگهان دو جوان که در آن نزدیکی نشسته بودند بلافاصله داخل ماشین پریدند و آن را به سرقت بردند.
وی ادامه داد: ستایش در صندلی عقب خودرو خواب بود که خودرو به سرقت رفت و در این لحظه سخت متحیر و سراسیمه شدم. همسرم که در نزدیکی ما بود بلافاصله به تعیقب دزدان پرداخت اما بی‌نتیجه بود تا اینکه لحظاتی پس از سرقت، دو دزد جوان با شماره تلفن یکی از دوستانم که شماره وی روی تلفن همراهم داخل خودرو بود، تماس گرفتند و به او محل رهاسازی ستایش و خودرو را اطلاع دادند.

امینی اضافه کرد: دزدان در تماس تلفنی به دوستم گفته بودند به خاطر بچه از سرقت خودرو منصرف شده‌اند اما آنها مدارک خودرو را به سرقت بردند.
به گزارش جام جم سرا، پلیس که بار‌ها از مردم خواسته هنگام انتقال خودرو به داخل پارکینگ یا خارج از آن بویژه موقع باز کردن و بستن در پارکینگ به نکات ایمنی توجه کنند، تحقیقاتی را برای شناسایی دو سارق جوان آغاز کرده است. (ایران)

افزایش ۲۵ درصدی شهریه مهدهای کودک

جام جم سرا:محمد نفریه در نشست خبری روز دوشنبه افزود:هم اکنون 17 هزار مهدکودک در کشور فعالند که با آغاز سال تحصیلی هم تعداد مهدهای کودک و هم تعداد فرزندان در مهدها افزایش پیدا می‌کند به طوریکه در حال حاضر 1700 کودک در مهدهای کودک خدمت می‌گیرند و از 17000 مهدکودک فعال در کشور، 8 هزار مهدکودک روستایی هستند که در روستامهدها یک وعده غذای گرم در طی روز توزیع می‌شوند.

وی با اشاره به تعیین شهریه‌های جدید مهدهای کودک در سال 93 اظهارداشت: از 2 ماه قبل با بخشنامه‌ای که به ادارات بهزیستی استان‌ها ابلاغ شد، کمیته استانی با حضور نمایندگان سازمان حمایت مصرف کنندگان، کانون مهدهای کودک و همچنین سازمان بهزیستی تشکیل و در نهایت شهریه مهدهای کودک تعیین شد.

وی افزود: شهریه تعیین شده در سال جاری براساس تورم اردیبهشت سال جاری است که تورم تعیین شده بالای 30 درصد است.

معاون امور اجتماعی بهزیستی کشور در ادامه با اشاره به اینکه شهریه مهدهای کودک به طور متوسط 25 درصد در سال جاری افزایش خواهد یافت گفت: این بخشنامه از اول مهرماه قابلیت اجرایی دارد.

نفریه در ادامه با اشاره به اینکه درصد میانگین تعیین شده مهدهای کودک نسبت به سال گذشته کمتر است، گفت: در سنین نوپا و نوباوه شهریه‌ها فقط 24 درصد افزایش یافته است و بیشترین افزایش شهریه ها در شیرخواران است.هزینه‌ای که برای ناهار مهدهای کودک پیش بینی شده 50 هزار تومان است ضمن اینکه در شهریه جدید مبلغی برای لوازم التحریر دیده نشده است.

نفریه بیان داشت: طبق برنامه‌ریزی انجام شده چنانچه خانواده‌ها بخواهند در مهدهای کودک فرزندانشان از لوازم التحریر استفاده کنند باید وجه اضافی را به مهدهای کودک پرداخت کنند.

وی خاطرنشان کرد: برای هر مهدکودک حداکثر 5 فوق برنامه پیش‌بینی شده است که برای هر فوق برنامه 5 درصد به شهریه پایه اضافه می‌شود ضمن اینکه اجرای فوق برنامه‌ها اختیاری و با رضایت کتبی والدین است.

معاون امور اجتماعی بهزیستی کشور ادامه داد: هزینه سرویس ایاب و ذهاب در شهریه ابلاغ شده پیش‌بینی نشده است و در صورت نیاز خانواده‌ها می‌توانند با برنامه‌ریزی مهدهای کودک از سرویس‌های معتبر و تاکسیرانی و ترجیحاً از رانندگان بانوان استفاده کنند و مبلغ سرویس ایاب و ذهاب را به صورت ماهیانه یا فصلی پرداخت کنند.

وی در خصوص تعیین شهریه مهدهای کودک در تهران نیز گفت: تهران به 5 منطقه از جمله منطقه یک ، منطقه 2 تا 8 ، منطقه 9 تا 14 ، منطقه 15 تا 22 و همچنین سایر شهرستانها تقسیم‌بندی شده است ضمن اینکه در تهران بین 10 تا 15 درصد افزایش به طور متوسط 12 درصد افزایش شهریه مهدهای کودک را داشته‌ایم.

نفریه با اشاره به ستاره‌دار شدن مهدهای کودک، گفت: این موضوع از سال گذشته در دستور کار قرار گرفت و هم‌اکنون مهدهای کودک 3 ستاره 30 درصد، 2 ستاره 20 درصد، یک ستاره 10 درصد مشغول به فعالیت هستند ضمن اینکه در کل کشور فعالیت مهدهای کودک 3 ستاره کمتر از 10 درصد است.

معاون امور اجتماعی بهزیستی کشور ادامه داد: امسال برای نخستین بار رتبه‌بندی مهدهای روستایی را شروع کرده‌ایم و تا آخر بهمن‌ماه ادامه پیدا می‌کند.

وی در خصوص شهریه روستامهدها و مهدهای حاشیه‌ای گفت: میزان شهریه در این مهدها 15 تا 25 هزار تومان است ضمن اینکه طرح یک وعده غذای گرم در این مهدها از اول مهر اجرای خواهد شد.

وی ادامه داد: برای توزیع یک وعده غذای گرم امسال بالغ بر 23 میلیارد و 400 میلیون تومان پیش‌بینی شده است که 50 درصد از این اعتبار به استان‌ها ابلاغ شده است و سرانه یک وعده غذای گرم 1100 تومان در نظر گرفته شده است.

نفریه تصریح کرد: طی بخشنامه ابلاغ شده از سوی رئیس سازمان بهزیستی کشور از ابتدای مهرماه تا پایان پاییز و به مدت 3 ماه تیم‌های نظارتی در تمامی استان‌ها جهت نظارت بر مهدهای کودک تشکیل می‌شوند که این تیم‌ها متشکل از حراست، بازرسی و معاونت اجتماعی بهزیستی و سازمان حمایت مصرف کنندگان است.

معاون امور اجتماعی بهزیستی کشور تاکید کرد: طبق این بخشنامه کمیته‌های بازرسی می‌توانند چنانچه مهدی تخلف کند یک تا 6 ماه مهد را تعطیل موقت کند و این کار بدون طرح تشریفات انجام خواهد پذیرفت.

نفریه در خصوص تعداد روستامهدها در شهر تهران گفت: 39 روستامهد در حاشیه شهر تهران فعال هستند.

معاون امور اجتماعی بهزیستی کشور خاطرنشان کرد مهدهای کودک موظف هستند پروانه فعالیت، پروانه مسئول فنی و همچنین جدول میزان شهریه‌ها را روی تابلو اعلانات نصب کنند و خانواده‌ها نیز می‌توانند چنانچه تخلفی از سوی مهدها مشاهده کردند با شماره پیامک 30008530 موضوع را گزارش دهند.

نفریه تصریح کرد: نصب دوربین مداربسته در دستور کار سازمان بهزیستی قرار گرفته است که البته مهدهای 3 ستاره هم‌اکنون در این سیستم هستند و به زودی مهدهای 2 ستاره و درآینده نیز مهدهای تک ستاره مجهز به دوربین مداربسته خواهد شد.(مهر)

از تنقلات برای تغذیه کودک استفاده نکنید

جام جم سرا: مرتضی صفوی دانشیار تغذیه دانشگاه علوم پزشکی اصفهان درباره «قاقا لی لی» و رشد کودکان اظهار داشت: تنقلات به دلیل تهی بودن از ویتامین‌ها، املاح و مقادیر ناچیز انرژی و پروتئین این خطر را دارند که معده کوچک کودک را پر کنند و با کم کردن اشتهای او فرصت تغذیه با غذاهای مغذی را از او بگیرد.

به گفته وی در یک مطالعه توصیفی-تحلیلی مادران دارای کودک 24 – 6 ماهه مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی (حجم نمونه 300 نفر) مورد بررسی قرار گرفتند و در پایان اطلاعات به دست آمده توسط نرم افزار spss آنالیز شد. از لحاظ وضعیت اقتصادی خانواده‌ها 13،7 درصد درآمد کم، 82،7 درصد درآمد متوسط، و 3،7 درصد نیز درآمد خوبی داشتند. 11،3 درصد مادران به طور مرتب از تنقلات برای تغذیه کودک خود استفاده کردند و 44 درصد نیز گاهی از تنقلات برای کودک خود استفاده می‌کردند که از لحاظ تعداد موارد 38،3 درصد مادران یک بار در روز؛ 18،3 درصد دو بار در روز و 7 درصد نیز به صورت سه بار و بیشتر بوده است.

صفوی ادامه داد: یافته‌ها نشان داد 15،7 درصد مادران هیچ آموزشی برای رشد کودک خود از پرسنل بهداشتی درمانی دریافت نکردند. همچنین، یافته‌ها نشان داد 35درصد کودکان در سن کمتر از 6 ماه تغذیه کمکی را دریافت داشتند و ارتباط آماری معنی داری بین تحصیلات والدین، درآمد خانواده، مراجعه به مراکز بهداشتی درمانی جهت پایش رشد کودک، آموزش‌های دریافتی از پرسنل بهداشتی، مصرف تنقلات و تعداد دفعات آن با متغیر وضعیت رشد کودکان موجود است، به طوری که هر چه تعداد مصرف تنقلات کمتر و درآمد خانواده بهتر و تحصیلات والدین بیشتر باشد رشد کودک بهتر بود.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به اعتراض نامطلوب مصرف بی رویه تنقلات غذایی کم ارزش، تقویت برنامه‌های آموزشی با هدف ترویج مصرف تنقلات سنتی مغذی باید مورد توجه قرار گیرد. همچنین، آموزش والدین در ارتباط با کاهش مصرف تنقلات مهم و ضروری است.(تسنیم)

کشف اضطراب کودک باید در اولویت والدین قرار گیرد

جام جم سرا: «علی گرجی» افزود: والدین باید کشف اضطراب کودک را از نحوه نقاشی کشیدن تا قصه گفتن او داشته باشند چرا که در برخی مواقع کودکی که دچار اضطراب است حتی حوصله کشیدن نقاشی یا گفتن قصه را ندارد و در این زمینه آنان باید به داشتن اضطراب کودک خود پی ببرند.

وی از علایم استرس و اضطراب در کودکان به صورت غیرطبیعی، ناخن جویدن، شب ادراری، سکوت، درگیری با دیگر بچه‌ها و اختلال در خواب عنوان کرد و گفت: باید پدر و مادر مراقب باشند زمانی که کودک یکی از این علایم را دارد می‌تواند از علایم اضطراب باشد و نسبت به بررسی بیشتر موضوع اقدام کنند.

او به والدین توصیه کرد که نباید استرس آنقدر مزمن شود که به بیماری اضطراب تبدیل شود چرا که ممکن است کودک آنان را دچار مشکل بیشتری کند.

گرجی با بیان اینکه هر تغییر رفتاری می‌تواند منجر به اضطراب شود اظهار داشت: همچنین برای پیشگیری از اضطراب کودکان به ویژه آنان که در مدرسه تحصیل می‌کنند باید مرتب با معلمشان در تماس باشند زیرا ممکن است بچه‌ها بسیاری از علایمی را که در خانه بروز نمی‌دهند در مدرسه بروز دهند.

او افزود: طرح اضطراب زدایی در جامعه به عنوان یکی از پیشنهادهای ما در این کنگره است تا از این طریق شاهد کاهش استرس و اضطراب در جامعه باشیم و حتی بتوانیم هزینه‌های این موضوع را نیز کاهش دهیم. (ایرنا)

کودک ۳ ساله‌ای که ماهانه ۳ کیلو چاق می‌شود! [عکس]

جام جم سرا: پزشکان می‌گویند این پسربچه به سندرم گرسنگی مبتلاست که یک بیماری ژنتیکی محسوب می‌شود. کودکان مبتلا به این بیماری نادر ژنتیکی سه تا شش برابر بیش از کودکان هم سن و سال خود غذا می‌خورند و باز هم احساس گرسنگی می‌کنند. این کودک همچنین از کم کاری تیروئید رنج می‌برد که این مسئله نیز سبب تشدید اضافه وزن او می‌شود.
به نقل از دیلی می‌ل، افزایش وزن مفرط «می‌سائل» باعث شده او بسختی راه برود و به گفته والدینش تاکنون دارو‌ها برای درمان او بی‌اثر بوده‌اند.

می‌شل، پدر می‌سائل می‌گوید: وقتی مردم در خیابان ما را می‌بینند ناگهان می‌ایستند و از پسرم عکس می‌گیرند. آن‌ها می‌گویند تا به حال چنین کودکی را ندیده‌اند. مدام سن و وزن فرزندم را می‌پرسند و هنوز هیچ راهکار درمانی برای این بیماری جواب نداده است.

(نامه)

نامه‌ای به کودک تنهای فردا

جام جم سرا: آنها حتی وقت ندارند به مهمانی بروند، که البته اگر هم بروند باز ماجرا همین است و همین.

گوشی‌های موبایلشان را می‌گیرند دستشان و در سکوت شبکه‌های اجتماعی که دارند ما را کم‌کم غیراجتماعی می‌کنند، صفحات گوشی‌شان را چک می‌کنند و زیر و رو می‌کنند.

دارند تمرین می‌کنند اجتماعشان را مدام کوچک و کوچک‌تر کنند. آن‌قدر که حتی دیگر در جمع خانواده هم عضوی از جمع نباشند، عضوی از همین شبکه‌های اجتماعی باشند.

تو هم کمی که بزرگ‌تر شوی برایت تبلت می‌خرند، بتمن و مرد عنکبوتی همدمت می‌شوند و تو هم مثل آنها بیشتر و بیشتر در خودت فرو می‌روی و در دنیایی غرق می‌شوی که مجازی بودنش تو را از دنیای واقعی اطرافت جدا می‌کند.

تنهایی دنیایت را پر می‌کند و تو آن‌قدر به تنهایی‌ات عادت می‌کنی که قدم زدن در خیابان‌ها و لبخند زدن به عابران برایت بی‌معنی شود؛ هرچند همین حالا هم آن گوشه تنهایی آرام زیر پوستت خزیده و شاید بغضی نهفته در گلویت داشته باشی.

چقدر خوب که تو کوچکی و هنوز وابسته این شبکه‌های اجتماعی نشده‌ای که محکومم کنی به نادیده گرفتن خوبی‌های آنها.

چقدر خوب که شاید همین لحظه دلت برای آغوش مادرت تنگ شده باشد و درک کنی که شبکه‌های اجتماعی با همه خوبی‌هایی که می‌تواند داشته باشد، حق ندارد آغوش مادر و دست‌های پرمهر پدر را از تو دریغ کند.

چشم‌هایت را ببند و خوابی خوش ببین. خواب آغوش مادرت را، خنده‌های پدرت را. نه... نه.... چشم‌هایت را باز کن. نگاه کردن به دنیا را از خودت دریغ نکن. آرام و بی‌صدا به جهان اطرافت نگاه کن. به فضای سبز، به خیابان‌ها، به آسمان و به آدم‌ها. نگذار چشم‌هایت به ندیدن عادت کند. نگذار چشم‌هایت زیبایی‌های اطرافت را فراموش کند. نگاه کن و نگاه کن و فردا را مثل ما رقم نزن... .(زینب مرتضایی‌فرد‌ -‌ گروه فرهنگ و هنر)

کودک کاراته‌کار من

جام جم سرا: او به پنج‌سالگی رسید و من او را در کلاس کاراته ثبت‌نام کردم. جلسات کلاسش تمام شد و روز قبل از امتحان برای گرفتن کمربند زرد فرا رسید. برای من خیلی مهم بود که او در امتحان قبول شود و کمربند بگیرد. به همین دلیل از صبح تا شب، یکریز با او تمرین کردم.

او در آن سن کم به هیچ وجه کار را جدی نمی‌گرفت، بخصوص که مامان با او تمرین می‌کرد و در فضای خانه کاملا راحت بود و دوست داشت فقط بازی کند. این کار پسرم، من را عصبی می‌کرد و به همین دلیل، یک بند سرش داد می‌زدم و می‌گفتم که با این تنبلی و اهمال‌کاری، محال است که امتحانش را قبول شود.

تمرین ما ادامه داشت و دادزدن‌ها و گله‌گذاری‌های من نیز همین‌طور. یکی از حرکت‌هایی که او درست انجام نمی‌داد و من بارها به دلیل همان بر سرش فریاد کشیدم، گردش به پشت بود. پسرم این حرکت را یاد نمی‌گرفت و من ده‌ها بار مجبورش کردم آن را انجام دهد و البته خشم و فریاد من هم چاشنی هر مرتبه‌ای بود که او به پشت می‌پرید.

روز بعد فرا رسید و فرزندم در امتحان شرکت کرد. مربی از او کاملا راضی بود و براحتی کمربند زرد را به وی داد. جالب آن که امتحان پرش به پشت را اصلا از او نگرفت. ما آموزشگاه را ترک کردیم و سوار ماشین شدیم تا به خانه برگردیم. در راه پسرم از من پرسید: مامان، تو چرا دیروز این همه من را مجبور به پرش به پشت کردی؟ تو خیلی من را به خاطر این حرکت دعوا کردی در حالی که مربی امتحانش را نگرفت.

رنجش‌ خاطری که در لحن پرصداقت کودکم موج می‌زد، همچون سیلی محکم به صورتم خورد. من هنگام تولد او با خود عهد کرده بودم که درکش کنم و هرگز با اجبار، چیزی را به وی تحمیل نکنم. اما الان عهدم را زیر پا گذاشته بودم و به خیال خود در اندیشه به اجبار موفق کردن فرزندم بودم؛ بی‌آن‌که بدانم این موفقیت‌های تحمیلی به قیمت از دست دادن اعتماد به نفس پسرم تمام می‌شود و نقش تخریبگر آن، به‌مراتب پررنگ‌تر از سازندگی‌اش خواهد بود.

از آن لحظه به بعد، رفتارم را با فرزندم تغییر دادم. در حضور دیگران می‌گفتم که به او افتخار می‌کنم و گهگاه در خلوتمان به وی یادآوری می‌کردم که چقدر دوستش دارم. حال می‌دانم که عزت نفس او از هر توانایی دیگری مهم‌تر است. (ضمیمه چاردیواری)

کودک و بزرگسال در خطر دیابت

دکتر اسدالله رجب نیز این موضوع را تائید می‌کند و در گفت‌وگو با جام‌جم توضیح می‌دهد: سن ابتلا به دیابت در مقایسه با گذشته کمتر شده است و این مطلب؛ هم در مورد دیابت نوع یک ـ که بیشتر کودکان و نوجوانان و افراد کمتر از 30 سال به آن مبتلا می‌شوند ـ صادق است و هم در مورد دیابت نوع دو.

رئیس انجمن دیابت ایران ادامه می‌دهد: اگر سن ابتلا به دیابت در کشورهای پیشرفته میان 45 تا 55 سال و سنین پس از آن باشد، در کشور ما و دیگر کشورهای در حال توسعه این سن پایین‌تر خواهد بود و این دو رقم دست‌کم ده سال تفاوت خواهد داشت.

از طرف دیگر، شیوع دیابت نیز در کشورهای در حال توسعه بیشتر است. دکتر رجب با اشاره به این موضوع یادآور می‌شود: تعداد افراد مبتلا به دیابت در کشورهای در حال توسعه بیشتر از تعداد دیابتی‌ها در کشورهای پیشرفته است و با توجه به تغییر سبک زندگی در این دوران، تعداد مبتلایان به دیابت میان کودکان و نوجوانان نیز بیشتر از قبل مشاهده می‌شود.

افزایش کودکان دیابتی‌

وقتی درباره دیابت صحبت می‌شود، بیشتر به فکر افراد میانسال و حتی سالمند هستیم و اصلا به این فکر نمی‌کنیم که کودکان و نوجوانان هم در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند. در حالی که این روزها می‌گویند تعداد کودکان دیابتی در حال افزایش است. بنابراین اولین سوالی که به ذهن افراد مختلف می‌‌رسد این است که چرا چنین اتفاقی افتاده و چه عاملی باعث افزایش آمار مبتلایان به دیابت شده است؟ دکتر رجب در این‌باره می‌گوید: افزایش وزن و چاقی کودکان که در این دوره بیش از پیش به چشم می‌خورد، یکی از مهم‌ترین عواملی است که باعث بروز دیابت در سنین کودکی می‌شود.

وی ادامه می‌دهد: بیش از 60 درصد جمعیت کشور ما یا اضافه وزن دارند یا چاق هستند و آن‌طور که گفته می‌شود بیش از 22 درصد افراد هم چاقی مفرط دارند. بنابراین طبیعی است چنین وضعیتی میان کودکان هم وجود داشته باشد و آنها را در معرض خطر ابتلا به دیابت قرار دهد.

به گفته رئیس انجمن دیابت ایران، براساس مطالعات مشخص شده است نزدیک به 8 درصد دانش‌آموزان سندرم متابولیسم دارند؛ به این معنی که دچار چاقی، اضافه وزن، پرفشاری و چربی بالای خون هستند و تست تحمل گلوکز آنها مختل است.

وی خاطرنشان می‌کند: این آمار و ارقام بسیار بالاست و تغذیه نامناسب و میزان تحرک و فعالیت جسمی کم یکی از عواملی است که می‌تواند کودکان و نوجوانان را در معرض خطر این‌گونه مشکلات قرار دهد که البته چنین شرایطی در کلانشهرهایی مانند تهران هم بیشتر به چشم می‌خورد.

دیابت نوع یک یا دو؟

افزایش آمار دیابت میان کودکان همان بیشتر شدن تعداد مبتلایان به دیابت نوع دو است که به گفته رئیس انجمن دیابت ایران، تغییر در شیوه زندگی عامل مهمی در بروز این نوع دیابت خواهد بود و بخصوص در کودکان می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد. علاوه بر این، موضوع ارث هم در بروز این بیماری موثر است. به این معنی که اگر در خانواده، فردی مانند پدر یا مادر‌‌ به دیابت نوع دو مبتلا باشند، احتمال روبه‌رو شدن با این بیماری در آینده برای دیگر اعضای خانواده 30 تا 50 درصد خواهد بود.اما در دیابت نوع یک بیشتر مساله ژنتیک نقش ایفا می‌کند.

وی یادآور می‌شود: در مورد دیابت نوع یک، بیماری بسرعت خودش را نشان می‌دهد و پس از گذشت چند روز یا چند هفته بیماری مشخص می‌شود اما در دیابت نوع دو، قند خون آرام آرام بالا می‌رود و به این زودی نشانه‌ها خودشان را نشان نخواهد داد.

آن‌طور که دکتر رجب می‌گوید دیابت نوع دو در کودکان بیشتر در دوران بلوغ مشاهده می‌شود، چون در این مدت، هم تغذیه‌شان نامناسب است و هم تغییرات هورمونی باعث بروز این مشکل خواهد شد.

نشانه‌های دیابت را بشناسید

اگر به دنبال پیدا کردن نشانه‌های دیابت هستید، باید بدانید دکتر رجب می‌‌گوید دیابت نوع دو که در حال افزایش است، معمولا با نشانه خاصی بروز نمی‌کند.به عبارت دیگر، زمانی که کودکی اضافه وزن داشته باشد، باید به مشکل دیابت هم فکر کرد و از این نظر او را مورد کنترل قرار داد.این مساله بخصوص برای کسانی که در معرض خطر هستند، مانند افرادی که یکی از والدینشان به دیابت مبتلاست اهمیت بیشتری پیدا می‌کند، اما نباید فراموش کنیم در چنین شرایطی معمولا دیابت نشانه خاصی ندارد و بسیاری از این بیماران تنها به علت چاقی به پزشک مراجعه می‌کنند که پس از بررسی‌ها و آزمایش‌های لازم، وجود این بیماری هم مشخص می‌شود.

وی ادامه می‌دهد: اگر فردی در چهارده پانزده سالگی با علائم دیابت مانند پر نوشی و پر ادراری به پزشک مراجعه کند، به احتمال زیاد دچار دیابت نوع یک است. در غیر این صورت باید سنی از او گذشته باشد تا قند خونش بشدت بالا برود و دچار علائم اولیه دیابت شود یا این‌که به دنبال بیماری‌های خاصی دیابت خودش را نشان دهد. برهمین اساس، رئیس انجمن دیابت به پدر و مادرهایی که فرزندان‌شان اضافه وزن دارند یا چاق هستند یا کسانی که کودکان‌شان ورزش نمی‌کنند و تحرکی ندارند، توصیه می‌کند با مراجعه به پزشک از نظر ابتلا به دیابت نیز کودک را کنترل کنند.

دارو درمانی در کودکان ممنوع!

معمولا وقتی صحبت از دیابت نوع دو می‌شود، برای درمان همه به فکر داروهای خوراکی و قرص‌‌هایی می‌افتند که گفته می‌شود می‌تواند در درمان دیابت موثر باشد، اما آن‌طور که رئیس انجمن دیابت ایران می‌گوید درمان دیابت نوع دو در کودکان با بزرگسالان متفاوت خواهد بود.

دکتر رجب درباره روش‌های درمان دیابت در سنین کودکی توضیح می‌دهد: اگر کودکی دچار دیابت نوع دو شده باشد، تغذیه صحیح، پیروی از رژیم غذایی مناسب و افزودن فعالیت جسمی به برنامه روزمره او بهترین روش درمانی خواهد بود.وی با تاکید بر این نکته که استفاده از داروهای پایین‌ آورنده قند خون برای بچه‌ها تقریبا ممنوع است، یادآور می‌شود: مصرف چنین داروهای خوراکی و قرص‌هایی برای کودکان توصیه نمی‌شود و بهتر است با استفاده از ورزش و تغذیه صحیح این مشکل را برطرف کنند.

در صورتی که مشکل خاصی وجود داشته و فرد نیاز به درمان داشته باشد نیز براساس نظر پزشک می‌توان از انسولین استفاده کرد اما به گفته این پزشک متخصص، پس از حدود ده دوازده سالگی می‌توان از قرص هم کمک گرفت، ولی در سنین پایین‌تر از ده سال اگر نیاز باشد باید انسولین درمانی را در پیش گرفت. وی تاکید می‌کند: کودکان مبتلا به دیابت نوع دو براحتی می‌توانند با در پیش گرفتن تغذیه صحیح و ورزش، قند خون‌شان را کنترل کنند، اما نباید فراموش کنیم چنین تغییری در شیوه زندگی کودکان ابتدا بسیار سخت است و حوصله زیادی می‌خواهد. به همین دلیل وی توصیه می‌کند و می‌گوید پدر و مادر نباید خسته شوند و این کار را کنار بگذارند، چون بچه‌ها به دارو درمانی نیازی ندارند و با همین شیوه ساده می‌توانند قندشان را کنترل کنند. فقط باید صبر کنید و برای تغییر شیوه زندگی‌شان زمان لازم بگذارید.

نیلوفر اسعدی‌بیگی ‌/‌ گروه سلامت

رازهای تغذیه کودک: یک راهنمای مفید برای مادران جوان

جام جم سرا به نقل از ایران: اهمیت پیروی از الگوی درست تغذیه به اندازه ای است که کارشناسان آن را عامل مهمی‌ در یادگیری، فعالیت و سلامت جسم و روان کودکان می‌دانند. اما در سالهای اخیررواج مصرف تنقلات وخوراکی‌های آماده میان کودکان و دانش آموزان موجب شده نه تنهاچاقی آنها افزایش یابد، بلکه سلامتی آنها نیز به مخاطره بیفتد.
متخصصان تغذیه معتقدند مصرف غذاهای آماده و بی ارزش سلامتی کودکان را مختل کرده و باعث بروزمشکلات زیادی برای آنها می‌شود. ازآنجا که آگاهی از اصول تغذیه یکی ازضرورت‌های اساسی برای خانواده‌ها است، به منظور آشنایی با اصول صحیح تغذیه کودکان با دکتر«محمدحسین سلطان زاده» استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و متخصص کودکان و نوزادان گفت‌وگویی انجام شده است که می‌خوانید:

برای این که کودکانی سالم داشته باشیم، والدین چه اصولی را باید رعایت کنند؟
براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی سلامت عبارت است از رفاه کامل جسمی‌، روانی واجتماعی تا انسان‌ها توانایی ساختن یک زندگی پربار از نظر اقتصادی واجتماعی را پیدا کنند. نوزادی که متولد می‌شود مغزش دارای صد‌ها بیلیارد سلول عصبی است، دنباله‌های سلول‌های عصبی مزبور آنچنان به یکدیگر متصل هستند که تعداد اتصالات آنها از مرز تریلیون‌ها می‌گذرد. این شبکه پیچیده از بدو تولد، دارای استعداد غیرقابل وصفی برای آموزش دیدن و پرورش یافتن است، بی‌توجهی به چنین میزانی از آمادگی مغز انسان در مراحل اول زندگی موجب شده 200 میلیون کودک در سراسرجهان از این استعداد شگرف بی‌بهره بمانند که خسران عظیمی‌ را برای آینده کودکان، خانواده‌ها و جامعه به دنبال دارد.

شیرخشکی که مادر به بچه‌ می‌دهد، معمولاً چون به راحتی هضم نشده و هضم آن 4 ساعت طول می‌کشد، مادر احساس می‌کند، شیری که بچه خورده،کم بوده، در نتیجه به طرف شیرخشک می‌رود

نگران کننده‌تر، وضعیت کودکانی است که در خانواده‌های پرمخاطره به دلیل بدآموزی‌ها وبدرفتاری‌ها به دام بزهکاری، جرم وجنایت می‌افتند. در حالی که آموزش صحیح به والدین، مربیان مهد کودک‌ها ومعلمان پیش دبستانی ومدارس در زمینه رفتار وتعامل با کودکان می‌تواند نسلی تیزهوش‌تر، سالم تر وتوانمندتر را به جامعه هدیه کند. برای این که کودک سالمی‌داشته باشیم، به چند نکته باید توجه شود. تغذیه، ورزش، بیماری‌‌های عفونی و پیشگیری‌هایی که باید انجام شود، رشد وتکامل ، پیشگیری از بیماری‌ها و واکسیناسیون از جمله مسائل بسیار مهمی‌است که باید رعایت شود. شاید اصلی مهمتر از پیشگیری از بیماریها نباشد که این مهم با واکسیناسیون علیه بیماریها باید کنترل شود.

تغذیه درست در این مرحله چه نقشی دارد؟
قبل ازاین که مادر باردار شود یا زمانی که بارداراست، باید به غذایی که می‌خورد،توجه داشته باشد. همچنین در دوران بارداری هم باید غذاهای بخصوصی برای او در نظر گرفته شود، چون خانمی که باردار است برای یک نفر غذا نمی‌خورد، برای دو نفرغذا مصرف می‌کند. چربی‌هایی که مادر در زمان بارداری مصرف می‌کند می‌تواند بر عملکرد مغز جنین تأثیرگذار باشد. هفته‌های اول بارداری و سه ماهه آخر حاملگی زمانی است که دستگاه عصبی جنین در حال شکل گرفتن است و نقش مهمی‌روی سیستم اعصاب و آلرژی، بینایی، پرخاشگری، بیش فعالی، عصبانیت وفشار خون دارد.
از سوی دیگر، وقتی نوزاد متولد می‌شود، بایدشیر مادر بخورد. شیرمادر برای رشد و تکامل نوزاد ضروری است. یعنی اولین دوز واکسیناسیون مربوط به «آغوز» است، آغوز گرانترین قطره در جهان است. نوزاد باید در لحظات اول تولد، شیر مادر بخورد. این کار باعث می‌شود که از مرگ نوزاد پیشگیری شود. تغذیه در ساعات اول تولد وتغذیه انحصاری با شیر مادر در شش ماه اول تولد می‌تواند جان بیش از یک میلیون نوزاد را حفظ کند، آیات مختلفی هم در قرآن هست که شیر مادر بهترین تغذیه برای نوزاد است، همچنین لازم است بچه دوسال شیر مادربخورد، ولی توصیه می‌کنیم، شش ماه اول تولد، تنها شیر مادر مصرف شود و هیچ چیز حتی آب هم به نوزاد داده نشود. قنداب وچیزهای مختلفی که بعضی‌ها به نوزاد می‌دهند را توصیه نمی‌کنیم. خدا شیرمادر راطوری قرار داده که اول شیر یک مقدار آبکی است و همین آبکی بودن، تشنگی بچه را برطرف می‌کند. بعد چربی شیرزیادتر می‌شود و این باعث سیری بچه می‌شود.

‌ درباره مزایای شیر مادر بگویید؟
مزایای شیر مادر آنقدر زیاد است که نمی‌توان همه را در اینجا بیان کرد، ولی کاهش عفونت‌های گوارشی بخصوص اسهال و استفراغ، عفونت‌های تنفسی، کاهش عفونت‌های ویروسی، باکتریایی وقارچی از عوامل مصرف شیر مادر است. همچنین تکامل مطلوب شیرخوار، رشد وتکامل مغزی، افزایش هوش کودکان، کاهش آلرژی و آسم ازجمله آنهاست.
یکی دیگر از مزایای مصرف شیر مادر این است که خیلی زود هضم می‌شود و چون زود هضم می‌شود بچه زود گرسنه‌ ‌شده و گریه می‌کند. یعنی نیم ساعت بعد از این‌که شیر خورد دوباره گریه می‌کند. مادر فکر می‌کند که بچه بیشتر از نیم ساعت سیر نبوده یا شیرش آبکی است یا موادی که لازم است در داخل شیرنبوده که نتوانسته تحمل کند، در حالی که اینطور نیست و زود هضم شدن شیرمادر باعث گرسنگی بچه می‌شود.
برعکس شیرخشکی که مادر به بچه‌ می‌دهد، معمولاً چون به راحتی هضم نشده و هضم آن 4 ساعت طول می‌کشد، مادر احساس می‌کند، شیری که بچه خورده،کم بوده، در نتیجه به طرف شیرخشک می‌رود. در حالی که دیر هضم بودن شیرخشک باعث می‌شود بچه گریه نکند.

با توجه به هشدارهایی که هرروز متخصصان سلامت می‌دهند، چرا برخی مادران هنوزهم تلاش دارند از شیرخشک استفاده ‌کنند؟
این تصور باطلی است که مادران دارند. نقش اطرافیان خیلی مهم است مادربزرگ، پدربزرگ و... بچه زمانی که گریه می‌کند بلافاصله می‌گویند، گرسنه است، شیرخشک می‌گیرند و عادت به مصرف آن از همانجا شروع می‌شود. گاهی اوقات ممکن است این مسأله از سوی پرستارها و گاهی هم از پزشکان باشد،، وقتی شیرخشک به بچه داده می‌شود کم کم بچه به شیرخشک‌عادت می‌کند و در نتیجه شیرمادر کمتر ترشح می‌شود.

بعضی از مادران نصف پیاله فرنی به بچه می‌دهند، بعد می‌گویند بچه من غذا نمی‌خورد، استفراغ می‌کند یا نفخ می‌کند. درست است؛ بچه هنوز معده‌اش عادت ندارد، اما اگر نکاتی که برای شروع تغذیه با شیرمادر می‌گوییم مادر رعایت کند معمولاً بچه هیچ مشکلی پیدا نمی‌کند

‌ بچه‌هایی که از شیرخشک استفاده می‌کنند، در آینده دچار چه مشکلاتی می‌شوند؟
بچه‌هایی که از شیرخشک استفاده می‌کنند، 10 یا 15 مرتبه در سال بیشتراز آنهایی که از شیر مادر استفاده کرده اند به اسهال و عفونت‌های گوارشی دچار می‌شوند، همچنین 7 یا 8 مرتبه بیشتر به عفونت‌های تنفسی مبتلاشده و بستری می‌شوند.چون مواد ایمنی که داخل شیر مادر است می‌تواند برای از بین بردن میکروب‌ها و ویروس‌های گوناگون مؤثر باشد و از بیماری‌های مختلف پیشگیری کند.

‌ بچه تا چه سنی باید شیرمادر بخورد؟
همان طور که ذکر شد، بچه در شش ماه اول باید فقط شیر مادر بخورد. بهتر است آب هم داده نشود، از شش ماهه دوم، بعدازشیرمادر غذا توصیه می‌شود که خیلی اهمیت دارد. بعد از این که شش ماه تمام شد و180 روز از تولد گذشت، اولین غذایی که می‌دهیم فرنی است. درست کردن فرنی هم به این ترتیب است که دو قاشق مرباخوری آرد برنج، شکر نصف قاشق و شیرمادر پنج قاشق، همچنین زیر یک سال شیر پاستوریزه قدغن است اما برای تهیه فرنی می‌توان از آن استفاده کرد. یا این‌که 120 سی سی شیرمادر را یک دقیقه می‌جوشانیم، اگر آب آن کم شد، آب جوشیده سرد شده داخل آن می‌ریزیم و دوقاشق آرد برنج و نصف قاشق شکر به آن اضافه می‌کنیم تا به 120 سی سی برسد. یک مقدار حرارت می‌دهیم، وقتی قوام پیداکرد، فرنی آماده است.

‌ فرنی چه زمانی باید به بچه داده شود؟
دادن فرنی را به این ترتیب شروع می‌کنیم:
روز اول: شیر مادر به بچه می‌دهیم تا سیر شود. بعد اگر آب خواست (باید در نظر داشت نوزاد تا شش ماه آب نباید بخورد) می‌توانیم آب بدهیم، بعد از تغذیه با شیر مادر، یک قاشق مرباخوری ظهر (پنج سی سی) از این فرنی که طریقه درست کردن آن ذکر شد را به بچه می‌دهیم.
روز دوم: ظهر و عصر یک قاشق از این فرنی را بعد از تغذیه با شیرمادر به بچه می‌دهیم. به عبارتی اولویت با شیرمادر است.
روز سوم: ظهر، عصر و شب هر وعده یک قاشق بعد از شیرمادر به بچه فرنی می‌دهیم.
روز چهارم: صبح، ظهر، عصر و شب چهار قاشق مرباخوری بعد از شیرمادر به بچه فرنی می‌دهیم. بعضی از مادران همان روزهای اول نصف پیاله فرنی به بچه می دهند، بعد می‌گویند بچه من غذا نمی‌خورد، استفراغ می‌کند یا نفخ می‌کند. درست است، بچه هنوز معده‌اش عادت ندارد، اگر نکاتی که برای شروع تغذیه با شیرمادرمی‌گوییم مادر رعایت کند معمولاً بچه هیچ مشکلی پیدا نمی‌کند.
روز پنجم: دو قاشق صبح، ظهر، عصر و شب یعنی هشت قاشق بعد از شیرمادر به بچه فرنی می‌دهیم.
روز ششم و هفتم یعنی آخر هفته اول سه قاشق صبح، سه قاشق ظهر، سه قاشق عصر و سه قاشق شب یعنی 12 قاشق بعد از شیرمادر به بچه غذا می‌دهیم.
هفته دوم: حریره بادام به بچه‌ می‌دهیم. البته دادن حریره بادام را می‌توانیم زودتر شروع کنیم، حریره بادام نیز به همان ترتیبی که برای فرنی ذکر شد، دو قاشق آردبرنج، نصف قاشق شکر و 120 سی سی شیر پاستوریزه‌ای که یک دقیقه بجوشد، پنج عدد بادام را که شب قبل خیس کرده‌ایم پوستش را درمی‌آوریم سپس آن را خرد کرده و با شیر مخلوط می‌کنیم، حرارت مختصری هم می‌دهیم که قوام آن بالاتر از شیرمادر شود. این نحوه تهیه حریره بادام است.

چهار چیز برای بچه‌ها قدغن است: نمک، عسل، سفیده تخم مرغ و اسفناج

باز مثل نکاتی که قبلاً اشاره شد، از یک قاشق شروع و کم‌کم یواش در عرض یک هفته به سه قاشق می‌رسانیم، اول هم مثل قبل بچه باید شیرمادر بخورد.
از هفته بعد نیز می‌توانیم دادن سوپ را شروع کرده و سوپ ماهیچه درست کنیم که شامل ماهیچه، برنج، هویج و سبزی است که سبزی آن نیز گشنیز، جعفری، لوبیاسبز، کدو، کرفس و یا چیزهای مختلف دیگر می‌تواند باشد، منتها روزهای اول بایست هر سه روز یکی از این سبزی‌ها را بریزیم که اگر بچه حساسیتی نسبت به آن دارد متوجه شویم، بعد از این‌که همه اینها را امتحان کردیم و مشکلی پیش نیامد، می‌توانیم آنها را مخلوط و با آنها سوپ درست کنیم.
هفته سوم یا آخر هفته دوم، سوپ ماهیچه که شامل ماهیچه، برنج، هویج و سبزیجات است به بچه می‌دهیم، باز هم از یک قاشق شروع می‌کنیم تا بچه کم کم معده‌اش به آن عادت کند. زیر یک سال خیلی اهمیت دارد، چون چهار چیز برای بچه‌ها قدغن است: نمک، عسل، سفیده تخم مرغ و اسفناج نباید به بچه داده شود.
ماه هفتم می‌توانیم به بچه متنوع‌تر غذا بدهیم و با زرده تخم مرغ شروع می‌کنیم. زرده تخم مرغ هم در شروع باید سفت باشد،زرده را به اندازه یک نخود برداشته با یک مقدار شیر یا آب مخلوط و به بچه می‌دهیم، چون اگر همینطوری به بچه داده شود به علت سفتی در گلوی بچه گیر می‌کند و هر روز به اندازه یک نخود به مقدار آن اضافه می‌کنیم.
در ظرف یک هفته می‌توان به زرده کامل رسید که هر روز نصف آن را می‌دهیم یا یک روز در میان یک زرده کامل به بچه می‌دهیم. دادن سوپ نخود فرنگی، رشته فرنگی، سوپ ماش، حلیم گوشت و برنج، پوره سیب زمینی، پوره هویج و پوره کدوحلوایی را هم می‌توان از ماه هفتم به بچه شروع کرد.

وضع تغذیه نوزادان و کودکان در کشور چگونه است؟
در بعضی نقاط ممکن است خانواده‌ها کمبودهایی در استفاده از برخی مواد غذایی داشته باشند. یعنی آن مقداری که از نظر پروتئین، کربوهیدرات، چربی و... باید به بچه برسد به آن صورت نبوده، در بعضی جاها نیز ممکن است زیادتر از حد معمول باشد و چاقی پیش بیاید.
نکته دیگر فست فودها، چیپس و پفک و... هستند. که این روزها بچه‌ها زیاد مصرف می‌کنند. اینها جلوی تغذیه اصلی را می‌گیرد و سوءتغذیه برای بچه‌ها به وجود می‌آورند. در نتیجه بچه‌ها چاق شده و وزنشان زیادتر از حد معمول می‌شود.
در سالهای اخیر چاقی افزایش پیدا کرده است‌. چاقی یکی از معضلات تمام دوران زندگی چه درکودکی وچه دربزرگسالی است. در بعضی آمار‌ها میزان آن 11 و حتی 27 درصد ذکر شده است، عوامل مختلفی مانند دریافت مواد غذایی بیش از اندازه، میزان فعالیت جسمانی، وجود مشکلات و دعواهای خانوادگی، عوامل وراثتی و ژنتیکی، رفتار‌های غلط تغذیه‌ای و مهمتر از همه فست فود‌ها، چیپس، پفک، نوشابه‌ها، کم تحرکی، تماشای بیش از حد تلویزیون، اینترنت و بازی‌های رایانه ای در بروز چاقی مؤثر است. با ایجاد چاقی عوارض متعددی همچون مسائل روانی و اجتماعی مثل مورد تمسخر واقع شدن توسط همسن وسالان، جلوافتادن سن استخوانی، اختلالات عصبی و تنفسی، آپنه در خواب، مشکلات قلبی و عروقی، فشار خون، مشکلات ارتوپدی و متابولیکی مثل دیابت و افزایش چربی‌های خون گریبانگیر کودک می‌شود.

برای تغذیه صحیح کودکان چه اصولی باید رعایت شود؟
میزان موادی که باید به بدن بچه‌ها برسد، معمولاً کربوهیدرات 55درصد، چربی 30درصد و پروتئین 15درصد است. یعنی این میزان باید به مواد غذایی مختلف تقسیم شود. میوه‌ها، سبزیجات، مواد قندی، ماهی، گوشت قرمز و سفید، مواد معدنی، ویتامین‌ها، چربی‌ها و... این مواد غذایی را باید برای بچه‌ها در نظر بگیریم.

چه توصیه‌هایی برای خانواده‌ها دارید؟
توصیه ام این است که به واکسیناسیون بچه شان اهمیت بدهند. شیر مادر اهمیت بسیار بالایی دارد و در صدر سلامتی بچه‌ها قرار دارد. به تغذیه کودک اهمیت بدهند. همچنین شرایطی را که برای تغذیه ذکر کردیم رعایت کنند.

تغذیه کودکان در مدارس

با توجه به این که مدارس تازه بازگشایی شده خانواده‌ها برای میان وعده بچه‌ها چه چیزهایی را باید رعایت کنند؟
توصیه می‌کنم دانش آموزان شکلات، شیرینی، نوشابه‌های گازدار و لواشک، یخمک، پاستیل، ساندویچ، سوسیس و کالباس، کمتر مصرف کنند. چون علاوه برنداشتن ارزش غذایی باعث پوسیدگی دندانشان هم می‌شود. نکته دیگر این که بچه‌ها در مدرسه از افراد غریبه مواد غذایی نخرند. ممکن است آلوده و خطرناک باشد. سعی کنند موادغذایی را به اندازه نیازی که دارند مصرف کنند. همچنین قبل از خوردن غذا دست‌های خود را با آب و صابون بشویند. وقتی هم می‌خواهند خوراکی در مدرسه تهیه کنند حتماً به تاریخ مصرف مواد خوراکی توجه کنند.

چیزی که در دوران بلوغ خیلی مهم است این که سبزی‌ها و میوه‌ها، انواع گوشت، حبوبات، لبنیات و غلات در سبد غذایی فرزندان باشد. مادرها باید به همه گروه‌های غذایی توجه کنند

صبحانه بچه‌های مدارس باید نان و پنیر، گردو، کره و مربا، تخم مرغ همراه با یک لیوان شیر باشد که یک صبحانه خوب است. همچنین میان وعده‌هایی که برای بچه‌ها مناسب است میوه‌های تازه، خشکبار مثل کشمش، خرما، انجیر، پسته، بادام، گردو، توت خشک، نان و پنیر و گردو، تخم مرغ، شیر و کیک، شیر و کلوچه، ساندویج مرغ و عدسی است.
گاهی اوقات بستنی هم می‌تواند در رژیم غذایی‌شان باشد. همچنین مصرف میوه‌هایی که حاوی ویتامین سی هستند، توصیه می‌شود. روزانه دو، سه لیوان شیر، 60 تا 120گرم گوشت، چهارعدد میوه و مقدار مناسبی هم سبزی، نان و غلات مصرف کنند. اینها نکاتی است که باید رعایت کنند.

بچه‌ها در مدارس چند وعده باید غذا یا خوراکی مصرف کنند؟
بچه‌های دبیرستان دوره رشد ونمو خود را می‌گذرانند. با توجه به ذائقه قوی دوست دارند بیشتر خارج از خانه غذا بخورند و نوجوانی هم زمان رشد و هم تغییر عادت‌های غذایی است. صبح، ظهر، شب، غذای عادی است و10صبح و4بعدازظهر هم زمان میان وعده غذایی است که باید بخورند. یعنی پنج وعده در شبانه روز باید غذا بخورند.
چیزی که در دوران بلوغ خیلی مهم است این که سبزی‌ها و میوه‌ها، انواع گوشت، حبوبات، لبنیات و غلات در سبد غذاییشان باشد. مادرها باید به همه گروه‌های غذایی توجه کنند. اما در این میان، ممکن است کمبودهایی هم در بچه‌ها به وجود بیایدکه یکی آهن و دیگری ویتامین دی است که به خاطر این است که خانه‌ها آپارتمانی شده و بچه‌ها کمتر در معرض نور آفتاب قرار دارند. حتی در مدرسه‌ها هم آفتاب نمی‌بینند.
ویتامین دی از طریق آفتاب تأمین می‌شود و بچه‌هایی که امروز به ما مراجعه می‌کنند، می‌بینیم که مقدار ویتامین دی آنها پایین است. در نتیجه لازم است که ویتامین و مکمل استفاده کنند. (رحمان احمدی)